Katalog

22 AĞUSTOS 2013 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 13 Dış Haberler Servisi ABD ve İsrail’in ardından Mısır hükümeti, “Mısır’daki darbenin arkasında İsrail var” sözleri nedeniyle Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a çok sert tepki gösterdi. Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Ahmed el Müslimani el Masri, El Yum gazetesine yaptığı açıklamada, Erdoğan’ı kastederek “Batılı bir ajandan vatanseverlik dersi almaya ihtiyacımız yok” dedi. Mısır resmi haber ajansı MENA Erdoğan’ın sözlerine Mısırlı bakanların da büyük tepki gösterdiklerini belirterek bazı bakanların “Türkiye başbakanının bu sözlerini adil olan hiç kimse kabul edemez” dediklerini kaydetti. Erdoğan’ın sözlerinin Mısırlıları bölmeyi amaçladığını belirten bakanlar, “Hükümet Mısır’ın sabrının taştığını vurgulamaktadır. Mısır başkalarının düşmanlıklarını paylaşmıyor ve yeni bir kimlik arayışında da değildir. Arap ve İslamcı doğası herkesin malumudur” diye konuştu. Erdoğan’ın “Elimizde belgesi var” sözleriyle dile getirdiği iddiaya ABD ve İsrail’den de tepki Batılı ajandan ders almayız Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Erdoğan için çok ağır konuştu ‘G ispatlanmamış ve yanlış bir tutumdur” sözleriyle karşılık verdi. oebbels gibi’ İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun adı açıklanmayan bir danışmanı Reuters’a yaptığı açıklamada, Erdoğan’ın sözlerini “saçmalık” olarak yorumladı. İsrail Adalet Bakanı Tzipi Livni’nin bir sözcüsü de İsrail ve Mısır’ın içişleri arasında bağ kurmanın temeli olmayan bir çaba olduğunu belirtti. İsrail’in eski Dışişleri Bakanı Avigdor Lieberman, Erdoğan’ı, Nazilerin propaganda şefi Josef Goebbels’e benzetti. Lieberman, “Erdoğan’ın nefret dolu ve kışkırtıcı sözlerini duyan, bu sözlerin Goebbels’in halefinden geldiğini düşünür” diye konuştu. Erdoğan İsrail’i, Mısır’da Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’yi deviren darbenin arkasında olmakla suçlamış ve ellerinde belge olduğunu söylemişti. Orhan Pamuk ve Dersimiz Edebiyat Lisede, Mister Manna diye bir edebiyat hocamız vardı. Lise I’deki ilk derse, bir eli havada, “Ben Zeus’um. Olimpos Dağı’ndan indim!” diyerek girmişti. Genç, sakallı, esprili, zarif ve karizmatikti. Ağzından çıkan ilk sözlerle hemen bizi tavlamıştı… O yıl “Yunan tiyatrosu, Shakespeare, soyut tiyatro” ile başlayan İngilizce edebiyata, üç yıl üst üste Mr. Manna ile devam ettik. Lise III’te, Manna ile okuduğumuz upuzun listedeki kitaplardan aklımda kalanlar şunlardı: Dante’den İlahi Komedya’nın “Cehennem” bölümü; Arthur Koestler “Gün Ortasında Karanlık”, Joseph Conrad “Karanlığın Yüreği”, Franz Kafka “Dönüşüm”, Albert Camus “Yabancı”, William Golding “Sineklerin Tanrısı”, J.D. Salinger “Gönülçelen”, Nadine Gordimer “Başka Dünyalar”… Soğuk Savaş’ın dışa kapalı Türkiyesi’nde, Güney Afrika’daki “ırk ayrımını” ben, lise III edebiyat derslerimizde öğrenmiştim. Manna, sınıfa “ırk ayrımının” ne olduğunu, sonraki yıllarda Johannesburg’da evinde ropörtaj yaptığım Nadine Gordimer’ın yapıtlarıyla anlatmıştı. Manna’dan “edebiyat almak”, dünya ile düşlere yelken açmak demekti. İlk gün bize vaat etmiş olduğu gibi tıpkı, sakallı hocamızla beraber, edebiyat derslerinde üç yıl boyunca Olimpos Dağı’na inip çıktık… Bunun tabii bir bedeli de