Katalog

SAYFA CUMHURİYET 13 ARALIK 2013 CUMA kultur@cumhuriyet.com.tr 18 KÜLTÜR Bu ‘Özgür Ruh’u izleyin... Yönetmenin Saroyan’ın metinlerinden bizzat seçtiği çeşitli çocukluk anılarına, gözlemlerine, Bedros Zobyan, Dikran Kuyumcuyan, Garig Basmacıyan, vb. gibi yakın dostlarının görüşlerine ve Ermenilerin Türklerle Kürtlerle haşır neşir, yüzyıllarca beraber yaşadığı topraklara, belleğe ve sürgünlüğe ilişkin saptamalarına dayanarak senaryosunu yazdığı ve Saroyan’ın ağzınYerinden yurdundan sürülmüşlüğün acısı dan anlatılan bu kolaj film, üstadı, Georges nı 100 yıldır yaşayan Ermeni ulusunun kuşBrassens’vari gür, kır, kocaman Bektaşi bıkusuz gelmiş geçmiş en ünlü yazarı Williyığı, beyaz pardösüsü ve şapkasıyla bilinen am Saroyan’ı (19081981), ergenlik yıllao ünlü siluetiyle yansıtıyor 73 dakika sürerımda, Varlık since, özellikle yüzünü gösASLI SELÇUK Yayınları’ndan termeksizin. Yazarın çocukHobbit üçlemesinin ikinci bölümü “Hobbit: çıkan “Aram luğunu canlandıran Artür Smaug’un Çorak Toprakları” bugün tüm Derler Norikyan’ın sahnelerinden dünyayla birlikte Türkiye’de gösterime girdi. Çocuk Adıma”yla sonra film boyunca toprayazınının klasiklerinden Hobbit’i J.R.R.Tolkien tanımıştım ğa düşen gölgesiyle izledi44 yaşındayken 0xford Üniversitesi’nde öğretim 1960’ların bağimiz, “Özgür Ruh” Saroüyesiyken yazdı (1936). şında. yan, 1964’den sonra günüMasal kitapları “Bir varmış bir yokmuş” diye Sonradan Samüze dek, bir zamanlar yabaşlarken Hobbit “Bir delikte bir Hobbit yaşardı” royanesque deşadıkları coğrafyayı artık diye başlar. necek o yalın, yabancı olarak ziyaret eden Hobbit’in fantastik içten, coşkulu, pek çok Ermeninin yaptığı öyküsü Yüzüklerin dobra ve akıgezilerin de öncüsü olmuş Efendisi’nden cı, kendine özaslında. 60 yıl önce Orta gü üslubuyKendini 3 yaşında yitirDünya’da başlar. la yazdığı, gediği babası Armenak’la Frodo’nun amcası nelde insana odaklau Sadece insanların hep özdeşleştiren, ailenin ABD’de Bilbo (Martin nan öyküleri, roman(CaliforniaFresno’da) doğup genç kıyıma uğrayıp sürgün Freeman), ları ve (kimilerine gösayılacak bir yaşta, daha 73’ünde edilmelerinden çok aslında prostat kanserinden doğduğu kentBüyücü Gandalf re Beckett, Ionesco, (Ian McKellen), mimarisiyle, müziğiyle Adamov’lardan çok te ölen ilk bireyi olan, ortaokulCüce Prens önce absürd tiyatroyu dan terk ama hayat üniversitesinbize miras tüm o Ermeni Thorin (Richard haber veren) oyunlakültürünün talan edildiği, den mezun, otodidakt Saroyan’ı Armitage) ve 13 rıyla 20. yüzyıl AmeFresno’daki çocukluğunda dayısı bütün bir yaşam alanının cüce Erebor’un rikan edebiyatının egHosrov’u (Kevork Malikyan) arayitik Cüce zotizm tuzağına düşda yok edildiği topraklara da bir ziyarete gelen, suskun SürKrallığı’nı korkunç memiş en önemli etyani Halil (Oşin Çilingir) çok etyapılmış, duygu dolu ejderha Smaug’dan nik yazarlarından biri kilemiş. bir yolculuğu perdeye geri almaya olan Saroyan’ın eser“Keder küpü” Van Gölü’yle çalışırlar. lerine kuşkusuz Bütaşıyan bu kurmaca Ahtamar Adası ziyaretinin ardınBilbo, Gollum’un yük Felaket’in etkileri, dan nihayet vaktiyle babasının belgesel, kameraman ( Andy Serkis) acıları yansımıştır ama da yollarında yürüdüğü ama arThomas MauchEmre kıymetli yüzüğünü son tahlilde Ermeni tık bir tek Ermeninin bile kalmaBaşaran’ın görüntüleriyle dığı Bitlis’e varması, asfalt yolda ele geçirince trajedisindeki insanlık Orta Dünya’nın suçunu, Türklerle değil ezilme tehlikesine maruz kaplumde seyredilmeyi hak yazgısını da insanın içindeki şeybağa hemşerisini de kurtarıp