Katalog

21 EK M 2011 CUMA CUMHUR YET SAYFA [email protected] EKONOMİ 9 Küçük’e göre hükümetin çözümünün yine dolaylı vergileri arttırmak yönünde olması düşündürücü Ekonomi Bıçak Sırtında İçinde bulunduğumuz yılda, alınan ekonomik önlemler çelişkili görülebilir. Önceleri ekonomide aşırı ısınma tanısı konuldu. Aşırı ısınmayı önlemek, iç talep genişlemesinin fonlanmasını kısıtlayıcı para politikası önlemleri alındı. Bankaların zorunlu karşılık oranları yükseltildi; TL türünden karşılıklara TCMB’nin faiz vermemesi kararlaştırıldı; banka kredi kartlarında nakit çekme olanağı koşullara bağlandı, aylık asgari ödeme oranı yükseltildi. Tüm bunlar enflasyon riskine karşı sıkı para politikası izleme niyetini gösteriyordu. Dünyada kriz göstergeleri, ekonominin durgunluğa girebileceği kaygısını doğurduğundan, özür dilerim, bu ne perhiz bu ne lahana turşusu dedirtecek türden faiz indirimine gidildi. Geçen hafta, cari işlemler açığı, kamu kesimi finansman açığının sürmesi nedeniyle, yine iç talebi daraltıcı, kamu gelirlerini arttırıcı, vergi önlemleri yanı sıra vergi etkisi doğuracak yüksek oranlı zamlar yapıldı. Söylemlerin aksine tüm bu önlemler ekonominin bıçak sırtında olduğunu gösteriyor. Ekonomide enflasyon hızlanabileceği gibi durgunluk da yaşanabilir. Daha kötüsü, durgunluk içinde fiyat artışlarının hızlanması iktisatçıların ifadesi ile “stagflasyon” tehlikesi var. Ekonomi bıçak sırtından her iki yana da yuvarlanabilir; hatta her iki olumsuzluğu birlikte de yaşayabilir. AKP’nin ekonomik açıdan başarılı olduğu izlenimi, iç ve dış sesyayarların da desteğiyle yaratıldı. 2000’li yıllar sonrası 2007 yılına değin dünya ekonomisinde hızlı gelişmenin yarattığı olumlu etkiler; ayrıca AKP’nin 2001 krizinden sonra iktidara gelmesi nedeniyle baz etkisi, bu izlenimi en azından bazı kesimlerde güçlendirdi. Bizde tartışmalar genelde bilgiye, verilere, rakamlara dayanmadığından, ağız kalabalıklığı, şarlatanlığı da bir yöntem olarak benimsendiğinden, nesnel değerlendirmeler pek yapılmaz. AKP’nin ekonomi alanında ne denli başarılı olduğunu ortaya koyabilmek için, iktidara geldiği 2002 yılı sonu ile 2010 yılı itibarıyla karşılaştırmalı olarak aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. 2011 yılı sonuçları henüz kesinleşmediğinden, karşılaştırma 20022010 yılları arasında yapılmıştır. İç Borç Stoku (milyar TL) Dış Borç Stoku (milyar USD) İhracat/İthalat karşılama oranı (%) Dış Ticaret Açığı (milyar USD) Cari İşlemler Açığı (milyar USD) Cari Açık/GSYH (%) Yurtiçi Tasarruf/GSYH (%) (Cari fiyatlarla) Bütçe Açığı/GSYH (%) Fiyat Artış Hızı (%) (Yılsonu TÜFE) Büyüme Hızı ( GSYH) (%) Tüketici Kredileri (milyar TL) (Cari fiyatlarla) Tüketici Kredisi/Banka Kredisi (%) 2002 149.9 130.4 70.0 15.5 1.5 1.0 19.0 15.7 29.7 7.9 7.5 11.0 2010 352.8 290.4 61.4 71.5 48.5 6.6 12.6 3.7 6.4 8.9 181.8 32.3 Güven filizi kırılmasın Vergi gelirlerinin yüzde 67’sinin dolaylı vergilerden alındığını hatırlatan Küçük, ÖTV zamlarının otomotiv ve yan sanayiyi vurduğunu, sanayicide oluşmaya başlayan güven filizlerinin kırıldığını dile getirdi. Ekonomi Servisi İstanbul Sanayi Odası (İSO) Yönetim Kurulu Başkanı Tanıl Küçük, çarpıklıkları giderecek bir vergi reformunun hayata geçirilmesi gerekirken hükümetin çözüm refleksinin dolaylı vergileri arttırmak yönünde olmasının düşündürücü olduğunu söyledi. Tanıl Küçük, İSO’nun “İstanbul Sanayi Forumu” adıyla Swissotel’de düzenlediği 2011 yılı II. Meslek Komiteleri Ortak Toplantısı’nın açılışındaki