Katalog

SAYFA CUMHURİYET 20 ŞUBAT 2012 PAZARTESİ 8 HABERLER Suriye düşerse Rusya tökezler MUSTAFA K. ERDEMOL Rusya’nın Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde Suriye’ye ilişkin karar tasarısını veto etmesi özellikle Batı’da, Suriye’deki “kitle katliamı”na destek vermek olarak yorumlandı. Rusya’nın, Suriye’ye ilişkin askeri seçeneklere karşı olduğu, bu ülkeye yönelik ekonomik yaptırımlara da sıcak bakmadığı biliniyor. Hangi gerekçeyle karşı çıkıyor olursa olsun, Rusya’nın özellikle bölgede Amerika öncülüğündeki Batı politikalarına karşı olduğu, bir anlamda emperyal güçlerin oyunlarını bozduğu bir gerçek. Rusya’nın Batı ülkelerinin yanı sıra Arap ya da İslam ülkelerinin çoğundan Suriye yanlısı tutumu nedeniyle tepki görmeyi göze almasının önemli birkaç nedeni var. Aslında, SuriyeRusya ilişkileri, Vladimir Putin döneminin büyük bir bölümünde sanıldığı gibi çok sıkı değildi. Rusya’nın Suriye’den çok İsrail ile ilişkileri her zaman, özellikle Putin ve Ariel Şaron dönemlerinde bir hayli yakın olmuştur. Temmuz 1999’da, Vladimir Putin’in Boris Yeltsin’in son başbakanı olmadan birkaç hafta önce, Suriye’nin o zamanki Devlet Başkanı Hafız Esad, Moskova’ya son ziyaretini gerçekleştirdi. Ziyaret, Suriye’nin, Sovyetler döneminden kalma 12 milyar dolar borcu yüzünden ilişkilerin çok sıkıntılı olduğu bir döneme rastlamış da olsa Moskova borç konusunda artık daha yumuşaktı. Yani bir anlamda RusyaSuriye ilişkilerinde görülen bu ilerleme Moskova’nın Şam’ın yeni silahlar alması için Sovyet döneminden kalma borcun ödenmesi konusunda ısrar etmemesi temeline dayanıyordu. Rus basınında o dönem çıkan yorumlara göre, Moskova’nın Şam’la ilişkilerini iyileştirmesinin üç nedeni vardı: 1) Moskova, Suriye’yi İsrail ile barış yapmaya ikna edebilirdi, 2) Suriye’deki Tartus Deniz Üssü, Rusya’nın Akdeniz’deki varlığı için yaşamsal öneme sahipti, 3) Moskova, Suriye’nin Tartus’u elindeki eski Sovyet silahlarını yenilemede peşin para olarak kullanabileceğini düşünüyor ve bunu kabul ediyordu. Tutumu son derece akıllıca olan Rusya, sadece Şam’ın kendisine olan borçlarını büyük olasılıkla ödemeyeceğini biliyor değildi, bu ülkenin Rus silah endüstrisine muhtaç olduğunu da biliyordu. Anlaşmanın gecikmesinde Hafız Esad’ın Moskova ziyaretini takip eden yıl boyunca iki ülkedeki lider değişimleri etkili oldu. Putin, 1999 Aralık ayında Yeltsin’in istifası üzerine başkan yetkileriyle hareket eden bir yardımcıyken bir yıl sonra 2000 yılında Mart ayındaki seçimlerde başkan olmuştu. Aynı yılın haziranında da Hafız Esad ölmüş, takip eden ay, oğlu Beşşar Esad başkanlığa getirilmişti. Bu gecikmenin yaşanmaması için iki ülke de çaba gösterdi. Hatta, Ekim 2000’de dönemin Rusya Dışişleri Bakanı İgor İvanov Şam’a, dönemin Suriye Dışişleri Bakanı Faruk el Şara da 2001 Nisanı’nda Moskova’ya gittiler. 2001 Mayısı’nda dönemin Suriye Savunma Bakanı Mustafa Tlas’ın da Moskova’yı ziyaret ettiğini biliyoruz. Gerisi de geldi bu ziyaretlerin. Çok değil iki yıldan az bir süre sonra Suriye Devlet Başkan Yardımcısı Abdülhalim Haddam da 2003 yılının Ocak ayında gittiği Moskova’da Putin’le görüştü. Rusya basını 2001 yılı Nisan’ında, Putin’in gerçekleştireceği gezi çerçevesinde sadece Mısır ya da İsrail’i (ki 2005 Nisanı’nda yine ziyaret edecektir) değil, Suriye ve Lübnan’ı da ziyaret edeceğini duyurmuştu (Lübnan’ı hâlâ ziyaret etmiş değil). İlişkilerin bu