Katalog

29 OCAK 2014 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA kultur@cumhuriyet.com.tr KÜLTÜR 15 ÜnlÜ folk şarkıcısı ve bestecisi Pete seeger 94 yaşında hayata veda etti Büyük orkestra şefi Claudio Abbado’yu, asistanı Alpaslan Ertüngealp anlattı: ‘Onunla bir çağ kapandı’ u Son 3 yıldır Abbado’nun asistanlığını yapan Ertüngealp, ünlü şefin günde 7 saat çalıştığını ve spor hastası olduğunu anlatıyor. Ertüngealp, “60 yılını sahnede geçirmişti” diyor: “Ölümüyle müzik tarihinde bir çağ bitti. Ondan bana ve birkaç seçilmiş meslektaşıma büyük bir müzik mirası kaldı.” Judd, Harding ve Dudamel gibi sanatçılar ona çeşitli orkestralarında asistanlık yapmışlar. Alpaslan onun artistik asistanı, yardımcı orkestra şefi; lojistik, sahne düzeni, arşiv düzenleme ve iletişim için süpervizörü olmuştu. Yaşamı yalnız müzik olan, yalnız iyi müzik peşinde koşan bu dev sanatçıyla bunca yakın olması da onun için büyük bir şanstı. Abbado’ya, 2002 Mitropulos yarışmasını kazandığında jüride bulunan ve zamanında La Scala’nın sanat yönetmeni olan Mazzonis’in önerdiği Ertüngealp ile bu büyük orkestra şefini konuştuk. İlk konserler nasıl geçti? Önce bir aylık proje çalışmasıydı. DebussyRavel programı. Sonunda Abbado, seninle daha görüşeceğiz, dedi. Aradan yaz geçti, yine çağrıldım. Bu kez Orchestra Mozart’ın o yılki konserlerinde asistanlık yapacaktım. 2011 sonunda 2012 için yönettiği bütün orkestralarda görev almamı istedi. 2012’nin ortalarında ise 2016’ya kadar takvimini bütünüyle bana verdi. Notaları önceden kontrol ediyor; sahneyi, ışıklandırmayı ve salonu arzuladığı şekilde hazırlatıyor; orkestralarla provalar yapıyordum. Onun provaları sırasında her yeni şeyi bir tarihçi gibi not ediyordum. Aslında sevmediği eserleri sıralamak daha kolay. Son yıllarında sadece en sevdiği eserleri yönetti ve kaydetti. Örneğin Mahler 9. Senfoni’yi 34 kez yönetmişti. Son ikisinde ben de birlikteydim. Aynı zamanda çağdaş müziğe de çok katkıları oldu. Evet, Viyana’da ve Berlin’de çağdaş müzik festivalleri düzenlemiş. Luigi Nono’nun ve birçok çağdaş bestecinin nice eserini ilk kez seslendirmişti. Öte yandan, Pergolesi için DG’ye 4 CD’lik bir arşiv prodüksiyon albümü yaptı. Müthiş bir stil anlayışıyla ve modern yaylılarla o zamanın sesini ve rengini yakalamıştı. Provalarda nasıldı? Halka açık olan genel provada orkestra o kadar mükemmel olmalıydı ki, bazı kayıtlarda konser yerine provadan alıntı yapılırdı. En büyük şanslarımdan biri, bana kimi genel provayı bırakması oluyordu. Floransa’da Mahler’in 9. Senfonisi’ni genel provada ben yönettim. Ona nasıl hitap ediyordun? Maestro veya Mr. Abbado denmesinden nefret ederdi. “İtalya’da herkese maestro diyorlar, ışıkçıya, sahne amirine, ona buna... Onlar maestroysa ben Claudio’yum” derdi. Sonunda nasıl bir birikim kaldı ondan? Öyle bir birikim ki! Onun cenaze törenine gelen eski müzisyen dostları, aile üyeleri, Claudio’nun onları etkilediği farklı yönleri anlatıyorlardı. Ben ise ondan her yönüyle etkilendim. 