vardı… Aldığımız başka hiçbir ders yokmuşçasına, “hoca” her gece düzenli bize “50 sayfa okuma” verirdi. Ertesi gün karşımıza, bu ev okumalarını düzenli olarak takip eden “kavrama soruları” ve “sözcük” testleriyle çıkardı. “Amma uzun ödev!” diye yakındığımızda; “Hiç şikâyet etmeyin. Ne okuyacaksanız bu yaşta okuyacaksınız!” diye yanıt verirdi. Türkçe edebiyattaki Dante dersiyle İngilizcede Dante faslı, bir keresinde çakışmıştı... “Cehennem”in ilk 50 sayfasını okuyup ertesi gün sınıfa geldiğimizde, Manna sormuştu: “Türkçede nereye vardınız?” “Biz konuyu bitirdik!” dedik. Hocanın yüzündeki buruk ekşime ifadesini hâlâ dün gibi hatırlıyorum… Türkçe ders kitabında Dante’ye sade bir sayfa ayrılmıştı. O sayfaya da bir küçük metin konmuş, altına şu sorular sıralanmıştı: “Yazar nerede yaşadı?” “Doğumölüm tarihleri neydi?” “Dante’nin sevgilisinin adını biliyor musunuz?” Bunları sıkılarak Manna’ ya anlattık. İngilizce edebiyat hocamız, Türkçe ve kendi derslerini çakıştırmak sevdasından hemen o gün vazgeçti. “Bugün Türkçede ne yapıyorsunuz” sorusunu bir daha ağzına almadı. Dünya edebiyatı üstünkörüydü de, Türk edebiyatı derinlikli mi okutuluyordu? Hayır. “Sıfırcı Melahat” diye bir Türkçe edebiyat hocamız vardı. Kız okulu olduğumuz için bize “tavşanlarım” derdi. “Tavşanlar haydi birinci sırayı boşaltın!” dedi mi tamam. Feleğimiz şaşardı. Melahat’ın sözlüsünde ilk sıraya oturmak için çağrılmak, alaycı bir idam mangası karşısında kurşuna dizilmek gibiydi. Yerimizden kalkıp sınıfın en önüne doğru ilerlerken dizimizin bağı çözülürdü. Bazıları da korkuyu, “sıfırcı Melahat”ı ti’ye alarak alt etmeye çalışırdı... Orhan Pamuk; “Türk eğitim sistemi ezbere dayanıyor. Tartışmayı, güvenmeyi öğretmiyor” demiş ve eklemiş: “Ezberin arkasında otoriterlik, iktidara boyun eğmek vardır. Ortaokul ve lisede okuduğum bütün edebiyat kitaplarını bulup, okuyup şöyle bir makale yazmayı düşünüyorum: ‘Ben Orhan Pamuk. Okulda altı yıl edebiyat okudum. Şimdi dünyaca ünlü bir yazarım. Bu kitaplar bana ne öğretti? Edebiyatçı olmama nasıl yardımcı oldu? Neye yaradı? Hiçbir şeye!’ ” Eğri oturup doğru konuşalım, Pamuk bu sözlerinde haklı değil mi? Türkçe edebiyatta “failatün, failatün”… evet ben de hiçbir şey öğrenmedim. İngilizce edebiyattan çıkıp Türkçe derslerine girmek başka bir gezegene adım atmak gibiydi. Bu farkın sorumlusu da, öğrenciler değil; “kültür” vermek yerine genç beyinleri okumak, araştırmak ve düşünmekten alıkoyan sistemdi. Pamuk da bunu söylemiş. “Türkçe edebiyat derslerinde hiçbir şey öğrenmemişse bu, Pamuk’un sorunudur. Bizim edebiyat derslerimiz harikaydı!” diye savunmaya geçenlere doğrusu hiç anlam veremedim. Harikulade Türkçe edebiyat hocaları mutlaka vardır ve olmuştur. Ancak Türk eğitim sisteminin geneli düşünüldüğünde, onlar yazık ki kural değil istisna. Durumun böyle olduğu TV’lerdeki yarışmalarda verilen yanıtlardan ve Türkçede kullanılan söz dağarcığından belli değil mi? Pamuk’un Hürriyet’ten Çınar Oskay’la yaptığı sohbette, isabet buyurduğu bir konu varsa o da buydu. Pamuk’un kuşkusuz ki “itici” ve çok problemli olan başka söylemleri var o söyleşide. Columbia’da verdiği dersler için örneğin; “Ben dersi monolog halinde veririm. Dersi verip giderim, anında unuturum. Öğrenciyi (izlemem). Dersten kitap çıkarabilir miyim diye bakıyorum!” demiş. “Siyasi