aşamasında Moskova ile Şam arasında elbette görüş ayrılıkları kendini belli ediyordu. Moskova hem de çok uzun zamandır, Washington etkili/destekli Arapİsrail barış sürecinde etkili bir rol oynamak istiyordu. Putin henüz başbakanken Nezavisimaya Gazeta bu rolün hayata geçirilmesinde Rusya için en önemli yardımcı aktörün Suriye olduğuna dikkat çekiyordu. Rusya’nın Ortadoğu’ya bakışı, emperyalist güçlerin bölgede oynamak istediği oyunları zora sokuyor ELEKTRİK SORUN ÇIKARDI ? Rusya’nın, en son BM’de görüşülen Suriye’ye ilişkin karar tasarısını veto etmesiyle adı geçen ülkeye desteğini sürdürme kararlılığı ABD ve Batı ülkeleri ile kimi Ortadoğu ülkelerinin “Suriye’deki ölümlere dolaylı destek” suçlamasına yol açsa da Rusya, bölgedeki ABD hegemonyasına direniş politikasının gereğini yapıyor. ? Rusya, Çeçen sorununun çözümünde İslam dünyasında sadece Suriye’den destek gördü. Suriye, Çeçen isyancılara destek vermezken Rusya da Suriye’deki Sünni muhalefete karşı oldu. Suriye’nin dışlanması, onu Rusya’nın silahına muhtaç hale getirdi. Sovyet döneminden kalma silah borçlarını hâlâ tamamen ödememiş olan Suriye, oğul Esad döneminde Rusya’yla yeni anlaşmalar imzaladı. Ülkedeki Tartus Deniz Üssü, Rusya için yaşamsal öneme sahip. Bakan telde asılı kaldı VAN (Cumhuriyet) Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz ile Van Valisi Münir Karaloğlu bindikleri telesiyejde, elektriklerin kesilmesi üzerine 10 dakika havada asılı kaldı. İncelemelerde bulunmak üzere Van’a giden Bakan Yılmaz, Van’ın ekonomik olarak ciddi bir önemi olduğunu ve Van’ın turizm alanında da büyük potansiyele sahip olduğunu söyledi. Yılmaz “Komşu ülkelerle ticaret yapmadan bölgenin kalkınması düşünülemez. Tarım ve hayvancılık da bölge için çok önemli. Sanayi için uygun bir ortam var. Van, deprem öncesinden daha iyi olacak” dedi. Anadolu konteynır kentte incelemeler yaptıktan sonra, Vali Münir Karaloğlu ile birlikte Gevaş ilçesindeki Abalı Kayak Tesisleri’ne geçen Bakan Yılmaz, burada minik kayakçılarla sohbet etti. Yapımı yeni tamamlanan 800 kişi kapasiteli kayak tesislerinin ek telesiyej tesisinin açılışını yapan Yılmaz, açılıştan sonra telesiyeje binerek tesisin zirvesine çıkmaya başladı. Ancak, bir süre sonra telesiyejin elektriği kesildi. Jeneratörün hemen devreye girmemesi üzerine Bakan Yılmaz ve Vali Karaloğlu yaklaşık 10 dakika boyunca, kar yağışı altında havada asılı kaldı. İstanbul’da korsan gösteriler ? İstanbul Haber Servisi Gaziosmanpaşa ve Şişli’de gerçekleştirilen izinsiz gösterilerde çevrede maddi hasar meydana geldi. Gaziosmanpaşa’da, terör örgütü yandaşı kişilerce, molotofkokteyli ve taş kullanılarak yapılan izinsiz gösterilerde, çöp konteynırlarını devirip yolu kapatan grup, polise doğru ses bombası attı. Polis, gruba biber gazı ve tazyikli su ile müdahale etti. Okmeydanı’nda ise yüzleri maskeli bir grup, halk otobüsüne ve 2 markete molotofkokteylli saldırıda bulundu. Mersin’de ise 15 Şubat günü bir eve düzenlenen baskında gözaltına alınan 12 kişiden 8’i “molotofkokteyli ve patlayıcı bulundurmak” iddiasıyla tutuklandı. Van’da da 4 gün önce yapılan ev baskınları sonucu gözaltına alınan 3 kişi “örgüt propagandası yaptıkları” iddiasıyla tutuklandı. Rusya’yı bocalamaya iten gelişme Ancak, Putin başkanlığa geldikten hemen sonra meydana gelen bir gelişme durumu zora soktu. Suriye ve dış politikası Şam kontrolündeki Lübnan, Şubat 