Katalog

SAYFA CUMHURİYET 25 NİSAN 2014 CUMA 6 HABERLER Erdoğan’ın 1915 açıklamasının ‘100. yıl’ öncesi ortamı yumuşatma amaçlı olduğu belirtiliyor Karar 2013’te alındı DUYGU GÜVENÇ ANKARA Türkiye’nin 99 yıl sonra Ermeni halkına taziye dilediği metin için karar 2013 yılında alındı. Açıklamanın zamanlaması ise tarihi tezler de göz önünde bulundurularak, 23 Nisan olarak belirlendi. Ankara, bu açıklamayla başta Washington’ın 1915 olaylarına bakışını, Ermeni diyasporasının yaklaşımının değişmesini ve Erivan’ın görüşme sürecinin canlanması için adım atmasını bekliyor. Türkiye’nin bugüne kadar hep savunmacı bir yaklaşım içinde olduğunu ve yapılan açıklamalara karşılık verdi u 1915’e yönelik açıklama için kararın 2013’te alındığı öğrenildi. Bu süre zarfında İsviçre’nin arabuluculuğunda, Erivan ile temaslara devam edildi. Ankara’nın açıklamanın ardından beklentisi, 100. yıl törenlerinde Ermeni diyasporasında yeni bir tartışma başlatması, Erivan ile görüşmenin canlanması ve dünyanın Türkiye’nin tezlerine yaklaşımının değişmesi. sırasında Türkiye’nin de adım attığını göstererek Ermeni diyasporasında tartışma başlatmak ve başta ABD ve Fransa olmak üzere ülkelerin yaklaşım kalıplarını değiştirmek. l Erivan’ın, 100. yıl anma törenleri öncesinde müzakereler için adım atmayacağını bilen Ankara, Ermenistan yönetimini de çözüme zorlamayı hedefliyor. l AGİT bünyesinde Minsk’in sürdürdüğü Azer Dünya, Erdoğan’ın 24 Nisan Açıklamasını Değerlendiriyor ğini belirten Türk diplomat, “Bu bir yanıt çabası değil. Beklentimiz adil bir hafıza; ortak bir gelecek. Kayıplar hepimizin” yorumunu yaptı. Aynı yetkili, açıklamanın yapıldığı 23 Nisan tarihinin Türkiye için de çok özel olduğunu ve zamanlamanın bilinçli seçildiğini belirtti. Ankara’nın öncelikli beklentisi, 100. yıl anma törenleri Ankara’nın 3 hedefi baycanErmenistan arasındaki sürecin ilerlemesi için de açılımın etkili olması bekleniyor Erdoğan’ın açıklamasını değerlendiren bir AB büyükelçisi, açıklamayı anında uzmanlarına da değerlendirttiğini ve kendi dilindeki tercümesini okuduğunu belirtirken, “Süpriz ve olumlu bir adım” dedi. Büyükelçi, “İçerik eski fakat yeni, olumlu bir dil var. İlk defa başbakan düzeyinde acılara yönelik bir yakla şım sergileniyor. Savunmacı söylemlerin yerini olumlu bir yaklaşım almış. Çok önemli bir hamle ancak bu Ermeni iddialarının sonunu getirmez. Ermeniler, ‘soykırım’ın kabulü için mücadeleye devam edecektir” yorumunu yaptı. Bir başka AB’li diplomat da, “Umarım kullanılan dil kadar hedeflenen de samimidir. Bu açıklama Ermenilerin acılarını tanıma yerine geçer ama Ermeniler yine de ‘soykırım’ iddialarından vazgeçmeyecektir” yorumunu yaptı. ‘Gül’ün Üslubuna Benzemiş!’ Başbakan Tayyip Erdoğan’ın, Ermenilerin soykırım tezlerinin 99. yıldönümü öncesi yaptığı açıklama sonrasında, Batı başkentlerinde ve onların Ankara’daki büyükelçiliklerinde önceki gece ve dün kapsamlı değerlendirme ve analizler yapıldı. AB ülkelerinin Ankara’daki büyükelçileri dün sabah saatlerinde bir araya gelerek Erdoğan’ın açıklamasını masaya yatırdı. Görüştüğümüz Avrupalı diplomatların açıklama ile ilgili öne çıkan değerlendirmeleri şöyle: Açıklama Avrupalılar için büyük sürpriz oldu. 24 Nisan’da Ankara’dan her yıl olduğu gibi klasik “Ermenileri kınama” açıklaması bekliyorlardı. Daha önce bu tür kritik açıklamalar öncesi AB başkentlerini bilgilendiren Dışişleri bu kez bilgilendirme yapmadı. Açıklama genel olarak olumlu bulundu. Diplomatlar Türkiye’nin geçmişte dönem dönem yaptığı açıklamaların bir bölümünün bu açıklamada da yinelendiğini belirtirken bazı “yeni” unsurlar olduğunun altını çiziyor: 1 Seviye yükseldi: Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu “Ermenilerin acısını paylaştığını” ilk söyleyen isim olmuştu. Bu açıklamada yeni olan unsur, “acı paylaşma” söylemi ilk kez Başbakan seviyesinde ifade edildi. 