Katalog

1 MART 2013 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Ocakta altın ihracatı yüzde 18 azaldı, dış ticaret açığı yüzde 2.4 artışla 7.29 milyar dolara çıktı 11 Altın balonu sönüyor u Cari açığı düşüren en önemli etkenlerden biri olan İran’a yapılan altın ihracatı, ocakta 466 milyon dolara indi. Öte yandan ithalat, 2010’dan beri en yüksek artışı kaydetti. Veriler dış ticaret açığındaki iyileşmenin sona geldiğini gösterdi. Ekonomi Servisi Türkiye’nin doğalgaz alımı karşılığında İran’a doğrudan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) üzerinden yaptığı altın ihracatı, ocakta da gerilemeyi sürdürdü. Altın ihracatı aralık ayına göre yüzde 18 azalarak 466 milyon dolara indi. Altın ihracatının desteğiyle azalma trendine giren dış ticaret açığı ise ocakta yüzde 2.4 artışla 7.29 milyar dolara çıkarak tahminlerin üzerinde gerçekleşti. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre; ihracat ocakta yüzde 11.2 artışla 11.51 milyar dolar, ithalat yüzde 7.6 artışla 18.8 milyar dolar oldu. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise ihracat yüzde 2, ithalat yüzde 9 arttı. 2010 sonlarından beri en yüksek aylık artışı kaydeden ithalat, büyümenin 2012’nin son çeyreğine göre yavaş da olsa canlandığını ortaya koyarken, yıllık dış ticaret açığındaki iyileşme sürecinin sona geldiğinin işaretlerini verdi. Finansbank Başekonomisti İnan Demir, “Bu yıl dış açıkta net altın ihracatının önemli bir rol oynamasını beklemiyoruz. Geçen yıl net altın ihracatı dış dengeye 1 puan kadar olumlu katkı sağlamıştı” dedi. Altın ihracatının azalmasında ABD’nin İran’a yeni yaptırımları etkili oldu. Ocakta altın ihracatının 371 milyon doları BAE’ye yapılırken, İran’a ihracat gerçekleşmedi. Altın ihracatı aralıkta 570.9 milyon dolar olmuş, bu tutarın 402.7 milyon doları BAE’ye, 10.06 milyon doları ise İran’a gerçekleşmişti. Geçen yılın tamamında Türkiye’nin altın ihracatı önceki yıla göre yüzde 805 artışla 13.34 milyar dolara yükselirken, ihracatın 6.53 milyar doları İran’a, 4.6 milyar doları ise BAE’ye yapıldı. Ancak sektör kaynakları altının resmi olarak BAE’ye gidiyor olsa da Dubai üzerinden tekrar İran’a yöneldiğini belirtiyor. AKPPKK: Olmayacak Duaya Amin!.. İmralı tutanakları Milliyet’te açıklandı. Böylece her şey biraz daha açıklık kazandı. “Barış görüşmeleri” başlığı altında yapılan müzakerelerin odağında RTE’nin başkanlık ısrarı, tutanaklardan da anlaşılıyor. Belli ki Abdullah Öcalan (AÖ) ile müzakereleri sürdüren MİT, RTE’nin bu hedefine erişmede Kürt siyasetinden istediği destek ile “barış” sürecini ilişkilendirmiş. Kimi yazarlarımızın basite icrasıyla “ver başkanlığı, al istediklerini” denilmiş(miş)... AÖ’ye soruyorlar bu sorunu ve yanıtlıyor: “Başkanlık sistemi düşünülebilir. Biz Tayyip Bey’in başkanlığını destekleriz. Biz AKP ile bu temelde bir başkanlık ittifakına girebiliriz. Yalnız başkanlık ABD’deki gibi olmalı devlet meclisi gibi bir senato. İkincisi, bir de halklar meclisi. Bu ABD’deki Temsilciler Meclisi gibi olabilir.” AÖ, masaya oturanların neyin peşinde olduklarının farkında. Masadan kaçırmamak için talebi hemen geri çevirmiyor, olabilir diyor. Diyor