2000 tarihinde Mo sko va ’da d üzenlenen Ortado ğu Bar ışı İ çin Çoktaraflı Yönetim Grubu’nun toplantısını boykot etti. Rusya ve Suriye’nin Arapİsrail çatışmasının çö zümü konusunda f a r k l ı d ü şü n d ü kl e r i Mart 2000’de belli olmuştu aslında. Rusy a B M G ü ve n l i k Konseyi’nin 13 üyesiyle birlikte, İsrail ve Filistin devletlerinin bir arada yaşamalarını içeren “1397 çözümü” l e h i n e oy kullanmıştı, Suriye’nin karşıtlığı bunaydı. Bununla kalm a d ı i l i ş ki l e rdeki sorunlar. Moskova Suriye’ye ihtiyaç duyduğu S300 hava savunma füzeleri satışını onaylamadı. Putin’in o sıralarda sarf ettiği “Rusya asla İsrail’in düşmanlarına yardım etmeyecektir” çıkışı bir hayli dikkat çekiciydi. Özellikle Putin, İsrail ile yakın bağlar geliştirdi. Ticaret başta olmak üzere iki ülke güvenlik alanları konusunda da işbirliği içinde oldular. Öyle ki Suriye Savunma Bakanı, Mayıs 2001 Moskova ziyareti sırasında bu işbirliğinden derin endişeleri olduğunu açıklamıştı. Yakınlaşma dönemi İki ülke arasındaki “derin yakınlaşma”, Moskova’da 2005 yılında gerçekleşen Beşşar EsadVladimir Putin buluşması ile oldu. Bu yıl, Rusya, ABD ve İsrail’in tüm itirazlarına karşın Suriye ile hava füze savunma sistemi satış anlaşması da yaptı. Her ne kadar 1999’da öngörülmüş olsa da bu anlaşma 2005 yılına kadar hayata geç irilmem işt i. Bu işb irliği, Şam’ın, eski Lübna n Başb aka nı Refik Hariri suikastında parmağı olduğu gerekçesiyle dışlandığı bir dönemde daha da derinleşti. Beşşar Esad’ın ziyaretinin en somut sonucu, Moskova’nın adı geçen 13.4 milyar dolarlık borcunun yüzde 7 3 ’ ü n ü s i l m e s i o l du . D a h a s ı Moskova, Şam’a borcunun kalanını aşamalı ödemesine izin verdi. Bu nunla da ka lınma dı Rusya, Suriye’yle Strelets hava savunma sistemi satma konusunda da anlaştı. Bir süre sonra da Rusya’nın Tatneft petrol firması Suriye ile Suriye’de petrol arama ve gaz geliştirme anlaşması imzaladı. Malatya’da 1 kişi donarak öldü ? MALATYA (Cumhuriyet) Malatya’nın Doğanşehir ilçesi Topraktepe köyünde yaşayan Celal Kayapınar (59), Yıldız mevkisine gitmek üzere evden çıktı fakat kendisinden bir daha haber alınamadı. Korucuların yolda yaptığı arama sonucunda, Kayapınar’ın cesedi bir kayısı bahçesinde bulundu. İlçeye vekalet eden Akçadağ Kaymakamı Erhan Günay, Kayapınar’ın şişe ve plastik toplayarak geçimini sağladığını, ilçeye yürüyerek gidip geldiğini belirterek, Kayapınar’ın yolda donarak yaşamını yitirdiğini söyledi. İpler kopma noktasında Rusya ile İsrail arasındaki bu işbirliği 2004 yılındaki Beslan olayları nedeniyle daha da gelişti. Bu olaydan kısa bir süre sonra Kommersant gazetesi, “İsrail’in tüm istihbarat bilgilerini gönüllü olarak paylaştığı Rusya, Arap dostlarıyla geleneksel ilişkilerini gözden geçirebilir” diye yazdı. Rus basını bu süre içinde Moskova ve Şam’ın borçlar konusunda anlaşma yapmalarının mümkün olmadığını da taşıdı sayfalarına. Kaza kurbanı polise uğurlama ? Yurt Haberleri Servisi KırıkkaleSamsun karayolunda görev sırasında TIR’ın çarpması sonucu hayatını kaybeden evli ve 3 çocuk babası polis memuru Mustafa Demirbaş için İl Emniyet Müdürlüğü’nün önünde tören düzenlendi. Törende konuşan Kırıkkale Valisi Hakan Yusuf Güner, “Demirbaş, kaza sonrası zor duruma düşmüş insanların yanlarına koşmuştu” dedi. Demirbaş’ın cenazesi, Kırıkkale Şehitliği’nde toprağa verildi. Suriye’nin Lübnan’dan çekilmesi