2 Taziye dileği: Bu açıklama ile Türkiye Cumhuriyeti ilk kez 1915 olaylarında hayatını kaybeden Ermenilerin ailelerine taziye dileğinde bulundu. 3 Üslup: Açıklamanın üslubu da çok dikkat çekici bulundu. Avrupalı bir büyükelçi “Bu üslubu genelde Cumhurbaşkanı Gül’den duymaya alışmıştık. Başbakan’dan ilk kez bu üslubu işittik” değerlendirmesi yaptılar. Yapılan değerlendirmelerde, açıklamanın arka planında nasıl bir stratejinin yattığı da merak konusu. Bazı diplomatlar bunu yaklaşan Cumhurbaşkanlığı seçimiyle ilintilendiriyor. Başta ABD ve AB olmak üzere dünyaya “Erdoğan’ın kriz konularını çözme becerisinin” gösterilmek istendiğini düşünüyorlar. Bazı diplomatlar ise açıklamayı Ermenilerin “soykırımın 100. yılı” iddia ettikleri 2015’e yönelik organize çalışmalarına karşı Türkiye’nin geliştirdiği yeni tezin en önemli unsuru olarak görüyor. Açıklamanın “çerçevesinin” de iyi çizildiği görüşünde olan Avrupalı diplomatlar, “Türkiye’nin bilinen görüşlerinin önemli bölümü de bu açıklamanın içinde yer alıyor” değerlendirmesini yaptılar. Avrupalı diplomatların yanıtını en fazla merak ettiği konu ise Erdoğan’ın yazılı açıklamasını, Türkiye tarafından atılacak yeni adımların izleyip izlemeyeceği. Bu yüzden açıklama ile ilgili şimdilik sadece “Olumlu” değerlendirmesi yapmakla yetinip, bir çeşit “Bekle ve gör” politikasını benimsemiş gözüküyorlar. Büyükelçiler toplandı KOÇ’TAN TAZİYE YORUMU Erdoğan itibar arayışında ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) CHP, Başbakan Tayyip Erdoğan’ın Ermeni soykırım iddialarıyla ilgili “taziye” mesajını, “Dünyada son 2 yıl içinde gittikçe yitirdiği itibarını ‘iyi niyet mesajlarıyla’ yeniden arama gayreti” olarak nitelendirdi. CHP Genel Başkan Yardımcısı Haluk Koç, önceki gün yapılan MYK toplantısına ilişkin TBMM’de basın toplantısı düzenledi. Kararlarını eleştirdiği YSK’yi “Özel Yetkili Seçim Kurulu” olarak nitelendiren Koç, kurulun özel yetkili mahkemelerin görevini sürdüren üst yargı organları gibi hareket ettiğini söyledi. Son olarak Hatay’da itirazlar üzerine seçimlerle ilgili inceleme başlatıldığına dikkat çeken Koç, bunun öncesinde seçim kurullarında ilginç atamalar yapıldığına dikkat çekti. Bu kapsamda 4 Nisan’da Hatay Adliyesi Adalet Komisyonu Başkanı’nın görevinden alındığını belirten Koç, 18 Nisan’da ise Hatay İl Seçim Kurulu Başkanı ve Defne İlçe Seçim Kurulu başkanlarının tayin dönemi olmamasına rağmen tayinlerinin çıkarıldığına dikkat çekti. Koç, “AKP, Türkiye’nin en hassas noktasında ateşle oynuyor” dedi. Koç, Erdoğan’ın, dün 1915 olaylarıyla ilgili, çok düşünülmüş açıklama yaptığını ifade etti. Yaşamını yitiren tüm insanların acılarını paylaştıklarını, yakınlarına taziyelerini ilettiklerini vurgulayan Koç, bu talebi 2005’te, TBMM’de grubu bulunan siyasi partilerin, ortak deklarasyonla tüm dünyayla paylaştığını anımsattı. Koç, bu