60 yılını sahnede geçirmişti. Ölümüyle müzik tarihinde bir çağ bitti. Ondan bana ve birkaç seçilmiş meslektaşıma büyük bir müzik mirası kaldı. Solun efsane sesiydi Kültür Servisi Solun efsane kanıtı” demişti. müzisyeni, ABD’li folk şarkıcısı Folk müziğinin 1960’lardave besteci Pete Seeger, önceki ki canlanışında genç şarkıcılar gün New York’taki bir hastane için başlıca esin kaynağı olan de yaşama veda etti. Tüm yaşa Seeger, 1950’lerde Weavers admı ve müziğini özgürlük ve in lı topluluğuyla McCarthy fasan hakları mücadelesine ada şizminin karşısına dikilmiş, sol mış olan Seeger 94 yaşındaydı. çizgideki siyasal etkinliklerin“Turn! Turn! Turn!”, “Whe den dolayı konserleri ve plakre Have All the Flowers Go ları engellenmişti. ne”, “Kisses Sweeter Than Wi1955’te Amerika’ya Kar ne” ve “If I Had şı Etkinlikle a Hammer” gibi u Tüm yaşamı ve müziğini ri Soruşturma şarkıları özellikKomitesi’nde özgürlük ve insan hakları le 68 Kuşağı’nın ifade verme mücadelelerine adamıştı. belleğine kazınmiş; 1961’de mış olan Seeger, 50’lerde McCarthy faşizminin Kongre’ye ha1940’larda çiftkarşısına dikilmiş, 60’larda karetten hüküm çi ve işçiler için giydikten sonsöyleyen Woody Martin Luther King’le birlikte ra, karşılaştığı Guthrie’nin Al yürümüş, 90’ında Wall Street’i baskılar daha manac Singers da artmıştı. İşgal hareketine katılmıştı. topluluğunda ça1960’larda lışmış, daha sonABD’de İn raki yıllarda Bruce Springsteen san Hakları Hareketi’ne ön ve Joan Baez’le birlikte protest cülük eden Dr. Martin Luther King’in yanında yer alan müziğin önderliğini yapmıştı. Springsteen, Seeger’ın 90. Seeger, 1970’lerden başlayadoğum gününde, onun için, rak günümüze kadar Hudson “Amerika’nın müziği ve vic Irmağı’nın temizlenmesine ve danının yaşayan arşivi, mü bakımına yönelik çeşitli etkinlikler müzik, festivalleri düzenziğin ve küllemiş, nükleer silahları ve çevtürün tare kirlenmesini rihi ilerprotesto eden letmekbirçok gösteki güteride yer alcünün mıştı. canlı Seeger, son olarak, 2011’de, siyasal nedenlerle ve nükleer silahlanmayı protesto etmek için düzenlenen Wall Street’i İşgal Edin hareketine elinde bancosuyla katılmıştı. Folk festivallerinin en sevilen müzisyenlerinden olan Seeger, birbirleri için çalan ve söyleyen sanatçıların yer aldığı, çoğunlukla dinleyicilerin de katıldığı, özgün bir halk şarkıları gösterisi türünün gelişmesine önemli katkılarda bulunmuştu. olacak. Funk, Kültür Servisi foUrinthePocket sinde R&B ve Soul müElif Çağlar, Çağrı Sertel, Alp Er babylon sahnesinde ziği popüler parçalarla harmanlayan sönmez, Mert Önal ve Toygun Sözen’den olu FOURinthePOCKET’ın, Michaşan FOURinthePOCKET, “FOU el Jackson, Outkast, The Roots feRinthePOCKET ile Birlikte Ha at. Erykah Badu ve Jill Scott gibi yata” projesinin ikinci konseri isimlerin parçalarını yorumlayacaiçin 31 Ocak’ta Babylon sahne ğı konser, saat 23.30’da