Katalog

8 EYLÜL 2013 PAZAR CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 Fed’in kararı ve Ortadoğu’daki gerginlikle 2014 büyüme tahmini 1 puan aşağıya çekilecek Büyüme hedefi düşecek Gelecek yıl yüzde 5 olarak öngörülen büyüme hedefinin bir puan aşağı çekileceği tahmininde bulunulurken büyüme, yatırım ve ihracatı destekleyen politikalar için önlem ve teşviklerin uygulanabileceği belirtiliyor. Ekonomi Servisi ABD Merkez Bankası Fed’in tahvil alımlarını kısması ve Ortadoğu’daki gerginlikle Suriye’ye yönelik müdahale olasılığıyla bu yılın büyümesinin öngörülerin 1 puan altında kalması beklenirken bu nedenle gelecek yıl büyüme tahmininin de 1 puan aşağı revize edilmesi bekleniyor. Orta vadeli planda (OVP) da bu seneki büyüme yüzde 4, gelecek yıl ise yüzde 5 olarak öngörülüyordu. Yeni OVP için ekonomi yönetiminin çalışmaları devam ederken yetkililer, büyüme, ihracat ve yatırımı destekleyen, bazı tedbir ve teşviklerin de uygulanabileceğini belirtiyor. Reuters’ın haberine göre, bir ekonomi yetkilisi, Türkiye’yi de yakından ilgilendiren ekonomik ve siyasi gelişmelerin bu yıl büyümenin yüzde 3 veya çok az üstünde gerçekleşmesine neden olacağını belirterek “2014 büyümesinde, geçen yılki OVP’de öngörülen yüzde 5 gibi bir büyümeyi yakalamak mümkün görünmüyor. Büyümenin, şu anki veriler ışığında, 2014’te yüzde 4 civarında beklenmesi daha gerçekçi” dedi. “Fed’in tahvil alımını kısması, Türkiye’ye yeterince sermaye girmemesi ve çıkışların olması durumu, Suriye’ye yönelik müdahale beklentisi, bunun bölge ülkelerine yayılması riski, Mısır ve Ortadoğu’daki gelişmeler, petrol fiyatlarındaki yükselişin yanı sıra dünya Avro artık ekonomilerinin durumu Türkiye’nin güvenli liman büyümesi için ciddi riskler olarak ortada duruyor. Bu riskleri görBundan, sadece üç yıl önmezden gelmek mümkün dece dağılma noktasına gelen 17 ülkenin ortak para kuru Avğil” diyen aynı yetkili, bütün risklerin ve fırsatların görüle ro, yatırımcılar için güvenli liman haline dönüştü. Gazeteport’un rek kapsamlı bir para politi haberine göre, Avro’daki dekası ortaya koymak gerekti ğişim ve Citigroup Inc. endekğini dile getirdi. si bond ve swap arasındaki 90 Üst düzey bir ekonomi yet günlük korelasyon riskleri Kasım kilisi de, Türkiye’nin ortalama 2008’den bu yana ilk kez poyüzde 5 olarak ifade edilen or zitife çevirdi. Öte yandan, Çin Yuanı da yatırımcıların göztalama büyümesinin 2014’te yadesi olan bir başka para bikalanmasının mümkün olmadığırimi olarak ön plana çıktı. nın altını çizdi. Aynı Senaryo Emperyal (yayılmacı) güçlerin, önem verdikleri ülke ve bölgelerde yönetimi ele geçirmek üzere sahneledikleri dört bölümlü senaryo ya da dört aşamalı plan var. Bu plan Güney Amerika ve Kuzey Afrika ülkelerinde, ülkemizde, Irak ve Afganistan’da uygulandı. Son uygulama alanı Suriye... Başarı durumuna göre ya oyunun yalnız ilk bölümü oynanıyor, gerekirse ikinci, üçüncü ve dördüncü bölümler sahneleniyor. l İlk bölüm dostça, çatışmasız