Katalog

SAYFA CUMHURİYET kultur@cumhuriyet.com.tr 27 MART 2013 ÇARŞAMBA 18 KÜLTÜR Tiyatro, sahnesini arıyor Kültür Servisi Uluslararası Tiyatro Enstitüsü’nün (ITI) öncülüğünde 1962’den bu yana 27 Mart’ta kutlanan Dünya Tiyatro Günü tüm dünyada çeşitli etkinliklerle kutlanıyor. Bu yıl Dünya Tiyatro Günü Bildirisi’ni Nobel ödüllü İtalyan tiyatro yazarı ve yönetmeni Dario Fo kaleme aldı. 120 ülkede aynı anda yayımlanacak bildiriyi Türkiye’de, Dario Fo’nun oyunlarını yöneten, rol alan ve onunla birlikte aynı sahneye çıkan, yönetmen Ayşe Emel DÜNYA TİYATRO GÜNÜ BİLDİRİSİ’Nİ DARIO FO YAZDI, TÜRKİYE BİLDİRİSİ İSE GÖKSEL KORTAY TARAFINDAN KALEME ALINDI Umberto Eco İstanbul’da Kültür Servisi 21. yüzyılın en önemli düşünürlerinden Umberto Eco, İtalyan Kültür Merkezi’nin organize ettiği “Umberto Eco ile Buluşma” günü kapsamında nisanda Türkiye’ye gelecek. İlk romanı “Gülün Adı” ile dünya çapında ün kazanan İtalyan yazar iki etkinliğe katılacak. Eco, ilk etkinlikte Boğaziçi Üniversitesi, Albert Long Hall’de Orhan Pamuk ile buluşacak. İki yazarın tarihkurgu üzerine İngilizce bir söyleşi gerçekleştireceği, Bolonya Üniversitesi’nden Profesör Patrizia Violi’nin moderatörlüğünü yapacağı etkinlik 9 Nisan saat 17.00’de olacak. İkinci etkinlikte Profesör Cemal Kafadar ile bir araya gelecek olan Eco, 10 Nisan’da saat 18.00’de İtalyan Kültür Merkezi’nde Casa d’Italia Tiyatro Salonu’nda sevenleriyle buluşacak. Göstergebilim dalının ustalarından Eco’nun ayrıca, “Foucault Sarkacı”, “Önceki Günün Adası”, “Baudolino” gibi eserleri de bulunuyor. u Nobel ödüllü tiyatro ustası Dario Fo, tiyatroya gönül veren insanların baskılar altında bile hayal edilmesi güç kazanımlar elde edeceğini vurguladı. Göksel Kortay ise, sanatın beşiği İstanbul’da tam nitelikli tiyatro salonu sayısının her geçen gün azaldığını belirtti. Fo’nun bildirisi bu yıl ilk kez Kürtçe olarak okundu. Türkiye Eleştirmenler Birliği Başkanı Üstün Akmen, İBŞT’te despotik bir yönetmelik değişikliği yapıldığını anımsatarak “Böyle bir ortamda Dünya Tiyatro Günü’nün kutlanması abesle iştigaldir” dedi. Mesci seslendirdi. Her ülkeden bir sanatçının okuduğu bildiri, film haline getirilerek gösterilecek. Kürt tiyatrosu adına ise ilk kez Aydın Orak tarafından Kürtçe okunan bildiri de ITI’nın sitesinde yer alacak. Dünya Tiyatro Günü Türkiye Bildirisi ise oyuncu, yönetmen, çevirmen, eğitmen Göksel Kortay tarafından sunulacak. Bildiri, Türkiye genelinde tüm tiyatrolarda oyun öncesi okunacak. Dünya Tiyatro Günü dolayısıyla bir açıklama yapan Tiyatro Eleştirmenleri Birliği Başkanı Üstün Akmen ise asırlık İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları’nda (İBŞT) ani ve despotik bir tavırla yönetmelik değişikliğinin yapıldığını hatırlatarak “Böyle bir ortamda Dünya Tiyatro Günü’nün kutlanması abesle iştigaldir” dedi. ‘Tek umut gençler’ DARIO FO Uzun yıllar önce iktidar, varlıklarından rahatsızlık duyduğu Commedia dell’Arte oyuncularını sınır dışı etme kararı aldı. Bu durum günümüzde hâlâ oyuncuların ve tiyatro topluluklarının sahne, salon ve seyirci bulmakta güçlük çekmesine neden oluyor. Bunun nedeni kriz. Gücü elinde bulunduranlar yani iktidar; artık, ironik ve alaycı yöntemlerle kendilerini ifade etmeye çalışanları denetlemek gibi sorunlarla ilgilenmiyorlar. Çünkü biliyorlar ki; oyuncular ne oyunlarını sergileyebilecek bir yere, ne de seslenebilecekleri bir halka sahipler. (...) Commedia dell’Arte oyuncularının ülkeden büyük göçünün tiyatro mekânlarının boşaltılmasının emredildiği karşı reformasyon yüzyılında olduğu bilinmektedir. (...) 