Katalog

17 EYLÜL 2013 SALI u Dürrenmatt kısaca “güç” ve “para” olarak belirliyor dünyayı çığrından çıkaran iki olguyu ve hemen yanı başlarına “ölüm”ü yerleştiriyor. Savaş, iktidar tutkusu ve çıkar kaygısıyla başı dönenler için göz kamaştırıcı bir “ölüm oyunu” değilse, nedir? Ne yazık ki, uygarlık tarihi boyunca beslediğimiz politik/ ekonomik/teknolojik bakış açıları da bir “oyun” sayıyor savaşı. a ş a v Sa insanlarını öldürmeye ve onlar tarafından öldürülmeye yazgılamıştı. Gözü her zaman Ortadoğu petrollerinin üstünde olan Batı’nın Irak’tan yana saf tuttuğu İranIrak Savaşı (19801988) sürecinde ise Türkiye tarafsız kalmayı seçti. Evren Paşa’nın “düzene soktuğu”, Özal’ın da “kredi kartı”, “cep telefonu”, “futbol sahası” projeleriyle “refaha kavuşturduğu” ülkemizde, “öncelikli düşman” kendi çocuklarımızdı ne de olsa… 12 Eylül yurdumuza hesaplaşılması tüketilememiş/açtığı yaralar sarılamamış bir tür “barış”(!) getirmişti; “dünya”da da “barış”ı savunur görünümündeydik. 1980’lerin sonuna gelindiğinde ise Yugoslavya’yı parçalama adına etnik ve ekonomik sorunların yarattığı sürtüşmeleri kaşıyan ve birkaç yıl içinde sosyalizmin son kalesini de yıkan Batı’nın gündeminde bir kez daha Müslüman Ortadoğu vardı. Batı güçleriyle Irak’a komşu Müslüman ülkelerin birleştiği 1. Körfez Savaşı sürecinde, Cumhurbaşkanı Turgut Özal Tayyip Erdoğan’ın yaklaşımına benzer biçimde, aktif politika yapmaktan yanaydı. İncirlik Hava Üssü’nün uluslararası güçlerin kullanımına açılması, Irak’a karşı eko CUMHURİYET [email protected] SAYFA KÜLTÜR 15 Dürrenmatt’ın “Fizikçiler”i dünyayı eline geçirme saplantısına odaklı bir çağdaş klasiktir. Oyun 1965’te İBBŞT’de de sahnelenmişti. ‘Vecide’ Oscar aday adayı Kültür Servisi Çekimleri tamamen Suudi Arabistan’da yapılan ilk uzun metrajlı film olan “Vecide”, en iyi yabancı film kategorisinde Suudi Arabistan’ı temsil etmek üzere Oscar aday adayı oldu. Suudi bir kadın tarafından çekilen ilk film olma özelliği taşıyan filmin yönetmeni Haifaa Al Mansour, ülkedeki yasak nedeniyle filmi gizli gizli çekmek zorunda kalmıştı. Film, kızların bisiklete binmesinin yasak olduğu Suudi Arabistan’da bisiklet almaya yetecek parayı kazanmak için Kuran okuma yarışmasına katılan on yaşındaki küçük kız Vecide’nin hikâyesini anlatıyor. İstanbul Film Festivali dahil birçok uluslararası festivalde gösterilen film, daha önce Venedik Sanat Sinemaları Ödülü, Dubai En İyi Film Ödülü ve Gothenburg İzleyici Ödülü almıştı. “Siyasal erk”ten gelen savaş çığlıklarıyla yüreğimizin titremekte olduğu bir dönemden geçiyoruz. Dünya düzeyindeki gelişmelerle yine zor bir sürece giren ekonomimiz, etnik sorunların çözümünde itiş kakış düzeyine gelinmesi, hukuk dışı yöntemlerle özgürlükleri engellenen gazeteci, bilim insanı ve askerlere yaşatılanlar, polisin halka karşı baskıcı ve tahrip edici bir güç olarak kullanılması, medyanın dut yemiş bülbülden beter edilmesi yetmiyor. Hem Hıristiyan Batı’nın hem de Müslüman Ortadoğu’nun da eleştirisine hedef olan dış politikamızdaki yersiz çıkışlar ve söylemler yanında, bir de “barış adına savaş” havariliği yapılmasına, “kutsal bir örnek” olarak da Çanakkale Savaşı’nın gösterilmesine ne demeli? k e m r e V t i Geç nomik ambargo uygulanması, savaşa girmesine ramak kalan Türkiye’nin milyarlarca dolar zarara uğramasına yol açmıştır. New York’un Dünya Ticaret Merkezi’ndeki İkiz Kuleler’e