ancak eden, pek beylik kalıplara belirler. Erebor’a tanla özdeşleştirir o. bir duvarı sağlam kalmış, her yasığdırılamayacak nitelikte nını otlar bürümüş bir yıkıntı hahükmeden Smaug’a Kendini Ermeni, doğru yaptıkları yolculukta grup cesaretlerinin Amerikalı ve Bitlisbir güzelim film sonuçta. lindeki aile evini de bulmasıyla fiboyutunu, dostluklarının sınırını da sınayacaktır. li olarak tanıtan Willinal yapan bu güzelim Docudrama, Ejderha Smaug’un acımasız saldırısının ardından am Saroyan’ın, yıllardüşündürücü bir içsel yolculuk daErebor’daki kentler yıkılmış, topraklar yanmış, ca 19. yüzyıl başında, vetiyesi çıkararak uğurluyor seyircisini sainsanlar evsiz kalmışlardır. uzak görüşlü dede Minas Saroyan’ın üstelondan. Thorin genç bir prensken ailesini, konumunu, lemesiyle Bitlis’ten kalkıp Amerika’ya göç Sadece insanların kıyıma evini yitirmiştir. Ejderha Smaug (Benedict etmek zorunda kalmış ailesinden yıllar yıuğrayıp sürgün edilmeleCumberbatch) insanları yiyen, konuşan, zeki, lı dinleyip hiç aklından çıkarmadan kurdurinden çok aslında mipsikopat, devasa bir yaratıktır. Uykuda geçen ğu onca Bitlis hikâyesinin hayalini asıl topFloransa’dan marisiyle, müziğiyuzun yıllardan sonra Smaug, Bilbo’nun raklarındaki gerçeğiyle karşılaştırmayı ve le bize miras tüm Türemen’e ödül geldiğini sezince anında uyanır. Dev Smaug köklerini keşfetmeyi, ata kültürünün izlerini o Ermeni kültürün Kültür Servisi 30 ile küçücük Bilbo arasında hemen bir sürmeyi amaçlayarak 1964’te 56 yaşındaynün talan edildiği, Kasım 8 Aralık tarihleri zekâ savaşı başlar. Smaug, Bilbo’nun ken çıktığı Anadolu yolculuğunu konu edibütün bir yaşam arasında gerçekleşen ve sadakatini, cesaretini sınar. Sayılara niyor, Lusin Dink’in nicedir seyretmek isalanının da yok bu yılki ana teması “Ahlak: sığmaz ölçüde altını olan Smaug’un tediğim ilk filmi “Saroyan Ülkesi”. edildiği toprakSanatın DNA’sı” olan 9. açgözlülüğü erk yozlaşmasının doruk Kalıp yaşamayı tasarladığı ama karşılaştı lara yapılmış, Floransa Bienali’nde gravür noktasıdır. Smaug gücüyle, servetiyle ğı 1964’ün gerçek Bitlis’inin, kurduğu maduygu dolu bir sanatçısı Mediha Didem çok gururlanmaktadır, bu servet aslında sal dünyasına aykırı kaçmasıyla hayal kırık yolculuğu perTüremen ödüle layık görüldü. 8 onu yozlaştırmıştır. lığına uğramış Saroyan’ın Fikret Otyam’ın deye taşıyan bu Aralık’ta yapılan ödül töreninde Hobbit’i saniyede 48 karelik 3D rehberliğindeki AnadoluBitlis gezisinkurmaca belTüremen’e “kâğıt üzerine formatında son teknoloji ürünü Red den yarım yüzyıl sonra, yönetmen Lusin gesel, kamerayapılan eserler” kategorisinde Epic dijital kameralarla çeken Peter Dink’in belgeselle kurmacayı başarıyla iç man Thomas “Lorenzo Il Magnıfıco” Jackson tüm bu yoğun teknik oluşumu içe geçirerek çektiği “Saroyan Land” yaMauchEmre ödülü verildi. 50 ülkeden yalın bir öykü için kullandığını vurgular. zarın yoldayken topladığı irili ufaklı yurtBaşaran’ın gö450 sanatçının katıldığı Hobbit üçlemesinin çekimine 1999’da taşlarını bagajına koyduğu, pembe bir rüntüleriyle de 9. Floransa Bienali’nde başlayan Jackson’ın başına gelmeyen Chevrolet’ye kurularak TrabzonZiganaseyredilmeyi hak Anish Kapoor’a ise kalmaz. Yüzüklerin Efendisi’ni yapan, lar, Gümüşhane, ErzurumAşkale, Van, Ağ eden, pek bey“Yaşam Boyu Başarı Hobbit’in haklarının sahibi Amerikan rı, Muş üzerinden Bitlis’e varacağı “aidiyet lik kalıplara sığdıÖdülü” ise bu yıl New Line şirketi Yüzüklerin Efendisi için arayışı”nı, hüzünlü bir yol filmi havasında rılamayacak nitelikverildi. astronomik bir