talihsiz süreçlerin devamında yaşanan diğer acıların kurbanlarına Allah’tan rahmet dilemeyi, yakınlarına tekrar taziyelerini iletmeyi CHP olarak vicdan görevi kabul ettiklerini söyledi. Bu açıklamaya karşın Ermenilerin tezlerini değiştirmediğini ve iddialarından vazgeçmediğini belirten Koç, “Erdoğan, dünyada son iki yıl içinde itibarını gittikçe yitiren konumdadır. Bu arenada iyi niyet mesajlarıyla itibar arama gayretine girmiş olabilir” diye konuştu. CHP Genel Başkan Yardımcısı Faruk Loğoğlu da, yazılı bir açıklama yaptı. CHP’nin 2015’in Türk Türkiye’nin açıklamasının gelecek yıl da tekrarlanması bekleniyor. Bir Türk diplomat bunu, “Bir defa bu açılımı yaptıysanız, neden yapmayasınız ki” diyerek mutat hale gelebileceğini belirtti. Kaynak şu mesajları verdi: “Artık acılara yönelik tabu yıkılmıştır. Zaten kimse tehcirde kötü anlar yaşanmadığını düşünmüyor.” Türkiye’nin, Erivan ile görüşme sürecini 3 yıl aradan sonra 2013’te başlattığı öğrenildi. 2009 yılında başlatılan ancak Ermenistan Anayasa Mahkemesi’nin 2010 Ocak’ta aldığı kararın ardından süreç donduruldu. Ankara, görüşmelerin başlaması için anayasa mahkemesinin kararına karşılık Ermenistan yönetiminden ek açıklama istedi. Ancak Ankara’nın bu şarttan Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun aralık ayında Erivan’a yaptığı ziyaret sırasında vazgeçti. Davutoğlu, “Tehciri benimsemiyoruz. Gayri insani bir uygulama” diyerek değişimin işaretini verdi. Erdoğan’ın 1915 olaylarına yönelik taziye mesajının ardından, 1915 olayları sırasında Osmanlı topraklarından göç etmek zorunda kalan ya da o dönemin koşullarında vatandaşlık kazanamamış olanlara vatandaşlık hakkı verileceği iddia edildi. Bu önerinin Ankara Düşünceye Özgürlük Girişimi’nin toplantısında ele alındığı ve önerinin Dışişleri’ne de taşındığı öne sürüldü. Ancak Dışişleri kaynakları bu iddiaları doğrulamadı. Rutinleşebilir ‘Yeni unsurlar var’ İlk sinyal Erivan’da Gül’ün üslubuna benzemiş Seçim öncesi dünyaya mesaj ‘Adaletimizi ver’ İstanbul Haber Servisi “24 Nisan Ermeni Soykırımını Anma Platformu” üyeleri, yüz binlerce Ermeninin ölümü ile sonuçlanan tehcirin 99. yıldönümü nedeniyle İstanbul’da anma törenleri düzenledi. Akşam saatlerinde Taksim’deki Fransız Konsolosluğu önünde anma töreni yapıldı.Onlarca üyenin bir araya geldiği törende yaşamını yitirenlerin fotoğrafları taşındı. Törende 1915’te yaşamını yitirenlerin isimleri okundu. Polis İstiklal Caddesi’nin girişine ve Fransız Konsolosluğu önüne barikat kurdu. Barikattan içeri sadece törene katılacaklar alındı. Taksim Cumhuriyet Anıtı çevresi güvenlik önlemi nedeniyle kapatıldı. Halkın Kurtuluş Partisi üyeleri anmayı protesto etti. Barikattan içeri girmek isteyen üyelere polis izin vermedi. Ermeni yazar, gazeteci ve aydınların 24 Nisan 1915 günü “ölüm yolculuğuna” gönderildiği Haydarpaşa Tren Garı’nda sabah saatlerinde yapıyan anma töreninde de İngilizceErmenice ve Türkçe “Ermeni soykırımının kurbanlarını anıyoruz” pankartı açıldı. Konuşmaların ardından yurttaşlar, öldürülenlerin anısına denize karanfil attı. Daha sonra Ermeni tehcirinin 96. yıldönümü olan 24 Nisan 2011’de askerlik yaptığı sırada vurularak öldürülen Sevag Şahin Balıkçı’nın mezarı başında anma töreni yapıldı. HDP MYK üyesi Garo Paylan, Başbakan Erdoğan’ın taziye mesajına yönelik, “Taziyeyi kabul ediyoruz ancak sen başbakansın. Hrant’ın