Katalog

19 MAYIS 2011 PERŞEMBE CUMHUR YET SAYFA HABERLER 9 TÖRENLERLE KUTLANACAK ‘19 Mayıs kurtuluş, aydınlık demektir’ Yazar Turgut Özakman, ‘Samsun’a Atatürk’le birlikte laiklik, demokrasi, tam bağımsızlık ve Cumhuriyet de ayak bastı’ dedi SELDA GÜNEYSU Yurtta 19 Mayıs coşkusu Haber Merkezi 19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı tüm yurtta törenlerle kutlanacak. Samsun’da Atatürk Anıtı’na çelenk konulmasının ardından Büyük Önder Atatürk’ün 19 Mayıs 1919’da Samsun’da karaya çıkmasını temsilen şanlı bayrağımızın karaya çıkarılış töreni gerçekleştirilecek. Ata’nın Samsun’a çıkışı sonrasında ikametgâhına ayrılan ve Gazi Müzesi olarak düzenlenen tarihi binaya Kurtuluş Yolu’ndan yürüyüş yapılacak. Ankara’da törenler saat 07.00’de başlayıp, saat 24.00’te sona erecek. Kutlama programı kapsamında bugün Anıtkabir, Atatürk Anıtı ve 19 Mayıs Stadyumu’nda tören düzenlenecek. Anıtkabir’de saat 09.00’da Cumhurbaşkanı Abdullah Gül başkanlığındaki resmi erkân, Atatürk’ün mozolesine çelenk koyacak. 19 Mayıs Stadyumu’nda saat 10.00’da yapılacak olan geçit töreni, beden eğitimi ve spor gösterileri Gül’ün huzurunda icra edilecek. Türk gençliğinin Ulu Önder Atatürk’ün ilkelerine bağlılığı ve sevgisini simgeleyen “Sevgi Bayrağı”, bugün Gül’e teslim edilecek. Samsunlu atletlerin yola çıkartıp, Amasya, Tokat, Sivas, Erzincan, Erzurum, Kayseri, Nevşehir, Kırşehir, Kırıkkale’ye getirilen bayrak teslimi törenine bu yıl ilk kez engelliler de katıldı. ANKARA “Şu Çılgın Türkler”, “Diriliş Çanakkale 1915” ve “Cumhuriyet Türk Mucizesi” adlı kitaplarda, Milli Mücadele’yi, Kuvayi Milliye ruhunu, Kurtuluş Savaşı’nın Türk tarihi açısından önemini ve Anadolu halkını anlattı yazar Turgut Özakman. Çünkü o, “Türk Rönesansı, kurtuluşu” diye adlandırılan dönemi, bir kez de kitapların diliyle gençlere anlatmanın çok önemli olduğuna inanıyor. Atatürk’ün devrimlerinin ve felsefesinin her zaman canlı tutulması gerektiğine olan inancını dile getiriyor. Özakman, sorularımıza şu yanıtları verdi: Türkleri Kurtuluş Savaşı’na iten nedenler nelerdi? 1917 yılında, Atatürk Suriye’de ordu komutanıyken, Başkumandan Vekili Enver Paşa’ya ve Sadrazam Talat Paşa’ya bir mektup yazıyor. Mektubunda, “Bizim askerlik politikamız, savunma politikası olmalı” diyor. Çünkü biz başından beri Mısır’ı almayı, Hazar Denizi’ni aşıp Turan’a gitmeyi, Turanİslam imparatorluğunu kurmayı düşünerek bir savaş politikası ile girmiştik Birinci Dünya Savaşı’na. Üstelik Balkan Savaşı’nın yaraları henüz kapanmamıştı. Hatta o zamanki Türk genelkurmaylarının anılarında deniyor ki: “Henüz erzak depolarımız bile dolmamıştı.” Ancak Enver Paşa, Almanların baskısına dayanamayınca savaşa girmiş olduk. Türkler savaşa girmeseydi sonuç nasıl olurdu? Birliklerimiz, Irak’ta ve Suriye’de çok zor durumda. Buna karşın birliklerimizi, İngilizlerin karşısına, Doğu’ya gitsin diye gönderiyoruz. Biz, savaşı yönetmeyi de bilemedik. Savaşı yönetmek çok zordu. Peki, kim yönetti bizim adımıza bu savaşı? O dönem Genelkurmayımız Almanların