1697 yılında Papa XII. Innocentius burjuvazinin daha tutucu kesiminin ve ruhban sınıfının önde gelenlerinin ısrarlı baskılarına dayanamayarak en açık saçık oyunların sergilendiğini iddia ettikleri Tordinona tiyatrosunun yıkılmasını buyurdu. Karşı reformasyon sürecinde İtalya’nın kuzeyinde söz sahibi olan Carlo Borromeo kendisini “Milano’nun Çocukları” dediği halkın günahlarından arınmasına adamıştı. Onun gözünde sanat ve tiyatronun arasında ciddi bir ayrım söz konusuydu. Sanatı, ruhsal eğitimin en yüksek hali olarak tanımlarken; tiyatroyu kâfirliğin, saygısızlığın ve kibirin dışavurumu olarak görüyordu. (...) Yani bilmeliyiz ki bu çıkmazlara karşı tek umudumuz, bizlere ve özellikle tiyatro sanatını öğrenmeye çalışan gençlerimize yöneltilen bu büyük dışlama kampanyasıdır. Tiyatroya gönül veren bu insanlardan doğacak yeni bir Commedianti diyasporası, böyle bir baskının altında bile, kuşkusuz hayal edilmesi güç kazanımlar elde ederek yepyeni temsiller yaratacaktır. 27 MART DÜNYA TİYATROLAR GÜNÜ’NDE ÜCRETSİZ OYUNLAR ‘Hep vardı tiyatro...’ GÖKSEL KORTAY Bilim, ilim, teknolojinin hızla ilerlediği yaşamımızda, gelişimini tamamlamış çağdaş, modern ülkelerde kültür ve sanat da aynı paralelde değişmekte... Ülkemizde, bereketli Anadolu toprakları üzerinde antik çağlardan beri hüküm sürmüştür tiyatro... Kazıldığında neredeyse her metrekaresine bir antik amfitiyatro düşecek kadar zengin, başlı başına bir kültür hazinesi Türkiye... (...) Hoşgörü yoksunluğunun alabildiğine egemen olduğu ülkemizde olayların, sorunların şiddetle değil anlatarak, anlaşarak çözülebileceğini vurgular tiyatro. Aydın insan şiddete başvurmayan insandır. Barışçıl bir dünya düşler tiyatro... Şiddetten uzak.. Bölücü değil bütünleştiricidir; yıkıcı değil yapıcıdır tiyatro.. Eleştirir, inceler, yanlışı, kötüyü haykırır yüzümüze.. Toplumun gelişmesine, değişmesine öncülük eder.. Ancak günümüzde ne yazık ki durum farklı. Nicel olarak zaten yetersiz kalan tiyatro salonları yıkılıyor, yok oluyor. Sanatın beşiği bu şehri İstanbul’da tam nitelikli tiyatro salonu sayısı her geçen gün azalmakta. Ödenekli tiyatrolar bile salonsuzluk sorunuyla karşı karşıya... (...) Tiyatro aşktır, sevdadır, tutkudur, yaşam biçimidir. Haydi bizler de harekete geçelim, her ile, her kasabaya; tüm Anadolu’ya tiyatro tohumları serpelim... Gelin tiyatroya, bizimle birlikte yaşayın, yaşatalım... Hep vardı tiyatro... Hep var olacak tiyatro... Genco Erkal’ın yönettiği ve Tülay Günal’la oynadığı Dostlar Tiyatrosu oyunu ‘Ben Bertolt Brecth’. Türkiye’nin her yerinde tiyatro Kültür Servisi 27 Mart Dünya Tiyatro Günü Devlet Tiyatroları, Şehir Tiyatroları ve özel tiyatrolar tarafından, ücretsiz sahnelenecek oyunlarla kutlanıyor. Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü, 27 Mart Dünya Tiyatro Günü nedeniyle 24 farklı yerli ve yabancı oyunu sahneleyecek. Öte yandan İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş, İstanbul’un sahne hayatına emek veren 100 ismi tek kitapta bir araya getirdi. Saray yıllarında padişahın huzurundayken bile sözünü sakınmayan Abdürrezzak Abdi Efendi, Türk tiyatrosunda ilkleri gerçekleştiren Muhsin Ertuğrul, Ermeni asıllı tiyatro oyuncusu Mardiros Mınakyan ve yakın zamanda hayata veda eden Erol Günaydın, Mücap Ofluğlu, Metin Serezli ve Türk tiyatrosuna emek vermiş önemli isimler, “İstanbul’un 100 Sahne Sanatçısı” adlı kitapta, 27 Mart Dünya Tiyatro Günü’nde tiyatroseverlerle buluşuyor. n Kültür Servisi Anjelika Akbar, “cemre” kavramını enstrümantal müzik ile anlattığı bir konserle dinleyicilerle buluşacak. Akbar’ın bendir çalacağı “Üç Cemre, Üç Aşk” isimli performansının dünya prömiyeri 30 Mart Cumartesi günü, saat 16.00’da Fulya Sanat’ta gerçekleşecek. n Kültür Servisi “BKM Pazartesi Konserleri” nisanda Yeni Türkü ile devam edecek. “Olmasa Mektubun”, “Vira Vira”, “Fırtına” gibi şarkılarıyla sevenleriyle buluşacak olan topluluk, 1 Nisan’da saat 21.00’de Beşiktaş Kültür Merkezi’nde sahnede olacak. n Kültür Servisi Türk Kütüphaneciler Derneği’nin “Okuyan Türkiye” ideali için hazırladığı “Kitap Okuyoruz” etkinliği yarın saat 12.3013.00 arası düzenlenecek. 