Katalog

16 AĞUSTOS 2014 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 Tarım dışında yüzde 11.5’e çıktı. İnşaatta 45 bin, sanayi istihdamında da 9 bin kişi azaldı İşsizlikte sanal düşüş Nisanmayıshaziran döneminde işsizliğin işgücüne katılım oranındaki artışa paralel olarak yüzde 8.8’e gerilediği açıklandı. Veriler ayrıntılı incelendiğinde geniş tanımlı işsizliğin yüzde 9.5 olduğu görüldü. OLCAY BÜYÜKTAŞ ‘Kendileri Hariç’ Sendikacılığın, sendikaların güçlerinin anlamlı olduğu, Türkİş’in genel kurulu, başkanlık yarışının günlerce gazete manşetlerine çıktığı yıllarda kongre taktiklerinde siyasetçilerden başarılı sendika başkanları arasında üretilmiş bir tekerlemeyi anımsadım... Bir diğerine çamur atma, tasfiyecilikte ustalaşmış sendika liderleri bugünkü siyasetin düzeyinden daha ince, esprili üslupta rakiplerini karalama, harcama yarışında, üç noktalı sıfatlarla olumsuzlukları sayar dökerlerken harcananlardan birinin kulisin yapıldığı alana girdiğini, söylenenleri duymuş olabileceğini anladıklarında, pişkin “... Ağabey hariç” sözcüğünü ekleyiverirlerdi... Bakıyorum da günümüzün tekerlemelerinde, olumsuzlukları sayılamayacak, yenilenmesi istenemeyecek, eleştirilemeyecek, tartışılamayacak.. duruma göre üç noktanın yerine konulamayacak, anayasalyasal hukuksuzlukları ile dolu eylemleri üzerinden bile dokunulmazlıkla korumaya alınmış tek bir isim var. Siyasetin oluşturulmasında eksen yapılan, iradesi, istemleri mutlak olarak pazarlanan, tüm kişi ve kurumları ile toplumun biat etmesi önerilen tek isim Erdoğan. Kendileri, çevreleri, AKP’nin yönetim organları, milletvekilleri, seçmenleri, medya, muhalefet partileri, kamu yararı, denetimi görevleri olan tüm kişi ve kurumlarının.. buna göre biçimlenmeleri, rollerini üstlenmeleri isteniyor... Şu andaki sıfatını kimilerinin Başbakan, kimilerinin de Cumhurbaşkanı olarak kullanmaları bile aslında anayasal, yasal düzenlemelerin yorumunda yaratılmış keyfi tartışmalardan ortaya çıkmış karmaşayı yansıtıyor. “Erdoğan hariç” algılaması, kendileri öyle istedikleri, yapmak istediklerine uygun gördükleri için, şimdiki geçiş süreci için dahi olsa, hem seçilmiş Cumhurbaşkanı, hem Başbakan, hem de milletvekili, parti başkanı.. kimlik, yetkilerinin, hepsini bir arada geçerli saymalarından kaynaklanıyor... Hukukçular, en iktidar yandaşı bilim insanları bile zorunlu anayasal, yasal maddeleri yazılı metinlerden okuduklarında, seçilme ile kazanılan cumhurbaşkanlığı sıfatı geçerli olduktan sonra, başbakanlık, parti başkanlığı sıfatlarının ortadan kalkacağını kabul etmek zorunda kalıyorlar... HHH Ama hiç yüzleri kızarmadan kamuoyunun karşısına çıktıklarında hepsi birden ortak koro olarak, kendi partilerine dönük hukukun işletilmemesi, Gül’ün tasfiye edilmesine yönelik eleştirilerde, AKP’nin yeni lider ve başbakan belirleme toplantısının Gül’ün görev devir tesliminden sonraya, Erdoğan’ın görevi teslim almasından önceye belirlenmesinin tarihin Erdoğan’a göre belirlenmesinden kaynaklandığı savunmasını yapabiliyorlar. Besbelli CHP’lilerin Erdoğan’ın cumhurbaşkanlığına seçilmesi tarihine göre başbakanlık, parti başkanlığı görevlerinin sona erdiği yazılı yasal hükümler nedeniyle, yargı