elindeydi. Türklerin değil, Almanların çıkarları dikkate alınıyordu. Biz, Çanakkale Savaşı sırasında da yurtdışına, Galiçya, Makedonya ve Bulgaristan’a birlik yolladık. Oralarda da çok kan dökülmüştü. Yani bir “hayalci dönem” vardı o sıralar. Atatürk, 1917 Eylülü’nde uyarıyor ancak kimse dikkate almıyor. Bu “hayalci dönem” Atatürk’ün İstiklal Harbi’ni başlatması ile bitmiştir. Her şey o zaman realiteye dönüşmüştür. İstiklal Harbi, apaçık, sade bir anlayışla yönetilmiştir. O yüzden de sonu zafer olmuştur. Ve Birinci Dünya Savaşı... Vatan savaşının ne olduğunu bilen bizleriz, Türkler. Bunu, Birinci Dünya Savaşı’nın sonuna doğru daha iyi anlamaya başlamıştık. Bir acıyı, bir lekeyi yaşamıştık. Ordu yenilenmeye çalışmıştı. Eski tarz yöntemlerle savaşmanın yerini özü yurtseverlik olan coşku içinde savaşmak almıştı. Bu durum Çanakkale ile başladı. Bu nedenle de Fazıl Hüsnü Dağlarca, Çanakkale için “Yeni Türkiye’nin önsözüdür” der. Gerçekten de öyledir. Milli Mücadele’nin ve Cumhuriyetin önsözüdür Çanakkale. Yenilenmeye çalışan asker başkadır artık. Bu yeni asker Suriye’de, Irak’ta, Galiçya’da her yerde de yeni bir asker olduğunu göstermiştir. Balkan Savaşı’nı düşünün. Ordu içinde çeşitli partiler, ayrı ayrı dernekler var. Hepsi birbirine farklı bakıyor. Böyle bir ordu galip gelir mi? Bulgar ordusunu Çatalca’da zorlukla durdurabildik. Bu bir ayrılmaya yol açtı. Sonra ordu kendini buldu, diriliş oldu. Ancak bu yenilenen ordu da o dönem yeni bir savaşa katılacak durumda değildi; değil mi? Büyük devrimleri yapabilmek, Cumhuriyeti kurabilmek konusunda tarih Atatürk’ü ‘Cumhuriyet Samsun’a ayak basmıştı’ 19 Mayıs’ın Türk tarihi açısından önemi nedir? Atatürk 10 Kasım’da Adana’dan trenle ayrılıp 13 Kasım günü stanbul’a, Haydarpaşa’ya vardığı zaman, talihsiz bir durumla karşılaşıyor. O gün, 15 Mayıs, 55 parça yabancı donanma Boğaz’a giriyor. Yabancılar, azınlıklar sevinç içinde, Türklerse kan ağlıyor. Atatürk, yaveri Cevat Abbas Bey’in yüzündeki acıyı görünce, “Geldikleri gibi giderler” diyor. Bu söz Atatürk’ün hem kendine, hem de halka nasıl güvendiğinin en somut göstergesidir. Şişli’de bir ev tutuyor Atatürk. O sırada da doğru zamanı bekliyor. Düşünüyor. Çete reisi gibi mi olmalı? Başka bir yol mu denenmeli... Nitekim 6 ay da bekliyor. Bu arada, Anadolu’da birtakım şuraların kurulduğu hazırlıyordu. Türkiye onu Çanakkale Savaşı ile tanımıştı. Atatürk tarihe, “İngilizleri yenen komutan” olarak geçmişti. Ancak ne yazık ki sonuçta Mondros Mütarekesi imzalandı. Bu mütarekenin içi birçok tuzak maddelerle doluydu. Mondros, Sevr Antlaşması’nın önsözüydü. Mütareke metnini eline alan herkes bu tuzak maddeleri görüp üzüldü. Bir kısmı elindeki silahları yurtiçine taşımaya çalıştı. Bu konuda en aktiflerinden biri Doğu’daki 9. Ordu Komutanı Yakup Şevki Paşa’dır, diğeri ise Güney’deki Mustafa Kemal Paşa. yönünde haberler geliyor stanbul’a, ngilizlere. ngilizler, bu şuraların Bolşevik şuraları gibi olmasından korkuyor. Muktedir bir komutan tayin edilip bu şuraların kapatılmasını ve çete savaşlarının durdurulmasını talep ediyor. Hükümet, ttihatçı olmadığını bildiği Mustafa Kemal Paşa’yı uygun görüyor. 