ama, “amalarla” aklının yatmadığını, RTE’nin kafasındaki yasamayı, yürütmeyi, yargıyı toptan kendisine bağlayan diktatoryal başkanlık modeline hiç uymayan, dünya başkanlık modellerinden dem vuruyor. Bir anlamda, RTE’ye havucu gösteriyor ama arkasından sopayı sallamayı ihmal etmiyor. AÖ’nün, AKP koalisyonunun diğer bileşeni olan Fethullah Gülen ile ilgili çok net karşı duruşlarını da yansıtıyor tutanaklar. Şöyle konuşuyor: “Cemaatin merkezi ABD’dir. Benim buraya alınmamla birlikte Fethullah da ABD’ye alındı.(…) Fethullah Gülen ABD’de yaşıyor. 120 devlette okul açmış, para nereden? Florida kontrgerillanın eski merkezidir, Türkeş ve Latin Amerika’daki kontrgerilla, orada yetiştirildi. Yeni merkez ise Utah’tadır. Emre Uslu vs. orada eğitildi. Sağda ve solda örgütleri kontrgerilla ele geçirdi.” Devamında, cemaatin AKP’yi Kürt sorununda yanlış yönlendirdiğine, 7 Şubat 2012’de de tuzak kurduğuna değiniyor: “Nihai tasfiye operasyonları yaptılar. Sayın Başbakan’ı buna inandıran ekip (2011’de) PKK’yi bitireceğiz dedi. 10 bin kişiyi (KCK) içeriye aldılar. Bu güç MİT’e de darbe planladı. Ben hemen devreye girdim, ‘bu darbedir’ dedim. MİT’i düşürseydiler. Türkiye’de tüm kaleler düşmüş olacaktı. Hakan Fidan tutuklansa, sonra sıra Başbakan’a gelecekti. Benim bu süreci canlandırmam, darbeyi engelleme sorumluluğu... Darbeyi önleyebileceğimi fark ettim ve süreci başlattım.” AÖ, RTE ve ekibine cemaatin tekin olmadığını bu vesileyle hatırlatırken cemaat, bu süreç ile ilgili nasıl bir tutum alacak, bilinmez. AÖ, “Yeni darbe Brüksel ve ABD’de planlanıyor. TürkKürt ilişkilerini yeniden tanımlamam işlerine gelmiyor” diyerek AB ve ABD’yi işaret ediyor… AÖ, çözüm sürecinin ana kavramı, “demokratik özerklik” talebini taktik anlamda geri çekmiş izlenimi veriyor ve yerine önerilen AB yerel yönetim özerklik şartını, sorun çözücü sanıyor. Heyetten Sırrı S. Önder, bunun bile anayasa değişikliği gerektirdiğini, ayrıca bağlayıcı olmadığını hatırlatıyor. Burada kafa karışıklığı yine ortaya çıkıyor ve AÖ, “İspanya’nın bütünlüğü içinde milliyetler ve bölgelerin demokratik hakları, dayanışmaları garanti edilir” derken AB şartına isabetsiz bir gönderme yapıyor. Unutuyor ki, İspanya özerk bölge uygulamasının AB yerel yönetim şartı ile ilgisi yok, 1978 anayasası ile gerçekleştirilen bir düzenleme… (*) Geri çekilme konusunu da sağlama bağlıyor AÖ: “Komisyonlar kurulacak. Hakikat komisyonu da kurulacak. Akil adamlar denetiminde olacak. Çekilme o zaman olacak. Köylere geri dönüş olacak. Bunları yapmazlarsa geri çekilme olmaz.” Hakikat komisyonu… İşte AKP’nin kolay kolay altına giremeyeceği bir talep daha… İlk işi Roboski (Uludere) katliamı olsa mesela hakikat komisyonunun… Acaba AKP’de taş taş üstünde kalır mı? Tutanaklardan anlaşılıyor ki, AÖ, inisiyatifin kendisine geçtiğinin farkında. Bu özgüvenle, masanın karşısında oturanları, RTE’yi, cemaat konusunda uyarıyor. “Başkanlık” sistemine destek talebini itmek yerine evirip çeviriyor; kendi “demokratik özerklik” talebini dayatmıyor ama bugüne kadar dile getirdiği vatandaşlık hukuku, mali ve idari özerklik, seçim barajı, antiterör yasası, siyasi partiler yasası ile ilgili taleplerini geri çekmiş