duyarsızlığın” tavan yaptığı şu sözler ise ayrı bir âlem: “Ergenekon davasından beri sokakta yazar, gazeteci öldürülmüyor. Mahkeme kapılarında kimseye saldırılmıyor!” Say ve Alabora gibi sanatçılara yapılan linç kampanyasından anlaşılan Pamuk’un hiç haberi olmamış. Ona birileri bunları anlatmalı ama bunlar başka konular! Kapusuz: ‘İsrail’den önce yanıt suç ortaklığıdır’ ABD: Saldırgan ler sürüyor. Beyaz Saray Sözcüsü Josh Earnest, önceki gün yaptığı ve sert ifadeler içeren açıklamasında, Erdoğan’ın sözlerini “Saldırgan, delilsiz ve yanlış” olarak nitelemişti. “Erdoğan’ın sözlerini güçlü bir biçimde kınadıklarını” belirten sözcü, bu tür ifadelerin bölgedeki tüm ülkeleri işbirliği gereksiniminden uzaklaştıracağını belirtti. Beyaz Saray’ın açıklamasını takiben ABD Dışişleri Sözcü Yardımcısı Marie Harf’dan da bir açıklama geldi. Harf, Erdoğan’ın iddialarına, “Biz bu sözleri şiddetli biçimde kınıyoruz. Mısır’daki olayların arkasında İsrail’in olduğunu öne sürmek, nahoş, Beyaz Saray’a Twitter’dan tepki ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Beyaz Saray Sözcüsü Josh Earnest’in, “Erdoğan’ın sözleri saldırgan, delilsiz ve yanlış” şeklindeki ifadelerine, AKP’den ilk tepki Genel Başkan Yardımcısı Salih Kapusuz’dan geldi. Kapusuz, Beyaz Saray Sözcüsü’nün açıklamalarına Twitter hesabından “ABD, İsrail’in avukatlığını yapmış, Başbakan’ın açıklamasını kınamış. Darbeyi kınamayan ABD’nin açıklaması bizim nezdimizde bir anlam ifade etmiyor. Ayrıca ABD’nin alelacele hareket edip İsrail’den önce bize cevap vermesi bir suç ortaklığı psikolojisinden kaynaklansa gerek. Türkiye yalnız da olsa Mısır’daki katliamın sona ermesi için çaba gösterecektir. Türkiye güçlü bir ülkedir, hiçbir gücün dayatmasına boyun eğmez” yanıtını verdi. Levy yanıt vermedi Son yazısında ‘Mübarek hayaletine hayır’ diyen Fransız filozof, başbakanın suçlamalarına yanıt vermeyi reddetti. DUYGU GÜVENÇ Davutoğlu Mursi için gizli diplomasi Haber Merkezi Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, gözaltında tutulan Mısır’ın devrik lideri Muhammed Mursi ile görüşmek için gizli diplomasi sürdürdüklerini söyledi. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, katıldığı bir televizyon programında Mısır’da yaşananlara ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Mısır için yapılan girişimlere değinen Davutoğlu, “İlk kez açıklıyorum (Mursi’yle görüşmek için) şu an bile gizli diplomasiyi sürdürüyoruz” diye konuştu. Davutoğlu, 3 Temmuz’da gerçekleşen darbeden hemen önce MİT Müsteşarı Hakan Fidan’ın Mursi’yle görüştüğünü kaydetti. Dışişleri Bakanı “Mursi hâlâ içerideyken Mübarek’in tahliyesi süreci tersine çevirir” diye konuştu ‘Dante’nin sevgilisi kimdi?’ ANKARA Başbakan Tayyip Erdoğan’ın Mısır’daki darbenin arkasında İsrail’in olduğu iddiasına kanıt olarak gösterdiği Fransız filozof Bernard Henry (Fotoğraf: AFP) Levy, Mısır’daki katliamı eleştirdiği son yazısında Mısır’da eski Cumhurbaşkanı’nın yargılandığı yolsuzluk davasında tahliye kararı çıkarken “Mursi’nin geri dönmesine hayır, Mübarek hayaleSuudi Arabistan’ın yönetime verdiği destek, Paris’te büyükelçilik önünde protesto edildi. tine hayır. Tahrir ruhuna evet” diyor ve “askeri yönetimin seçime zorlanması gerektiğini” vurguluyor. Cumhuriyet’in ulaştığı Levy, Erdoğan’ın sözlerine yanıt vermeyi