yapılan saldırı sonucunda, Batı, Müslüman dünyanın karşısında bir kez daha birleşecekti. Önce Afganistan, sonra da Erdoğan iktidarının bastırmasına karşın, TBMM’nin sağduyulu oylaması sonucunda bulaşmadığımız 2. Körfez Savaşı derken Arap Baharı’na ulaşılacak, günümüzde de Mısır’ı ve Suriye’yi sarıp sarmalayan yangın kapımıza dek ulaşacaktı. ‘Güç, para ve ölüm’ İsviçreli oyun yazarı Friedrich Dürrenmatt kısaca “güç” ve “para” olarak belirliyor dünyayı çığrından çıkaran iki olguyu ve hemen yanı başlarına “ölüm” olgusunu yerleştiriyor. Önemli bir belirleme. Beyaz Hıristiyanlar dünyası bir yandan gelişmiş teknolojisiyle “uygarlığın doruğu” görünümü sergilerken bir yandan da en ilkel hesaplaşma biçimi olan “savaş” aracılığıyla, “para ve güç” açısından semirtilmekte olan emperyalizmi besliyor. Savaş, iktidar tutkusu ve çıkar kaygısıyla başı dönenler için göz kamaştırıcı bir “ölüm ‘Kapımızdaki yangın’ Son 25 yıllık süreç içinde gitgide “savaş”a kilitlenen bir dünyada yaşıyoruz. Soğuk Savaş döneminde Ortadoğu ve Uzakdoğu’daki ulusların sorunlarına burun sokmakla ya da bu sorunları “imal etmek”le oyalanan beyaz Hıristiyanlar dünyasına Türkiye ilk katkıyı Kore Savaşı’nda yapmış, bir dolu askerini, tanımadığı bir toplumun oyunu” değilse, nedir? Ne yazık ki, uygarlık tarihi boyunca beslediğimiz politik/ekonomik/teknolojik bakış açıları da bir “oyun” sayıyor savaşı. En zengin ve yok etme gücü en yüksek olanın kazanacağı bir oyun… Dahası, savaş gerçeği sanallaşmış, bilgisayar oyunlarına, hem de TV seyirliğine dönüşmüştür. Gerçek bir savaşta olan bitenleri yemek yerken bile izlemeyi midemiz kaldırıyor. Hıristiyan kölelerin aslanlara atılışını seyrederek eğlenen Romalıları ilkellikle suçlayacak konumda değiliz artık. “Uygar” olanın “ilkel”e dönüşüverdiği noktadayız. Bütün bunları görmeyip de gündemdeki savaşın amaçladığı “güç” ve “para” kazanımından pay almaya kalkmak, bu yolda, bütün ülkeyi ateşe atmak söz konusu olmamalı. Siyaset yaşamımızın son 30 yılında yer yer devreye giren, “bir verip üç kazanma” hesabının “bir” hanesinde yüzlerce, belki binlerce gencin yaşamını çöpe atmak varsa, “kazanılacak” olduğu varsayılan “üç”e hiç değmeyecektir… Tiyatro yazarlarının düş güçlerini zorlamalarına hiç gerek yok. Bu öykü belgelere dayanılarak oyunlaştırılıp toplum karşısına çıkartılacak olgunluğa erişmiştir. ‘Menekşe’den Önce’ gösterime giriyor Kültür Servisi Gazeteci yazar So ner Yalçın’ın, Sivas katliamını anlatan “Menekşe’den Önce” adlı belgesel filmi, 20 Eylül’de gösterime girecek. Yalçın’ın Odatv davasından tutuklanarak Silivri Cezaevi’ne gönderilmeden önce çekimlerine başladığı, daha sonra isteği üzerine arkadaşları tarafından tamamlanan film, 49. Uluslararası Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde açılış filmi olarak gösterilerek, yarışma dışı olmasına rağmen jüri tarafından “Toplumsal Vicdan Ödülü” ne değer görülmüştü. Sivas katliamında, çocukları Koray’ı ve Menekşe’yi kaybeden Hüsne Kaya, hayata tutunabilmek için yine Menekşe adını verdiği bir evlat dünyaya getiriyor. Film, Menekşe’nin, yazar Lütfiye Aydın’ın, katliamı anlattığı kitabı okuması, katliamdan kurtulanları ve olayın tanıklarını tek tek ziyaret etmesiyle devam ediyor. 