yoluyla yasal kararlar alabilecekleri kaygısıyla, Meclis, daha önce kendi torba yasaları nedeniyle alınmış karardan geri dönülerek apar topar tatile sokuluveriliyor. Kuşkusuz bunda AKP milletvekillerinin bir arada olmaları, Erdoğan’ın baştan sona AKP çıkarlarını, ister milletvekili isterse bakan, yönetici olsunlar AKP siyasi kadrolarının geleceklerini ikinci plana atan, kendi gücünü, denetim etkisini ayakta tutma hesaplarının sorgulanmasından duyulan kaygıların da payı var... Dün yine hukukçular, anayasal, yasal durumlara ilişkin çığlık çığlığa tartışması bile yapılamayacak kimi saptamaların altını çiziyorlardı. Erdoğan’ın görev teslim töreni ile cumhurbaşkanlığına oturması ile bağlantılı olmayan, cumhurbaşkanı seçilmesiyle düşmüş yetkilerini, başbakanlık, milletvekili, parti başkanı sıfatlarını kullanamayacağını, AKP’nin kongresinin buna göre belirlenmiş tarihinin hukuksuz, geçersiz olacağını açıklıyorlardı... Ardından gelen haberlerde yine eski yeni görevlerinin hepsinin birden elinde tutuğu iddiası ile Erdoğan, AKP’nin gelecekteki tüm yönetim kadrolarının yapacakları işleri bir bir sayıyor, talimatlarını veriyordu... Erdoğan’ın tek ve mutlak varsayılan bütün görevler, yetkiler üzerinde iradesi sorgulamasız, mutlak sayılıyor, bu iradeye göre kimin başbakan, parti başkanı olacağı, Bakanlar Kurulu’nun kimlerden oluşacağı üzerinden haberler geliştiriliyordu... Yazılı anayasal, yasal hükümlere göre baştan tartışmalı söz konusu yapılacak AKP kongresinde olacakların planlanması ile elbette yetinilmiyor, AKP’nin geleceği, yapacaklarının tümü yine hukuken partiler üstü olması gereken cumhurbaşkanının iradesi ile programlanıyor, başkanlık sistemine geçişin sonraki işleri, takvimleri üzerinden planların haberleri sayılıyordu... Yetinilmiyor, herkesin cumhurbaşkanı bağımsız yargıya yeni buyruğunu, gazeteci sorusu üzerinden veriyor, adli yılın açılışına Barolar Birliği Başkanı’nın konuşmacı olarak çağrılması halinde törene katılmayacağını duyuruyordu. Barolar Birliği Başkanı, bu baskının tarafı olarak “Savunmaya Yargıtay üzerinden baskı yapılmasını protesto ettiği...” açıklamasını yapmak zorunda kalıyordu... İşsizlik nisanmayıshaziran aylarını kapsayan mayıs döneminde ekonomide yavaşlama ve işgücüne katılım oranında görülen artışın etkisiyle geçen yıl aynı döneme göre yükselerek yüzde 8.8 olurken tarım dışı işsizlik de yüzde 10.7 oldu. TÜİK’in özet verilerinde düşmüş gibi görülen işsizlik verilerinin ayrıntıları öyle olmadığını gösterdi. Gerek TÜİK’in anket yönetimini değiştirmesi gerek ilk açıklamalarda mevsim etkilerinin göz önüne alınmaması ilk sonuçların düşüş olarak yorumlanmasına neden oldu. BETAM, verileri “İşsizlikte Yüksek Artış” olarak değerlendirirken Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu da mevsim etkilerinden arındırılmış verilerin işsizlikte düşüş olmadığını ortaya koyduğunu, işsizliğin eylülden itibaren yeniden çift haneye çıkacağını dile getirdi. Verileri değerlendiren Kozanoğlu, açıklanan yüzde 8.8’lik verinin 10 ayın en düşük verisi olarak yorumlanmasını bir şaka olarak değerlendirdi. “Normal Sanayide azaldı Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırma Merkezi (BETAM) tarafından hazırlanan rapora göre de mevsimsellikten arındırılmış sektörel verilere göre Mayıs 2014 döneminde hizmetlerde önceki dönemlere kıyasla istihdam artışları hız keserek 41 bin kişi arttı. 