16 Mayıs günü, küçükçe bir karargâhla Ordu Komutanı olarak Anadolu’ya geçiyor. Burada ngilizler ne derse, tam tersini yapıyor. 19 Mayıs 1919’da Samsun’a ayak bastığında tek kelime ile “çağdaşlaşma” diye anılan projeyi düşünüyordu. O nedenledir ki 19 Mayıs’ta Samsun’a Atatürk’le birlikte aydınlanma, laiklik, demokrasi, tam bağımsızlık ve Cumhuriyet de ayak bastı. ‘Millet olmayı öğrendik’ 19 Mayıs’tan sonra Atatürk düşüncelerini nasıl uygulamaya geçiriyor? O dönemde Anadolu’nun durumuna bakarsak, Osmanlı 20 milyon nüfuslu tarım devletiydi. Avrupa’dan çok çok geriydi. Bütünüyle ortaçağı yaşıyorduk. Öğretmen, ebe, hemşire, doktor, mühendis sayımız çok çok azdı. Tabii ki ülkedeki aydınlar bu durumdan rahatsızdı. Onlar da yenilenmek istedi. Ancak buna güçleri yetmedi. Yenilenmeyi, çağdaşlığı başaran Atatürk’tür. Samsun’dan sonra Amasya’da genelge yayımlandı. Halkın öncülüğünde bir kurtuluş çaresi açıklandı. Bu genelge çok ciddidir. leride oluşturulacak anayasanın ilk adımıdır. Erzurum’da biraz daha kapalı ancak Sivas’ta tamamen açık bir şekilde resmen dünyaya harp ilan edildi. Anadolu 400 bin silahlı düşman askeri karşısındaydı. En iyimser tahminle 40 bin askerimiz vardı. Bire on dövüşecektik, biliyorduk. Üstelik bizim hiçbir şeyimiz olmamasına karşın onların arkalarında donanma, tank, top, para ve dünya kamuoyu vardı. Biz tüm bunlara harp ilan ettik. Bir halk düşünün ki, 10 yıl boyunca savaşmış, bu savaşlardan bitkin çıkmış, kimilerinin çocukları esir düşmüş, şehit olmuş, kimilerininki ise gazi olmuş... ‘Kurtuluşumuz Cumhuriyet’te’ Atatürk’ün 19 Mayıs’ta Samsun’a giderkenki düşüncelerinden biraz daha söz edebilir miyiz? Osmanlı döneminde çağdaşlaşmak için Tanzimat gibi adımlar atılmıştı. Ancak çok ürkek adımlardı bunlar. Çünkü laikliğe inanmayan bir ülkenin çağdaşlaşması da mümkün değildir. Atatürk’ün kafasında, Cumhuriyet olgusu vardı. Eğer Batı ile mücadele edilmek isteniyorsa, güçlü olunmalı ve Cumhuriyete inanılmalıydı. Hatta bu düşünce çok öncelerden bu yana vardı. Arkadaşlarının anılarından da biliyoruz ki, Atatürk, 1906, 1907 yıllarında, Ali Fuat Cebesoy’a Misakı Milli sınırları için düşüncelerini söylüyor. 1919’da da Misakı Milli kabul edilmiştir. 1913 yılında, Sofya’ya ataşe olarak giderken Kâzım Özalp’e diyor ki: “Bizi ancak Cumhuriyet kurtarır.” Yani özünde çağdaşlaşma projesi diye özetleyebileceğimiz proje, sonradan güncel heveslerle belirlenmiş bir düşünceler bütünü değildir. Birçoğu Atatürk’ün kafasında çok önceden olgunlaşmıştır. Zamanı gelince de devrimler, birbirini tamamlar nitelikte, gerçekleştirilmiştir. Ortaçağdan yeniçağa geçilecektir artık, dönüş de yoktur. Samsun’da tören ‘Hayalcilik stiklal Harbi ile yıkıldı’ Sizce Atatürk’ü, 19 Mayıs 1919 günü Samsun’a gitmesini sağlayan en önemli etken neydi? Liman von Sanders, Mondros Mütarekesi’nden sonra İstanbul’a çağrılmıştı. Yerine Atatürk tayin oldu, Adana’ya geldi. Gelirken