Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 4 EYLÜL 2010 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 13 CMYB C M Y B İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Boykotla Evet Arasında Başbakan Erdoğan’ın Diyarbakır mitingi haberleri, dün çok daha çıplak bir biçimde bölge halkının ne kadar da ağır bir baskı altında, referandumda “boykotla evet arasında” sıkıştırıldığının örnekleriyle doluydu. Siyasal ve sosyal anlamda çok uzun bir dönemdir, bir diğerini reddetmeden öne çıkarılacak kimliğin Kürtçülük-dincilik mi olacağı, PKK denetiminde siyasallaşma ya da cemaatler denetiminde iktidar partisine sığınma, eksenlerinde zikzaklı, hangi tarafından daha güçlü bastırdığına bağlı yürürken, pratikte feodalizmin, ağaların, törelerin güçleri, baskıları, gelir dağılımı çarpılması da katlanarak katlandı... İşler öylesine çığırından çıktı ki... Bölgeye birkaç yıl ara ile gittiğinizde dar bir çevrede akıl almaz zenginlik, güç odaklanması ile sırıtan ölçeklerde kitlelerin yoksullaşması, yoksunlaşması, çaresizliğin kent yaşamındaki çarpıcı görüntüleri ürkütüyor. Son referandum kampanyasında boykot-evet eksenindeymiş gibi gözüken ırkçı, dinci kimlikleri önde iki partinin çatışmasının su yüzüne çıkardığı gerçeklik ise, dincilik ve ırkçılığın birlikte, en fanatik bakış açısı ile toplumsal yaşam savaşımında, örgütlenmelerde merkez, eksen yapılmasının, gerçek demokrasi, insan hakları, paylaşım algılaması kavgasında, insanca yaşamdan, haklardan ne ölçeklerde gerilere sapılabileceğinin boyutlarını sergiliyor... Biliyorsunuz yakın tarihlerde referandum uğruna kamu kaynaklarını çok daha hızlı, hovardaca tüketen AKP iktidarının sıcak para desteğinin de bir yansıması olarak, çok parlak yeni özelleştirme ihaleleri gerçekleştirildi; kamu kaynakları ile çok pahalıya elde edilen enerjinin, üreticiye satışı sürecine özel şirketler yerleştirildi. Enerji satışı sürecinin ihalelerinde verilen astronomik rakamlar, tek başına nasıl bir tüketim aşamasında, devleti ve tüketiciyi sömürmeye yönelik çarkların kurulduğunun belgesi. Yaşadığınız bölgede daha önceden bir başka özel şirket bu işleri yapıyor idiyse, çok yaygın geriye dönük bir borç, haciz hesaplaşması ile yüz yüze gelmiş olabilirsiniz. Örneğin faturası gelmemiş ya da sizin belgesini saklamadığınız için eksiksiz ödeme yaptığınızı kanıtlayamayacağınız durumlar için, 1-2 yüz bin liralık elektrik borcunuz hacizle 700-800 bin lira olarak sizden tahsil edilebilir. Aslında ben bu paragrafı bir başka amaçla, araya renk olsun diye sokuşturuverdim. Söz konusu ihaleler aşamasındaki bilgilerin satır arasını yeniden okumak, sizlerle paylaşmak istiyorum. Güneydoğu Anadolu’yu kapsayan ihale en ucuz özelleştirme satışıydı. Bu bölgede %70’ler üstüne çıkan kaçak vardı. Çünkü çoğunluk yoksuldan daha yüksek ölçeklerde elektrik kullanan ağalar, para babaları... kaçak elektrik kullanımında yarışıyorlardı. Devleten aldığı her tür kamu hizmetinin karşılığını, kazancının vergisini vermemeyi yıllardır verilen siyasal ödünlerle de bir alışkanlık haline getirmişlerdi... Erdoğan’ın çok polemiği yapılacak Diyarbakır konuşmasından iki gün önceki bir haberi de gözünüze sokmak niyetindeyim... Adı önemli değil, merkeze bağlı bir belediyede, besbelli kasıtlı vatandaşa erzak ya da para yardımı yapılacağı haberi uçurulmuş. Savurdan