değil. RTE, esasında “Kürt sorunu” diye bir sorunu olmadığını açıkladı. Peki sürdürülen ne? Başkanlık, yerel, Çankaya, genel seçim takvimine çatışmasız girme, Irak Kürdistanı petrollerine sorunsuz dalma hedefleri önündeki Kürt engelini aşma, oyalama… Başka bir şey değil. Tersini ummak, olmayacak duaya amin demek gibi bir şey. (*) Kürt siyasetine, İspanya pratiği ile ilgili olarak, Cumhuriyet’ten Nilgün Cerrahoğlu’nun 20 Ocak’ta başlayan 8 yazılık Madrid Mektupları’nı okumasını tavsiye ederim. Servetlerine servet kattılar u Forbes 100’ün yeni lideri Şahenk oldu. Milyarder sayısının 44’e çıktığı listeye Nezih Barut, Hamdi Ulukaya ve Cemil Kazancı ilk kez girdi. İlk 100’ün toplam serveti 95 milyar dolardan 117.85 milyar dolara çıktı. Ekonomi Servisi Forbes Türkiye’nin bu yıl sekizincisini hazırladığı “En Zengin 100 Türk” listesi 2013’te 44 dolar milyarderi ile rekora imza attı. Listede 117.85 milyar dolarla yedi yılın en yüksek toplam servetine ulaşıldı. 2012’de ilk 100’de 35 milyarder yer alıyordu, toplam servet ise 95 milyar dolardı. Sıralamada da önemli değişiklikler oldu. Mehmet Emin Karamehmet, 2012 listesinde 2 milyar 900 milyon dolarlık servetiyle ikinci sırada yer alırken son sıralamada 500 milyon dolarlık gerilemeyle 11’inci oldu. Milyarderlik unvanını ilk kez kazanan üç isim var: Nezih Barut, Hamdi Ulukaya ve Cemil Kazancı. Abdi İbrahim İlaç’ın Yönetim Kurulu Başkanı Barut da, ismini Amerika’da duyuran Chobani markasının sahibi Ulukaya da 1 milyar 100 milyon Arsel ikinciliğe yükseldi Dijital cüzdanın ilk adımı olarak adlandırılan BKM Express uygulaması Almanya’da ödül aldı. 80 bin kişi dijital cüzdana geçti Ekonomi Servisi Bankaların ortak platformu Bankalararası Kart Merkezi’nin (BKM), geçen yıl haziranda tanıtımını yaparak kullanıma sunduğu BKM Express, bir yaşını doldurmadan uluslararası alanda ödül sahibi oldu. Eticarette yeni bir dönem başlatarak internetten yapılan kartlı ödemelerin daha hızlı ve kolayca gerçekleştirilmesini sağlayan güvenli ödeme sistemi olarak tanımlanan BKM Express, Berlin’de yapılan İşyeri Ödeme Ekosistemi Ödülleri’nde (Merchant Payments Ecosystem Awards, MPE Awards) “En İyi Kanal” kategorisinde ödül aldı. dolarlık servete sahip. Kazancı Holding’in kurucularından Kazancı ise 1 milyar dolarlık servetiyle listeye ilk kez girdi. Forbes 100’de ‘milyarder aileler’ de geçen yıla oranla artış kaydetti. 2012’de 20 olan milyarder aile sayısı, bu yıl 159 toplam kişiyle 28’e yükseldi. Koç Ailesi’nin başı çektiği listenin yansıttığı toplam servet 87.575 milyar dolar. Sıralamada Doğuş Holding’den Filiz Şahenk 3 milyar dolarlık servetiyle beşinci sırada yer alırken, Koç Holding Şeref Başkanı Rahmi Koç 2 milyar 900 milyon dolarlık servetiyle altıncı sırada yer aldı. Forbes 100’ün 117 milyar 85 milyon dolar olan toplam serveti, geçen yıl “Küresel Zenginler Listesi”nin ilk iki ismi Carlos Slim ve Bill Gates’in toplam 130 milyar dolarlık servetinden daha az. 2012’de 2.6 milyar dolarlık servetiyle 4. sırada yer alan Semahat Arsel bu yıl 3.2 milyar dolarlık servetiyle ikinci sıraya yükseldi. Gülen cemaatine salvolar… Şahenk Bu yıl sıralamada önemli değişimler oldu. yıl 2 milyar 