Katalog

SAYFA CUMHURİYET 22 ARALIK 2014 PAZARTESİ 10 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Önce Allah rızası, sonra özgür yazılım BlackBerry Classic’ten vazgeçmiyor Dokunmatik ekranlı telefonların artık ‘yeni normal’ kabul edildiği günümüzde, BlackBerry kendisini dönemin efsanesi yapan modellerinden aldığı ilhamla tasarladığı klavyeli BlackBerry Classic’i duyurdu. 449 Dolar fiyat etiketine sahip olan BlackBerry Classic, adından da anlaşılacağı gibi BlackBerry firmasıyla özdeşleşen klasik fiziksel QWERTY klavye tasarımını temel alıyor. Tabii yeni nesil işletim sisteminin tüm yenilikleri de, klasik tasarıma entegre edilmiş durumda. Firmanın en çok satan modeli olan BlackBerry Bold 9900 gibi hem dokunmatik ekran hem de fiziksel QWERTY klavyeye sahip olan cihaz, 3.5 inç büyüklüğünde ekran ile geliyor. BlackBerry Classic, 177 gram ağırlığında. Cihazın en kalın noktası ise 10.2 mm. Teknolojiye farklı bir bakış açısı bu kez Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) bünyesinde geliştirilen milli işletim sistemi Pardus’un topluluğundan geldi. Pardus Çalıştayı 2014’te Pardus Topluluk Sürümü hakkında sunum yapan topluluk temsilcisi Mustafa Aslan, “Biz topluluk olarak önce Allah rızası için daha sonra da özgür yazılıma sahip çıkabilmek için uğraşıyoruz, elimizden geldiği sürece de uğraşmaya devam edeceğiz” cümlesini kullandı. Pardus’un bu ifadesi Türkiye’de zaten emekleme aşamasında olan yerli yazılım ve işletim sisteminin Allah’a emanet gittiğini kanıtlar nitelikte. 25 Haziran 2014’te Ankara Rixos Otel’de düzenlenen Pardus Çalıştayı 2014’te Mustafa Aslan’ın yaptığı sunumda günde 8 saat çalışan normal bir bilgisayarın, yılda 156.96 TL’lik elektrik tükettiği belirtildi. Ancak bu rakamın Pardus işletim sistemiyle çalışan bir bilgisayarda yılda 1.06 TL’de kaldığı iddia edildi. Buna ek olarak sunumda normal bir bilgisayarın 350 dolarlık maliyetini Pardus’un üzerinde çalıştığı ARM bilgisayarın 100 dolara indiği ifade edildi. Sunum başında Türkiye’de yazılım ve işletim sistem i Allah’a emanet ilerliyor. TÜBİTAK bünyesinde ge liştirilen milli işletim sistemi Pardus Topluluğu 2014 Çalıştayı’nda yaptığı sunumda “Biz topluluk ola rak önce Allah rızası için daha sonra da özgür yazılıma sahip çıkabilmek için uğraşıyoruz, elimizden geldiği sürece de uğraşmaya devam edeceğiz” ifadesini kullandı. rın Pardus’a geçişinde herhangi bir engel kalmamıştır.” TÜBİTAK öncülüğünde geliştirilen Pardus, Linux tabanlı bir işletim sistemi. İşletim sisteminde Türkçe destekli uygulamalar yer alırken Pardus şimdiye kadar aralarında FATİH Projesi’nin akıllı tahtaları, Milli Savunma Bakanlığı, İstanbul Su ve Kanalizasyon İşletmesi’nin de olduğu birçok bilgisayarda kullanılıyor. ‘Özel Güvenlik’ 3 Milyara Koşuyor 2015 yılı bütçe görüşmeleri bitti bitiyor. Asıl tablo bir ay sonra ortaya çıkacak olsa da şimdiden belli bir şey var: O da 2014’ün, başta Cumhurbaşkanlığı Sarayı olmak üzere, kamu harcamalarının “israf” ölçüsünde arttığı bir yıl olarak hatırlanacağı. Hızlı ve yüksek artış gösteren kamu harcamaları arasında “özel güvenlik hizmet alımı”, özel bir yere sahip. KİT’lerden belediyelere, bakanlıklardan üniversitelere kadar her ay, onlarca kamu kurumu “özel güvenlik hizmeti” ihalesi açıyor. Bütçeye bir kalem olarak ilk kez 2009’da giren “özel güvenlik hizmet alımı”nın, iktidar bakımından giderek kullanışlı ve çok amaçlı bir aygıta dönüştüğü söylenebilir. Bütçe rakamlarını yakından incelediğimizde, özel güvenlik alanına yapılan harcamaların, son aylarda sıkça tartıştığımız emniyet bütçesindeki artışı aratmaz hale geldiğini görebiliriz. HHH Bakalım: Maliye’nin son bütçe verilerine göre, devlet, kasım ayında özel güvenlik şirketlerine 76.3 milyon TL ihale bedeli