Katalog

18 ŞUBAT 2014 SALI CUMHURİYET SAYFA kultur@cumhuriyet.com.tr KÜLTÜR 15 ÖZNUR OĞRAŞ ÇOLAK Şişli’nin arka sokaklarından birinde, deyim yerindeyse değişik ve güzel işler ortaya çıkaran bir tiyatro Gri Sahne... Bu aralar “Karanlık Ağzımın İçinde” adlı son oyunuyla tiyatroseverlerin karşısına çıkıyor. “Karanlık Ağzımın İçinde” Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Harold Pinter’ın 5 kısa oyunundan oluşuyor. Pinter ülkemize yabancı bir yazar değil, bizleri tanıyan ve iyi anlayan bir yazar. böyle olduğunu söylüleri anlayamamışsınız’ demesi üzeriyorum, çünkü ülkemizde yaşanan basne, ‘Benim söz ettiğim gerçekler teskıları ve işkenceleri anlattığı iki oyunu tislerinize elektrik verilmesini kapsıvar Pinter’ın. yor’ diye cevap veriyor. Bizi ilgilenUluslararası PEN, 1980’lerde Ame diren gerçekler de bunları kapsıyor” rikalı yazar Arthur Miller ile Pinter’ı diyor oyunun yönetmeni ve oyuncusu 12 Eylül sonrası Türkiye’de tutukÜmit Doğan. lu ve baskı altında bulunan yazarların ve bir o kadar da dehşet verici olabiPinter, oyunlarında genelde insandurumunu yerinde incelemekle göleceğine tanık oluyoruz. “Yeni Dünlar üzerindeki baskıyı işliyor. Bu 5 revlendirmişti. Pinter, gazetemize de oyunda da şiddetin evrenselliği ve nor ya Düzeni”nde her gün dünyanın hergeldiği Türkiye ziyaretinin ardından hangi bir yerinde insanların birbirlemalleştirilmesini görüyoruz. “Tamı iki oyun kaleme almıştı: “Dağ Dili” rine uyguladığı normalleştirilmiş şidTamına”da Pinter’ın kelime oyunlave “Yolluk”... det anlatılıyor. “Parti Zamanı”nda ise rıyla kurduğu oyunun ne kadar absürd Diyarbakır’daki izlenimle“seçkin insanların” partisi derinden hareketle yazdığı “Dağ vam ederken dışarda olanlar sahDili”nde cezaevinde yatan yaneye taşınıyor. kınıyla Kürtçe konuşmasıDoğan, “Parti Zamanı”nın yana izin verilmeyen bir kadının zın yaşanan Gezi Direnişi sürehikâyesi anlatılıyor. “Yolluk” cinden sonra çok şey ifade ettiği(Bir Tek Daha) adlı oyununni söylüyor: da ise Türkiye’de siyasi baskı“Gezi olmasaydı oyunu anlalara uğramış, sırf yazdıklarınmayabilirdik. Pinter’ın yazdığı dan dolayı hapse girmiş kişilebu 5 oyun yaklaşık 10 yıllık bir ri, Londra’da tanıştığı iki Türk döneme ait. Yazarlık kimliğini kadından esinlenerek işkencefarklı bir yere taşıyarak politik yi anlatıyor. oyunlar yazmış. Bunlar da bi“Pinter 1985 yılında zim şu anda içinde yaşadığımız Türkiye’de bir resepsiyoduruma bire bir uyuyor. İlk na katılıyor. ABD büyükel4 oyun insana uygulanan açık Arthur Miller ve Harold Pinter Türkiye ziyaretinde çisinin, ‘Siz buradaki gerçek gazetemize de uğramıştı. (Fotoğraf: ERDOĞAN KÖSEOĞLU) şiddet. ‘Parti Zamanı’ ise gizli u 12 Eylül sonrasında, Uluslararası PEN adına Türkiye’ye gelen Pinter bir resepsiyona katılıyor. ABD büyükelçisinin “Siz buradaki gerçekleri anlayamamışsınız” demesi üzerine, “Benim söz ettiğim gerçekler testislerinize elektrik verilmesini kapsıyor” diye karşılık veriyor. Oyunun yönetmeni Ümit Doğan da “Bizi ilgilendiren gerçekler de bunları kapsıyor” diyor. olan şiddeti ortaya koyuyor.” Pinter oyunları, bizim alıştığımız tiyatro estetiğinin dışında. Başka bir formda, yalın. Oyun metnine bağlı kalmak gerekiyor, çünkü her oyunun kendi biçimi, bütünlüğü ve ritmi var. Pinter’ın oyunları tam bir oyunculuk oyunu aslında... “Karanlık Ağzımın İçinde” de sadeliği direten bir oyun. Gri Sahne ekibi de ışık, dekor ve kostüm tasarımında olabildiğince yalın kalmaya özen göstermiş. 