katillerini bakan, milletvekili yaptın. Taziyelerini kabul etmemiz için gereğini yap ve adaletimizi ver” diye konuştu. (VEDAT ARIK) Gerisi gelecek mi? ‘Türkiye geçmişiyle yüzleşsin’ 1915 olaylarının yıldönümü nedeniyle Diyarbakır, Batman ve Mardin’de de çeşitli anma törenleri ve basın açıklamaları yapıldı MAHMUT ORAL BAHÇELİ CHP İLE İŞBİRLİĞİNE ‘SOĞUK’ Toplumun önemli bir kesimi, muhalefet partileri CHP ile MHP’nin Cumhurbaşkanlığı seçiminde Erdoğan’a karşı ortak politika izlemesini bekliyor. Dün bu köşede, Yalova’da yenilenecek seçimin, bu açıdan mini prova olacağını yazmıştık. Oyların büyük çoğunluğunu alan iki aday (Yalova örneğinde AKP ve CHP) dışındaki partilerin özellikle de MHP’nin oylarının “ikinci tur” haline gelen Yalova seçiminde sonucu belirleyeceğine dikkat çekmiştik. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ile önceki gece yapılan TBMM resepsiyonunda bu konuyu görüşme fırsatı bulduk. “Siz Yalova’da AKP karşısında CHP’yi destekler misiniz? Buna karşılık CHP de sizi Iğdır ve Mahmudiye gibi MHP’nin güçlü olduğu merkezlerde destekleyebilir” sorumuza Bahçeli şu yanıtı verdi: “1 Haziran’da yapılacak seçimler için partimize verdiğimiz talimat, ‘30 Mart’taki adaylarımız ve listelerimizle aynen seçime tekrar girilecek’ demek oldu. Bu siyaseten olması gereken bir durumdur. Parti olarak ilkemiz o gün nasıl girmişsek, yenilenen seçimlere de aynen gireceğiz.” Bahçeli, Köşk seçimi konusunda da tutumunu şöyle aktardı: “Türkiye’yi kamplara ayırmışsanız, cepheleştirmişseniz, Türkiye’de bir gerilim stratejisi yaparak bu noktalara gelmişseniz, yüzde 51 ile cumhurbaşkanı olsanız dahi, toplumda gerilim, kamplaşma, cepheleşme ortadan kalkmaz. Artarak sürer. Onun için mutlaka tespit edilecek olan aday, belli bir oranda toplumu kucaklayabilecek bir oy potansiyelini ortaya çıkarmalı. Bu milletin evlatlarının içerisinde, bu özelliği taşıyacak şahsiyetler vardır, partiler buna yönelmelidir. Cumhurbaşkanlığı adayımız ileriki günlerde belli olur. Herkes MHP’yi bekliyor. Bunun çok güzel bir cevabı var; her sese kulak vereceksin, kulağı kimseye kaptırmayacaksın!” Bahçeli’nin bu açıklamalarından, hem yenilenecek Yalova seçiminde hem de Cumhurbaşkanlığı seçiminde CHP ile işbirliği kapısını kapalı tutacağı anlaşılıyor. Bahçeli ve kurmaylarının izleyeceği temel strateji, Köşk seçiminde ilk turda CHP’yi geride bırakarak “İkinci parti” konumuna yükselmek olacak. ve Ermeni halkları arasında barışma ve dayanışma yılı olmasını dilediğini vurgulayan Loğoğlu, TBMM’de “Diyalog Grubu” oluşturulmasını önerdi. Loğoğlu, “Kendi vatandaşlarının acılarını paylaşırken dahi ayrımcılık yapan bir zihniyetin bu duyarlı ve tartışmalı insani konuyu manidar bir zamanlama ve yine hayatlarını kaybedenler arasında ayrımcılık yaparak gündeme getirmesi ahlaken, vicdanen sorgulanması gereken bir davranıştır” dedi. DİYARBAKIR Ermeni yurttaşların techir edildiği 1915 olaylarının yıldönümü nedeniyle Diyarbakır, Batman ve Mardin’de anma açıklamaları yapıldı. Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Eşbaşkanı Fırat Anlı, BDP Diyarbakır Milletvekili Altan Tan, Gomidas Enstitüsü Genel Direktörü Ermeni asıllı İngiliz tarihçi Ara Sarafian, Diyarbakır Baro Başkanı Tahir Elçi, Sur Belediyesi Eşbaşkanı Seyid Narin, İHD Diyarbakır Şube Başkanı Raci Bilici, DTK İnanç Komisyonu üyeleri ve sivil toplum kuruluşu temsilcilerinin yer aldığı bir grup, 1915 olayları ile ilgili olarak tarihi surların altındaki Ortak Vicdan Anıtı önünde basın açıklaması yaptı. Diyarbakır Baro Başkanı Tahir Elçi, Ermeni toplumunu Anadolu ve Mezopotamya’nın en kadim halklarından biri olarak nitelendirip “Kürt toplumu olarak kardeş Ermeni halkının bu büyük acısını paylaşıyoruz. Soykırımda yaşamını yitiren bir milyonu aşkın sivilmasum Ermeni’yi saygıyla anıyoruz” dedi. Ara Sarafian ise Türkiye’nin 1915’te Ermeni ve Süryanilerin techir edilmesinin ardından, Kürt, Alevi, Ezidi gibi birçok etnik ve dinsel grubun da büyük zulümler gördüğünü ifade ederek, “Başbakan 1915’te Ermenilere korkunç şeyler olduğunu doğruladı. Ancak kendisi bu gerçekliği açıklayamadı” dedi. Türkiye’nin geçmişiyle yüzleşmesi gerektiğini kaydeden Sarafian, 1915 olaylarının tarihin en karanlık olayları olduğunu anlattı ve bunun etkisinin halen de devam ettiğini belirtti. Batman Öğrenciler Birliği üyeleri, Atatürk Parkı önünde toplanarak protesto eylemi yaptı. Yazılı bir açıklama yapan İHD Mardin Şubesi ise 1915’te yaşananları “soykırım” olarak nitelendirdi ve bunun inkârının da, insanlığa karşı işlenmiş bir suç olduğunu belirtti. ANKARA (Cumhu ımcısı ve emekli diplord Genel Başkan Ya nkara temsilciliğimiz, A en ym r Ö nu O zi’nde mat riyet Kültür Merke Bahu um C ak de yer alan lar O hı ganda Sila yeni kitabı “Propa kiye’de Sansür, Baskı ve ür T ve da ya ün Öymen, sın/D rine söyleşi yaptı. Yönlendirme” üze kin taziye mesajı yayımliş 1915 olaylarına i yyip Erdoğan’ın iddialaTa n ka ba aş dönemlayan B r Pierre Loti’nin o rına Fransız yaza ha basılan “Ermeni Katliüs de sadece 100 n bı ile yanıt verdi. Öymen, ta amları” başlıklı ki r var ki, beyaz bir sayfa, ye “Kitapta öyle bir diaların sansürlendiğini id in şk ili re ile ptığı katErmen ilerin Türklere ya görüyoruz. Ermen ı sayfa neden sansürlenığ liamların anlatıld i? Türkiye’nin bu tür araşled ür ns sa i. di? Kim i gerekiyor” ded tırmalara eğilmes ‘Loti’nin kitabı ir’ ık tutabilki 1915’e ış CHP riyet Bürosu) Es Dışişleri Bakanı Davutoğlu, ‘Ezber bozan adım beklemiyoruz’ Taziyeyi geri alacak değiliz ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, NTV’de katıldığı programda, Başbakan Tayyip Erdoğan’ın 1915 olaylarına ilişkin 23 Nisan’da yayımladığı taziye metnini değerlendirdi. Metnin insanların ruhuna hitap eden bir dile sahip olduğunu belirten Davutoğlu, “Bunun bir süpriz olduğunu biliyorum. Bu açıklamanın yapılacağını Dışişleri’nden bile birkaç arkadaş, bir elin parmağı kadar arkadaş biliyordu. Onların üzerinde çalıştığı bir metin” dedi. Metnin “bire bir empati taşıdığını” ileri süren Davutoğlu, metinde Erdoğan’ın gönlünden geçeni karşı tarafa ilettiğini kaydetti. Met nin bir çağrı olduğunu dile getiren Davutoğlu, “Umarım bu çağrı karşılığını bulur. Kavramsal haritada ne yapılmak istendiği çok açık” dedi. Davutoğlu, ayrıca ASALA’ya da gönderme yaparak “Şehit edilen masum diplomatlarımız için taziye dilenecek mi? Klasik tepkileri vermek, Ermeni diyasporasının sertlik yanlılarını kendi mahallelerine hapseder. Devrimci tepkiler verirlerse, o zaman başka şeyler konuşuruz” diye konuştu. Taziye metninin ardından Ermenilerden bir anda “ezber bozan bir adım beklemediklerini” dile getiren Davutoğlu, “Beklenen tepkiyi alamazsak taziyeyi geri alacak değiliz” görüşünü dile getirdi.