sonra, gece karanlığında belediye binasını saran binlerce çoluk çocuk, kadınların görüntüleri sabah televizyon haberlerinde... Belediyeden zaten evlere yapılabildiği kadarı ile yardımın yapıldığı duyuruluyor, kadınlardan evlerine dönmeleri isteniyor. Ama çok yoksul, yoksun, bir o kadar hak yerine sadaka düzenine alıştırılmış kadınlar söz dinlemiyor, yardımı almadan evlerine gitmemekte direniyorlar. Saatler geçiyor, dağılmayan kadınları sonunda polis gücü ile ikna etmek, evlerine yollamak zorunluluğu ortaya çıkıyor... Gerçek şu ki dini inançları, ırksal kimliği öne çıkarılarak, evrensel insan hakları, demokratikleşme, siyasal, toplumsal örgütlenme ilkelerinden çok uzakta, fanatizmin kucağında, iki eksenli, aslında ikisi birden baskılanarak tavır almaya zorlanan bölge insanının, çıkarları adına örgütlenmesi, bilinçlenmesi ekseni çok çarpıtılmış olarak “özgürleştirilmesi” gerçeği elbette aynı şiddette olmasa da bir biçimde, ABD işgalci güçleri tarafından özgürleştirilen(!) Iraklıların gelişim tablosuna benzemeye başladı. Kişisel gözlemim referandum kampanyalarına, propagandaların da eksen yapılan 12 Eylül 1980’den çok geride, çok acımasız, çok çaresiz bir durum var. 12 Eylül’den güç alan devlet şiddeti, PKK terörü, aslında birbirlerini neden sonuç ilişkileri içinde beslerken, feodalizmi, ağalığı, bölgedeki yoksullaşma, yoksunlaşma, geri kalmışlığı, sömürüyü de katlayarak, ırkçılık ve dincilik eksenlerinde akıl almaz bir geriye, çağdışılığa sürüklenişi de, çaresizlik, kader gibi topluma dayattılar... Şimdi, demokratikleştirme, özgürleştirme adına referandumda “evet-hayır” baskısında yöre insanı kaygılı.. AKP saflarında, evette önde görünmek mi, PKK saflarında, boykotçu olmak mı? Hangisi can simidi, hangisi cezalandırmacı? soner@cumhuriyet.com.tr AKP’li bakanlar vergi ve prim borçlarõ faizlerinde indirim, taksitlerde kolaylõk sağlanacağõnõ açõkladõ Ekonomi Servisi - AKP hükümeti referanduma günler kala vergi ve prim borçlarõna affõ gündeme geti- rerek iş dünyasõ ve esnafõ beklenti- ye soktu. Başbakan Yardõmcõsõ ve Devlet Bakanõ Ali Babacan’õn ‘vergi ve prim borçlarına kolaylık kararı’ aldõklarõnõ açõklamasõnõn ardõndan dün Maliye Bakanõ Mehmet Şim- şek, vergi ve prim borçlarõnõn yapõ- landõrõlmasõnda, alacaklarõn reel de- ğerinin altõnda olmayacağõnõ, böyle bir uygulamanõn maliyet değil gelir getireceğini savundu. Babacan’õn ‘karar aldık’ açõklamasõna karşõn, Şimşek’in ‘henüz çalışma yapma- dık’ demesi kafalarõ karõştõrdõ. “Hem Gelir İdaresi, hem Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ça- lışma yapılıyor” diyen Babacan, “Özellikle krizin etkisiyle ödeme sıkıntısı çeken mükellefler için bir yeniden yapılandırma prog- ramı olacak” şeklinde konuştu. Taksitlerde kolaylık Babacan, “Ancak bu bir af değil. Faizlerde indirim, taksitlerde ko- laylık olacak” ifadelerini kullandõ. Uludağ ile Çamlõbel Elektrik Dağõ- tõm şirketlerinin hisse devir sözleş- mesi imza töreninin ardõndan soru- larõ yanõtlayan Maliye Bakanõ Meh- met Şimşek, yapõlandõrma konu- sunda henüz tamamlanmõş bir ça- lõşmanõn söz konusu olmadõğõnõ, ancak eğer bir yapõlandõrmaya gi- dilecekse mutlaka kamu alacağõnõn reel değerini koruma esasõ üzerine gerçekleştirileceğini kaydetti. Şimşek, esnaf kredi faiz oranlarõ- nõn indirilmesi, memura ek ödeme yapõlmasõ ve yapõlandõrma konusu- nun gündeme