Katalog

24 NİSAN 2012 SALI CUMHURİYET SAYFA [email protected] KÜLTÜR 15 Proje 4L’deki sergi, çeşitli müdahaleler sonucunda bir sorgudan çok soruna dönüştü ‘Müze içinde’ sorun var EBRU NALAN SÜLÜN Proje 4L Çağdaş Sanat Müzesi’nde, Fırat Arapoğlu küratörlüğünde açılan “Müze İçinde Bir Müze” sergisine Ali İbrahim Öcal, Alper İnce, Antipop, Çağrı Saray, Eda Gecikmez, Elif Öner, Hülya Özdemir, İnsel İnal, Mehmet Çeper, Orhan Cem Çetin, Özlem Şimşek ve Rafet Aslan katıldılar. Sanatçılar sergide, sermaye ve tüzelkişilerin etkin olduğu sanat ortamını “müze” mekânında tartışarak bir farkındalık yaratmayı umut ediyorlardı. Fakat serginin açılış anında mekânda bulunan pek çok esere koleksiyon sahibi ve eşi tarafından sansür müdahalesinde bulunulması sergiyi bir sorgudan çok soruna dönüştürdü. Bu soruna biraz daha yakınlaşmak gerekirse, öncelikle Proje 4L’nin müze olma haline göz atmak istiyorum. Proje 4L, koleksiyon sahibinin eserlerini barındırdığı “Çağdaş Sanat Müzesi” olarak adlandırılan bir mekân. Ama bir müze gibi kurumsal öğelere sahip değil. Bu noktada mekânın galeri olabilme olasılığı akla geliyor. Bu mekânın gelişim süreçleri izlendiğinde “galeri” olma ihtimali de sıfırlanıyor. Serginin barındırdığı en büyük sorun, müze yöneticilerinin, hatta bizzat koleksiyon sahibi Can Elgiz’in müze sorgusu yapmak için gerçekleşen sergide yer alan performans ve enstalasyonları sansürleme çabası. Sanatçıların ne yapacakları önceden Fotoğraf: Orhan Cem Çetin Bilinmeyen Beatles fotoğrafları ? Kültür Servisi Efsane topluluk Beatles’ın daha önce hiç yayımlanmamış 20 fotoğrafı, 19 Mayıs’ta Stockport’taki Omega Müzayede Evi’nde yapılacak açık arttırmada satışa sunuluyor. Mart 1964’te Londra’daki Scala Tiyatrosu’nda topluluğun ilk filmi “A Hard Day’s Night”ın çekimleri sırasında Pinewood Stüdyoları Sahne Müdürü Peter Allchorne tarafından çekilen siyah beyaz fotoğraflar, 16 bin dolara (yaklaşık 32 bin TL) satışa çıkıyor. Müzayedede topluluğun1965’te Londra’dan New York’a yaptıkları uçuş sırasında imzaladıkları bir menü kartı da satışa sunulacak. ‘Müze İçinde Bir Müze’ sergisinde sanatçılar, sermaye ve tüzelkişilerin etkin olduğu sanat ortamını ‘müze’ mekânında tartışarak bir farkındalık yaratmayı umut ediyorlardı. Ama serginin açılışında pek çok esere müdahale edilmesi, sergiyi farklı bir boyuta taşıdı. Leonardo da Vinci: Bir Anatomist ?Kültür Servisi Leonardo da Vinci’nin çığır açan insan bedeni anatomisi çizimleri, ilk kez sergileniyor. Buckingham Sarayı’ndaki Queen’s Gallery’de açılacak olan “Leonardo da Vinci: Bir Anatomist” başlıklı sergide 16. yüzyıldan 1900’lerin başına kadar hiç yayımlanmamış çizimler yer alıyor. Küratör Martin Clayton, çizimlerin şaşırtıcı ölçüde detaylı olduğuna dikkat çekerek, “Bu sergi aynı zamanda sanatçının başarısını bir kez daha kanıtlayacak” dedi. İnsel İnal ve öğrencilerinin müzedeki performansı, Uçak 2012 Bir müze kataloğunun dönüştürülme eylemi. çok açık bir biçimde tahmin edilebilecekken, bu tahmin yapılmadı ve açılış sırasında sanatçı ve küratör