konuşmasına, önceki gün herkeste tarifsiz üzüntülere yol açan acı olayı ve şehitleri anarak başladı. Küçük, “İyi giden tarafların yanında, yüksek cari açık karnemizdeki en kırık not oldu. Türkiye’nin bu kronik sorunu çözmesi gerektiği açıktır” dedi. Son uygulamaların bir miktar hayal kırıklığı yarattığını ve moral bozduğunu belirten Küçük, kaynak yaratmadaki sıkıntının ana nedeninin Türkiye’de girdi maliyetlerinin, özellikle de kamu kaynaklı girdi maliyetlerinin rakiplere göre halen yüksek bulunması olduğunu vurguladı. Küçük, ÖTV’ye yapılan zamların, üretim ve ihracat artışının önderliğini yapan otomotiv sektörünü ve yan sanayiyi olumsuz etkileyeceğini savundu. Dolaylı vergilerin yüksekliğine de işaret eden Küçük, görüşlerini şöyle özetledi: “2010’da toplam vergi gelirlerimizin yüzde 67’si dolaylı vergiler kaynaklıdır. 1990’ların başında yüzde 10’lar civarında olan dolaylı vergiler payının yıllar içinde 5 kattan fazla artarak 2010’da yüzde 51.7’ye çıktığını göstermektedir. Beklentimiz, kayıt dışını kayıt altına alacak, vergi sistemimizi adil ve etkin bir yapıya taşıyacak kapsamlı vergi reformunun en kısa sürede hayata geçirilmesidir.” ŞÇ YE Y NE ‘BARAJ’ MUSTAFA ÇAKIR Her gün yeni zam ve güncellemelerle yurttaşın alım gücünü zayıflatan hükümet, makam otomobilleri için 102 ile 112 bin lira arasında değişen bütçeler ayırdı. Kamu yeni araca doyacak Yeni yılda Cumhurbaşkanlığı 11, TBMM 17, Başbakanlık da 4 yeni taşıt edinecek. Yargıtay’a 31, Danıştay’a 10, Sayıştay’a da 3 araç tahsis edilecek. Kurumların satın alacakları taşıtların vergi öncesi azami satın alma bedellerini gösteren cetvele göre devletin en tepesinde yer alan kamu kurumlarının makam otomobilleri için en fazla 112 bin 500 bin lira, diğer bakanlıklardaki makamlar ile Dışişleri Bakanlığı’nın protokol hizmetlerinde kullanacağı taşıtlar için 102 bin lira, diğer binek otomobiller için 36 bin 500 lira ödeme yapılabilecek. AKP döneminde ekonominin, yıllık ortalama büyüme hızı yüzde 5.2’dir. Sabit fiyatlarla büyüme hızı hesaplanırken kullanılan milli gelir deflatörü genellikle ÜFE ve TÜFE’den daha düşüktür. Milli gelir tahminleri ÜFE ya da TÜFE’ye göre enflasyondan arındırıldığında, yıllık ortalama büyüme hızı yüzde 5.2’nin de altında kalmaktadır. Büyüme dışında en çok övünülen ihracat artışı ve ticaret konusuna gelindiğinde, bu dönemde ithalat, ihracattan çok daha hızlı artmış olduğundan, ihracatın ithalatı karşılama oranı yıllık yüzde 70.0’ten yüzde 61.4’e gerilemiş, dış ticaret açığı yıllık 15.5 milyar USD’den 71.5 milyar USD’ye yükselmiştir. Dış ticaret açığındaki büyümeye yatırımlar hesabındaki açık da eklenince, 2002 yılında 1.5 milyar USD olan cari işlemler açığı 2010 yılında 48.5 milyar USD’ye, cari işlemler açığı/GSYH oranı da yüzde 1.0’dan yüzde 6.6’ya yükselmiştir. Bu dönemde, iç tasarruf/GSYH oranı yüzde 19.0’dan yüzde 12.6’ya gerilediğinden, dış açık büyüdüğünden, bütçe açıkları sürdüğünden AKP döneminde iç borç stoku cari fiyatlarla (2010 sonu itibarıyla) yüzde 135.4 oranında artarak 352.8 milyar TL’ye yükselirken dış borç stoku da (USD bazında) yüzde 122.7 oranında artarak 290.4 milyar USD’ye yükselmiştir. Aynı dönemde bankaların vermiş oldukları tüketici kredileri cari fiyatlarla 7.5 milyar TL’den 181.8 milyar TL’ye, toplam kredileri oranı da yüzde 11.0’dan yüzde 32.3’e yükselmiştir. Rakamların ortaya koyduğu gibi, yaşanan refah artışı büyük ölçüde borçlanma ile fonlanmıştır. Böyle bir ekonominin bıçak sırtında olması da doğal sonuçtur. ANKARA Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile işçi konfederasyonları arasında 2821 sayılı Sendikalar Yasası ile 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Yasası üzerindeki görüşmeler sona erdi. DİSK’in çekildiği görüşmelerde, yüzde 10 olan işkolu barajının binde 5’e düşürülmesi benimsenirken işverenlerin indirilmesine karşı çıktıkları yüzde 50+1 olan işyeri barajının da aynen korunması öngörüldü. İşletme barajında da yüzde 50+1 olan oran yüzde 40’a indirilecek. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik’in başkanlığında önceki gün toplanan Üçlü Danışma Kurulu’nda Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Yasası’nda yapılacak değişiklikler ele alındı. 7 saat süren toplantıyla, iki yasa üzerindeki değişikliklere ilişkin çalışmalar tamamlanmış oldu. Görüşmelerde işyeri barajını “kırmızı çizgileri” olarak gören işverenlerin dediği gerçekleşmiş oldu. Görüşmelerde, yüzde 10 olan işkolu barajının da binde 5’e çekilmesi kararlaştırıldı. Türkİş Genel Başkanı Mustafa Kumlu, “Taleplerimizi ilettik ama yüzde yüz mutabakat sağlamış değiliz” dedi. Hakİş Genel Başkanı Mahmut Arslan da “Yüzde yüz uzlaşı yok ama yeterli konsensüs olduğunu düşünüyorum” dedi. Ekonomi Servisi Kamu kuruluşları, 2012’de 6 bin 434 adet yeni taşıt satın alacak. AA muhabirinin 2012 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Tasarısı’ndan derlediği verilere göre, önümüzdeki yıl satın alınacak taşıtların 5.727’si genel bütçeli kuruluşlar, 707’si özel bütçeli idarelerce kullanılacak. Yeni yılda satın alınacak taşıtlar içinde özel güvenlik önlemli makam araçları ile özel güvenlikli servis araçları da bulunacak. 2012’de 2’si Cumhurbaşkanlığı, 2’si Milli Savunma Bakanlığı, 39’u Dışişleri Bakanlığı’na tahsis edilmek üzere 43 güvenlik önlemli taşıt satın alınacak. Öte yandan, 2012’de düzenleyici ve denetleyici kurumlardan Bilgi Teknolojileri İletişim Kurumu’na 15, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’na 4, Kamu İhale Kurumu’na 2 olmak üzere toplam 21 taşıt alınacak. BANKALARIN ÇALIŞAN SAYISI AZALDI Ekonomi Sevrisi Türkiye Bankalar Birliğinin ‘Çağrı Merkezi İstatistikleri’ne göre, TemmuzEylül 2011 dönemi itibarıyla, çağrı merkezlerine gelen toplam çağrı sayısı önceki döneme göre yüzde 2 artarak yaklaşık 68.1 milyon oldu. Çalışan sayısı 6 bin 791 kişi iken bunun 5 bin 719’u yarı ve tam zamanlı çalışan müşteri temsilcilerinden oluştu. Önceki döneme göre çağrı merkezi çalışan sayısında 104 kişilik bir azalış gerçekleşti. Müşteri temsilcisinin günlük ihtiyaç molası süresi 9 saatlik çalışma periyotu içinde 38 dakika, yemek molası süresi 51 dakika oldu.Muhasebe kaydı yaratan finansal işlemlerin toplamı 1.7 milyon adet, muhasebe kaydı yaratan finansal işlem hacmi toplamı 4.4 milyar lira olarak gerçekleşti. ET ’den 50. yıl sürprizi ETİ, 50. kuruluş yılı kapsamında daha önce hiç sinema izlememiş ve 3D film görmemiş Rizeli köylülere 7’den 70’e yeni bir perde açtı. ETİ İcra Kurulu Başkanı Dr. Hakan Polatoğlu, “50. kuruluş yılı etkinliklerimizi klasik tarzdaki kutlamalardan farklılaştırmak istedik. Bu amaçla ETİ Mutluluk Gönüllüleri adını verdiğimiz bir ekip oluşturduk. Kutlamalarımız kapsamında lokasyon, coğrafya, koşullar ve sahip olunan imkânlar nedeniyle o bölgede yapılmamış ‘ilk’ler içeren etkinlikler yapıyoruz. Bunları düzenlerken hayata küçük mutluluklar katmanın yanı sıra temeldeki çıkış noktamız sürpriz mutluluklar yaşatmak olacak” dedi. C MY B C MY B