ödemiş. Bu tutarla birlikte, devletin 2014 yılı özel güvenlik harcaması 11 ayda 706.5 milyon TL’ye ulaşıyor. Bu tutarla birlikte 2009 yılından itibaren, devletin “özel güvenlik hizmeti” için yaptığı harcama, 2 milyar 762 milyon TL’ye ulaştı. Tıpkı bir önceki yazıda işlediğimiz örtülü ödenek harcamaları gibi, özel güvenlik harcamasındaki artışı da genel bütçe gelirlerindeki artışla kıyaslamak bize anlamlı bir fikir verebilir. (“Özel güvenlik hizmet alımı” ilk kez 2009’da bütçeye girdiği için, bu yılı her iki veri setinde de başlangıç olarak aldım.) Pardus’un açık kaynaklı olduğuna dikkat çekilerek bu işletim sisteminin gönüllülere emanet olduğu ifade ediliyor. Sunumda Pardus Topluluğu’nun Pardus’a gönül veren ülke çıkarlarını gözeten ve ülkesine hizmet etmek için gönüllü çalışanların oluşturduğu bir grup olduğuna işaret edildi. teknoyo.com’un da sitesine taşıdığı Mustafa Aslan’ın 31 sayfa olarak hazırladığı sunumunda ayrıca şu ifadeler yer alıyor: “Pardus artık yeteri kadar olgunlaşmış ve yapı olarak sağlam temeller üzerine kurulmuştur. Kamunun Pardus işletim sistemine giçişi için artık bir engel olduğunu düşünmemekteyiz. TÜBİTAK/ ULAKBİM Pardus’u artık kullanımı kolay ve her zaman destek sağlanabilecek, Pardus Proje Ekibi gerek eğitim gerek program ihtiyaçlarını çözümü için yeniden yapılandırmıştır. Kurumla Türkiye verisini korumuyor SEKTÖRDEN 4 Samsung Electronics, Galaxy ailesinin yeni üyelerinden Note Edge’i, bugün Türkiye’de satışa sundu. Kömür siyahı ve buz beyazı renk seçenekleriyle tüketiciyle buluşacak olan ürünün tavsiye edilen perakende satış fiyatı ise 2.799 TL. 4 Singer’in bilgisayarlı dikiş makinesi kategorisinde yer alan yeni Futura serisi dikiş makineleri, bilgisayar bağlantısı ile çalışıyor ve insan müdahalesi olmadan otomatik olarak nakış yapabiliyor. Seride Futura XL420 ve Futura XL580 modelleri yer alıyor. 4 Ekitap okuyucu pazarında üst sıralara tırmanan Reeder 2015’te 1 milyon adetin üzerinde satış rakamına ulaşmayı amaçlıyor. Selekt Bilgisayar Üst Yöneticisi (CEO) Uygar Saral, “Reeder markasıyla 2015 ciro hedefimiz 100 milyon lira” dedi. 4 Türk Telekom, mobil kurumsal kariyer uygulaması ‘TT Kariyer’i hayata geçirdi. Kullanıcılar uygulama ile Türk Telekom’un iş ilanlarına mobil başvuru yapabilecek, iş başvuruları için ipuçları ve mülakat hazırlık önerileri gibi bilgilerden yararlanabilecekler. u EMC’ye göre Türkiye, veri koruma konusunda son sıralarda yer alıyor. Bunun ekonomik kaybı 6 milyar TL olarak ölçülürken, veriye tekrardan ulaşmada yaşanan aksamaların neden olduğu kayıp ise 3.75 milyar TL. Erkekler sanal flörte daha eğilimli KizlarSoruyor.com, kadın ve erkeklerin ilişkilerinde sevgililerinden gizli Facebook Messenger, WhatsApp, Skype gibi sitelerde sanal flört edinme konusunda eğilimlerini sordu. Sevgilisi haricinde anlık mesajlaşma uygulamalarıyla gizlice flört edenler ya da etmeye sıcak bakanların oranının erkeklerde çok daha fazla olması dikkat çekti. Kadınların yüzde 37’si anlık mesajlaşma uygulamalarıyla gizli flörtlere karşı pozitif bakarken, erkelerde yüzde 63 gibi yüksek bir oran “Hem sevgilim hem de sanal flörtüm olsun” dedi. Anlık mesajlaşma uygulamalarıyla gizlice flört eden ya da etmeye sıcak bakan erkeklerin yüzde 61’inin 1824 yaş aralığında olduğu görüldü. Gizlice flört eden ya da etmeye sıcak bakan kadınların yüzde 86’sı da 1824 yaş aralığındaydı. EMC sponsorluğunda, Vanson Bourne tarafından gerçekleştirilen Global Veri Koruma Endeksi’nin sonuçları açıklandı. Türkiye’de, veri kaybı ve veriye tekrardan erişebilme süresindeki aksaklıklar, işletmelere ortalama yılda 10 milyar TL’ye mal oldu. Bu zararın yüzde 60’ı veri kaybı, yüzde 40’ı ise veriye tekrardan erişebilme süresindeki kayıp olarak belirlendi. Dünya