Katalog

11 ARALIK 2011 PAZAR CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER Son on yılın en büyük protestosuna sahne olan Moskova’da on binlerce kişi Putin’i istifaya çağırdı 15 Renkli devrim provası mı? krayna’da 2004’teki Turuncu Devrim’den sonra, özellikle 2005 yılında, Rusya’da Putin karşıtı koalisyon güçlenmiş, Komünist Partisi, ABD yanlısı liberal partilerle yakınlaşma yoluna gitmişti. Uzmanlar, yine benzer bir sürecin yaşanabileceğini ve komünistlerin, Kremlin’e karşı Batıcı çevrelerle yine ittifak yapabileceğini belirtiyor. DENİZ BERKTAY U Moskova’da devlet televizyonunun canlı olarak yayımladığı gösteri olaysız sona erdi. Muhalefetle görüşmeye hazır olduğunu bildiren Birleşik Rusya, buna karşın ülkenin Ukrayna’dakine benzer bir karışıklığa sürüklenmemesi gerektiği vurgusu yaptı. (Fotoğraf: EPA/REUTERS) SURİYELİ SÖZCÜ: ‘Rus Baharı’ ve Korku Duvarı (2) Çok değil birkaç yıl önce yaptığım son Rusya gezisinde tanıdığım rehber; “Ruslar” demişti: “Siyaseten hiçbir zaman böylesine ölü, böylesine sönük olmadı!” Mesleği gerçekte doktorluk olan rehberimiz, ekmeğini taştan çıkarmak için turist gezdiriyordu. Baş döndürücü hızla son bir haftada internette örgütlenen muhalefetin simge ismi 35 yaşındaki Aleksei Navalny gibi o da aynı “postSovyet dönemi” kuşağındandı. St. Petersburg’u bize unutulmayacak şekilde gezdiren genç doktor rehberimiz; “Putin’siz Rusya!” sloganıyla bugün meydanlara dökülen Ruslardan farklı şeyler söylemiyordu. Bundan böyle yazıda “Dimitri” adıyla anacağım genç rehber; Navalny’nin “Dolandırıcılar ve Hırsızlar Partisi” ismini taktığı “Birleşik Rusya”/iktidar partisinin çok yaygın ve sistemli yolsuzluklarından şikâyetçiydi. Doğalgaz ve petrol şirketlerindeki gizli hisseler yoluyla, Putin’in 40 milyar dolar civarında servet edindiğini ilk kez bana o söylemişti. Bu minval bilgilerin internet ortamında gayet yaygın olduğunu ancak “Putinizm” baskıları nedeniyle serbestçe konuşulamadığını anlatıyordu Dimitri. Mülakat tahrif edildi KİEV Rusya’nın başkenti Moskova, son on yılın en büyük protesto gösterisine sahne oldu. Moskova’nın Bolotnaya Meydanı’nda toplanan 40 binden fazla gösterici, geçen pazar günü düzenlenen parlamento seçimlerine hile karıştırıldığını ileri sürerek, Başbakan Vladimir Putin’i istifaya çağırdı. Ülke genelinde yüzde 3 oy alan, buna karşılık Moskova ve St. Petersburg’da önemli kitle desteği bulunan liberal ve Batıcı çizgideki Yabloko Partisi’nin liderlerinin konuşma yaptığı miting, her kesimden muhalifin katıldığı ve Putin’in iktidara gelişinden bu yana düzenlenen en büyük kitle gösterisi oldu. Moskova’daki miting olaysız şekilde sona ererken diğer kentlerde düzenlenen bazı izinsiz mitinglere polisin müdahale ettiği bildiriliyor. Diğer yandan, Rusya Hıfzıssıhha Müdürü Gennadiy Onişçenko’nun mitinglerde grip hastalığının yayılabileceğini gerekçe göstererek önceki gün halkı protesto gösterilerine katılmamaya çağırmasına karşılık, Rusya yönetimi, son iki gün boyunca, protestolara yönelik sakin bir tutum sergilemeyi tercih etti. Buna karşılık, Rusya’nın en yaygın sosyal paylaşım