ele geçirme... Ülkenin, bölgenin yönetimi, emperyal güçlerin güvenemedikleri, kendilerine sorun çıkaran kişi, grup ve siyasi akımların elinde ise yaklaşım, bu kişi ve gruplara güvence sağlayıp, iktidardan çekilmelerini sağlamak, sonra da demokratik düzen kurma alalamasıyla seçim yapıp, sandıktan kendi güdümündeki bir siyasal akımı iktidara getirmek. Bu tür siyasal oyunları, yöntemleri gerçekten iyi biliyorlar. Beşşar Esad’a karşı da ilk aşamada böyle yaklaşıldı. Sayın Başbakan ve eşleri Şam’a gittiler. Olayı dostça ve gerekli güvenceler verilerek bitirmek istediler. Suriye’de demokratik(!) bir düzen kurmayı, halk iradesini(!) iktidara taşımayı başaramadılar. l İkinci aşama, yerel orduyu harekete geçirmek... İlk aşamada başarı kazanılamaz, hedefteki ülkelerin yöneticileri ikna olunamaz veya yapılan seçimde emperyal güçlerce istenmeyen bir sonuç alınırsa, ikinci aşamaya geçiliyor. Ülkenin yerel ordusu ülke yönetimine karşı harekete geçiriliyor. Güney Amerika bunun örnekleri ile doludur. En dramatik örneği de Şili’de S. Allende’dir. Bizde de özellikle 12 Eylül 1980 askeri harekâtı, bu aşamanın bir örneği olarak görülebilir. l Üçüncü aşama, iç çatışmaiç ayaklanma tahriki ve desteği ile ülkeye el koyma. Yerel ordu harekete geçmez; geçme hazırlıkları yetersiz kalır, hedefteki ülkenin yönetimi yerinde kalırsa, üçüncü aşamaya geçilir. Ülkede mezhep, etnik, aşiret, yöresel ayrılıklar körüklenir, iç ayaklanma ortamı yaratılır; yönetime karşı olanlar yalnız vaatle değil, para ve silahla da desteklenir. İç ayaklanma istenen sonucu vermezse, insani bir gerekçe uydurularak, emperyal güçlerce hedef ülkenin stratejik tesisleri yok edilerek, yandaş muhaliflerin eli güçlendirilir, iktidara gelmeleri sağlanır. Libya’da bu aşamada sonuç alınmıştır. Suriye’de yapılmak istenen de budur. l Dördüncü aşama, askeri dış müdahale... Hedef ülke bu kapandan da kurtulursa son aşamaya geçilir. Ülkeye fiilen askeri müdahalede, işgal girişiminde bulunulur. Tabii bu müdahaleyi insani bir gerekçe ile alalamak gerekir. Irak’ta gerekçe, Saddam’ın olmayan kitle imha silahları, Bağdat’tan attığında İstanbul’u vuracak cehennem topları idi... Suriye’de insani gerekçe, akan kan ve kimyasal silah kullanımı. Önce bir bir kırmızı çizgi çizeceksin, ardından kısa süre sonra vay kırmızı çizgi aşıldı diye saldıracaksın, kendini temize çıkarmaya çalışacaksın. HHH Benzer olaylar on yıl önce ABD’nin Irak saldırısında yaşandı. Bu nedenle on yıl önce yazılanları bir kez daha yinelemek gereği doğdu. ABD, Bush Irak’a saldırı için gerekçe arar ve üretirken, M. Gorki’nin “Yirmialtı Adam ve Bir Kız” öyküsünden belleğimde kalan bir tümceyi aktarmıştım. “İnsanoğlu yalan bile söylese onu dinle, niçin yalan söylediğini anlamaya çalış, yalan insanı kimi zaman gerçekten daha iyi açıklar.” Denilebilir ki 2003’te Irak saldırısında gerekçe arayan, gerekçe üreten G.W. Bush, günümüzde ise B. Obama... Bush, Obama fark etmez, ABD zaman zaman imaj