3 Mart 2014’ten itibaren inşaat sektöründeki istihdamda azalış devam etti. Mayıs 2014 döneminde 45 bin azalma yaşandı. Son iki dönemdir oldukça küçük artışlar görülen sanayi istihdamı da bu dönemde düşmeye başladı ve 9 bin kişi azaldı. besledi Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, tarımda istihdamın mayısta 5,8 milyonu aştığını belirterek, “Tarım, yüzde 10,7 olan işsizliği 1,9 puan düşürerek yüzde 8,8’e çekti” değerlendirmesinde bulundu. Bayraktar, açıklamada, tarımın işsizliği martta 1,9, nisanda 1,8, mayısta 1,9 puan azalttığını ifade etti. Bayraktar, martta tarımın istihdamdaki yüzde 20,8 olan payının, nisanda yüzde 21,3’e, mayısta yüzde 21,9’a çıktığını belirtti. Tarım %15.8 koşullarda mevsim etkisiyle zaten mayısta işsizlik düşer. Ancak bu yıl yaşanan düşüş çok küçük. 2012’de yüzde 0.6, 2013’te yüzde 0.5 olan azalma bu yıl yüzde 0.2. TÜİK’in kendi ayrıntılı verilerinde de mevsim etkilerinen arındırılmış işsizlik yüzde 11.1 iken mayısta 11.5’e yükselmiş” diyen Kozanoğlu, işgücünün 102 bin arttığını ancak daha az kişiye iş olanağı sağlandığını belirtti. işsiz azaldı Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Enstitüsü (DİSKAR), TÜİK tarafından açıklanan Hanehalkı İşgücü Anketi Mayıs 2014 dönem sonuçlarını değerlendirdi: Sonuçlardan ortaya çıkan tablo özetle şöyle: * Türkiye İstatistik Kurumu Şubat 2014 dönemiyle birlikte yeni bir hesaplama yöntemi kullanmaya başladı. Önceki uygulamada, referans dönemi içinde “son üç ay” içerisinde iş arama kanallarından en az birini kullanmış ve iki hafta içinde işbaşı yapabilecek durumda olan kişiler “işsiz” olarak değerlendiriliyordu. Yeni uygulamada yalnızca “son dört hafta” içerisinde iş arayan ve iki hafta içinde işbaşı yapabilecek kişiler “işsiz” olarak ele alınıyor. l Bir önceki seride diğer kategorisinde yer alan kişi sayısı 1 milyon 402 bin kişi iken yeni seride mevcut dönem için bu rakam 1 milyon 885 bin oldu. l TÜİK’in yeni yöntemi ve yaptığı tahmini hesaplara göre hem isşizlik oranı hem de işsiz sayısı azalmış göründü. Oysa Türkiye’de işsizlik değişmedi sadece gizlendi. l İşsizlik yüzde 8.8 değil, yüzde 15.9, işsiz sayısı da 2 milyon 551 bin değil, 5 milyon 10 bin kişi oldu. l Çaresizler, umutsuzlar ve resmi işsizlerin toplamı 6 milyon, geniş istihdam içinde umutsuzların, çaresizlerin ve resmi işsizlerin payı yüzde 19.8. Yöntem değişti, Mevsim etkilerinden arındırılmış istihdam sayısı bir önceki döneme göre 6 bin kişi azalarak 25 milyon 996 bin kişiye ulaştı. İstihdam oranı ise 0.1 puanlık azalış ile yüzde 45.7 oldu. İşsizlik oranı ise 0.3 puanlık artış ile yüzde 9.5 oldu. Gençler umutsuz Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı 2014 yılı Mayıs döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 288 bin kişi artışla 2 milyon 551 bin kişi oldu. İşsizlik oranı 0.6 puan artışla yüzde 8.8 oldu. Mayıs döneminde işsizlik oranı erkeklerde yüzde 8, kadınlarda da yüzde 10.5 olarak tahmin edildi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Mayıs 