sitesi olan ve muhalif tartışma gruplarının olduğu Vkontakte.ru sitesinin kurucusu Pavel Durovun’un, Rus makamlarının ısrarına rağmen muhalif tartış ma gruplarını kapatmadığı için St. Petersburg Savcılığı tarafından sorguya çağrıldığı bildiriliyor. Rusya parlamento seçimlerinde ikinci parti olan Rusya Komünist Partisi, seçimlere pek çok ilde hile karıştırıldığını söyleyerek seçimlerin gayrimeşru olduğunu söylerken, partisi seçimlerde dördüncü olan ve zaman zaman Kremlin’le işbirliğine giden radikal milliyetçi lider Vladimir Jirinovski’nin Rusya Liberal Demokrat Partisi ise, seçimlerin genel olarak meşru olduğunu, fakat bazı illerde seçimlerin yeniden yapılmasını savunuyor. Muhalefete yakın olan çevreler, iktidardaki Birleşik Rusya Partisi’nin Moskova ve St. Petersburg gibi kentlerde ülke ortalamasının altında oy almalarına rağmen, Kafkasya gibi bölgelerde yüzde 99’un üzerinde oy almasının, büyük kentlerin uluslararası gözlemcilerin bulunabildiği yerler olmasından, buna karşılık uzak bölgelerde Kremlin’e bağlı yerel yöneticilerin se Dış Haberler Servisi Suriye Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Cihad Makdisi, Devlet Başkanı Beşşar Esad’ın Amerikan ABC televizyonuna verdiği mülakatın tahrif edildiğini ve hakkıyla yayımlanmadığını söyledi. Dışişleri Bakanlığı’nda düzenlediği basın toplantısında Makdisi, mülakatın bazı kısımlarının değiştirildiğini, bazı kısımlarının da eksik verildiğini belirtti. Makdisi, “sorumluluk bende değil” şeklinde medyada yer alan ifadelerinin yanlış çim sonuçlarını istedikleri gibi çarpıtabilolduğunu, Esad’ın güvenlik güçleriyle ilgili me imkânına sahip olmasından kaynakolarak “Bunlar benim değil devletin landığını iddia ediyorlar. Resmi sonuçlara göre Birleşik Rusya kuvvetleri, ben devlet başkanıyım, anayasal Partisi’nin yüzde 50’nin altında oy almış bir durum var, hatalar evet yapıldı ancak bu olması ve muhalif kesimlerin hareket hatalarla ilgili hesabın sorulacağı” ifadelerini kullandığını vurguladı. Sözcü, röportaj lenmesi, Rusya’da Batılı ülkelerin girisırasında, Esad’ın soruları açık şekilde şimleriyle renkli devrimlerin yaşanması cevapladığını ancak televizyon kanalının bu tartışmalarını gündeme getirdi. Birleşik cevapları genelde evethayır şeklinde Rusya Partisi, iç karışıklıkların Batılı ülverdiğini, bunun da Esad’ın konuşmalarının kelerin çıkarlarına hizmet edeceğini söyyanlış anlaşılmasına sebep olduğunu lerken, muhalefetle her zaman görüşmeye belirtti. Makdisi, Esad’ın “böyle bir emri hazır olduklarını, fakat protestoların, ülkeancak deliler verebilir” şeklinde yi Ukrayna’daki karışıklıklara sürüklememesi yayımlanan sözleriyle ilgili, “Devlet gerektiğini belirtti. Başkanı Esad burada, ‘Ordularını Ukrayna’da 2004’te meydana gelen Turuncu Afganistan’a ve Irak’a göndermek Devrim’den sonra, özellikle 2005 yılında, Rusdelicedir. Irak’ta 6 bin kişi öldü’ ya’da Putin karşıtı koalisyon güçlenmiş ve o dösözlerini kullandı. Ancak nemde Komünist Partisi, ABD yanlısı liberal partelevizyon kanalı bu kısmı tilerle yakınlaşma yoluna gitmişti. Uzmanlar, son tahrif edilmiş