Katalog

SAYFA 10 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr CUMHURİYET 19 OCAK 2015 PAZARTESİ Çeyiz BES’lenecek u Sektör temsilcilerine göre hükümet bireysel emeklilik sisteminden kısmi çıkışı kolaylaştırıp BES parasının çeyiz hesabına aktarılmasının yolunu açma hazırlığında. PELİN ÜNKER BES’e yüzde 25 devlet katkısı azaltılıp Davutoğlu’nun açıkladığı çeyiz parası fonlanacak Hedef Göstermeyi İyi Bilirsiniz Huzurludur bizim sokak. Herhangi bir gazetenin büro adresinde ender rastlanacak iklimde bir huzur. O kadar ki, az ötede uğultusu hiç dinmeyen büyük trafikten, ufacık bir sır olsun sızdırmaz. Kediler kaçmaz sözgelimi, sokağa girenlerden. Bilakis, daima söyleyeceği bir sözü olan, bir oyundan ötekine süratle geçen çocukların adımlarıyla seğirtir ayaklarınızın dibine. “Bir daireye, iki ‘bir artı bir’” pazarlıklarıyla yükselen kentsel dönüşüm azgınlığı henüz greyderlerini yollamış değil sokağımıza. Biraz da bu sebeple olsa gerek, pembe kaldırımları, tepedeki saksılarından mevsim çiçeklerinin sallandığı direkleri, bahçeli küçük apartmanlarıyla, sadece sükunet vaat eder... Huzurludur bizim sokak. Yahut biz hala öyle sanmak istiyoruz. HHH Geçen salı gecesi sosyal medyada bilenmeye başlanan kılıçların şakırtısı duyulduğunda, sabah bu fotoğrafın değişeceği az çok kestirilebilirdi. Sokak başlarında motoru çalışır vaziyette iki devasa TOMA, bir barikata dönüşmeye her an hazır üst üste yığılı demir perdeleri ve bir otobüs dolusu çevik kuvvet... Gerçekte bu manzara, bir basın kuruluşunu doğrudan hedef gösteren ve sayısı binleri geçen açıktan ölüm tehdidi mesajlarına karşı, devletçe alınması gereken güvenlik önlemlerini ifade ediyordu. Nitekim, aradan altı gün geçmesine karşın, bu önlemler belli düzeylerde sürüyor da. Ne ki, ülkeyi yönetenlerin, gazetemizi hedef gösterme iştahı, aradan beş gün geçmesine karşın, yatışmak şöyle dursun, saat başı güncellenir hale geldi. Dolayısıyla alınan bunca güvenlik önleminin, İstanbul’da ve Ankara’da Cumhuriyet gazetesini korumaya yetip yetmeyeceği, artık kocaman bir soru işareti olarak havada asılı durmaktadır. HHH Belli ki iktidar partisine, 12 yıldır girdiği bütün seçimleri oylarını artırarak kazanmış olması yetmiyormuş. Belli ki, otoriteye itaati varlık sebebi sayan, bununla yetinmeyip itaat etmeyen karşısında saldırganlığı meşru gören kitleleri konsolide etmek için, inandırıcılığı hepten aşınmaya yüz tutmuş “darbe” retoriğini devralacak yeni bir “fırsat”a ihtiyaç varmış. Davutoğlu’nun Tekirdağ konuşması gösteriyor ki, Cumhuriyet’in Charlie Hebdo katliamı sonrasında çıkan sayısına özel bir seçkiyle yer vermesi, bir taşla çok kuş vurulabilecek, erken bir seçim kampanyası fırsatı tadında: “Cumhuriyet Halk Partisi’nin cumhuriyetçiliği cumhurla ilgili değildir. Belki bir gazeteyle ilgilidir. Olabilir. Cumhuriyet gazetesi ile ilgili olabilir. Ama cumhurla ilgili değildir, cumhuriyetle ilgili değildir. Dikkat edin, o gazete Peygamber Efendimize hakaret ima eden karikatürleri bastığında yanında Kılıçdaroğlu vardı, cumhur yoktu. Ama Kılıçdaroğlu o hakaretlerin yanında durdu, arkasında durdu. İşte biz buradan sesleniyoruz. Her türlü basın özgürlüğü ülkemizde teminat altındadır. Her türlü teröre karşı da her türlü