değişikliği yapma gereğini duyuyor; sahnedeki yüzleri değiştiriyor. Ancak politika ve ABD’yi yöneten güçler değişmiyor. ABD düzeni sözde demokrasi, gerçekte örtülü faşizan bir düzen. ABD’yi lobiler, Pentagon ve Wall Street yönetiyor. ABD için çıkarlar önemlidir. “İnsancıl davranış, demokrasi, evrensel hukuk”, bunlar sadece kılıf, alalamadır. Alalama, kılıf, yalan diye geçiştirmemek gerekir. Niçin, ne yapmak niyetiyle yalan söylediklerini de anlamaya çalışmak gerekir. HHH Ortadoğu’da yaşananları analiz ederken, ABD’nin Büyük veya Genişletilmiş Ortadoğu Projesi, Suriye’nin konumu dikkate alınmalıdır. İran, Irak, Suriye yoluyla Lübnan’a, İsrail sınırına uzanmaktadır. Suriye devreden çıkarılarak bu uzantı, bağlantı kesilmek istenmektedir. Emperyalistlerin en büyük gücü nedir diye sorarsanız, “Hedef ülkelerde, özellikle Ortadoğu bölgesinde satılık kiralık aymaz kişilerin ve ajanların bolluğudur’ yanıtını veririm. Sonuç hakkında kesin bir kehanette bulunulamaz ama uzun sürede de gerçekleşse, tüm emperyal güçlerin sonlarının bir şekilde geldiğini tarih göstermektedir. Sigortasız sendikasız ölüme... MUSTAFA ÇAKIR Köyler 4 bin sporcu ağırladı Yıldız Holding Kurumsal İletişim Müdürü Zuhal Şeker de kurumsal sosyal sorumluluk projelerine 60 milyon TL bütçe ayırdıklarını belirterek, şu bilgileri verdi: 4 Ülker Futbol Köyleri’ne yedi yılda 17 milyon TL harcadık. Eğitim verilen çocuk sayısı 270 bine çıkacak. 4 32 erkek, 28 kız oyuncu gerek milli takım, gerekse kulüp takımlarında kendilerine yer buldu. 4 TFF ile yürütülen proje kapsamında okul dönemlerinde 60 il ve ilçede futbol eğitim merkezleri açıldı. 4 612 yaş öğrenciler hafta sonu merkezlerde futbol oynuyor. Yetenekliler üç gün daha teknik eğitimden geçiyor. Seçilenler, Futbol Köyleri’nde kampa alınıyor. 4 Bir sporcu kamp boyunca 22.5 saat futbol, 10.5 saat yaratıcı drama, 10.5 saat kitap okuma, 4.5 saat satranç eğitimi alıyor. 4 Geçen altı yılda Futbol Köyü sayısı ona çıktı. 4 Sinop, Sakarya, İzmir, Nevşehir, Elazığ ve Isparta’da erkek sporcular kamp yapıyor. İki dönem açılan kamplarda bu yıl 400 sporcu var. Futbol Köyleri’nden 4 bin sporcu geçti. ANKARA Şırnak’ta 2 Eylül’de 3 maden emekçisinin yaşamını yitirdiği işletmede, kurallara uyulmadığı ortaya çıktı. Yaşamını yitiren 3 işçinin de sigortasız oldukları, çevre köylerden getirilen emekçilerin düşük ücretlerle, sendikasız çalıştırıldıkları belirlendi. Özel sektörce işletilen sahada kaymayı engelleyecek basamaklar da oluşturulmamış. Maden kazaları son yıllarda belirgin olarak artıyor. 2008’de 43, 2009’da 92, 2010’da 105, 2011’de 77, 2012’de 61 maden emekçisi kazalarda yaşamını yitirdi. 