72 ilde 111 ayrı merkezde ve Kıbrıs Girne’de merkezi noktalarda okuma alışkanlığı konusunda farkındalık yaratmak için 30 dakika kitap okuyacak olan kütüphaneciler, yurttaşların da katılımını bekliyor. Anjelika Akbar Fulya Sanat’ta BKM’de Yeni Türkü Kitap okuyoruz İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu’nun oyunu ‘Ocak’. Kadriye Kenter’in yönettiği Bakırköy Belediye Tiyatroları’nın oyunu ‘Şişman Domuz’ bugün tiyatroseverlere ücretsiz sahnelenecek. İZMİR DEVLET TİYATROSU MÜDÜRÜ HÜLYA SAVAŞ AKDOĞAN: ‘Hükümetin değil, devletin tiyatrosuyuz!’ OĞUZ YILDIZ İZMİR Rönesans’tan bu yana sanatın siyaset malzemesi olarak kullanıldığını söyleyen İzmir Devlet Tiyatrosu Müdürü Hülya Savaş Akdoğan, “Biz, hükümet tiyatrosu değil, devletin tiyatrosuyuz. Devlet tiyatroları siyasi bir kurum değildir” dedi. Dünya, 27 Mart Dünya Tiyatrolar gününü kutluyor. İzmir Devlet Tiyatroları’nın hem sanatçısı hem de yöneticisi olan Akdoğan da “İnsanlar tiyatroya gelsinler, kendilerini izlemekten korkmasınlar. Çünkü onlar ne yaşıyorsa bizler sahneye onu taşıyoruz. Bizim malzememiz insan. Tiyatroda hayat var” diye konuştu. İnsanın bilmediği bir şeyi u 27 Mart Dünya Tiyatro Günü, Türkiye’nin her yerinde ücretsiz sahnelenecek oyunlarla kutlanıyor. Devlet Tiyatroları, bugün 24 farklı yerli ve yabancı oyunu izleyiciyle buluşturuyor. isteyemeyeceğini söyleyen Akdoğan, “Kişi bilgilendikçe ister. Bilmiyorsa ihtiyaç hissetmez. Bizler sanatçı olarak yaşamın ta kendisini sahneye taşırız. Biz hükümetlerin değil devletin tiyatrosuyuz. Bizim repertuvarımızda her düşünceyi anlatan oyunlar vardır. Biz empoze etmeyiz, sahneye taşırız. Seyirci ne alacaksa onu alır. Sanatçılar tarihe tanıklık eden kişilerdir. Göstermek, sahneye taşımak tarihe not düşmek sanatçının görevidir” dedi. Geçen yıl sahnelerinde 200 bin tiyatroseveri konuk ettiklerini söyleyen ve tiyatro sanatının tanımlandığı gibi “iki kalas bir heves” olmadığını da vurgulayan Akdoğan, “Elbette sahne gerekli, tabii ki heves de... Ancak tiyatro bir yaşam biçimidir. Önce insan diyorum. Önce insan olacaksın. Hayatın içinde olacaksın. Hayata karışacaksın. Bizim malzememiz insan. Sahnede oynayacağımız insanı tanımazsanız bu mesleği yapamazsınız. Tiyatrolar Günü’ne günler kala yineliyorum. Tiyatroda hayat var. Kapılarımız da perdelerimiz de açık. Sizleri bekliyoruz” dedi. n Kültür Servisi TBMM Milli Saraylar tarafından her ay düzenlenen “Saray Konferansları”nın bu ayki konuğu; klasik ve son dönem Osmanlı üzerine yaptığı önemli çalışmalarla bilinen Prof. Dr. Tülay Artan olacak. Sabancı Üniversitesi Sanat ve Sosyal Bilimler Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Artan’ın, “Mektuplar Işığında Fatma Sultan ve Kız Yeğenleri: Çok Meçhullü Muadeleler” konulu konferans 28 Mart Perşembe günü, saat 16.30’da Dolmabahçe Sanat Galerisi’nde gerçekleştirilecek. Saray konferansları n Kültür Servisi 2002 yılından beri Kocamustafapaşa’daki Çevre Tiyatrosu’nda oyunlarını sergileyen Semaver Kumpanya artık Sahne Pulcherie’de de tiyatro severlerle buluşacak. İlk oyun, İspanyol Jordi Galceran’ın 2003 yılında kaleme aldığı ve günümüz iş dünyasının acımasız yönlerini ortaya koyan Metot ile 29 Mart Cuma günü, saat 20.30’da başlayacak. Semaver Kumpanya Beyoğlu’nda