gelmesinin seçim eko- nomisi olarak yorumlanmamasõ ge- rektiğini, referandumla da ilgisi ol- madõğõnõ öne sürdü. Kolaylık 100 milyar lirayı kapsayacak SGK’nin son yayõmladõğõ verilere göre Mayõs 2010 itibarõyla kurumun, işverenden prim alacaklarõnõn cezasõ ile Bağ-Kur prim cezalarõnõn toplamõ 20 milyar lirayõ aştõ. Ödenmeyen prim ana parasõ 17 milyar 105 milyon lira, gecikme cezasõ 9 milyar 372 milyon lira düzeyinde. Bağ- Kur kaynaklõ 19 milyar 408 milyon lira anapara, 10 milyar 675 milyon lira gecikme faizi bulunuyor. Anaparalarõn eklenmesiyle birlikte kurumun toplam alacağõ 56 milyar 560 milyon liraya ulaştõ. Vergi borçlarõyla birlikte devletin toplam vergi ve sigorta prim alacağõnõn faiziyle birlikte yaklaşõk 100 milyar lirayõ bulduğu hesaplanõyor. İstanbul’da moda canlanacak Ekonomi Sevrisi - Vogue dergisi tarafõndan, 2009’da, dünyanõn 13 büyük şehrinde, moda ve perakende sektörünü canlandõrmak amacõyla düzenlenen Fashion’s Night Out (FNO) etkinliği bu yõl ilk kez İstanbul’da da gerçekleştirilecek. Etkinlik Bağdat Caddesi, İstinye Park ve Nişantaşõ olmak üzere, İstanbul’un üç büyük alõşveriş noktasõndaki mağazalarõ kapsayacak. FNO etkinliği 16 Eylül 2010 gecesi anõlan yerlerdeki üç büyük alõşveriş noktasõndaki mağazalarõ kapsayacak şekilde yapõlacak. Bine yakõn mağaza 18.00-24.00 saatleri arasõnda açõk kalacak. Money ile 11 milyon kişi indirime koşacak Ekonomi Servisi - Perakende ve akaryakõtta Shell ile Migros’un Mo- ney Club Kart’taki işbirliği, 11 mil- yon müşteriye, gõda ve ihtiyaç gi- derlerinden akaryakõt harcamalarõn- dan kazandõrmayõ hedefliyor. Shell & Turcas ile Migros, tüketi- cinin ortak faydasõ için imza attõkla- rõ uzun vadeli işbirliğini kamuoyuna duyurdu. Migros Genel Müdürü Öz- gür Tort, işbirliği ile Migros’un çoklu kazanç sunan kartõ Money Club Kart’a sahip olan tüketicilerin Migros, 5M, Tansaş, Şok, Macro- center, Sanal Market ve Shell alõş- verişleri sõrasõnda toplamdan kazan- dõklarõ Money’leri, diledikleri yerde kullanabileceklerini belirtti. Tort, örnek olarak akaryakõt ve gõ- da alõşverişinde ayda toplam 650 TL harcayan bir ailenin her ay 1 sepet market alõşverişi ya da ortalama 100 kilometrelik yakõtõ bedava almaya hak kazanmasõnõ öngördüklerini, Mo- ney’nin üç boyutlu kazanç sistemi ve şimdi Shell’in kat kat puanlarõyla bu- nun çok daha yukarõ çõkmasõnõ bek- lediklerini vurguladõ. Şahinler en büyükler arasõnda Ekonomi Servisi - Şahinler Holding 1 milyar dolarõn üzerindeki cirosuyla, tekstil sektörünün önde gelen yayõn or- ganlarõndan TextilWirtschaft’õn araş- tõrmasõna göre ‘2009’da Avrupa’nõn En Büyük Tekstil Sanayi Kuruluşlarõ’ sõ- ralamasõnda 3. oldu. Araştõrma sonu- cuna göre Şahinler aynõ zamanda, Avrupa’nõn en büyük 75 tekstil sana- yi şirketinin yer aldõğõ sõralamada bu- lunan tek Türk firmasõ oldu. Şahinler Holding’in Yönetim Kuru- lu Başkanõ Kemal Şahin, ekonomik krizin tüm dünyada devam etmesine rağmen, dünya çapõnda önemli müşte- rileri kazanmaya ve ilişkilerini geliş- tirmeye devam ettiklerini söyledi. Özgür Tort ve Shell & Turcas Petrol İcra Ku- rulu Başkanı George Spanoudis’in tanıttığı işbirliği halen aktif bir şekilde Money Club Kart kullanan yaklaşık 8.4 mil- yon Migros Grubu müşterisi ile 2.5 milyon Shell Club Smart Card sahibini doğrudan ilgilendiriyor. İşbirliği ile müşterilere özel avantajlar sağlanacak. Avantaj getiriyor İhracatçılardan düşük kura acil revizyon talebi Versace’nin tasarımcısı Çift Geyik Karaca’da Ekonomi Servisi - Büyüme ata- ğõnõn bir parçasõ olarak mağaza konseptlerini yenileyen Çift Geyik Karaca, logosunu da değiştirdi. Şir- ket, değişim stratejisi çerçevesinde Genel Müdürlüğe Hüseyin Eğil- mezgil’i getirirken Versace, Don- na Karan gibi markalarõn tasa- rõmcõsõ olan Alfio Bonacchi’yi tasa- rõm ekibinin başõna transfer ettiğini du- yurdu. 