ŞamMoskova ilişkisini geliştiren bir başka olay da 2004 yılında BM Güvenlik Konseyi’nde Suriye’nin Lübnan topraklarından çekilmesi konusundaki kararında Rusya’nın tutumuydu. Rusya bu kararı veto etmedi ama çekimser kalarak Suriye’ye destek vermiş oldu. Ancak Şam, Rusya Lübnan’dan çekilme konusunda uluslararası koroya katıldığı için hoşnutsuzluk belirtmişti. Rusya dengeci tutumunu, Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un, Lübnan ziyaretinde Suriye karşıtı politikacı Velid Canbolat’la görüşmesiyle bir kez daha göstermişti. (Suriye gibi) doğru bulan bir liderdi. İsrail ile Rusya arasındaki ticaret Rusya ile Suriye arasındaki ticaretten çok daha fazladır. Buna rağmen 2005 yılında aniden gelişen Suriye Rusya ilişkileri, Rusyaİsrail ilişkilerini tehdit etmiştir. Putin’in Suriye’ye savunma füzeleri satmasından ötürü İsrail derin üzüntü duyduğunu açıklamıştı. İsrail endişelenmekte haksız sayılmazdı. Moskova Suriye’ye, İsrail’deki herhangi bir hedefi de kapsayacak (ki aralarında İsrail’in nükleer silahlarının da olduğuna inanılan Necef çölündeki Dimona nükleer tesisi de var) 280 kilometreye kadar uçuş menziline sahip füzeler satmıştı. Medya haberlerinde, 2005 yılında ayrıca Moskova’nın Şam’a (IGLA) ya da SA18) 5 ya da 8 kilometre etkili füzeler sattığını da ortaya atıldı. Dünya Anadil Günü kutlandı ? İstanbul Haber Servisi 21 Şubat Dünya Anadil Günü nedeniyle dün Galatasaray Lisesi önünde toplanan grup, Türkçe, Gürcüce ve Hemşince sloganlar atarak “Anadil yüreğin kapısıdır” yazılı pankart açtı. Grup adına basın açıklamasını okuyan İnci Hekimoğlu, bütün dil, kültür ve inançların başkalarının yaşama hakkına müdahale etmemek kaydıyla var olma hakkının olduğunu belirtti. RUSYA NE İSTİYOR? İsrail ve ABD çok açık ki Rusya’nın Suriye ile ilişkisini geliştirmesinden hoşnut değil. Ama şu unutulmamalı, Sovyet sonrası dönemde Suriye’nin ABD ve Batı tarafından izolasyonunun Moskova’ya bir yararı olmadı. Amerikan öncülüğündeki Irak işgali ile kendisine karşı AvrupaABD ortaklığındaki hem Lübnan’dan çekilmesi hem de Hariri suikastına ilişkin yapılan baskılar, Suriye’yi Rusya’ya döndürdü. Putin’in de istediği buydu. Çünkü, dünyadan izole edilmiş bir Suriye, Rusya’nın silahlarına muhtaç demekti. Rusya bu ilişki sayesinde Suriye’nin doğal kaynaklarını işleme şansını da elinde tutuyor. Eğer Suriye, Batı’yla ilişkilerini düzeltse ve İsrail’e diyelim ki bir barış anlaşması yapsa Rusya’nın Suriye’deki pozisyonu zayıflayacak. Ulaş Bardakçı sloganlarla anıldı ? Haber Merkezi Sol siyasi hareketin önder isimlerinden Ulaş Bardakçı, 19 Şubat 1972’de öldürülüşünün 40. yıldönümünde Ankara Karşıyaka Mezarlığı’ndaki kabri başında anıldı. “Kahrolsun emperyalizm, tam bağımsız Türkiye” pankartını taşıyan gençler, sloganlarla Bardakçı’yı andı. Bardakçı, 19 Şubat 1972 günü kaldığı evde güvenlik güçleri tarafından kuşatılarak öldürülmüştü. 68 yıldır kimliksiz yaşıyor ? IĞDIR (Cumhuriyet) Iğdır merkeze bağlı Yukarı Çarıkcı köyünde tek başına yaşayan ve soyadını dahi bilmeyen Yemirhan adlı çoban, 68 yıldır kimliksiz yaşıyor. Yemirhan, “Bana anlatılan, babam ölünce annem evlenip gitmiş. Onun bunun yanında büyümüşüm. Kim olduğumu bilmiyorum” dedi. Özellikle Ariel Şaron ile Vladimir Putin arasında yakın bir ilişki olduğunu belirtmiştik. Tüm dünya Çeçen sorununda Putin’i eleştirirken onun yaklaşımını C MY B C MY B Rusyaİsrail ilişkisi etkisi