reddetti. Levy buna karşın La Regle du Jeu’da yayımladığı makalesini kullanma hakkını Cumhuriyet’e verdi. Levy’nin son makalesi, “Mısır Silahlı Kuvvetlerinin Suçlu Aptallığı” başlığını taşıDış Haberler Servisi başkanının 48 saat daha ha alanı yakınlarında gözaltına yor. Levy, Mısır’da sivillere yönelik saldırıları “NaMısır’ın halk ayaklanma piste kalacağını belirtti. Mü alındılar. sıl bakarsanız bakın, darbe deseniz de demeseniz de Mısırlı generaller kasap gibi davranıyorlar, bu sıyla devrilen eski Cumhur barek, 2011’deki halk ayakB silah satışını açık ve basit” sözleriyle eleştirerek yazısına başlıyor başkanı Hüsnü Mübarek’in lanması sırasında göstericileaskıya aldı ve Müslüman Kardeşler’in ‘karanlık geçmişinin’ bu yargılandığı yolsuzluk dava rin öldürülmesinden sorumaşamada çok önemli olmadığını belirsında serbest bırakılmasına lu tutulduğu davada yeniden Suudi Arabistan’dan, tiyor. Ardından da şöyle devam ediyor: karar verildi. yargılanıyor. Ancak bu da Mısır’da darbe yönetimini “Bugün önemli olan şey, OrgeHâkim Ahmed el Behra vada karar öncesi yasal tu destekleyen bir açıklama daha vi, kararın nihai olduğunu tukluluk süresini doldurdu geldi. Dışişleri Bakanı Prens neral Abdulfettah el Sisi ve onun ve savcılığın itiraz hakkı bu ğu için hapiste kalmayacak. Suud el Faysal, Mısır yöyardımcılarının Mursi’nin gidişilunmadığını söyledi. Davaya 85 yaşındaki Mübarek, bu netiminin “ülkede istikranin ardından protestoculara yapbakan savcı da Mübarek’in davadan geçen yıl müebbet rı sağlama çabasını” düntığı katliamı durdurmaktır ve her serbest bırakılması kararına hapis cezası almıştı. yanın desteklemesini istedi. zamanki gibi suçu gizlemeye çalıitiraz etmeyeceğini bildirdi. Avrupa Birliği (AB) dışişleşanların propaganda makinesini özaltılar sürüyor Mübarek davada, El Ahram ri bakanları, Mısır’a askeri prizden çekmek gerek.” gazetesi yöneticilerinden 11 Bu felaketin Mursi yanlılarının isMüslüman Kardeşler’in ön teçhizat ve silah satışını asmilyon dolar tutarında hediye de gelenlerinden imam Saffet kıya aldı. AB Dış Politika temediği bir sonuç olduğuna da işakabul etmekle suçlanıyordu. Hicazi ile Hürriyet ve Adalet ve Güvenlik Yüksek Temret eden Levy, “Eğer birisi demokratik dönüşümün Mübarek’in avukatı Ferid el Partisi sözcülerinden Murad silcisi Catherine Ashton, hizmetlisi olacağını söylerse asla deliliğe delililikle Dib, müvekkilinin bugün öz Ali gözaltına alındı. yardımların gözden geçirilyanıt vermez” derken “Katliam, temmuz başında gür kalabileceğini söylerken Hicazi, Libya sınırı yakın mesini de kararlaştırdıklarıKahire ve Aswan sokaklarını dolduran milyonlaryargı kaynakları eski cumhur larında, Ali ise Kahire hava nı söyledi. ca göstericinin talep ettiği şey değildi” hatırlatmasını yapıyor. Levy şöyle devam ediyor: “Demokrat Mısırlılar, 2011’de Tahrir Meydanı devrimini ya da ikinci olarak 2013 baharını; Mübarek’in generallerinin geri döndüğünü, hiçbir şey öğrenmediklerini, hiçbir şeyi unutmadıklarını ve birkaç günde Ocak ve Şubat 2011’den daha fazla sivil öldürdüklerini görmek için gerçekleştirmedi. ” ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) 12 dakika sonra, 00.25’te ise Erdoğan’ın Levy, yazısının sonuç bölümünde ise MıBaşbakan Tayyip Erdoğan’ ın önceki sözleri ile ilgili olarak ikinci bir haber gesır’daki