2005’te Narin Grup bünyesine ge- çen Çift Geyik Karaca’nõn değişim stratejisini güçlü büyümeyle des- tekleyeceklerini belirten Yönetim Kurulu Başkanõ İbrahim Güneş, hedeflerinin 100’üncü yõlda 100 mağaza olduğunu belirtti. Ekonomi Ser- visi - Uludağ İh- racatçõ Birlikleri Koordinatör Baş- kanõ ve Uludağ Hazõr Giyim ve Konfeksiyon İh- racatçõlarõ Birliği Başkanõ Şenol Şankaya, “İhra- catın ve Türkiye’nin geleceği için acilen revizyon paketleri devreye konmalı” dedi. Şankaya, “Kur se- peti, 2.30 Avro, 1.70 dolar ile top- lam 4 olmalı” diye konuştu. Oto- motiv sektöründe yõllõk izinlerin ağustos ayõnda yapõlmasõ nedeniyle UİB ihracatõ Türkiye genelinde 3’ün- cü sõraya, Bursa ise 4’üncü sõraya ge- riledi. Otomotiv Endüstrisi İhracatçõlarõ Birliği Başkanõ Orhan Sabuncu, “Otomotiv sektöründe üretim yüz- de 7, adet bazında ihracat ise yüz- de 5 azalırken; talep yüzde 110 ar- tıyor, bunun sebebi kurdur” dedi. TGSD: Hazõr giyimi Avrupa’ya zararõna sattõk, ihracatta liderliği böyle yakaladõk Zararına lider olduk Çikolataya sõcak molasõ İSTANBUL (AA) - Yõldõz Holding Yönetim Kurulu Üye- si ve Ülker Grubu Başkanõ Ali Ülker, çikolatada geçen yõllar- daki hõzlõ büyümenin kendileri- ni 2012’ye kadar tamamlamayõ düşündükleri yatõrõmlarõnõ 2011’e almaya sevk ettiğini be- lirterek, “Bu yıl da ciddi bir ya- tırım içerisinde olacağız” dedi. Ülker, genel çikolata pazarõnõn son iki yõldaki yaklaşõk yüzde 20’lik rekor büyümelerinin ar- dõndan bu yõl büyümediğini söy- ledi. Ekonomideki canlanmayla birlikte ötelenen bazõ ana yatõ- rõmlarõn 2010’da realize edil- meye başlandõğõnõ hatõrlatan Ül- ker, “Konut piyasasında, oto- mobil piyasasında canlanma var. Dolayısıyla insanlar da bi- raz mutfak masraflarından kısıyor zannedersem” dedi. Bu yõl çikolatanõn geri planda kal- masõnda yaz dönemindeki aşõrõ sõcaklarõn da etkisi olduğunu düşündüğünü ifade eden Ülker, sonbaharda pazarõn tekrar ken- dini toparlamasõnõ bekledikleri- ni söyledi. Ülker’in çikolatada pazar pa- yõnõn yüzde 53 olduğunu belir- ten Ülker, ikramlõk ürünlerde ise 110 milyon lira ciroyla Türki- ye’de lider konumda olduklarõ- nõ bildirdi. Kakao fiyatõnda son dönemde artõş yaşandõğõnõ be- lirten Ülker, buradaki arzõn ta- lebin yüzde 10 gerisinde kaldõ- ğõnõ, Ülker’in bu fiyat artõşõndan önceki tedariki dolayõsõyla ürün- lerine bu artõşõ yansõtmadõğõnõ söyledi. Ülker, “Bayramlık ürünlere zam yok ama bayramdan son- ra bisküvi ve çikolata, kaçı- nılmaz olarak zamdan etkile- necek” diye konuştu. Ülker, un fiyatlarõnda yüzde 12’lik artõş ol- duğunu, aynõ şekilde yağ fiyat- larõnõn da yükseldiğini belirtti. Negrin, kur ve üretim maliyetlerinde yaşanan tüm olumsuzluklara rağmen aylõk ortalama 1 milyar dolar ihracat yaptõklarõnõ söyledi. Ekonomi Servisi - Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanõ Cem Negrin, “Hazır giyimi Avru- pa’ya zararına