2014 Hanehalkı İşgücü İstatistiklerini açıkladı. Buna göre; l Tarım dışı işsizlik yüzde 10.7 olarak tahmin edildi. l Genç işsizlik oranı yüzde 15.8 oldu. l İstihdam edilenlerin sayısı, 26 milyon 538 bin kişi, istihdam oranı yüzde 46.7 oldu. Bu oran erkeklerde yüzde 66.1, kadınlarda yüzde 27.7. l Toplam kamu istihdamı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4.1 artarak 3 milyon 373 bin kişi oldu. Batman işsizlikte lider Kalifiye eleman yok BATMAN (DHA) Türkiye genelinde işsizliğin en yüksek olduğu Batman’da tekstilciler işçi bulamamaktan yakınıyor. 100 kişinin çalıştığı RCB Tekstil’in sahibi Celal Ayhan, 100 işçiye daha ihtiyaçları olduğunu ancak gazetelere ilan vermelerine rağmen kalifiye eleman bulamadıklarını söyledi. Türkiye’de nüfus oranına göre en fazla işsizin olduğu belirtilen Batman’da 12’si büyük firma olmak üzere 172 tekstil üreticisi bulunuyor. Ancak tekstil firmaları kalifiye eleman bulamıyor. Avrupa ülkelerine penye imal eden ve 100 işçi çalıştıran RCB Tekstil’in sahibi Celal Ayhan, kalifiye işçi bulamamaktan yakındı. Makinelerin bir bölümünün atıl durduğunu belirten Ayhan, “Almanya ağırlıklı Avrupa ülkelerine penye imal ediyoruz. Şu anda 100 işçi çalıştırıyoruz. Ancak 100 işçiye daha ihtiyacımız var. Düz makineci başta olmak üzere kalifiye elemanlara ihtiyacımız var. Televizyon ve yerel gazetelere ilan verdiğimiz halde işçi bulamıyoruz” diye konuştu. Kalifiye eleman bulabilmek için Batman İşKur Müdürlüğü’ne de başvurduklarını belirten Ayhan, “Makine, overlok, rejmeci gibi tekstil alanında uzman olan kalifiye işçileri bulabilmek için İşKur’a başvuran 172 tekstilci var. Fakat sektör bir türlü kalifiye işçi bulamıyor” diye konuştu. u Rize’nin Kalecik köyünde 33 çay üreticisine destekleme primi fazla yazıldı, Tarım Bakanlığı durumu fark edince 458 üreticinin tamamından primleri yüzde 78 faizle geri istendi. Somalı işçi tepkili ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) TBMM Genel Kurulu’nda Soma işçilerinin özlük haklarıyla ilgili düzenlemelerin yer aldığı ve 1,5 aydır görüşmeleri süren torba yasa henüz tamamlanmadan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın isteğiyle Meclis’in tatil edilmesine Somalı işçiler tepki gösterdi. TBMM gelen Somalı işçiler verilen sözlerin tutulmadığını belirterek, “Kaçımızın daha ölmesi gerekli başka madenciler ölmesin diye?” dedi. CHP Manisa Milletvekili Özgür Özel, Soma’daki facianın ardından madencilere ve ailelerine verilen sözlerin yerine getirilmediğini, konuyla ilgili Meclis’e gelen yasanın da içinin boşaltıldığını ifade etti. Soma’dan gelen maden işçileri Tevrat Çün, Eren Malkoç, Engin Sal ve Arif Şengül de Ankara’ya üçüncü kez geldiklerini belirterek, “Bizi ekmeğimizle tehdit ediyor dayıbaşları, mecbursunuz ocağa inmeye diyorlar” diye konuştular. Kaşıkla verilen ÖMER ŞAN RİZE Yıllardır devletin uyguladığı düşük fiyat, kota ve kontenjan politikalarının altında ezilen çay üreticileri, ürettikleri çayların bir kısmını özel sektör firmalarına satmak zorunda kalıyor. Rize’de Özilay ve Alem çay firmalarının üreticileri sahte senetlerle dolandırmasının ardından bazı özel sektör firmalarının da üreticilere