güvence alacağız. Ama milletin değerlerine, hele 1.5 milyar Müslümanın âlemlere rahmet olarak gördüğü Hazreti Peygamber’e hakaret edilmesine izin vermedik, izin vermeyeceğiz.” HHH “Cumhuriyet, cumhur, cumhurbaşkanı, Cumhuriyet Halk Partisi” çeşitlemesi ne kadar da etkileyici. Ve nasıl da insanların belli dönemlerde; okul, askerlik, cezaevi gibi toplu yaşamak zorunda olduğu yerlerdeki yemekhane taktiğine benziyor. Misal, bir gün öncesinin kalan pilavdan, ertesi gün kadınbudu köfte yapıldığında, hem malzemeden tasarruf edilir, hem de kitle doyurulur. Rant ile adalet talebini takasa süren, vekilini lale ihalesi, medyasını kamu bankası fonlarıyla ihya eden bir iktidar için tabii ki şaşırtıcı değil. Bu konuşmadan birkaç saat sonra, gazetemizin İstanbul’daki merkezinde hilafet bayraklı, tehdit sloganlı pankartların açılması da öyle. Şaşırmıyoruz; öğrettiniz artık biliyoruz: Siz hedef göstermeyi iyi bilirsiniz. Bugünün “fırsat menüsü”nü Saray’dan bekliyoruz. Sektörle toplantı 23 Ocak’ta Mevcut düzenlemede acil paraya ihtiyacı olanlar sistemden tüm parasını çekip hesaplarını kapatmak zorunda. BES’te 3 yıldan az kalıp ayrılanlar, yüzde 25’lik devlet katkısı kısmını sistemde bırakmak koşuluyla bunu yapabiliyor. Yapılması planlanan yeni düzenleme ile bunun önüne geçmek hedefleniyor. Yeni uygulamada, bireysel emeklilik sisteminden erken ayrılmalara kolaylık gelecek. Paraya ihtiyacı olan vatandaş BES’te biriken paranın bir kısmını rahatlıkla çekip kullanabilecek. Diğer yandan BES’te birikim yapmaya devam edebilecek. Hükümet, Hazine yetkilileri sektör temsilcileriyle 23 Ocak’ta bir araya gelecek. Burada yeni düzenlemeler tartışılacak. Bireysel Emeklilik Sistemi’ne (BES) devlet katkısının bu yıl aynı şekilde devam edip etmeyeceği tartışılırken sektör temsilcilerine göre sistemden kısmi çıkış kolaylaştırılıp buradaki parayı çeyiz hesabına yönlendirmenin önü açılacak. Bu noktada BES’e devlet desteğinin azaltılacağı da konuşulanlar arasında. Buna göre devlet katkısı BES ile çeyiz hesabı arasında paylaştırılacak. BES’e devlet katkısı yüzde 25 iken çeyiz hesabı için yüzde 15 civarı olarak duyurulmuştu. Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun 8 Ocak’ta açıkladığı Aile ve Nüfusun Korunması Programı kapsamında 18 yaşından sonra çocuklar tarafından kullanılacak bir tasarruf hesabı (çeyiz hesabı) açılacağı ve devletin buna yüzde 15 civarında katkı yapacağı belirtilmişti. Ancak programın nasıl fonlanacağı konusu belirsiz kalmıştı. Sektör temsilcilerine göre BES’e katkı azaltılıp çeyiz hesabına katkı buradan fonlanabilir. Başbakan Yardımcısı Ali Babacan geçen cuma BES ile ilgili yeni bir düzenleme yaptıklarını belirtmişti. Babacan “Kesintilerle ilgili yeni bir düzenleme yapıyoruz. Geçen hafta arkadaşlarla bir araya geldik. Oradaki düzenleme yetkisi Hazine Müsteşarlığı’nda. Kesintilerle ilgili yeni bir düzenleme gelecek, vatandaşlarımızın lehine bir düzenleme gelecek” demişti. ING Emeklilik Genel Müdür Yardımcısı İhsan Çevik hükümetin BES’i tabana yayıp yeni teşvikler düzenlemek üzere hazırlık yaptığını belirterek “Bireysel emeklilik Türkiye’nin 2023 tasarruf hedefini tutturabilmesi için yegâne çözüm. Tasarruf oranını şu anki yüzde 13 seviyele rinden yüzde 19’a çıkarmanın başka yolu yok. O yüzden BES’e devlet desteği sürmeli. Devletin buradan çıkması söz konusu olamaz. Çeyiz paketi başka yolla da olabilir. Kıdem tazminatını BES’e aktarmak konusunda da tartışmalar devam ediyor. Babacan’ın sözünü ettiği düzenlemeler bunu da içeriyor olabilir” diye konuştu. 