de elindeki silahlardan bir bölümünü Antep’e verdi. Halka, “Örgütlenin, savaşa hazır olun” dedi. Aynı şeyi, Mersin ve civar illerde de yaptı. Bu nedenle Çukurova ve Antep savunmalarının ilk çekirdeği böyle oluştu. Çünkü Atatürk daha o dönemde bir teşhis koymuştu. Türkleri kötü günler bekliyordu. Bir kurtuluş savaşı vermek gerekiyordu. Bu ise ancak halkla olurdu. Bütün çabalar da halkı harekete geçirmekti. İstanbul yönetimi o günlerde Atatürk’ü İstanbul’a çağırdı. Atatürk 10 Kasım günü bulunduğu yerden ayrılacaktı. Bundan iki gün önce de kendisine bağlı İkinci Kolordu Komutanı Ali Fuat Cebesoy geliyor. Atatürk, Cebesoy’a gelecek hakkındaki düşüncelerini açıklıyor. “Halk öncü olacak, biz de, ordu, halka yardımcı olacağız. Halkla birlikte bir kurtuluş savaşı yapılacak” diyor. Daha o günlerde Kurtuluş Savaşı’nın genel planı, amacı, yöntemi saptanmış oluyor. ‘Halkla birlikte Kurtuluş Savaşı’ Samsun’da törenler 19 Mayıs Stadyumu’nda gerçekleştirilecek. Törende, Türk Hava Kuvvetleri ve “Türk Yıldızları” gösteri ekibi ile güç ve cesaretin sembolü “F16 Solo Türk” gösteri ekibi Doğu Park’ta bayram etkinliklerine zenginlik katacak. Etkinlikler, Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün Doğum Günü Kutlaması ve sanatçı Mustafa Ceceli’nin halk konseri ile Cumhuriyet Meydanı’nda devam edecek. Atakum Belediyesi tarafından düzenlenen 19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı etkinlikleri çerçevesinde ise Atakum Eğitim ve Eğlence Merkezi’nde “Ulusal Bağımsızlık” konulu panel düzenlenecek. Panele konuşmacı olarak ADD Genel Başkanı Tansel Çölaşan, İstanbul Barosu Başkanı Ümit Kocasakal, siyaset bilimci İlter Ertuğrul katılacak. Atakum sahilinde de Selda Bağcan konser verecek. zmir’de buzda bayram 19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı, İzmir’de renkli etkinliklerle kutlanacak. Cumhuriyet Alanı’ndaki resmi program saat 08.30’da, Atatürk Anıtı’na çelenklerin konulmasıyla başlayacak. Saat 09.30’da da Atatürk Stadyumu’nda gösteriler gerçekleştirilecek. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin düzenlediği program da saat 16.00’da Bornova’daki buz pistinde başlayacak. Bireysel dans gösterilerinin ardından çiftlerde Özgür Yeşilöz ve Didem Çelen’in “Artistik buz pateni” gösterisi seyircilerle buluşacak. Senkronize ve toplu buz pateni gösterileri görsel bir şölen sunacak. Etkinlikler kapsamında “Gripin” müzik grubu da saat 20.30’da Gündoğdu Meydanı’nda konser verecek. ‘Kendi Rönesansımızı yaşadık’ Ordumuzun gösterdiği fedakârlık, Başkomutan’ın realistliği, smet ve Fevzi paşaların disiplini, bizim zafere ulaşmamızı kolaylaştırmıştı. Bütün bu kavgalar sırasında bile Cumhuriyet konuşuluyordu. Elbette kadınlara eşit haklar verilecek, Latin alfabesine geçilecek, şapka devrimi gerçekleştirilecekti. Türkiye kendi Rönesansı’nı yaşayacaktı. Olmazsa olmazdı. slam ülkelerine bakın, Türkiye’nin Aydınlanmasından geçmediği için onlarla hiç mukayese kabul edilemeyecek bir devletiz. Pek çok üniversitemiz var. Nicelik olarak da