genelinde ise işletmelerin zararı, 1.7 trilyon dolar. Türkiye, veri koruma konusunda pazar olgunluğu sıralamasında 24 ülke arasında 23. sırada yer aldı; listenin başında ise Çin, Hong Kong ve Hollanda yer alıyor. Dünya genelinde 2012’den bu yana veri kayıpları yüzde 400 artarken, son 12 ay içinde Türkiye’deki şirketlerin yüzde 75’i veri kaybı ve kaybolan veriye erişebilme süresinde aksama yaşadı. Buna rağmen araştırmada, işletmelerin yüzde 50’sinin veri yedekleme yapmadığı ve kaybolan veriye ancak ortalama 32 saat sonra yeniden erişebildikleri ortaya çıktı. Görüleceği gibi, 20092013 döneminde genel bütçe gelirleri iki kat bile artmazken, bütçeden özel güvenlik hizmetleri için yapılan harcama dört kat artış gösteriyor. Başka bir ifadeyle, özel güvenliğe harcanan kaynağın artış hızı, genel bütçe gelirlerindeki artış hızının iki katı. Grafikteki verileri bir de rakamsal olarak aktaralım: ÖZEL GÜVENLİK HARCAMALARI (milyon TL ) 2009 2010 2011 2012 2013 2014 (11 ay) 169.5 275.1 375.2 534.6 701.3 706.5 GENEL BÜTÇE GELİRLERİ (milyar TL) 208.6 246 286.5 320.5 375.5 393 (hedef) İnternetten en çok telefon aldık 470 vekilin Twitter hesabı var İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde kasım ayına ilişkin yapılan araştırmaya göre Sabancı Topluluğu’nun online alışveriş platformu KlikSecretcv.com’un araştırmasına göre mesai saTBMM’deki 536 milletvekilinin 470’i sa, 2014’te internet üzerinden en çok satın alınan ürünleatlerinde, çalışanların yüzde 48’i sosyal medyada aktif sosyal paylaşım sitesi ‘Twitter’ ri açıkladı. Kliksa Genel Müdürü Nevgül Bilsel Safkan’ın işiyle ilgili sayfaları ve grupları ziyaret ederken kullanıcısı. 66 milletvekilinden 61’inin verdiği bilgilere göre 2014 boyunca Türkiye genelinde yüzde 25’i arkadaşlarını takip ediyor. İnterTwitter hesabı bulunmamakla birliken çok akıllı telefon, televizyon, USB bellek, tablet bilnette en çok vakit geçirilen te 5 milletvekilinin hesabını pasif hagisayar, hafıza kartı, elektrikli süpürge, oto lastiği ve besiteler yüzde 54 ile hale getirdiği saptandı. Araştırmaya göbek bezi satın alındı. En çok online ürün alınan iller sıraber siteleri olurken, sosyal re, 263 AKP milletvekili aktif olasıyla İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa ve Kocaeli’nin ardınmedya yüzde 35 ile hemen rak Twitter kullanıcısı. 263 milletdan Antalya, Konya, Adana, Mersin, Balıkesir ve Gaziantep arkasından geliyor. Mesai saatvekili ile toplam 16 milyon 671 oldu. Kadınlar en çok akıllı telefon, televizyon, tablet bilgisaleri içerisinde internette geçirilen bin takipçiye sahip AKP’yi yar, elektrikli süpürge, USB bellek, bebek bezi, parfüm ve tenzaman hafife alınacak bir zaman CHP, MHP ve HDP cere setlerini tercih etti. Erkeklerin yıl boyunca en çok tercih etdeğil aslında. Adayların yüzde 47’si 1 takip ediyor. tiği ürünler ise akıllı telefon, televizyon olarak sıralandı. saatten fazla internette zaman harcıyor. Hem iş hem sosyal medya Bu sonuçlar bize, çok değil, altı yıl öncesine kadar bütçe kalemleri arasında yer almayan “özel güvenlik hizmet” alımının, ödediğimiz vergilerden her yıl daha büyük parçalar kopardığını gösteriyor elbette. Ama başka önemli şeyler de gösteriyor: AKP iktidarı, çok amaçlı ve kullanışlı bir aygıt olarak “özel güvenlik hizmeti” alımlarını artırarak: Yeni yapılan lüks kamu binalarını, toplumsal destek görmeyen altyapı projelerini, hızlı ve pratik bir çözümle halktan koruyor. Sosyal güvencesiz, dolayısıyla SGK’ye yük getirmeyen bir alan olarak istihdam deposu olarak kullanılıyor. Şiddet aygıtı olarak, emniyete destek veriyor. Özel sektöre kaynak transferi sağlıyor. Devletin “özel” şiddet aygıtı “özel güvenlik harcamaları” 3 milyar TL’ye koşarken, 2015 bütçesi hayırlı olsun. C M Y B