özgürlüğü hiçe sayıldı. Küratörün yayımladığı bilgilendirme yazısı sergi sürecini neden “sorun” olarak nitelendirdiğime açıklık getiriyor. Sergide Elif Öner’e ait “Hysteria” adlı çalışma müze sahipleri tarafından sansüre uğramış, adeta sergiden çıkarılmış. Ayrıca Antipop’un “artvenus” isimli enstalasyonunun kurulumu da sergi açılışına iki buçuk gün kala büyük sorunlarla onaylanmış. Dolayısıyla sanatçının yapıtının kurulumu açılışa yetişememiş. Açılış sonrasında da işin devamını yerleştirmek için müze yönetimine başvurular reddedilerek geri çevrilmiş. Açılış sırasında İnsel İnal’ın performansının ironik duruşu da serginin “müze” sorgusunu derinleştirerek sorgulayan bir duruşa sahip. İnal, sergi öncesinde para karşılığı satılan kataloğu sanatçılar ve küratöre hediye değil, ödünç veren müze sahiplerine performansı ile ince fakat derin bir gönderme yapmayı amaç edindi. Ödünç verilen müze kataloğu sergi açılışında 20 kişi tarafından yırtılarak uçak yapıldıktan sonra müze mekânında uçuruldu. Sanatçının performansının devamında, amacı, bu uçakları toplayarak kataloğun sandığında sergilemekken sanatçının tasarladığı eylem yarım kaldı. Çünkü müze görevlileri bu uçakları bir çöp poşetine koyarak çöpe attılar. Böylelikle müze, kendi kataloğunu çöpe atmış oldu. Rastlantısal gelişen bu oluşumlar önemli bir ironiyi de ortaya çıkarmış oldu. “Müze”nin ne olduğunu sanat ve sanatçılar anlatacakken, bu kez “müze” (koleksiyon) sahipleri hem sanatçılara hem sergi izleyenine koleksiyon müzesinin ne demek olduğunu anlatmış oldular… Sergi, 20 Mayıs’a kadar Proje 4 L’de. James Joyce’un torunu konuştu ?Kültür Servisi İrlandalı yazar James Joyce’un torunu Stephen Joyce, dedesinin eserlerinin bütünlüğünün ve orijinalliğinin korunmasını istedi. Joyce’un eserlerinin bütünlüğüne ve orijinalliğine “el uzatmak” isteyenlerin bulunduğunu belirten Stephen Joyce, eserlerin yanlış kullanılmasının önüne geçmediği takdirde devletin James Joyce’a karşı görevini yerine getirmemiş olacağını söyledi. KÜLTÜR OLİMPİYATI KAPSAMINDA ‘ANTONIUS VE KLEOPATRA’ TÜRKÇE SAHNELENECEK Robin Gibb komadan çıktı ? Kültür Servisi Bee Gees topluluğunun üyesi Robin Gibb’in, Londra’da tedavi gördüğü hastanede komadan çıktığı ve iyileşmeye başladığı bildirildi. Eşi Dwina ile çocukları Robin John, Spencer ve Melissa, Gibb’in uyanması için hastane odasında sürekli müzik yaptıklarını söyledi. Kolon ve karaciğer kanseriyle mücadele eden 62 yaşındaki Gibb, geçen hafta komaya girmişti. Dilden dile Shakespeare ? Londra Olimpiyat Oyunları’na paralel olarak düzenlenen Dünya Shakespeare Festivali’nde ustanın oyunları 37 dilde oynanacak. Fuar direktörü Alstair Burtenshaw (soldan ikinci), Türk yayıncılar Metin Celal, Münir Üstün, Hüseyin Doğru ve Emrah Özpirinççi ile devir teslim töreninde. K A M İ L M A S A R A C I 2013’ün odak ülkesi Türkiye 41. Uluslararası Londra Kitap Fuarı’nın odak ülkesi Çin Halk Cumhuriyeti’ydi Kültür Servisi Londra Kitap Fua mında yer vermemişti. 