Katalog

CMYB C M Y B 3 MAYIS 2010 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 11dishab@cumhuriyet.com.tr BIÇAK SIRTI EROL MANİSALI Kıbrıs’ta Talat Gitti, Eroğlu Geldi; Sonuçları Ne Olur? KKTC’de M. Ali Talat’ın yerine, demokratik bir biçimde Derviş Eroğlu seçildi. Bu gelişme yalnız KKTC ve Kıbrıs Cumhuriyeti’ni değil Türkiye’yi, Ankara’yı ve küresel güçlerin bölge politikalarını da zamanla etkileyebilecektir. Talat, yeni küresel düzenin bölge için öngördüğü bir biçimde iktidara getirilmişti. Talat’ı ABD, AB çevreleri ve Ankara desteklemişti. - Talat, yeni küresel düzenin bir öğesi olarak uygulama yürüttü. - Washington, Brüksel ve Ankara tarafından desteklendi. - 1990 sonrasında ABD ve AB’nin yeni Türkiye ve Kıbrıs politikaları için elinden geleni yaptı. - ABD ve AB’nin Kıbrıs’ta öngördüğü koşullara tam destek verdi. KKTC’nin bağımsızlığına o da karşıydı. Uzun vadede ada Türklerini, Kıbrıs Rum Cumhuriyeti içinde bir azınlık durumuna sokacak olan formüllere yeşil ışık yaktı. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti yerine, Kıbrıs Türk Cemaati adı altında oluşturulacak bir özel statüye destek veriyordu. Kıbrıs Türk halkı tarafından Talat’ın gönderilmesi ve Eroğlu’nun getirilmesi, sadece Talat ve Eroğlu’nun kişilikleri ile ilgili bir mesele değildir. Daha da önemlisi, ”temsil ettikleri zihniyetle ilgili bir konudur”. Reddedilen yalnız Talat değildir, KKTC ve Kıbrıs Türkleri için öngörülen küresel hesaplar şimdilik rafa kaldırıldı. İşin daha da ilginç yanı Derviş Eroğlu’nun merkez ve merkez sağı; Talat’ın ise solu temsil etmesidir. Bu bağlamda KKTC’deki son iki seçim, küresel hesaplarla sağın çatıştığı istisnai bir olaydır. Benzer asimetrik dönüşümlerin KKTC’den önce Türkiye’de başladığını kabul etmek gerekir. M. Ali Talat’ın temsil ettiği eski sol zihniyet, 1990 sonrasında Türkiye’de de büyük ölçüde erozyona uğradı ve küresel hesapların girdapları içinde yuvarlanmaya başladı. Buna karşılık eski sağın uzantısı Demokrat Parti ve milliyetçi MHP, uluslararası ilişkiler (ve Kıbrıs) konusunda CHP ile yakın bir noktaya geldiler. Bu zorunluluk, yeni küresel dengeler (dengesizlikler) sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Ankara’daki çelişkiler… Erdoğan hükümeti “yeni küresel düzenle uyum ve karşıtlık” arasında bir çelişki yaşamaktadır. İran ve Suriye ile geliştirdiği ilişkiler uzun vadede, ”yeni küresel düzenin bölge politikaları ile denk düşmüyor”. - Hem küresel düzenin icaplarını yerine getirmek - Hem de “içerdeki yeniden yapılanmalar da dahil olmak üzere” Ortadoğu açılımlarında bulunmak, çelişkileri beraberinde getiriyor. Erdoğan hükümeti ile Tel Aviv arasında meydana gelen sorunlar, buzdağının su yüzündeki küçük parçalarıdır. Erdoğan hükümetinin Tel Aviv yönetimi ile olan sürtüşmeleri, sanılanın aksine, Kıbrıs Adası’nda da etkisini gösterecektir. Talat gitti Eroğlu geldi; bu durum Davos’taki “one minute” krizinin KKTC’ye yansıyan demokratik ve “simetrik” uzantısıdır. Kıbrıs Türk halkı, “Bir dakika Talat Bey, bu iş böyle yürümeyecek, biz artık, küresel hesapların bir parçası olmak istemeyen Derviş Eroğlu’nu istiyoruz” demişlerdir. Batı Trakya’daki Türklerin durumuna düşeceklerini, geç de olsa anlamışlardır; hem de dışardan çok şiddetli olarak estirilen ters rüzgârlara rağmen… Ve bir anekdot… İki yıl önce konferans için gittiğimde Doğu Akdeniz Üniversitesi’ndeki bir Kıbrıslı profesör bana; “Kıbrıs’ta yeni bir cami yapmak KKTC’nin tapusunu sağlama almakla eşanlamlıdır” demişti. Önce biraz şaşırmıştım. Sonra düşündüm; KKTC’de cami bu anlama geliyorsa Türkiye’de de aynı şey geçerli olmaz mı? Rum kesiminde Ortodoks kiliselerinde Yunan bayrağının asıldığını bilirim. 