Katalog

6 KASIM 2013 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA kultur@cumhuriyet.com.tr KÜLTÜR 15 Alman yetkililer, ortaya çıkarılan Nazi yağması tablolar için basın toplantısı düzenledi Musiki Muallim Mektebi öğrencileri Riyaseti Cumhur Orkestrası... (1933) Atatürk her konuda olduğu gibi müzik adına da kurumsallaşmayı öngörmüştü Geçen hafta İzmir Ege 1923 baharında Darül Üniversitesi’nde “CumElhan’a “Batı müziği” bölümü huriyet Politikaları” koaçılır ve Cemal Reşit Rey honulu bir sempozyuma kaca olarak Paris’ten getirtilir. tıldım. Konuşmamı yaAtatürk geleneksel müziğiparken kendi sesim kulamiz kadar Batı müziğine ilğıma geldikçe, müzikte gi duyan bir devlet adamıdır. Cumhuriyet kazanımlarıMüziğimizin yerelden yüksenın ne denli değerli oldulerek evrensel bir dile sahip olu Bugün evrensel ğunu bir kez daha fark ettim. Atamasını öngörür. 1924’te Musiki Mudili konuşan besteci allim Mektebi’ni kurarak önce öğrettürk perdeyi açtığında sahnede ve yorumcularımız menlerin evrensel ölçütlerde yetişmüzik adına ne vardı? Şaman geleneğinin vurmalı çalmesini sağlar. Muzikayı Hümayun’u bütün dünya gılarından kaynaklanan askeri müAnkara’ya getirtip Riyaseti Cumsahnelerinde zik; güftesi divan edebiyatına dahur Filarmoni Orkestrası’na dönüşkabul görüyorlar. türür. 1928’de açılan sınavlarla yeyalı, saray müzikçilerinin bestelediği klasik Türk müziği; tekkelerYabancı orkestralar tenekli gençleri yurtdışında eğitime deki tasavvuf müziği; halk ozangönderir. 1934’te İran Şahı’nın zionlara eser larının dizelerine dayalı halk müyareti için Saygun’a opera ısmarısmarlıyor. ziği. Geleneksel müziğimiz kendilar. Halkevleri’nin kurulması, Ankane özgü makamları ve usulleriyle; ra Devlet Konservatuvarı’nın açılmahalk müziğimiz de aksak ritimlesı, evrensel müzik kültürünün adım riyle ayrıcalıklıdırlar. adım yayılmasını önceller. Batı’da yüzyıllar boyunca gelişen çokseslilik 1934’teki TBMM konuşmasındaki sözlebizim müziğimizin yabancısıdır. Polifoni, Röri: “... Bir ulusun yeni değişikliğinde ölçü, nesansla birlikte ortaya çıkan, resim sanatındamusikide değişikliği alabilmesi, kavrayaki perspektif gibi, müziğe derinlik getirmiş bir bilmesidir. Bugün dinletilmeye yeltenilen tekniktir. O tarihten bu yana monofonik müzik musiki yüz ağırtacak değerde olmaktan yöresel kalmış, polifonik müzik uluslararası bir uzaktır; bunu açıkça bilmeliyiz. Ulusal, inortak dil halinde günümüze ulaşmıştır. ce duyguları, düşünceleri anlatan yüksek Osmanlı’da polifonik müziğin eğitimi için deyişleri, söyleyişleri toplamak, onları bir ilk adım II. Mahmut zamanında atılmışgün önce, genel son musiki kurallarına götır. “Muzikayı Hümayun”u kurarak başına re işlemek gerektir...” Bugün evrensel dili konuşan besteci ve yoİtalya’dan Giuseppe Donizetti’yi getirtmişrumcularımız bütün dünya sahnelerinde kabul tir. Donizetti askeri bando ve saray orkestgörüyorlar. Yabancı orkestralar onlara eser ısrasını oluşturmuş, bandonun İstanbul sokakmarlıyor. Dünyanın her yerindeki ortak polifolarında verdiği konserlerle halk çoksesliliknik dili konuşan müzikçimiz bize özgü makam le tanışmıştır. 20. yüzyıl başında eğlence yerlerinde çalınıp ve usulleri, aksak ritmleri de işliyorlar ve ayrısöylenen kanto, operet ve tangolarla Batı’dan calık kazanıyorlar. Şimdi daha iyi anlıyoruz ki, gelen opera kumpanyaları ve solistler de topAtatürk’ün müzik adına yaptığı en değerli şey lumsal yaşamı etkilemiştir. bilinçli bir kurumsallaşma yaratmasıdır. Cumhuriyet ve müzik Kültür Servisi Ruhi Su Dostlar Korosu üyeleri, şefleri ve tüm Ruhi Su sevenleri Ruhi Su’nun 100. doğum yılı anısına 100 ağaç dikti. Sanatı ile Türkiye tarihinde izler bırakan Ruhi Su’nun 2012’deki 100. doğum yılı nedeniyle düzenlenen bir dizi etkinlik arasında “Ruhi Su Gönüllü Ağaçlandırma Projesi” de yer alıyordu. 