2013’te Londra’da ‘odak ülke’ oları, dünya yayıncılığının Frankfurt’tan sonra ikinci büyük buluşma yeri. 16 cak olan Türkiye toplam 230 m2’lik bir 18 Nisan 2012 tarihleri arasında Earls alanda yer aldı. Uluslararası Kitap Court’ta düzenlenen ve yalnızca pro Fuarları Türkiye Organizasyon Kofesyonellere açık olan fuara 100 ülke mitesi ile İstanbul Ticaret Odası (İTO) den yaklaşık 25 bin yayıncı, edebiyat işbirliğiyle Metis, İletişim, Yapı Kreajansı, çevirmenler, yazarlar, dağıtıcı di, İş Bankası, Doğan Kitap ve Timaş’ın da aralarında bulunduğu 20 yalar ve kitapçılar katıldı. Her yıl biraz daha büyüdüğü göz yınevi ve 7 telif hakları ajansı tarafınlemlenen fuar temelde telif hakları dan temsil edildi Türkiye. Türk yayıalışverişi üzerine gelişse de dijital ya nevleri Londra’da ilk kez toplu olarak İTO’nun ev sahipliğinde göyıncılıkla ilgili stantların ründü ve kendi stantlarında kapladığı yer de artıyor. ? Fuara 180 görüşmeler yapma olanağı Fuarda dijital yayıncılıktaki gelişmeler kadar yayayınevi ve 2 bin buldu. 201112 yıllarında yayımlanmış 2 bin kitabın ve zarların kendi ekitaplarıkişilik Türk yazarlarının yabancı nı nasıl yayımlayacakladelegasyonuyla dillerde yayımlanmış yapıtrına ilişkin toplantılar da büyük ilgi gördü. Top katılan Çin, devlet larının sergilendiği Türkiye lantılarda, dijital yayıncı görüşüne uymayan ulusal standında ayrıca Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın lığa ilgi artsa da ekitap yazarlara yer çeviri destek programı TEsatışlarının söylendiği givermediği için DA’nın tanıtım çalışmaları bi artmadığı, birçok ülkeda yapıldı. de binde birlik oranlarda eleştirildi. Fuar programı kapsamınkaldığı dile getirildi. da, Hakan Günday PEN Londra Kitap Fuarı’nın bu yılki odak ülkesi Çin Halk Cum Edebiyat Cafe’de bir söyleşiye katıhuriyeti’ydi. Çin, 2000 m2’lik bir lırken, Müge Gürsoy Sökmen de alanda 180 yayınevi ve 2 bin kişilik de özel bir toplantıda İngiliz yayıncılara legasyonu ile dünya yayıncılığının Türkiye Kitap Pazarı üzerine bir sunum ABD’den sonra en büyük endüstrisi ol gerçekleştirdi. Türkiye, fuarın son günü düzenlenen duğunu göstermeye çalıştı. Çin büyüklüğünü ve özellikle elek bir törenle “odak ülke” bayrağını tronik yayıncılıktaki öncülüğünü ser Çin’den devraldı. Törende Türk yagileyen bir stant oluşturmuştu. Ne var zarları temsil eden Hakan Günday’ın ki, sektörel büyüklükle kültürel güç ne düşünce özgürlüğü ve özellikle farklı görüşlere saygıyı vurguladığı konuşyazık ki birbirini dengelemiyordu. Aldığı olağanüstü güvenlik önlem ması bu konulardaki tavrı eleştirilen leriyle dikkati çeken Çin, devlet gö Çin’e bir uyarı gibiydi ve büyük alkış rüşüne uymayan yazarlara progra aldı. Kültür Servisi İngiliz oyun yazarı ve şair William Shakespeare’in oyunlarının aralarında Türkçenin de bulunduğu 37 farklı dilde sahneleneceği Dünya Shakespeare Festivali, İngiltere’nin başkenti Londra’da başladı. Bu yıl 27 Temmuz 12 Ağustos tarihleri arasında gerçekleştirilecek Londra Yaz Olimpiyatı’na paralel olarak düzenlenen 2012 Kültür Olimpiyatı kapsamında gerçekleştirilen ve Shakespeare’in doğum günü olan 22 Nisan’da başlayan festival 6 hafta sürecek. Londra’daki Globe Tiyatrosu’nda gerçekleştirilecek bu çokdilli gösterimler kapsamında “Kral Lear” Belarusça, “Hamlet” Litvan dilinde, “Antonius ile Kleopatra” ise Türkçe olarak izlenebilecek. 