5 kısa oyunun çevirisinin de Gri ekibine ait olduğu “Karanlık Ağzımın İçinde”de, Cem Büyük, Deniz Gündoğmuş, Esra Ergün, Gökşin Erdemli, Melis Özdemir, Özkan Özen, Recep Gogen, Sema Özkan Yorgun, Sevda Ertaş, Şafak Ersözlü, Şaziye Konaç rol alıyor. (“Karanlık Ağzımın İçinde”, yarın ve 26 Şubat’ta Gri Sahne’de sahnelenecek.) Müzeyyen Senar’ın sağlık durumu iyi Kültür Servisi Türk sanat müziğinin efsane ismi Müzeyyen Senar, önceki gün yüksek ateş şikâyetiyle Özel Bodrum Hastanesi’ne kaldırıldı. Dahiliye uzmanı Dr. Gamze Cengiz, sanatçının ateşinin sırtındaki cilt altı enfeksiyonundan kaynaklandığını ve apsenin boşaltılmasının ardından antibiyotik tedavisine başlandığını açıkladı. Genel sağlık durumu iyi olan sanatçı, bir gün gözetim altında tutuldu ve dün sabah taburcu edilmesi bekleniyor. BRİTANYA FİLM VE TELEVİZYON AKADEMİSİ SİNEMA ÖDÜLLERİ SAHİPLERİNİ BULDU Kültür Servisi Britanya Film ve olan Turner Ödülü’nü kazanan 44 yaTelevizyon Akademisi BAFTA’nın şındaki sanatçı, BAFTA’da En İyi Yö2014 sinema ödüllerinde en büyük pay netmen ödülünü alan ilk siyah sinema“12 Years a Slave12 Yıllık Esaret” cı oldu. ve “GravityYerçekimi” filmlerinin. 1840’lar ABD’sinde özgür bir inSteve McQueen’in “12 Yıllık sanken kaçırılarak köle olarak saEsaret”i En İyi Film seçilirken, tılan Solomon Northup’ın filmin baş oyuncularından Chigerçek öyküsünü anlatan wetel Ejiofor da En İyi Erkek “12 Yıllık Esaret”in yöOyuncu ödülünü aldı. Meksinetmeni McQueen, ödül kalı yönetmen Alfonso Cuatörenindeki konuşmasında, ron, gişe rekorları kıran bilim“Bugün artık dünyada herkurgu filmi “Yerçekimi” kes Solomon Northup’ı taile En İyi Yönetmen ödünıyor!” dedi. lünü kazandı. Başrollerini “Yerçekimi” ile En İyi Sandra Bullock ile GeYönetmen ödülünü kazanan orge Clooney’nin payCuaron, 100 milyon dolar laştıkları “Yerçekimi”, bütçeli bir Hollywood filaralarında özel efekt, ses minin BAFTA ödüllerine ve özgün müzik dallarıkatılıp katılmaması konunın da bulunduğu toplam sundaki hararetli tartışmalar6 dalda ödül aldı. la ilgili olarak “Bir filmi BriEn İyi Kadın Oyuncu tanya filmi yapan bir dizi ödülü ise Woody Allen’ın kural vardır ve bu film büacıtatlı komedisi “Blue tün kurallara uyuyor” deJasmine”deki başarılı yorudi. “Yerçekimi”nin çekimlemuyla Kate Blanchett’ın olri Birleşik Krallık’ta yapıldığı du. Blanchett, ödülünü, kıgibi, filmde görev alan ekibin sa bir süre önce yaşamını yitibüyük çoğunluğu da buradan ren ABD’li ünlü oyuncu Phiseçilmişti. Ayrıca Cuaron 10 lip Seymour Hoffman’a adayıldan fazla bir zamandır Birdığını açıkladı. leşik Krallık’ta yaşıyordu. Kısa bir süre önce AlLondra’daki Kraliyet tın Küre ödüllerinde de En Operası’nda düzenlenen İyi Film seçilen “12 Yıllık ödül töreninde, “Ressamın Esaret”in yönetmeni McQuKontratı” ve “Aşçı, Hıreen, bu yıl New York Film sız, Karısı ve Sevgilisi” Eleştirmenleri tarafından da adlı filmleriyle sanat siEn İyi Yönetmen ödülüne nemasının unutulmaz yöKate değer görülmüştü. 15 yıl önnetmenleri arasında anıBlanchett ce de Britanya’da görsel salan Peter Greenaway de natçılara verilen en büyük ödül Britanya sinemasına yaptı En iyisi ‘12 Yıllık Esaret’ Steve McQueen Melis Özdemir Şiddet Türkiye’de ve her yerde Nobel ödüllü yazar Harold Pinter’ın 5 kısa oyunundan oluşan ‘Karanlık Ağzımın İçinde’ Gri Sahne’de Basının Sado Mazo ile İmtihanı Sadece özgürlüğüne bedel ödemeyi göze alan, gerçekten özgür olmayı ister. O yüzden özgürlük, hem elimizin altındadır hem de Kaf Dağı’nda. Pazar günü Cağaloğlu’nda basın özgürlüğü için yürüyen bir avuç gazeteci ve o yürüyüşe değil Fenerbahçe’deki yürüyüşe giden diğer gazeteciler... Hepsi bu gerçeği biliyorlar aslında. Ertuğrul Özkök 2009 yılında yazdığı bir köşe yazısında, göğsünü gere gere, gazeteciliğin