nitelik olarak da bu üniversiteler, ne Pakistan’dakilerle, ne Cezayir’dekilerle, Tunus ve Fas’takilerle kıyaslanabilir. Atatürk’ün cumhurbaşkanı olduğu dönemde 19 Mayıs ruhunu, Kuvayi Milliye ruhunu aynı hızla götürmemiz gerekirken, bunu yapamadık. Bir talihsizlik yaşadık. kinci Dünya Savaşı oldu. Planlar askıya alındı. Türkiye çok partili döneme geçti. lk kez Türkiye’de 20 küsur yıl tek başına bir toplumu yönetmiş parti, seçimde yenilince, kavgasız, gürültüsüz iktidarı bırakmıştır. Bu da büyük bir devrimdir. stanbul’da çeşitli etkinlikler İstanbul’da, kutlamalar kapsamında, “Fener Alayı Yürüyüşü”leri, paneller, açık oturumlar, tiyatro gösterileri gerçekleştirilecek. Beşiktaş Akaretler Şair Nedim Parkı önünden başlayarak, Beşiktaş Meydanı’nda sona erecek “Fener Alayı Yürüyüşü” dolayısıyla bugün saat 19.30’dan itibaren Şair Nedim, Nüzhetiye ve Süleyman Seba caddeleri, geçişler esnasında trafiğe kapalı olacak. 92. yıldönümü coşkusu Adana’da da yaşanıyor. Bugün 09.00’da Atatürk Parkı’ndaki Atatürk Anıtı’na çelenkler bırakıldıktan sonra saygı duruşunda bulunulacak ve İstiklal Marşı okunacak. Büyük kutlama töreni ise 18.30’da 5 Ocak Stadı’nda gerçekleşecek. ‘Sahte tarihçilere kanmayın’ Sizce gençlere düşen görevler nelerdir? Bir yurttaşa düşen en önemli görev iyi bir insan ve iyi bir yurttaş olmaktır. yi bir insan olmanın ahlaki vasıfları vardır, ayrı. Ancak iyi bir yurttaş olabilmek için önce tarihimizi bilmemiz gerekir. Tarihimizi de doğru bilmek... Sahte tarihçilere kanmamak... Sahiden çalışkan olmak gerekir. Bizim kuşağın, bir bayrak ya da bir sancak gördüğü zaman gözleri dolar. Şimdi bütün bunlar sanki gereksizmiş gibi davranılıyor. “Demode” kabul ediliyor. Oysa unutulmamalıdır ki Sevr Antlaşması ile Türkiye parçalara bölünmüştü. Yalnızdık. Buna karşın bir zafer kazandık. Gençlerin bu günleri hiç unutmaması gerekiyor. Sevr’de çizilen harita hep gözlerinin önünde olsun. Tarihimizi bilmezsek, geleceğimizi inşa edemeyiz. ‘TAR H M Z Y B LEL M, ÖĞRENEL M’ Özakman, Atatürk’ün gençlere armağanı “19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı”nda, gençlere sesleniyor. “Tarihimizi iyi bilelim, öğrenelim. Bilelim çünkü gençlere armağan edilen 19 Mayıs, kurtuluş, laiklik, demokrasi, aydınlık, tam bağımsızlık demek. Çünkü tarihimizi bilmezsek, geleceğimizi inşa edemeyiz” diyor. Cumhuriyet Tanıkları sergisi Beşiktaş Belediyesi Sanat Galerileri Koordinatörü Selçuk Kaltalıoğlu’nun Atatürk’ün fotoğraf karesine giren 3 bin fotoğrafı bir araya getirerek hazırladığı “Cumhuriyet Tanıkları” sergisi Akatlar’daki Mustafa Kemal Kültür Merkezi’nde (MKM) önceki akşam Beşiktaş Belediye Başkanı smail Ünal tarafından açıldı. Atatürk’le birlikte fotoğraflara giren 700 kişinin kim olduklarını bularak fotoğraflar yanına bir de kimliklendirme çalışması yapan Kaltalıoğlu, kim olduklarını belirleyemediği 300 kişinin yakınlarının bu sergiyi gezerek kimliklendirme çalışmasına yardımcı olmasını bekliyor. Sergi 30 Haziran’a dek açık kalacak. (Fotoğraf: ŞULE KÖKTÜRK) C MY B C MY B