2013’te şimdiye kadar 43 işçi hayatını kaybetti. Şırnak’ta 2 Eylül’de asfaltit sahasında meydana gelen 3 maden işçisinin yaşamını yitirdiği “iş kazası (!)”nın arkasından da yine ihmaller zinciri çıktı. Maden Mühendisleri Odası, kazayla ilgili yaptığı incelemede Türkiye’de çalışma hayatının bilindik ancak bir türlü önlenemeyen temel sorunlarına ulaştı. İncelemeye göre, kaza, Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğü’ndeyken Şırnak İl Özel İdaresi’ne devredilen, özel sektörce işlettirilen asfaltit sahasında meydana geldi. Saha işletmeci tarafından belirli alanlara bölünerek taşerona işlettiriliyor. Ocakta kaymayı önleyecek basamaklar oluşturulmamış. Kazada yaşamını yitiren 3 işçi de sigortasız. Ocaktaki işçiler çevre köylerden getiriliyor. Sendikasız ve düşük ücretlerle çalıştırılıyor. Yapılması gereken denetimler de yetersiz. 17 milyon liraya 32 imza TFF işbirliğiyle Ülker Futbol Köyleri yedinci yılında 250 bin çocuğa eğitim verirken, profesyonel kulüplere 28’i kız, 32’si erkek olmak üzere de 60 futbolcu yetiştirdi. Bunlar arasında Bursaspor’da oynayan Enes Ünal, Beşiktaş’ta görev yapan Muhammed Demirci, Fenerbahçe’de oynayan Beykan Şimşek, Galatasaray’da top koşturan Berk Yıldız bulunuyor. Ülker ‘büyük’ oynuyor OLCAY BÜYÜKTAŞ AKÇA Ağustosta 19 çocuk işçi öldü İstanbul Haber Servisi İstanbul İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin verilerine Türkiye’de ağustosta 19 çocuk işçi hayatını kaybetti. Meclis tarafından yapılan açıklamada Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) 2012 yılında 745 işçinin öldüğüne ilişkin verilerinin gerçeği yansıtmadığı gerçek rakamın 878 olduğu belirtildi. İşçi ölümleri içinde çocuk işçilerin de önemli bir paya sahip olduğuna dikkat çekilerek sermayenin ucuz emek gücü ihtiyacını tarımda, sanayide ve hizmet sektöründe çocuk işçilerden karşıladığı vurgulandı. Açıklamada “Çocuk işçiler düşük ücretle, sigortasız şekilde katı bir iş hiyerarşisi içinde eziliyor. Türkiye’de her ay sessiz sedasız onlarca çocuk iş cinayetlerinde hayatını kaybediyor ancak iktidar yaşananları hasıraltı ediyor” denildi. NEVŞEHİR Gıda sektöründe faaliyet gösteren Ülker, 2007’den beri futbol köylerine yaptığı 17 milyon TL’lik yatırımla Türk futboluna yeni Arda’lar kazandırmayı hedefliyor. Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) işbirliğiyle Ülker Futbol Köyleri yedinci yılında 250 bin çocuğa eğitim verirken, profesyonel kulüplere 28’i kız, 32’si erkek olmak üzere de 60 futbolcu yetiştirdi. Futbol köylerinde eğitilerek Nevşehir kampında 10 günlük bir programa tabi tutulan gençleri ziyaret eden Yıldız Holding Yönetim Kurulu Başkanı Murat Ülker, bugüne kadar spora yapılan desteğin ağırlıklı olarak gençlere kaydırılacağını söyledi. Gündeme ilişkin soruları da yanıtlayan Murat Ülker, döviz kurunun 2 lira olmasını makul bulduklarını, Mısır’da Murat üretimin yeniÜlker u Çocuklara ilişkin projelere 27, futbol okullarına 17 milyon lira bütçe ayıran Yıldız Holding, Ülker Futbol Okulları’nda geleceğin Arda’larını yetiştiriyor. Bursaspor’da oynayan Enes Ünal, Beşiktaş’ta görev yapan Muhammed Demirci, Fenerbahçe’de oynayan Beykan Şimşek, Galatasaray’da top koşturan Berk Yıldız bu okullarda yetişen futbolculardan birkaçı... den başladığını da dile