sattık, ihracatta li- derliği böyle yakaladık” dedi. Negrin yaptõğõ açõklamada, Türk ha- zõr giyim sektörünün pazar kaybetme- mek için zararõna satõş dahil tüm yollarõ denediğini belirtti. Hazõr giyimin 1.18 milyar dolar ihracat ile ağustos ayõnda ilk sõraya çõktõğõnõ hatõrlatan Negrin, kur ve üretim maliyetlerinde yaşanan tüm olumsuzluklara rağmen aylõk ortalama 1 milyar dolar ihracat gerçekleştirdik- lerini bildirdi. Yeni yatırım olmayacak Negrin, ihracat performansõ ile sek- törün kârlõlõğõ arasõnda ilişkinin giderek zayõfladõğõnõ kaydederek “Hazır giyi- min ihracat liderliğinde, önceki yıl- larda elde edilen kârlarla satın alınan yeni teknoloji makinelerin önemli payı var. Şu anki kârsızlığın devam etmesi durumunda yeni yatırım ya- pılamayacağından ileri yıllarda tek- nolojide de geri kalacağız. Bu çerçe- vede hazır giyim ihracatının artış per- formansını sürdürme olanağı her geçen gün daralıyor” diye konuştu. Eleştiriye açõğõz Merkez Bankasõ Başkan Yardõmcõsõ İbrahim Turhan, ekonomide üretim yapan, istihdam imkânõ yaratan işa- damlarõyla ve ihracatçõlarla Merkez Bankasõ olarak ters düşmelerinin, kar- şõ karşõya gelmelerinin söz konusu ola- mayacağõnõ, yapõcõ olmak ve ciddiyet ta- şõmasõ kaydõyla her türlü eleştiriye açõk olduklarõnõ kaydetti. AKP hükümeti, iş dünyasõnõn ve esnafõn uzun zamandõr talep ettiği vergi ve prim borçlarõna yeniden yapõlandõrma kararõnõ, hemen referandum öncesi, henüz çalõşmanõn ayrõntõlarõ da belli olmadan açõkladõ. Hükümet geniş bir kesimi af beklentisine sokmuş oldu. ANKARA (AA) - Gelir İdaresi Başkanlõğõ’nõn açõkladõğõ vergi borçlularõ listesinde bankalardan GSM şirketlerine, ilaç üreticilerinden konut üreten firmalara, futbol kulüplerinden belediyelere kadar kamuoyunun tanõdõğõ pek çok kişi ve kuruluş yer alõyor. 30 Haziran 2010 tarihi itibarõyla devlete 850 bin lira ve üzerinde vergi borcu olan 7 bin 551 mükellef içinde çok sayõda büyük işletme de dikkati çekiyor. Bunlar arasõnda 57 milyon 418 bin 862 liralõk vergi ile Fortisbank ilk 100 içinde bulunuyor. Listede Çukurova İthalat ve İhracat Türk’ün vergi borcu da 167 milyon 634 bin 560 lira olarak belirleniyor. Avrupa Amerika Holding, Çukurova Elektrik, DYO ve ÇBS Boya Fabrikalarõ, Sanofi-Synthelabo ve Glaxo Smith Kline İlaç Sanayi, Voyager Turizm, Toprak Holding, Kiler Alõşveriş Hizmetleri AŞ, CNR Uluslararasõ Fuarcõlõk, Aytuğ Çorap, Tepe İnşaat Nak. Gõda, Kömür, Petrol Sanayi, Prestij Müzik, Klas Radyo Televizyon, Çimsa Çimento Sanayii, Örsa Tekstil gibi kuruluşlar da çeşitli tutarlardaki vergi borcuyla listede sõralanõyor. Bu arada borçlu kuruluşlar arasõnda belediyeler ve bağlõ işletmeler de öne çõkõyor. Listeye göre, 309 belediye ve bağlõ işletmenin devlete 850 bin lira ile 259 milyon 119 bin 888 lira arasõnda değişen tutarlarda vergi borcu bulunuyor. Her ürünü tadarım Ali Ülker, görevi gereği her ürünü tat- mak durumunda olduğunu, üretim onaylarını verdiğini anlattı. Ülker, bu yılki rekorunun ise bir günde 280 gram çikolata tadımı olduğunu söyledi. Geçen yılın en revaçta olan tatlarının bol fın- dık ve fıstıklı çikolatalar olduğunu, bu ürünlerin yanı sıra bol kakaolu bitter çi- kolataların da ilgi gördüğünü belirten Ülker, içi dolgulu çeşnili çikolataların da sevildiğini anlattı. Borçlara referandum affõ V E R G İ B O R C U O L M A Y A N Y O K Şenol Şankaya.