1.5 milyon kişi mobil oldu Ekonomi Servisi Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, Rusya’nın kredi notunu “Baa2”den “Baa3”e düşürdü. Moody’s’ten yapılan açıklamada, notun düşürülmesine en temel gerekçe olarak petrol fiyatlarındaki ciddi düşüş ve döviz kuru şokunun, ülkenin hali hazırdaki düşük büyümesini orta vadede daha da zayıflatacağı gösterildi. Açıklamada, “Moody’s, daha fazla not indirimi için hükümetin bilançosunun esnekliğini değerlendirecek. Rusya Merkez Bankası ve politika yapıcılar, ekonomi ve hükümetin finansal gücünü korumak için petrol ve döviz kuru şokunu ele alabilir.” denildi. Açıklamada, gelişmelerden dolayı Rusya’nın büyüme görünümünde revizyon yapıldığı aktarılarak, “Rusya’nın bu yıl yüzde 5,5 daralmasını ve 2016’da da yüzde 3 küçülmesini bekliyoruz” ifadesi kullanıldı. Moody’s not indirdi u Mobil bankacılık kanalından yapılan toplam işlem adedi, 1330 şubede yapılan işlem sayısı ile eşit hale geldi. Ekonomi Servisi Dünyanın iyi 50 bankasından biri olmak için dijital yatırımları hızlandıran İş Bankası, finans teknolojileri alanında ihracata başlayacak. İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı Hakan Aran, yıllık teknoloji harcamalarının 100 milyon doların üzerine çıktığına işaret ederek, “Türkiye sınırlarını süratle aşmak ve teknolojiden de para kazanılabileceğini ortaya koymak istiyoruz. Bu alandaki yatırımların karşılığını bir gelire dönüştürmeyi hedefliyoruz’’ dedi. Hedefleri çerçevesinde bu yıl ABD’den başlayarak ürünlerini yurtdışında pazarlamaya başlayacaklarını söyleyen Aran, Silikon Vadisi ile Türkiye arasındaki bağlantıyı sağlayacak ve onun üzerinden di ğer ülkelere göre önde oldukları alanlardaki ürünleri İş Bankası olarak yazılım şirketleri aracılığıyla pazarlayabileceklerini söyledi. Teknolojide yıllık yatırımlarının 100 milyon doların üstüne çıktığını kaydeden Aran, bu alanda tüm dünyada dijital bankacılık alanında bir dönüşüm olduğunu Türkiye’de ise öncü olmak istediklerini anlattı. 1.5 milyon kişi mobil oldu İş Bankası’nda şube dışı kanallardan 2014 yılında 2.2 milyar adet işlem gerçekleştirildiğini kaydeden Aran, mobil bankacılık aktif müşteri sayısında son 3 yılda 7 kat artışla 2014 yılsonu itibarıyla 1,5 milyon aktif İşCep müşteri sayısına, mobil bankacılık işlemlerinde ise 12 kat artışla 521 milyon işleme ulaşıldığını belirtti. Bankacılık işlemleri Xbox’ta İş Bankası, Türkiye’de 5 Eylül 2014 tarihi itibariyle satışa sunulan Microsoft’un yeni nesil eğlence platformu Xbox One için geliştirdiği bankacılık uygulaması ile konsolda yer aldı. Xbox One’a eklenen İş Bankası uygulaması ile kullanıcılar bireysel internet şubesini kullanarak bankacılık işlemlerini gerçekleştirebiliyor, İş Bankası’na özel güncel ekonomi bültenini, demo ve reklam videolarını izleyebiliyor, kredi hesaplayıp güncel finans verilerine her an ulaşabiliyor. Hakan Aran Akbank, ‘yükselen yıldız’ Akbank Tahvil İhraç