getirdi. Ülker’in sorulara verdiği yanıtlar özetle şöyle: l Bu kur makul: Döviz kuru bütçeleri etkileyecek. Eski bütçede değişikliğe gerek yok ama döviz açısından bütçeler tutmayacak. Dolar yıl sonunda 2 TL seviyesinde devam eder. Biz doları 2 TL civarında görüyoruz. İhracatçı olarak dolarda 2 TL’yi uygun buluyoruz. l İptal iyi oldu: Yenilen pehlivan güreşe doymaz. Köprü ve otoyol ihale sürecine tekrar girmek pek ticari olmaz. Biz çıkmadık ama bu proje iptal oldu, iyi oldu. l DiaSa’ların cirosu yüzde 50 arttı: Henüz aldığımız bu iki firmayı hazmet l Cironun yüzde 65’i Ortadoğu’dan: Uluslararası işlerin yüzde 65’i Ortadoğu’dan geliyor. Mısır’daki fabrikamız yeniden çalışmaya başladı. Limanlar açıldı, ihracat başladı. Buradaki üretimi sadece Mısır’a satmıyoruz. Suriye’de çok az bir faaliyetimiz vardı. l İki büyük tehlikede: Futbolda şikenin konuşulması çok iyi olmadı. Bundan dolayı sponsorluklarımızı gençlere, Futbol Federasyonu ile çalışmalarımıza ayırdık. Fenerbahçe ve Galatasaray’la, 2015 ve 2016’e kadar mevcut sponsorluk sözleşmelerimiz var. Beşiktaş ve Trabzonspor’la sponsorluk bitmişti, forma sponsorluğunu bıraktık, reklamla devam ediyoruz. Bugünün stratejisi böyle ama 2015’te ne olur bilmiyoruz. O tarihte futbol eski itibarına kavuşursa desteklerimize devam ederiz. Sponsorluğa ‘hayır’ demiyoruz ama kimsenin bir şey bilmediği, herkesin her şeyinin karmakarışık olduğu, toz duman içinde neyi destekleyeceğiz? Çocuklara sponsorluk daha uzun vadeli daha temiz ve doğru bir iş. meye çalışıyoruz. Yeni satın alma yapmayı şu anda düşünmüyoruz. 960 tane DiaSa mağazası var. Bunların 320 tanesi franchise. Yıl sonuna kadar franchise hariç diğer mağazaların tamamını Şok’a çevireceğiz. Bir Dia mağazası, bir Şok marketin yarısı kadar ciro yapıyor. Üç yıl içinde Dia’lar ciroda Şok’u yakalayacak. Bize ait mağazalarda içki satılmıyor. Franchise mağazalarımız satabilir. Bu onların kararı. Havada trafik arttı Ekonomi Servisi Türkiye genelinde ağustos ayında uçak trafiği, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 10.4, yolcu trafiği ise yüzde 15.2 arttı. Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) Genel Müdürlüğü, ağustos ayına ilişkin uçuş, yolcu ve yük istatistiklerini açıkladı. Buna göre, Türkiye genelinde iç hat uçak trafiği, geçen yılın ağustos ayına göre yüzde 17 artış göstarak 66 bin 724 oldu. Dış hat uçak trafiği de yüzde 8.9 artışla 63 bin 109 oldu. Toplam uçak trafiği Türkiye hava sahasından üstgeçiş yapan 26 bin 298 uçakla birlikte yüzde 10.4 artarak 156 bin 131’e yükseldi. Türkiye genelindeki havalimanlarından ağustosta 86 bin 313 direkt transit yolcuyla birlikte toplam 17 milyon 209 bin 296 yolcu hizmet aldı. Geçen yılın aynı ayına göre yolcu sayısı, iç hatlarda yüzde 22.8 artışla 7 milyon 656 bin 976, dış hatlarda yüzde 10.1 artışla 9 milyon 466 bin 7 oldu. Yılın sekiz aylık gerçekleşmelerine göre toplam yolcu sayısı ise direkt transit yolcu dahil yüzde 13.6 