rol modellerini Abdi İpekçiUğur Mumcu tekelinden kurtarmaya aday bir devrimci olarak mesleğe başladığını anlatırken, bize aslında acıdan zevk almayı öneriyordu. Hem de tekel sandığı değeri yıkanın kendisi değil karanlık katiller olduğunu, onun gibilere yolun cinayetlerle açıldığını hiç umursamadan. Ölenlerin mezarları üzerine inşa edilen bir evde partiler düzenliyor olmanın tedirginliğini yaşamadan. Şu anda basında etkin olan isimler, bu değerleri yıkmayı marifet sayanlar. O yüzden kimse özgürlük peşinde koşmaya hevesli değil. Hepsi acıdan zevk almaya ve acıtarak zevk vermeye çalışıyorlar. Pazar günü yürüyen o bir avuç gazetecinin işaret ettiği gibi, başka bir basın tabii ki mümkün, başka bir düzen de mümkün. Mümkün olmayan, herkesin hep birlikte bu “başka” şeylerin gerçekleşmesi için bedel ödemeye hazır olması. 90’larda basında sendikasızlaştırma hareketleri başladığında, sendikayı savunan gazetecileri patronlar, o zamana kadar hayal bile edemeyecekleri kadar yüksek maaşlarla kafeslere soktular. Hayat standartları değişir değişmez, başka bir sektörde yaşansa, o zamanlar hâlâ haber değeri olan akıl almaz oyunlara gönüllü olarak kolayca alet olan gazeteciler, doğal olarak patronların gözüne hemen giriverdiler. Aksini yapanlar da bir şekilde devre dışı bırakıldı. İçerde kalıp direnen azınlıksa doğal olarak etkili olamadı. Fatih Altaylı ile Cüneyt Özdemir... O karşılıklı bir anlık suskunluklarında aslında çok uzun bir metin var. Gazetecilerin hepsi, iktidarda olanlar da devrikler de, o metni bir solukta hemen okudular. Ve muhtemelen o an onlarla birlikte onlar da sustular. İsmet Berkan ve Balçiçek Pamir... Kim bilir ne uğruna, basının sado mazo fantezilerle imtihanında feci şekilde sınıfta kaldılar. Gazeteci olmanın birinci şartı, dünyadan habersiz Fatma Teyze’ye, Ahmet Amca’ya, yani kolayca ajitasyona gelen saftirik insana nazaran, en azından bir tık daha dünyadan haberdar olmaktır. Sadece o bir tıkla; O genç kadının verdiği polis ifadesini satır satır okursun ve onu Gezi’de sokak ortasında öldürülen çocuklardan, karakollarda taciz edilen insanlardan, sokak aralarında şişlenen travestilerden, töre cinayetlerine kurban giden kadınlardan kolayca ayırt edebilirsin. Sadece o bir tıkla; Gezi olayları sırasında deri eldivenli, üstleri çıplak erkekler Kabataş iskelesinde başörtüme işediler diyen 25 yaşındaki Z.D’yi, Sultan Sülayman’ı oğlu Şehzade Mustafa’yı öldürttü diye savcılığa şikâyet eden 47 yaşındaki Hasan Köz’le aynı kefeye koyman gerektiğini, sss olayı duyduğun an bilirsin. Sadece o bir tık; Seni hem gerçekten gazeteci, hem erdemli, hem de ele güne karşı biraz olsun akıllı yapar. Sonra da özgür kılar. KAMİL KÜLTÜR l MASARACI ÇİZİK u Steve McQueen’in ‘12 Yıllık Esaret’i En İyi Film seçilirken, filmin baş oyuncularından Chiwetel Ejiofor da En İyi Erkek Oyuncu ödülünü aldı. Gişe rekorları kıran ‘Yerçekimi’nin yönetmeni Alfonso Cuaron En İyi Yönetmen ödülünü kazanırken, film toplam 6 ödüle değer görüldü. ğı olağanüstü katkılardan dolayı ödüllendirildi. Britanya Akademisi’nin verdiği en yüksek onur ödülü olarak kabul edilen üyelik ödülü ise ünlü oyuncu Helen Mirren’ın oldu. Bir süre önce Galler Prensi Charles’ın oğlu ve Kraliçe II. Elizabeth’in torunu Prens William, sahnede ve beyazperdede Kraliçe’yi canlandıran Helen Mirren için, “Herhalde ‘Nine’ demem gereken olağanüstü yetenekli bir İngiliz oyuncu” demişti. Törende, Prens William’ın bu iğneleyici sözleri konusunda ne düşündüğü sorulan Mirren, “O sözleri okuduğumda bir mendil çıkarmak, mendile tükürüp onun yüzünü silmek istemiştim” dedi.