şeklinde seçimlerin ardından, Rusya’da yine benzer bir süverdi” dedi. Makdisi, recin yaşanabileceğini ve oylarını arttıran kobasına, mülakatın orijinal münistlerin, Kremlin’e karşı Batıcı çevrelerle yiversiyonunu izletti. ne ittifak yapabileceğini belirtiyor. ‘Çürük çorba malzemesinden bıktık’ Doktor olması hasebiyle Rusya’nın gerileyen sağlık koşullarından, düşük doğum hızıyla daralan nüfusundan, kronik alkol problemlerinden, azgelişmiş ülkelerle karşılaştırılabilecek ölçüde kısa yaşam beklentilerinden de Dimitri söz etmiş; yoğun ekonomik sorunlardan yakınmıştı. Ekonominin temel dayanağının yüksek petrol gelirlerinden ibaret olduğunu anlatan muhatabım; bunun yanı sıra ortada doğru dürüst bir Rus imalatı da olmadığını belirtmişti. Hatta şöyle bir şey söylemişti: “Büyük mağazalardaki mallara şöyle bir bakın: Hindistan, Çin, Bangladeş, Kore… Asya’ nın dört bir yanında üretilen eşyalar görürsünüz. Bunlar arasında tek bir ‘Rusya Federasyonu malıdır” etiketine rastladınız mı? Rusya görece anlamda geriliyor ve çok yönlü bir gerileme bu.” Bir dokun bin ah işit misali St. Petersburg’da geçirdiğim üç gün boyunca Dimitri’yi dinledim. Putin karşıtı sloganlarla büyük “korku duvarını yıkıp” sokaklara inen Ruslara baktıkça şimdi hep onu, doktor rehberim; Dimitri’yi düşünüyorum. Zembereğinden boşalan bu yüksek dozlu muhalefet, sadece pazar günkü seçimlerde yapılan sandık hileleriyle açıklanamaz. Hileli seçim, yıllar yılı kendisini ifade edemeyen muhalefetin belli ki sabrını taşıran son damla oldu. “Putin karşıtı gösterilerde” yer alan Rus muhaliflerin geniş dağılımından da nitekim bunu anlayabiliyoruz: Liberallerden milliyetçilere, sağ uçtan sol uca dek her siyasi görüş mensubu var aralarında. Dün, bu geniş dağılımdan gelen, çok yönlü muhalefeti, küresel kanal “France 24” televizyonuna konuşan bir Moskovalı; “Önümüze dayatılan bu çorbanın çürük malzemelerinden artık bıktık!” diye anlattı: “Yalnız işbaşındaki Birleşik Rusya Partisi’nden değil; muhalefet partilerinden de usandık. Muhalefet de sahici bir seçim sunmuyor. Yoz politikacılardan, yolsuzluklardan çok daraldık. Fikir ve ifade özgürlüklerinin olmadığı bir rejimde yaşamaktan sıkıldık!” DR. MUHAMMED SAMEH: ‘Müslüman Kardeşler Riyad’ı model alabilir’ MİNE ESEN stanbul’da İktisadi Kalkınma Vakfı tarafından düzenlenen “Değişen Ortadoğu ve Kuzey Afrika Üzerine Türkiye ve Avrupa Perspektifleri” başlıklı toplantıda aralarında siyaset, akademi dünyasından yerli ve yabancı uzmanlar bölgedeki değişim sürecinin Türkiye ve AB gibi uluslararası aktörler açısından doğurduğu sonuçları tartıştı. Avrupa Parlamentosu üyesi, TürkiyeAB KPK Eşbaşkanı Hélène Flautre, model nitelemesinin tarihin sona ermesi gibi bitmiş bir süreci anlattığını, içindeki dinamik devinimi ifade etmekte yetersiz kaldığı görüşünü dile getirdi. Türkiye’nin özellikle laik demokrasi ile ilgili başarılarının önemine değinen Flautre, AB’ye, bölgeyi anlamaya çalışırken klişelere bağlı kalınmaması tavsiyesinde bulundu. AKP milletvekili TBMM Dışişleri Komisyonu Başkanı Volkan Bozkır, “Suriye’nin yanlışın bir yerinden dönüp bölgede