fazla destekleme primi yazdığı tespit edildi. Bunun üzerine harekete geçen Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı kapsamlı bir inceleme başlattı. Rize’nin İyidere ilçesine bağlı Kalecik köyünde 438 çay üreticisinden 33’üne Balkan Çay destekleme primi yazıldığı ortaya çıktı. Bunun üzerine bakanlık üreticilerin tamamından yüzde 78 faizle destekleme primlerini geri istedi. Kalecik köylüleri adına konuşan Rasim Yıl kepçeyle geri isteniyor maz konuyu yargıya taşıyacaklarını açıkladı. Yılmaz, “Üreticilerden bazıları 50 lira bazıları 5 bin lira destekleme primi almış. Fazla destekleme primi alanlar bakanlığın incelemesiyle zaten ortaya çıkmış. Firma sahibi üreticinin parasını verememiş, sahtekârlık yapmış. Ancak bu neden tüm üreticilere mal ediliyor? Belki geri ödeme yapacağız ama yaparsak da üzerimize atılı ‘sahtekârlık suçunu’ kabul etmiş olacağız” dedi. Daha önce Kirazdağ Çay adı altında çalışan Balkan Çay’ın üreticilerin destekleme primlerinde yaptığı usulsüzlüklerin yanı sıra bölgede faaliyet gösteren bazı küçük çay firmalarının da usulsüzlük yaptığı saptandı. Baki Çay, Dere Çay, Meltem Çay, Tok Çay gibi firmaların da usulsüzlük yaptığı belirlendi. İşKur Kurs açsın Hangi firmalar? Akfen GYO’nun kira geliri yüzde 23 arttı Ekonomi Servisi Ekonomik şehir otelciliği alanında faaliyet gösteren Akfen GYO, 2014’ün ilkyarısında 14.1 milyon TL net kâr gerçekleştirdi. Şirketin konsolide kira geliri de bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 23 artışla 24.7 milyon TL’ye çıktı. Faiz Amortisman Vergi Öncesi Kâr (FAVÖK) bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 36 artışla, 18.6 milyon TL olarak gerçekleşirken, FAVÖK marjı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 7 artarak, yüzde 75 seviyesine çıktı. Koç’tan 1.6 milyar TL kâr Ekonomi Servisi Koç Holding’in ikinci çeyrek net kârı, Veliefendi gayrimenkul projesi kapsamında elde edilen 299 milyon liralık tek seferlik gelirin etkisiyle yüzde 49 artışla 872.4 milyon lira oldu. Tek seferTurgay Durak lik gelir dışarıda tutulduğunda, şirketin net kârı bir önceki yıl aynı döneme göre yüzde 2 civarı geriledi. Koç Holding’in 2013 yılı ikinci çeyrek net kârı 586.4 milyon TL olmuştu. Koç Holding, 2014 yılının ilkyarısında konsolide bazda toplam 32,2 milyar TL gelir elde ederken, 1,6 milyar TL vergi öncesi kâr ve 1,4 milyar TL ana ortaklığa ait net dönem kârı gerçekleştirdi KAP’a bu sabah gönderilen mali tablo açıklamalarına göre, Koç’un ikinci çeyrek toplam satışları ise, yüzde 3 artışla 16.5 milyar lira oldu. Koç Holding Üst Yönetisi Turgay Durak, Türkiye ekonomisinde yerel seçimler sonrasında, yurtdışında artan risk iştahının da katkısıyla, ilk çeyreğe göre daha olumlu bir faaliyet ortamının görüldüğünü belirtti. Tekfen satış geliri yüzde 10 arttı Ekonomi Servisi Temel faaliyet alanları arasında taahhüt, tarımsal sanayi ve emlak geliştirme bulunan Tekfen Holding, açıkladığı finansal sonuçlara göre ikinci çeyrekte 41.6 milyon lira net kâr, 993.6 milyon lira satış geliri elde etti. Şirket, daha önce 2014 tamamı için 151 milyon lira olarak öngördüğü net dönem kârı beklentisini yüzde 61 artırarak 243 milyon liraya yükseltti.