38. TORONTO ULUSLARARASI FİLM FESTİVALİ SONA ERDİ En iyi belgesel ‘The Square’ Kültür Servisi Perdelerini WikiLeaks’in kurucusu Julian Assange’ın hayatının konu edildiği “The Fifth Estate” adlı film ile açan 38. Toronto Uluslararası Film Festivali (TİFF) sona erdi. Yarışma içermeyen festivalde, Hüsnü Mübarek’in devrildiği Mısır’daki Tahrir Ayaklanması’nı konu alan “The Square” filmi halk jürisince “en iyi belgesel” ödülü aldı. Yapımcılığını Mısır asıllı Amerikalı yapımcı Jehane Noujaim’in üstlendiği film, Mısır’da Mübarek rejimine karşı başlatılan ayaklanma ve sonrasında yaşananların gerçek görüntülerinden oluşuyor. GÜMÜLDÜR Festivalde halk jürisi, “en iyi film ödülü”nü ise başrolünü Brad Pitt’in oynadığı, yapımcılığını ve yönetmenliğini İngiliz film yapımcısı Steve McQueen’in gerçekleştirdiği “Bir Kölenin 12 Yılı” adlı filme verdi. Geçmişte Oscar ödülü kazanan birçok filmin ilk gösteriminin yapıldığı festival olması sebebiyle, “Oscar Habercisi” olarak da nitelendirilen festival, “Dan Schechter’ın Life of Crime” ve “Elmore Leonard’ın The Switch” filmleriyle sonlandı. 39. Toronto Uluslararası Film Festivali, gelecek yıl 414 Eylül tarihlerinde gerçekleştirilecek. ASLI ERDOĞAN’A ‘SINIRDA SÖZCÜKLER ÖDÜLÜ’ Özgürlük ve eşitlik için bir gün MAVİ DENİZ OTEL Denize Sıfır Oda + Açık Büfe Kahvaltı Filmekimi biletleri 21 Eylül’de satışta 50 TL Kültür Servisi İstanbul Kültür Sanat Vakfı tarafından bu yıl 28 Eylül6 Ekim tarihlerinde gerçekleştirilecek 12. Filmekimi’nin ve etkinlik kapsamında gerçekleştirilecek Yasmine Hamdan konserinin biletleri, 21 Eylül Cumartesi günü satışa çıkacak. Biletler, Biletix’ten, Atlas ve Beyoğlu sinemalarından satın alınabilecek. www.gmdotel.com ‘Saroyan Ülkesi’ Hamburg’da Kültür Servisi “Saroyan Ülkesi” festival yolculuğuna 21. Hamburg Film Festivali ile devam ediyor. Lusin Dink’in ilk filmi, son olarak Locarno Film Festivali’nde gösterilmişti. 50. Uluslararası Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde “En İyi Belgesel Ödülü” için yarışacak filmde, ABD’li yazar William Saroyan’ın ve yazarın Bitlisli Ermeni ailesinin izi Doğu Anadolu’da sürülüyor. Kültür Servisi Aslı Erdoğan, ilki bu yıl verilen, uluslararası edebiyat ödülü “Ord i Grenseland PrisenSınırda Sözcükler Ödülü”ne değer görüldü. İsveçli ve Norveçli yazar, yayıncı ve akademisyenlerden oluşan, PEN Genel Sekreteri’nin de katıldığı jüri, Aslı Erdoğan’ı romanlarının yanı sıra köşe yazılarındaki politik duruşu ve ahlaki adanmışlığı nedeniyle ödüle değer bulduğunu açıkladı. Norveçli kadınların seçme ve seçilme hakkını elde edişinin 100. yılı adına konan bu ödülün, yapıtları ve görüşleri yüzünden baskıya uğrayan, kadın olmanın dışlanmışlığını yaşayan bir yazara ya da şaire verilmesi kararlaştırıldı. Norveç’te toplanan jüri, Neval al Saddavi, Slavenka Drakulic ve Aslı Erdoğan’ı, “özgürlük ve eşitlik için savaşan”, cezaevi, sürgün vb. deneyimleri atlatmış, kendi ülkelerinin dışında daha çok tanınan üç kadın yazar olarak Frederikstad’a davet etti ve büyük ödülü Erdoğan’a verdi. Jürinin gerekçesi şöyle açıklandı: “Şiirsel olduğu kadar büyülü diliyle de Aslı Erdoğan, romanlarında, denemelerinde ve köşe yazılarında, şiddet dolu, tehditkâr bir dünyada, ezici, yok sayıcı bir sistemde kadın olma deneyimini yakalayabilmiş ve ustalıkla aktarabilmiştir. Nefret, dışlanma, sürgün gibi ödediği ağır bedellere rağmen ahlaki adanmışlığını yıllar boyu sürdürebilmiştir.” Frederikstad Festivali’nde bir konuşma yapan Aslı Erdoğan ödülünü sokaklarda savaşan bütün kadınlara adadı.