100 ağaç, 3 Kasım Pazar günü İstanbul’un Beykoz ilçesi Çavuşbaşı bölgesinde sanatçının sevenleri tarafından dikildi. Ruhi Su için 100 ağaç u Yetkililer, tabloların mülkiyetiyle ilgili sorunu çözmeye çalıştıklarını, ancak yapıtların iyi durumda olduğunu açıkladı. İngiliz sanat uzmanı Anne Webber ise, 1500 sanat yapıtının ‘buzdağının görünen ucu’ olduğunu, Nazilerin yağmaladığı yapıtların yüzde 90’ının hâlâ bulunamadığını söyledi. ‘Resimler iyi durumda’ Kültür Servisi Sel Yayınları’nca basılan, Fransız yazar G. Apollinaire’in “Genç Bir Don Juan’ın Maceraları” kitabı hakkında açılan “müstehcenlik” davasının karar duruşması, yarın saat 10.30’da Çağlayan 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde yapılacak. Kitap ilk yargılamada beraat etmiş, ancak Yargıtay kararı bozmuştu. Yayıncısı ve çevirmeni için 6 yıldan 10 yıla kadar hapis isteyimle görülen dava için Yayıncılar Birliği de açıklama yaparak, herkesi Sel Yayınları’na destek olmaya çağırdı. Apollinaire davası yarın Kültür Servisi Münih’teki bir apartman dairesinde ortaya çıkarılan ve Nazilerin yağmaladığı sanat yapıtlarından oldukları belirtilen 1500 kadar tabloyla ilgili olarak Alman yetkililerin dün Augsburg’da düzenlediği basın toplantısında, resimlerden bazılarının saydamları gösterildi ve soruşturmayı yürütenlerin tabloların mülkiyetiyle ilgili sorunu hâlâ açıklığa kavuşturmaya çalıştıkları açıklandı. Başsavcı Reinhard Nemetz, Nazilerin söz konusu yapıtların önemli bir bölümünü özel koleksiyonlardan ya da çeşitli kurumlardan yağmaladıkları konusunda “somut kanıtlar” elde edildiğini belirtirken, toplam değerinin 1 milyar Avro olduğu belirtilen tablolardan 121’inin çerçeveli, 1258’inin çerçevesiz olarak bulunduğunu vurguladı. Nemetz, olayın bugüne kadar soruşturmanın güvenliği açısından açıklanmadığını söyledi. Basın toplantısında, soruşturmaya yardımcı olan ve saydam gösterisini düzenleyen sanat uzmanı Meike Hoffmann, “Nicedir kayıp olan, hatta yok edildikleri sanılan sanat yapıtlarını yeniden görmek, üstelik iyi durumda olduklarını görmek insanın kendini olağanüstü iyi hissetmesini sağlıyor” dedi. Bu arada, İngiliz sanat uzmanı Anne Webber, 1500 sanat yapıtının “Buzdağının yalnızca görünen ucu” olduğunu belirterek, Nazilerin yağmaladığı yapıtların çoğunun henüz izinin bulunamadığını ileri sürdü. Avrupa’daki yağmalanmış sanat yapıtlarının bulunup asıl sahiplerine geri verilmesi için oluşturulan komisyonun üyelerinden Webber, Nazilerce el konulan ya da değerlerinden çok düşük fiyatlara kapatılan yapıtların yüzde 90’ının hâlâ kayıp olduğunu vurguladı. Nazilerin 1930’lu ve 1940’lı yıllarda el koyduğu yaklaşık 1 milyar Avro değerindeki 1500 sanat yapıtı, 2011 yılında Münih’te bir eve düzenlenen baskın sonucunda ortaya çıkarılmış, ancak olay Focus dergisinin geçen pazar yayımladığı haber üzerine öğrenilmişti. Nazilerin “yoz sanat” olarak niteleyerek el koydukları yapıtlar arasında Picasso, Matisse, Chagall, Otto Dix, Paul Klee, Oskar Kokoschka gibi ünlü sanatçıların tabloları Basın toplantısındaki saydam gösterisinde, Fransız ressam Matisse’e ait olduğu sanılan bir resim ile Alman ressam Otto Dix’in bir tablosunun röprodüksiyonları da gösterildi. bulunuyor. Tablolardan bazılarının da Yahudi sanat koleksiyoncularından çalındığı ya da çok düşük fiyatlara satılmak zorunda bırakıldığı belirtiliyor. Focus dergisine göre, söz konusu tablolar o dönemde bir Alman sanat taciri tarafından satın alınmış, onun ölümünden sonra da oğlu Cornelius Gurlitt’e kalmıştı. Resimleri 50 yıldan fazla bir süre Münih’teki evindeki kirli ve karanlık odalarda saklayan Gurlitt, zaman zaman tablolardan bazılarını satarak yaşamını sürdürmüştü. ADANA (Cumhuriyet) Çukurova Edebiyatçılar Derneği’nin düzenlediği “Orhan Kemal Öykü Yarışması” ödülleri, Adana’da düzenlenen törenle sahiplerine sunuldu. Törende “Beşinci Köşe” adlı öyküsüyle birinci olan Ankara’dan Gamze Güller, “Gönülsüz Köpek” ile ikinciliği alan İstanbul’dan Murathan Muradoğlu ile “Havuzlu Çarşı Kitapçısı” adlı çalışmasıyla üçüncülüğü elde eden Sakarya’dan Murat Taş’a ödülleri sunuldu. Orhan Kemal Öykü Ödülleri Womb Tomb Garajistanbul’da Kültür Servisi Garajistanbul ilginç bir tiyatro projesi olan Womb Tomb’un dünya prömiyerine ev sahipliği yapıyor. Bugün ve yarın sergilenecek gösterinin yönetmeni İtalyan Simone Mannino.