Programı Kapsamında Yaptığı İhraçlarla Avrupa’nın Yükselen Yıldızı Seçildi.Akbank Uluslararası Bankacılık Genel Müdür Yardımcısı Hülya Kefeli, “2014’te 3 aydan 15 yıla uzanan vadelerde toplamda 69 ihraç ile 1,4 milyar ABD Doları’nın üzerinde eurobond ihracı gerçekleştirdik. Yatırımcının 15 yıl gibi uzun uzun vadeli yatırım yapmış olmayı tercih etmesi bankacılık sektörü ve bankamıza duyulan güveni gösteriyor.” dedi. TSKB’ye yüksek not Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB), 9.44 seviyesindeki derecelendirme notuyla bu yıl da ‘En Yüksek Kurumsal Yönetim Derecelendirme Notuna Sahip Kuruluş’ ödülünü aldı. TSKB Genel Müdürü Özcan Türkakın, TSKB’de kurumsal yönetim kültürünün bir geçmişi bulunduğunu belirterek, iş sonuçları kadar iş süreçlerine de büyük önem verdiklerini, elde edilen başarının tüm çalışanlarının eseri olduğunu belirtti. Yapı Kredi’ye dış ticaret ödülü Yapı Kredi, Euromoney’nin Dış Ticaret Finansmanı Araştırması 2015 kapsamında Türkiye’nin “En İyi Dış Ticaret Finansmanı Bankası” seçildi. Yapı Kredi Kurumsal ve Ticari Bankacılık Yönetimi Genel Müdür Yardımcısı Feza Tan, “Şirketlere özel çözümler üreterek dış ticaret için müşterilerimizin spesifik alanlardaki ihtiyaçlarına karşılık veriyoruz. Uluslararası alanda aldığımız bu prestijli ödüller bizi çalışmalarımızda daha da motive ediyor” dedi. Hülya Kefeli Feza Tan Bu hafta yurt içi piyasaların gözü kulağı Merkez Bankası’nda olacak. Merkez Bankası Para Politikası Kurulu salı günü toplanıyor. Ekonomistlerin büyük bir kısmı Merkez’in bu ayki toplantıda zaten faizi indirmesini bekliyordu. Bunun nedeni ise düşen petrol fiyatlarının enflasyonu aşağı çekecek olma ihtimalinin artması. Ancak şöyle bir risk var. İndirim karşısında kurların yükselmesi durumunda mevcut indirimin etkileri olumsuz olacak. Bu ihtimal ise Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın geçtiğimiz cuma günü yaptığı açıklamalarla kuvvetlendi. Erdoğan, uluslararası yatırımcılar nezdinde zaten bağımsızlığı konusunda soru işaretleri olan TCMB için zehir zembelek açıklamalarda bulundu. Dünyada herkesin faizleri indirdiğini belirterek “Ey Merkez Bankası daha neyi bekliyorsun? Gerekirse çağırıp kendileriyle de konuşacağım. Bu iş böyle yürümez. Merkez bağımsızsa ben de bağımsızım” dedi. Erdoğan’ın ardından Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci de Merkez’i eleştirdi. Hürriyet Gazetesi yazarı Vahap Munyar’a konuşan Zeybekçi “Şu anda üçüncü faiz indirimini konuşmalıydık. Gözler ‘bağımsızlık’ ve faizde Merkez, politik riski üstlenmiş hükümetin isteklerine rağmen faizleri indirmiyor. Bu durum yasayla belirlenmiş görev tanımından kaynaklanıyor. Merkez Bankası’na fiyat istikrarının yanında büyümeyi, üretimi, ihracatı destekleme görevi verilmeli. Olması gereken faizde cesur davranıp öne geçmemiz” ifadelerini kullandı. Tüm bu açıklamaların Merkez’in bağımsızlığı tartışmalarını yeniden alevlendireceği ortada. TCMB, Ocak 2014’de yüzde 4.5’tan yüzde 10’a yükselttiği politika faizini, geçen bir yıllık sürede yüzde 8.25’e indirdi. Merkez, Ocak 2014’te de baskı altında olduğundan faizi zamanında yükseltmemiş, daha sonra sert bir artışa gitmek zorunda kalmıştı. Bu dönemde dolar 2.39’a kadar çıkmıştı. Diğer