askeri yönetimi sert bir dille eleşgün yaptığı, “Mısır’daki darbenin arkaçildi. Önceki haberde “Fransız Siyonist” tiriyor ve “Mısır’ın generalleri, Saddam sında İsrail var, elimizde belgeleri var” olarak tanıtılan Levy, bu kez “Fransız yaHüseyin’in, Esad’ın (oğlu ve babası) ve açıklamasına ABD’den gelen sert yanıtzar” oldu. Levy’nin, “Onların iktidar olKaddafi’nin (Şimdi Kahire ve bazı Mısır la tansiyon yükselirken Anadolu Ajansı maması için her türlü yola başvuruşehirlerinde olduğu gibi Bingazi’nin neda haber değişikliğine gitti. rum, evet” sözleri ise “Ben onların ikünyanın hirlerini kana bulamakla tehdit eden) açık AA’nın Erdoğan’ın AKP genişletilmiş tidara gelmelerinin engellenmesini taönde gelen ve basitçe kasap gibi davranıyor” diyor. il başkanları toplantısındaki konuşmalep ederdim” olarak değiştirildi. FT editörü ekonomi sını yansıtan ilk haberinde, “2 yıl önce AA ise “haberin iptal edilmesinin” duArdından uluslararası toplumu da eleşİsrail’de yapılan bir panelde darbenin yulmasının ardından açıklama yaptı. AçıkErdoğan’ı gazetelerinden tiren Levy, eski İngiltere Başbakanı Tony Londra açıkça dile getirildiği ortaya çıktı” ifalamada şunlar kaydedildi: “İlk haber, paBlair, ABD Dışişleri Bakanı John Kerry deleri kullanıldı. Haberde, Erdoğan’ın işanelde dile getirilen hususları olduğu gikızdıracak merkezli ve ABD Başkanı Barrack Obama’yı örFinancial ret ettiği panelde, “Müslüman Kardeşbi aktarmak yerine özetleyerek verme nek göstererek yazısını şu sözlerle bitiriyor: Times’ın dış ler meşru seçimleri kazanırsa onların üzerine kurulmuştur. Bu da haberin ye“Tek bir şeçenek var ki bu da Mıhaberler müdürü Gideon Rachman, iktidara gelmesini önlemek için orduterince anlaşılmasına engel olmuştur. sırlılar tarafından çok daha fazla teryu darbeye teşvik edecek misiniz” soTwitter hesabı üzerinden Başbakan Bu nedenle yeni bir haberle diyaloğun cih edilir; hâlâ sahip olduğu küçük sirusuna, “Onların iktidar olmaması için olduğu gibi aktarılması gereği duyulRecep Tayyip Erdoğan’a hakaret yasi otoriteyi kullanmak, ekonomik basher türlü yola başvururum, evet” yanıtını muştur. Ayrıca haberin başlığı ile içeetti. FT editörü, Başbakan’ın faiz verdiği iddia edilen Bernard Henry Levy, riği arasında da çelişki tespit edilmiştir. kıyı da kullanarak cuntayı söz verdiği lobisi ve Fransız düşünür Bernard “Fransız Siyonist” olarak tanıtıldı. Bu Oldukça hassas bir konuyu gündeme gibi seçimleri düzenlemeye zorlamak ve Henri Levy’yi akıllara getiren, arada Beyaz Saray’ın Erdoğan’ın İsrail’i taşıdığı için her iki yanlışlığı gidermek “Mısır’daki darbenin ardında (liberal ve demokratik) partililerin beksuçlayan sözlerine yanıt veren açıklama adına haberin yeniden düzenlenerek İsrail var” sözlerine gönderme lentilerini güçlendirmek. Mursi’nin gegeldi. Bu açıklamanın ardından AA gece yayınlanmasına karar verilmiştir. Anyaparak, “Artık Erdoğan’ın ri dönmesine hayır Mübarek hayaletine 00.13’te herhangi bir gerekçeye yer vecak ‘düzeltme’ yerine sehven ‘iptal’i gerçekten oldukça aptal olduğunu hayır. Tahrir ruhuna evet.” rilmeden haberin iptal edildiğini bildirdi. yönünde duyuruda bulunulmuştur.” Dönüyor Mübarek A Pamuk’un isabetli tek tespiti G ‘Fransız Siyonist’ ‘Fransız yazar’ oldu AA, ABD açıklamasından sonra haberini değiştirdi D düşünmeye başlıyorum” dedi.