1990’lı yıllarda da, Kardak Adası’na çıkan Yunan papazının elinde istavroz değil, mavi beyaz bayrağı sallandırdığını herkes iyi hatırlar. KKTC’deki Türkler de bu bağlamda bayrak ile camiyi birleştiriyorlar. İleride acaba, kimler kimlere “one minute” diyecekler? Tabii uluslararası boyutta, içerde değil… Bu arada, birkaç yıl önce Filistin’de yapılan seçimlerle KKTC’de yapılan son seçimlerden mutlu olmayan küresel çevreler, aynı taraftalar. www.istanbul.edu.tr/iktisat/emanisali Ünlü Times Meydanõ’nda bomba yüklü araç bulununca büyük panik yaşandõ NewYork’tateröralarmõ Dış Haberler Servisi - ABD’de New York kentinin ünlü Times Meydanõ’nda dün bomba yüklü araç bulundu. Kentte paniğe yol açan gelişme üzerine Times Mey- danõ çevresindeki binalar ve çevre caddeler boşaltõldõ. Aralarõnda tu- ristlerin de bulunduğu binlerce ki- şi korkulu anlar yaşadõ. New York polisinden yapõlan açõk- lamada, park edilmiş bir araçtan du- man çõktõğõ yolundaki ihbar üzerine bomba uzmanlarõnõn araçta yaptõğõ aramada, propan tanklarõ, barut ve za- man ayar cihazlarõ bulunduğu bildi- rildi. Yetkililer, ihbarõn meydandaki bir tişört satõcõsõndan geldiğini söy- lediler. New York Belediye Başkanõ Mic- hael Bloomberg düzenlediği basõn toplantõsõnda, “belki de çok kanlı bir olayı atlattıklarını” söyledi. Blo- omberg, bombanõn amatör işi gibi gö- ründüğünü, ancak “kesinlikle pat- layabileceğini” belirtti. Basõn top- lantõsõna Bloomberg ile birlikte ka- tõlan New York Emniyet Müdürü Raymond Kelly araçta propan gazõ doldurulmuş 3 tüp, havai fişekler, 19’ar litrelik dolu 2 benzin bidonu, pilleri olan 2 saat, elektrik devresi ve başka malzemeler bulunduğunu du- yurdu. Kelly, SUV tipi Nissan Path- finder modeli park edilmiş araçta, si- lah kutusunu andõran siyah bir metal kutu bulunduğunu, bomba yüklü ara- cõn patlamasõ halinde büyük çapta yangõnlara neden olabileceğini de bildirdi. Bomba yüklü aracõn plaka- sõnõn başka bir araca ait olduğunu söyleyen Kelly, park etmeden önce aracõn çevrede dolaştõğõnõ tespit et- tiklerini belirtti. New York Eyalet Valisi David Pa- terson ise bombalama girişimini “terör eylemi” olarak niteledi ve ola- yõn “şans eseri” kimse yaralanmadan atlatõldõğõnõ söyledi. Beyaz Saray Sözcüsü Robert Gibbs tarafõndan yapõlan açõklamada da Başkan Barack Obama’ya olay- la ilgili bilgi verildiği bildirildi. New York polisi, 2001’de meyda- na gelen 11 Eylül saldõrõlarõndan be- ri alarmda. Kentteki ikiz kulelere, ka- çõrõlan uçaklarla düzenlenen saldõrõ- larda yaklaşõk 3 bin kişi hayatõnõ kay- betmişti. Öte yandan Hindistan’õn başkenti Yeni Delhi’de de ABD, İngiltere, Avustralya ve Kanada elçiliklerinden gelen saldõrõ uyarõlarõ üzerine binlerce polis, sõkõ güvenlik önlemleri aldõ. Hıristiyanlara saldırı Dış Haberler Servisi - Irak’õn kuzeyindeki Musul kenti yakõnlarõnda bombalõ araçla düzenlenen saldõrõda 1 kişi öldü, 100 kişi yaralandõ. Polis yetkilileri, Hõristiyanlarõn oturduğu Hamdaniye kasabasõndaki öğrencileri taşõyan otobüsler geçtiği sõrada meydana gelen patlamada ölen kişinin Hõristiyan