yandan Erdoğan’ın TCMB’ye örnek gösterdiği Merkez Bankaları için Türkiye’de olduğu gibi yüksek enflasyon tehdidi söz konusu değil. Hindistan Merkez Bankası 15 Ocak’ta deflasyon tehdidine karşı faiz indirimine gitti. Gelişmiş ülkelerde de politika faizleri sıfıra yakın seviyede bulunuyor. Hatta Avrupa ve İsviçre gibi bazı merkez bankalarının politika faizi şu anda negatif seviyede. Ancak bu ülkelerde enflasyon oranı ya çok düşük seviyelerde ya da deflasyonla mücadele ediyorlar. Türkiye’de enflasyon 2014’te yüzde 8.17’ye yükseldi. Gıda enflasyonu çift hanede kalmayı sürdürdü. Avro Bölgesi’nde ise enflasyon yüzde 0.2, İsviçre’de 0.3. İsviçre şoku sürecek Geçen hafta İsviçre Merkez Bankası’nın (SNB) 1.20 olan Avro/frank taban seviye uygulamasına son vermesi, küresel piyasaların gündemine bomba gibi düştü. Bu kararla birlikte İsviçre Frangı başta Avro’ya karşı yüzde 40’a varan oranlarda değer kazandı. SNB’nin bu kararında bu hafta Avrupa Merkez Bankası (ECB) toplantısında olası bir ek parasal genişleme kararı alınmasından önce önlem almak isteği etkili oldu. Son zamanlarda SNB Avro/frank paritesini dengede tutmak için Avro alımlarına ağırlık veriyordu. Ancak Avro’nun piyasalarda ciddi değer kaybına uğraması bankanın bu politikası sürdürülemez duruma getirmişti. Dolarda Avro’ya karşı güçlenme ise ABD’den gelen beklentilerden daha düşük verilere rağmen devam etti. Avro/dolar paritesi 1.15’li seviyelerden işlem gördü. Paritenin bu kadar düşmesi Türkiye’nin ihracat ve turizm sektörleri için alarm niteliğinde. Avrupa’da karar haftası SNB’nin kararı, perşembe faiz toplantısında ECB’nin parasal genişleme yapabileceği ihtimalini neredeyse kesinleştirdi. ECB’nin 1 trilyon milyar Avro’luk bir tahvil alım programı açıklayacağı konuşuluyor. Bu karar küresel piyasalarda risk iştahının artmasına yol açabilir ve bu da yurtiçi para piyasalarını olumlu etkileyebilir. SNB’nin son kararı ve ECB’nin bu hafta açıklayacağı kararlar zincirleme olarak küresel yavaşlamaya karşı önlemler. Küresel yavaşlamanın tetiklediği bir diğer konu da piyasaların uzun zamandır gündeminde olan düşen petrol fiyatları. Brent petrol 49.90 dolar; ABD hafif ham petrolü 48.69 dolarda kapandı. Altın fiyatları ise küresel büyüme sorunlarının süreceğine ilişkin açıklamalar ve SNB kararıyla yükseldi. Altının onsu 1277 dolara çıktı. Borsa İstanbul ise haftalık ortalama yüzde 0.26 düşüşle 87 bin Güvencesiz çalışmaya karşı yürüyüşe engel n Ekonomi Servisi İşsizliği ve güvencesi çalıştırılmaya karşı yapılmak istenen yürüyüş polis tarafından engellendi. Halkın Mühendis Mimarları olarak dün yapılmak istenen “İşsizliğe Güvencesiz Çalıştırılmaya Karşı Mühendis Mimar Meclisinde Birleşelim. Rant İçin Değil Halk İçin Mühendis Mimarlık” kampanyası için Topkapı Pazartekke’den Galatasaray Lisesi önüne yapılacak yürüyür, polisleri tarafından engellendi. On kişinin göz altına alınmasını protesto eden mühendis ve mimarlar öğleden sonra Galatasaray Lisesi önünde basın açıklaması ve oturma eylemi yaptı. 416 puana geriledi. 24 ayar külçe altının gram fiyatı yüzde 6.13 artışla 95.15 liraya, cumhuriyet altınının fiyatı yüzde 6.01 artışla 635 liraya çıktı. Dolar/TL yüzde 2.09 yükselirken, Avro yatay kapandı. C M Y B