600 milyon dolarlık servetiyle birinci Geçen dördüncü sırada olan Ferit Şahenk, bu sene 3 milyar oldu 400 milyon dolarla zirveye yerleşti. Özyeğin ve Ülker üçüncü 2012’de 2.8 milyar dolarlık servetiyle 3. sırada yer alan Yıldız Holding Yönetim Kurulu Başkanı Murat Ülker ve 2013’te birinciliği Şahenk’e kaptıran Hüsnü Özyeğin, 3 milyar 100 milyonluk servetleriyle üçüncü oldular. Özerklik, yine karmaşa… 8 ayda 80 bin kullanıcıya ulaştı BKM Express’in kullanıma sunulduğu günden bugüne 80 bin kullanıcı ve 70 üye işyerine ulaştığı bilgisini veren BKM Genel Müdürü Dr. Soner Canko, bu yıl sonunda 1 milyon kullanıcı hedeflediklerini dile getirdi. Türkiye’nin kartlı ödeme sistemlerinde pek çok ülkeden önde olduğunu dile getiren Canko, “Önümüzdeki dönemde BKM Express’e entegre edeceğimiz para transferi ve mobil uygulama özellikleri ile hem günlük hayatı kolaylaştıran, hem de sektör ile ülke ekonomisinin gelişimine katkı sağlayan uygulamalarımızı sürdürüyor olacağız” diye konuştu. Bu yıl 15 milyar dolarlık u YASED’e göre Türkiye’ye gelen uluslararası doğrudan yatırımlar bu yıl 15 milyar dolara çıkacak. Özelleştirme ihaleleri, yabancı yatırımcının Türkiye’ye ilgisini artıracak. Ekonomi Servisi İzzet Karaca, Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) Başkanı olarak yaptığı son konuşmasında, Yeni Teşvik Yasası’nın yatırımlara katkı sunacağını belirterek bu yıl Türkiye’ye 15 milyar dolarlık uluslararası doğrudan yatırım beklediklerini söyledi. Geçen yıl bu rakam 12.4 milyar dolardı. YASED’in 32. olağan genel kurul toplantısında konuşan Karaca, özelleştirme ihalelerinin uluslararası yatırımcının Türkiye’ye ilgisini artıracağını ve ülke notu artırılırsa yatırım miktarının daha fazla olabileceğini vurguladı. YASED’in yönetim kurulu başkanlığına Vodafone Türkiye İcra Kurulu Başkanı Serpil Timuray seçildi. Başkanvekili ise Ergo Grubu Holding Yönetim Kuru yabancı yatırım gelecek Yeni başkan Timuray lu Başkan Yardımcısı Akın Kozanoğlu oldu. Tek listeyle seçime girilen olağan genel kurulda, başkanlığı devralan Timuray, yaptığı açıklamada, “YASED Yönetim Kurulu olarak, yatırım ortamının daha iyileştirilmesi için gereken tüm yapısal reformları desteklemek üzere proaktif önerileri üretmek, önümüzdeki dönemde de önceliklerimiz arasında yer alacak” dedi. Gümrük ve Ticaret Bakanı Yazıcı, TOBB seçimlerinden torba yasaya gündemi değerlendirdi: KISA... KISA... l Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, martta doğalgazda fiyat farkı olmayacağını söyledi. Yıldız, fiyatı etkileyen unsurların ham petrol fiyatları ve döviz kurları olduğunu belirtti. l Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı çiftçilere 9 kalemde toplam 1 milyar 670 milyon liralık tarımsal destek ödemesi yapacağını bildirdi. Ödemeler, bugün itibarıyla üreticilerin bankadaki hesaplarında olacak. Maketten satışa sigorta FIRAT KOZOK ANKARA Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, maketten ev satışlarına ilişkin olarak sigorta sistemi getirmeyi planladıklarını açıkladı. Kredi kartı aidatları konusunda bankaların kendilerine çekidüzen verdiği kanısında olduğunu belirten Yazıcı, TOBB’a kayyım atanmasıyla ilgili taleplere “Beyhude şeyler. Kayyım diye bir şey olmaz” tepkisini verdi. Yazıcı, bir grup gazeteciyle bir araya gelerek değerlendirmelerde bulundu. Geçtiğimiz günlerde Suriye’den gelen bir aracın içindeki bombanın patlamasıyla zarar gören Cilvegözü Sınır Kapısı’na ilişkin yeni önlemler alınacağını anlatan Yazıcı, bundan sonra o kapıdaki mal alım satımlarının yakınlarda yer alan “hac konaklama tesisi”nde yapılacağını belirtti. Yazıcı Suriyeli tüccarla u TOBB seçimleriyle ilgili beyhude tartışmalara girmeyeceğini belirten Hayati Yazıcı, bankaların kredi kartı aidatları konusunda kendilerine çekidüzen verdikleri kanısında olduğunu söyledi. rın beraberinde getirebileceği insan sayısının da sınırlanacağını söyledi. Yazıcı, tüketici yasa taslağı çalışmaları kapsamında maketten konut satışlarına da sigorta getireceklerini belirtirken çalışmalara başladıklarını söyledi. Yaklaşan TOBB seçimleriyle ilgili görüşlerini de paylaşan Yazıcı, Anayasa Mahkemesi’nin oda ve borsa başkanlıklarını iki dönemle sınırlayan maddesini iptal etmesiyle ilgili de açıklamalarda bulundu. Tekrar adaylığı etik bulup bulunmadığının sorulması üzerine Yazıcı, “Hiç o tartışmalara girmem. Ben o kadar saf değilim. Adaylığı etik açıdan değerlendiEl konulan recek olan oy verenlersigaralar dir. Ancak seçme seçilme bir haktır. Bu hakkın imha edilecek kullanımının etik değerlerle engellenmeTBMM’ye sevk edisi, ‘esas etik olmayan len torba yasa tasarıbudur’ diye düşünüsıyla el konulan tütün yorum” ifadelerini ve alkollerde imha sükullandı. Geçtiğimiz recini hızlandırdıklarını hafta TOBB Başkanı açıklayan Yazıcı, “2012 Hisarcıklıoğlu’nun yılında 103 milyon paaday olmaması önünket sigara imha edilde açıklama yapan di. Halen depolarda ASO Başkanı Nuret87 milyon paket sigatin Özdebir’i de arara var. El koyan kudığını açıklayan Yazırumun numune alacı, “Nedir bu diye sorrak, hemen tasfiye dum. Sürecin sağlıklı yüetmesine olanak rütülmesi anlamında sosağlıyoruz” rumluluk sahibiyim, ifadededi. lerini kullandı” dedi. MERKEZ BANKASI CİNSİ 1 ABD DOLARI DÖVİZ ALIŞ SATIŞ 1 MART 2013 EFEKTİF ALIŞ SATIŞ 1 ABD Doları: 0.9746 Avustralya Doları 5.6820 Danimarka Kronu 0.9301 İsviçre Frangı 6.4387 İsveç Kronu 92.23 Japon Yeni 1.0239 Kanada Doları 5.7055 Norveç Kronu 3.7503 Suudi Arabistan Riyali 1 Avro: 1 İng. S.: 1.3122 ABD Doları 1.5185 ABD Doları SERBEST PİYASA ABD Doları Avro İngiliz Sterlini İsviçre Frangı 24 Ayar Altın Cum. Altını 1.7960 2.3530 2.7050 1.9100 91.65 620.00 1.7955 1.7988 1.7942 1.8015 1 AVUSTRALYA DOLARI 1.8381 1.8500 1.8296 1.8611 1 DANİMARKA KRONU 0.31552 0.31706 0.31530 0.31779 1 EURO 1 İNGİLİZ STERLİNİ 1 İSVİÇRE FRANGI 1 İSVEÇ KRONU 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 100 JAPON YENİ 2.3560 2.3603 2.3544 2.3638 2.7218 2.7360 2.7199 2.7401 1.9259 1.9383 1.9230 1.9412 0.27768 0.28055 0.27749 0.28120 1.7513 1.7592 1.7448 1.7659 6.3044 6.3869 6.2098 6.4827 0.31393 0.31604 0.31371 0.31677 1.9422 1.9550 1.9350 1.9624 ALIŞ SATIŞ 1.7990 2.3570 2.7450 1.9400 92.00 623.00 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 0.47877 0.47964 0.47518 0.48324 GECELİK FAİZLER 1 Günlük Repo 4.51 1 Kuveyt D.: 3.5309 ABD Doları fonbul.com