başlıyor. Kurduğu orkestralar Berlin Filarmoni’yi Karajan’dan sonra devralmış ve 10 yıl yönetmiş, hastalanınca ayrılmış. Ardından kendi orkestralarını kurmaya başlamış. Kimi topluluğu da yüceltmiş. Örneğin, Venezuela’daki El Sistema’yı uluslararası düzeye getirmiş. Senin sorumlu olduğun topluluklar hangileriydi? Claudio’nun kurup sorumluluğunu üstlendiği topluluklar 80’li yıllardan itibaren: Gustav Mahler Gençlik Orkestrası, Avrupa Topluluğu Gençlik Orkestrası, Lucerne Festival Orkestrası, Orchestra MozartBologna, Mahler Oda Orkestrası, Avrupa Oda Orkestrası. Bunların ötesinde her yıl Berlin Filarmoni, La Scala ve diğer büyük orkestralara davet ediliyordu. Birçok projesinde iki orkestrayı birleştiriyordu. Bunların hepsinde yanında görev aldım. Yalnız mı yaşıyordu Sardinya’da? Bahçıvan, ev işleri yapan bir hanım ve aşçısı vardı. Aşçı onunla her yere gelirdi, zamanında midesi alındığı için onun özel bir diyeti vardı. Ben o evde çok konuk oldum. Bir de İsviçre’de dağda bir pansiyonda kalırdı. Onunla Sardinya’da ve İsviçre’de “tatillerinde”, yani orkestra provaları olmayan dönemlerde birlikte çalışır bir sonraki projeleri hazırlardık. Son birkaç ay hariç günde 7 saat çalışıyordu. Spor hastasıydı, kendi de sportmendi, geçen yıla kadar kano ve yelken yapıyordu. En çok yönetmeyi sevdiği yapıtlar hangileriydi? Zamanın sesi ve rengi Geçen hafta çağımızın en büyük şeflerinden Claudio Abbado’yu (19332014) yitirdik. Milano’da doğmuş, babasıyla müziğe başlamış, piyanist olarak yetişmiş, ilk kez La Scala Operası’nda, sonra dünyanın en ünlü orkestra ve operalarında şef olmuş, İtalya’da ömür boyu senatör olarak onurlandırılmıştı. Leyla Gencer’in şeflerinden biri olsa da, Abbado Türkiye’ye hiç gelmemişti! Cenazesi Bologna’daki evinin önünde Santo Stefano Kilisesi’nde ziyarete açıldı. Onunla birlikte çalmış nice ünlü müzisyenin arasında son 3 yıldır asistanı olan Alpaslan Ertüngealp de vardı. D a h a önce, ‘Onlar maestroysa…’ Tarihçi gibi not etti Alpaslan Ertüngealp sotheby’s’in mÜzayedesinde yeni rekorlar bekleniyor Çağdaş sanatın ustaları u Müzayedede Gerhard Richter, Andy Warhol, Cy Twombly, Alberto Burri ve Lucian Freud gibi çağımıza damgasını vurmuş sanatçıların yapıtları yer alıyor. Kültür Servisi Sotheby’s’in 12 Şubat’ta Londra’da düzenleyeceği çağdaş sanat müzayedesinde, 20. yüzyıl ustalarının önemli yapıtları satışa sunulacak. Müzayedede Gerhard Richter, Andy Warhol, Cy Twombly, Alberto Burri ve Lucian Freud gibi çağımıza damgasını vurmuş sanatçıların yapıtları yer alıyor. Sotheby’s’in müzayedesinde satışa sunulacak olan, 1950’lerden günümüze belli başlı sanat akımlarının izini süren 60’a yakın yapıttan bazılarının, özellikle kendi alanlarında rekor satış rakamlarına ulaşması bekleniyor. 20. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkan yeni Avrupa resminin öncülerinden Alman ressam Gerhard Richter’in “ Duvar ” adlı soyut resminin tahmini değeri 15 milyon sterlin. Richter’in 15 yıldan fazla bir süre kişisel koleksiyonunda tuttuğu tablonun pek çok müze sergisinde yer aldığı belirtiliyor. 