2627 Mayıs tarihlerinde sahnelenecek gösterimde Antonuius’u Haluk Bilgi K Ü L T Ü R ? Ç İ Z İ K Yeni Zelandalı Ngakau Toa Tiyatrosu’nun ‘Troilus ve Cressida’sı. ner, Kleopatra’yı Zerrin Tekindor, Pompeius’u Emre Karayel, Cesar’ı ise Mert Fırat canlandıracak. Festivalin açılış gününde temsil veren Yeni Zelandalı Ngakau Toa Tiyatro topluluğu ise “Troilus ve Cressida” oyununu sadece kendi dillerinde değil, aynı zamanda kendi kültürlerine uyarlayıp sahneleyerek büyük ilgi top ladı. Topluluk oyunu geleneksel Haka dansıyla birleştirerek sahneledi. Globe Tiyatrosu’nun sanat direktörü Tom Bird yaptığı açıklamada, bu çokdilli festivalde oyunları izlemenin zor olmadığını, çünkü insanların Shakespeare’i bir İngiliz şair gibi değil, dünya kültürünün bir parçası olarak gördüğünü belirtti. AVRUPA MÜZİK FORUMU SONA ERDİ Müzikle aşılan sınırlar ZEYNEP ALTAY ? Avrupa Müzik Konseyi tarafından Borusan Kültür Sanat’ın ev sahipliğinde düzenlenen forumun ana teması ‘Sınırları Aşmak Köprüler Kurmak’tı. rusan Quartett, Sumru Ağıryürüyen ve Göksel Baktagir’in de olduğu Türkiye’den çeşitli müzik yorumları da dinletildi. Organizasyondaki işbirliğinden dolayı Borusan Kültür Sanat’ı kutlayan EMC Genel Sekreteri Timo Klemettinen, foruma 130 gibi yüksek sayıda katılımın olmasında İstanbul’a duyulan ilginin de rolü olduğunu belirtti. IMC Başkanı Frans de Ruiter kapanış konuşmasında çağdaş müziğin yaşayan büyük temsilcilerinden İlhan Usmanbaş’ la tanışmaktan duyduğu memnuniyeti ifade etti. Borusan Kültür Sanat’ı EMC’de temsil eden Ayvalık Uluslararası Müzik Akademisi Direktörü Prof. Dr. Filiz Ali, “2003 yılında Borusan Sanat Uruguay’da yapılan IMC toplantısına beni temsilci göndererek saha çalışması ve nabız yoklaması yaptırmıştı. 2005’ten itibaren de Budapeşte, Malmö, Barselona, Brno, Ati Avrupa Müzik Konseyi tarafından düzenlenen 2. Avrupa Müzik Forumu (EMC) 1922 Nisan tarihlerinde Borusan Kültür Sanat’ın ev sahipliğinde gerçekleşti. Borusan Müzik Evi’nde UNESCO Genel Direktörü Irina Bokova’nın katılımıyla açılan forumda yeni EMC kurulunun belirlenmesi ve yıllık toplantısının yanı sıra panel, atölye çalışmaları gibi paralel etkinliklere de yer verildi. “Sınırları AşmakKöprüler Kurmak” ana temasının birçok alt başlık altında ele alındığı forum boyunca, aralarında Bo na, Viyana ve Tallinn’deki toplantılara katıldık. Türkiye’de ne tür müzikler olduğunun hiç farkında olmayan Avrupalı meslektaşlarımıza müziğimizin ne denli çok yönlü olduğunu anlattık” diyerek süreci özetledi. Kapanışta konuşanlardan biri de Harvard Üniversitesi’nde eğitmenlik yapan piyanist Seda Röder’di. Röder forumdaki politik yaklaşımın altını çizerek “Önemli konulardan biri sanatçıların ülkeler arası yolculuğunun kolaylaştırılması için neler yapılabileceği ve yeni telif politikalarıydı” dedi. C MY B C MY B