barışa ve istikrara katkı yapan ülke konuma tekrar dönmesini istiyoruz” dedi. Bozkır, “Bölgede maalesef BM, NATO ve AB artık etkinliğini gösterememekte ve bu boşluğu da Türkiye doldurmuştur” ifadesini kullandı. EuroArab Forum’dan Dr. Muhammed Sameh bölgenin, uluslarötesi işbirliği ve entegrasyon karşısında milliyetçi ve dini izolasyon ikilemiyle karşı karşıya kaldığını söyledi. Cumhuriyet’e konuşan Sameh, Türkiye’nin yaşadığı deneyimlerden yararlanılmasının önemine vurgu yaptı ancak birebir uygulamanın mümkün olmadığını dile getirdi. Demokratik ve modern bir Mısır arzuladığını söyleyen Sameh, Müslüman Kardeşler’in Türkiye’yi model olarak görmeyeceklerini, hatta ileride Riyad’a yakın olabileceklerini savundu. Sameh, “Arap Baharı Suudi Arabistan’a uğrar mı” sorumuza ise eninde sonunda yanıtını verdi. Mısır Özgürlük ve Demokrasi için Arap İttifakı Başkanı Wael Nawara, olası bir Müslüman Kardeşler iktidarının toplumun bir kesiminde bir kere geldiler mi tıpkı Mübarek dönemi gibi bir daha gitmezler kaygısına neden olduğunu söyledi. İ Yirmi yılın en büyük gösterisi Muhalifler, Arap Baharı’ndaki gibi şimdi uluorta “diktatörü devirmek” talepleriyle meydanlara inmiyor. Putin karşıtı sloganlar atmakla birlikte, Rusya’nın muhalif gösterilerinde öncelikli olarak ileriye sürülen talepler; “hileli seçimlerin iptali” ve “YSK başkanının istifa etmesi” ile sınırlı… Parlamento seçimlerinden bu yana geçen ilk haftada birdenbire “son yirmi yılın en büyük gösterilerine” dönüşen sokak hareketleri; bu bağlamda daha çok 2009’da İran’da yaşanan “Yeşil İsyan”ı anımsatıyor. Hatırlanabileceği gibi İran’ın “Yeşil İsyan”ı da, hileli seçime karşı, “sandığın yenilenmesi” istemiyle internet ortamından yayılan bir örgütlenmeyle başlamış, kısa sürede “Ahmedinejad” ve “rejim karşıtı bir bilek güreşine” dönüşmüştü. İran; Mısır ve Tunus gibi ülkelerle karşılaştırılmayacak oranda güçlü ve örgütlü bir “baskı devleti” olduğu için, ivme dozu yükselen isyan on beş günde, her türlü zor ve şiddete başvurularak ardından bastırılmıştı. Büyük olasılıkla Rusya’da da olacak olan şimdi budur. Tarihini geçmişte birkaç kez sıfırlayan Rusya; İran gibi malum bir “devrim ülkesi”. Bu ülkelerde isyanlar büyürse, işin sonu devrim yapmaya kadar varıyor. “Putin Rusyası” da, “Ahmedinejad İranı” gibi durumu bu itibarla hemen zapturapt altına almak için her yöntemi kullanacaktır. Ahmedinejad’ın sokaklarda misalisyancıları sindiren “besiç” güçleri varsa, Putin’in de partisinin sözüm ona “gençlik kolları” olarak adlandırılan “Naşi”leri var. Putin rejimi, TV ekranlarında gördüğümüz devasa güvenlik aparatusunu “isyancılar” üzerine salmakla yetinmeyecek, Hitler’in “gençlik kollarıyla” karşılaştırılan “Naşiler”de muhalifleri hizaya sokmak amacıyla ilk günden bu yana olduğu gibi büyük ihtimalle seferber edilecek. Marttaki cumhurbaşkanlığı seçimlerine hazırlanan Putin, ciddi bir yol ayrımında. Ya komşu İran’da tanık olduğumuz yöntemlere başvurup büsbütün sertleşecek ya demokratik taleplere taviz verecek. Siz demokratik bir Putin düşünebiliyor musunuz? Keşke olabilse... C MY B C MY B