bütçe çıkartır. Oysa Jackson perdeye taşıyor ve seyirciyi yüreğinden yate bir güzelim film soüçlemeyi Yeni Zelanda’da çekerek milyonlarca kalıyor baştan sona. nuçta. dolar ekonomi yapar. “Bu İşte Bir Yalnızlık Var” da başrolleri Engin Altan Düzyatan ve Özgü Namal paylaşıyor. Yönetmen Lusin Dink’in son Malatya Festivali’nde en iyi senaryo, Ermenistan’daki uluslararası Altın Kayısı Festivali’nde de Gümüş Kayısı ödüllerini kazanan ilk filmi ‘Saroyan Ülkesi’, Başka Sinema salonlarında gösterimde Hobbit’in olağanüstü serüvenleri ‘HOBBİT: SMAUG’UN ÇORAK TOPRAKLARI’ BUGÜN GÖSTERİMDE u “Hobbit tümüyle Yeni Zelanda’da çekildi, kendi ülkenizde daha yaratıcı oluyorsunuz. Bu özerklik size büyük bir özgürlük veriyor” diyen Peter Jackson’ın Hobbit: Smaug’un Çorak Toprakları’nda cesaret, dayanışma, dostluk, özveri, güç, güven sadakat, açgözlülük, yozlaşma temalarını yetkin bir anlatım ve görsellikle irdeliyor. Filmin gişe getirisi yüksek olunca çekim ekibi ek ödeme bekler ama umduklarını alamazlar (2001). Kral’ın Dönüşü gösterime girer girmez oyuncular grev yaparlar (2003). Jackson, bütçeyi çok şişirdiği için New Line’a dava açar (2005). New Line projeyi Sam Raimi’ye (Örümcek Adam) verir, buna Tolkien hayranları karşı çıkarlar. Tolkien’in mirasçıları New Line’a 220 milyon dolarlık bir tazminat davası açarlar (2007). 1966’da Tolkien romanlarının haklarını United Artists’e devreder. 1981’de United Artists, MGM’in bünyesine katılınca bu kez romanlar MGM’le New Line’ın ürünleri olur. Jackson, New Line’la çalışmayacağını açıklayınca projenin başına Guillermo Del Toro getirilir (2008). Hobbit’i ABD’de New Line, dünyada MGM dağıtacaktır. Hayranlarında Del Toro iki yıl proje üstünde çalışır. 2010’da MGM ekonomik sorunlar yaşayınca Hobbit’in dağıtım haklarını Warner’a devreder. Filmi yeniden Jackson üstlenir. Yeni Zelandalı oyuncular haklarının yeniden değerlendirilmesini isterler. Bu gözdağı karşısında Jackson çekimi Yeni Zelanda dışında çekmeyi planlar. Başbakan John Key devreye girer, parlamentoda Hobbit yasası çıkartılır. Bu 10 yıllık zorlu serüvenin ardından Jackson, Hobbit’i hayranlarıyla buluşturmayı başarır. “Hobbit tümüyle Yeni Zelanda’da çekildi, kendi ülkenizde daha yaratıcı oluyorsunuz. Bu özerklik size büyük bir özgürlük veriyor” diyen Peter Jackson’ın Hobbit: Smaug’un Çorak Toprakları’ndası cesaret, dayanışma, dostluk, özveri, güç, güven sadakat, açgözlülük, yozlaşma temalarını yetkin bir anlatım ve görsellikle irdeliyor. Bu hafta beyazperdede iki yerli, iki yabancı... Bu hafta ikisi yerli dört film vizyona girecek. Son olarak “Benim Dünyam” adlı filmiyle seyirci karşısına çıkan Uğur Yücel’in yazıp yönettiği “Soğuk”, izleyiciyle buluşacak. Kars’ta kışın karla kaplanan ve dış dünyayla iletişimini kaybeden bir kasabadaki demiryolu çalışanı Balabey’in yaşamının anlatıldığı filmde; Cenk Alibeyoğlu, A. Rıfat Şungar, Şebnem Bozoklu, Ezgi Mola, Valeria Skorohodova, Yulia Vaniukova ve Yulia Erenler rol alıyor. Haftanın diğer yerli filmi “Bu İşte Bir Yalnızlık Var”. Tuna Kiremitçi’nin aynı adlı romanından uyarlanan film, dram türünde filmseverleri sinema salonlarına bekliyor. Ketche’nin yönettiği filmin oyuncu kadrosunda Engin Altan Düzyatan, Özgü Namal, Emin Gürsoy ile Gaye Gürsel gibi oyuncular yer alıyor. Yönetmenliğini Peter Jackson’ın yaptığı ve Hobbit üçlemesinin devam filmi olan “Hobbit: Smaug’un Çorak Toprakları” adlı film de bu hafta vizyona girecek. Ayrıca, Michael Tiddes’in yönettiği komedi türündeki “Anormal Aktivite” adlı film izleyicisiyle buluşacak.