1960’lardaki pop sanat akımının öncülerinden ABD’li sanatçı Andy Warhol’un 1973’te gerçekleştirmiş olduğu ünlü “Başkan Mao” resimlerinin az rastlanır büyüklükteki bir örneği ise 5.57.5 milyon sterlin arasında bir tahmini değerle satışa sunulacak. Kaligrafik ve grafiti benzeri yapıtlarıyla bilinen, pek çok yapıtı New York’taki Modern Sanat Müzesi Çocuklar için iki etkinlik Kültür Servisi İş Sanat sömestr tatilindeki çocuklar için düzenlenen iki etkinliğe ev sahipliği yapacak. Yavuz Pekman’ın uyarladığı, Işıl Kasapoğlu’nun yönetmenliğini üstlendiği “Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler” müzikali 2 Şubat’ta sergilenecek. Opera ve müzikallerden seçilen şarkılar ve aryaların çocuklara teatral bir anlatımla sunulduğu “Öylesine Bir Dinleti” ise 9 Şubat’ta İş Sanat’ta olacak. Müzikalde Pamela Spence kötü cadı rolünü üstlenirken, Merve Dizdar Pamuk Prenses’i, Serkan Keskin de yaşlı ve huysuz cüceyi canlandırıyor. Murat Göksu’nun yazıp yönettiği “Öylesine Bir Dinleti” adlı müzikal oyunda ise Nazlı Deniz Boran, Deniz Likos, Ahmet Baykara, Zafer Erdaş ve Gökhan Ürben rol alıyor. şükran eker’den ışıklı tablolar Kültür Servisi Şükran Eker’in 15 yıldan beri kuruttuğu çiçekleri kullanarak yarattığı eserlerden oluşan “Sence ne?” isimli sergisi, 3 Şubat’a kadar Caddebostan Kültür Merkezi’nde açık kalacak. Kendine özgü geliştirdiği tekniklerle ışıklı tablolar oluşturan sanatçı, eserlerinde, hakiki ahşap çerçevelerin içine led ampulleri döşüyor. Böylece ışıklar açıldığında, çiçeklerin gizli kalmış tüm detayları görülebiliyor. Andy Warhol’un ‘Başkan Mao’ resmi ve Paris’teki Louvre Müzesi’nin kalıcı koleksiyonlarında bulunan ABD’li ressam Cy Twombly’nin 1964 tarihli “Roma” adlı resmi de Sotheby’s müzayedesinde. Üç yıl önce yaşama veda eden sanatçının bu yapıtının tahmini değeri 57 milyon sterlin arasında. Yeni malzemeleri kullanmadaki aşırı cesur tavrıyla tanınmış, ünlü İtalyan sanatçı Alberto Burri’nin, “ Plastiche ” serisinden “ Rosso Plastica” adlı yapıtı ise 23 milyon sterlin arasında bir fiyatla müzayedede yer alacak. Sotheby’s müzayedesinde yer alacak yapıtlar arasında, 2011’de hayata veda eden Lucian Freud’un çok önemli bir portre çalışması da var. Psikanalizin babası Sigmund Freud’un torunu olan ve resimlerindeki psikolojik derinlikle tanınan Lucian Freud’un, hayat arkadaşı Belinda (‘Bindy’) Lambton portresi, “Yeşil Sedir Üzerinde Baş” adını taşıyor ve 2.53.5 milyon sterlin tahmini değerle satışa sunuluyor. gülan’dan ‘isimsiz’ eserler Kültür Servisi Kavramsal sanatçı Genco Gülan’ın “İsimsiz 2014” başlıklı kişisel sergisi 1 Mart’a kadar Eğitim Kültür Araştırma Vakfı (EKAV) sanat galerisinde sergileniyor. Sergide sanatçının, resim, heykel ve çizimlerinin yanı sıra mekâna özgü ve yeni medya yapıtları yer alıyor.