artışla 99 milyon 583 bin 182’ye ulaştı. Hizmet verilen toplam uçak trafiği ise üstgeçişlerle (overflight) birlikte yüzde 7.8 artarak 996 bin 114’e yükseldi. Ağustosta yolcu ve uçak trafiğindeki artışlara paralel yük (kargo+posta+bagaj) taşımacılığı, iç hatlarda yüzde 18.9 artışla 82 bin 71, dış hatlarda ise yüzde 12.4 artışla 200 bin 816 ton olarak gerçekleşti. Bu yıl havayoluyla taşınan yük miktarı ağustos sonu itibarıyla yüzde 14 artışla 1 milyon 681 bin 19 tona ulaştı. TTK’de kömür üretimi azaldı Ekonomi Servisi Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) maden ocaklarında bu yılın 8 ayında geçen yılın aynı dönemine göre 84 bin 988 ton azalışla 902 bin 189 ton kömür üretildi. Kozlu, Armutçuk, Karadon, Amasra ve Üzülmez müessese müdürlüklerinin işlettiği maden ocaklarında geçen yıl ocakağustos döneminde 987 bin 177 ton kömür çıkarıldı, bu yılın aynı döneminde ise üretim 902 bin189 tona düştü. Ağustos ayı üretimi de 2012’nin aynı dönemine göre 16 bin 193 ton azaldı. Yılın 8 ayında en fazla üretim 124 bin 227 tonla temmuzda, en az da ağustosta oldu. Paksoy’dan yeni kitap İstanbul Deniz Otobüsleri (İDO) Genel şehir hatlarını devralarak İDO’ya Müdürü Ahmet Paksoy, “Tecrübesizliğin geldim. İDO’da koskoca büyük bir Şansındır” isimli ilk kitabını Boğaz’da ya şirketi devraldım. Oradan sendipılan tekne turuyla tanıttı. Paksoy, kita kal eylemleri görerek sendikayı bında iş hayatında yaşadığı tanıma şansım başarılarla birlikte zorlukla Vakıf sonbahar oldu. Karaköy rın ve krizlerin öğrettikleri ile dubasının bakredisi veriyor tecrübesizliklerini de anlatıtışından sonVakıfbank, müşterilerine ra yaşadığım yor. Kitapta, genç bir akademisyenken “sürprizle genel Yüzde 1.02’den başlayan fa üzüntüm, ısmüdürlük koltuğuna otur iz oranları ve 60 aya varan tırabım, güçduğu” süreçte yaşadıklarını vade ile 500 liradan 50 bin lükler zorluklar, paylaşan Paksoy, “Türkiye liraya kadar ihtiyaç kredisi bana çok şey öğDenizcilik İşletmeleri’nden kullanma imkânı veriyor. retti” dedi. İş Bankası’na ödül İş Bankası Maximum Kartlara Müzekart özelliği kazandırdı. Müzekart projesi ile Maximum Kart sahiplerine Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı müze ve ören yerlerini 1 ay boyunca ücretsiz ziyaret etme imkânı sağlayan banka, müzekart projesi ile Uluslararası Halkla İlişkiler Derneği’nin (IPRA) Altın Küre ödülünü kazandı. İş Bankası Genel MüAhmet Paksoy dür Yardımcısı Yalçın Sezen, banka olarak amaçlarının müşterilerine sunulan yenilikçi ürünlerle alışveriş keyfinin yanı sıra yaşam keyfi de vermek olduğunu kaydetti. Atlas’tan kendini temizleyen halı Halı Sektöründe faaliyet gösteren Atlas Halı, kendi kendini temizleyen ve leke barındırmayan “Nano Halı” üretti. Atlas Halı, Ortadoğu Halı Fuarı’na da katıldı. 160’ı aşkın halı firmasının katıldığı fuarda nano halı dikkat çekti. Atlas Halı Genel Müdürü Meriç Bebitoğlu, kendini temizleyebilen halılarla sektörde yeni bir dönem başlayacağını belirtti.