bir dükkân sahibi olduğunu söylediler. Nükleer konferans Dış Haberler Servisi - Nükleer Silahlarõn Yayõlmasõnõn Önlenmesi Anlaşmasõ’nõn (NPT) gözden geçirilmesi konferansõna bugün New York’ta başlõyor. Konferansa katõlmak için ABD’ye giden İran Cumhurbaşkanõ Mahmud Ahmedinejad, hareketinden önce yaptõğõ açõklamada, “Dünya güvenliği için en büyük tehdit nükleer silahlardõr” dedi. Ahmedinejad, NPT’nin nükleer silahlarõn üretimini, yayõlmasõnõ ve geliştirilmesini önleyemediğini de söyledi. Katliam iddiası Dış Haberler Servisi - BM, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde geçen şubat ayõnda Ugandalõ isyancõlarõn katliam yaptõğõ haberleri üzerine soruşturma başlattõ. BM İnsani Yardõm Koordinatörü John Holmes, Rabbin Direniş Ordusu (RDO) militanlarõnõn, ülkenin kuzeydoğusundaki bir köyde yaklaşõk 100 kişiyi öldürdüklerinin iddia edildiğini duyurdu. 1987’de Uganda’da hükümeti devirmek amacõyla kurulan örgütün isyanõ 2005’te bastõrõlmõş, ardõndan örgüt Kongo’da üslenmişti. MEKSİKA KÖRFEZİ PETROLE BULANDI Felaketin boyutları büyüyor NEW ORLEANS (AA) - Meksika Körfezi’nde geçen günlerde meydana gelen patlama ve yangõnõn ardõndan batan petrol platformundan çevreye yayõlan kirliliğe ilişkin açõklama ya- pan Miami Üniversitesi uzmanlarõndan Hans Graber, bölgedeki kirliliğin baştaki tahmin- lerin üç katõndan fazla olduğunu söyledi. Meksika Körfezi’ndeki felaketin ardõndan ham petrolün kapõsõna dayandõğõ ABD’nin Louisina eyaletinin valisi Bobby Jindal, dü- zenlediği basõn toplantõsõnda “Bu petrol ta- bakası sadece su ürünleri ve balıkçılığımızı değil, yaşam tarzımızı da tehdit ediyor” di- yerek, ABD kõyõlarõna 70 kilometre uzaklõkta yangõn ve patlama sonucu batan petrol plat- formundan yayõlmaya devam eden petrol ör- tüsünün bugün kõyõya ulaşmasõnõn beklendiği- ni belirtti. ABD Başkanõ Barack Obama da bölgeye giderek incelemelerde bulunacak. Petrol örtüsü daha da büyüyebilir Yaşanan çevre felaketinin ardõndan uydu görüntülerine dayanarak açõklamalarda bu- lunan Miami Üniversitesi’nden Hans Gra- ber ise kirliliğin kapladõğõ alanõn başta ya- põlan tahminin üç katõndan geniş olduğunu gösterdiğine işaret ederek, “Petrol örtüsü 26 Nisan’da 2 bin 600 kilometre kare, 29 Nisan’da ise 9 bin kilometre kare alana yayılmış bulunuyor” dedi. Petrol örtüsü- nün her an genişlediğini belirten Graber, kirliliğin kapladõğõ alanõn da hesaplananõn üç katõna ulaşabileceği uyarõsõ yaptõ. Bu arada, Meksika Körfezi’nde iki petrol plat- formunda üretim durduruldu, bunlardan bi- rinin tüm çalõşanlarõ tahliye edildi. Nepal’de Maocular, yeni bir hükümetin kurulması talebiyle önceki günün ardından dün de sokaklardaydı. Mecliste çoğunluğa sahip Maocular, yönetimdeki koalisyon hükümetinin yerine Nepal Komünist Partisi’nin (Maocu) başını çektiği yeni bir hükümet kurulmasını istiyorlar. Başkent Katmandu’da on binlerce gösterici toplanırken, ülkede süresiz genel grev de başlatıldı. Pazar günü ülkede çalışma günü olmasına karşın dükkânlar ve okullar kapandı, toplu taşıma araçları ve taksiler trafiğe çıkmadı. (Fotoğraf: AP) MAOCULAR SOKAKLARDA Bir ayda 173 sivil öldü Dış Haberler Servisi - Afganistan’da Taliban militanlarõna yönelik operasyon yürüten NATO kuvvetleri komutanõ General Stanley McChrystal sivil ölümleri azaltma sözü verse de, rakamlar tam tersini gösteriyor. Ülkede sivil ölümlerinin geçen ay, önceki yõlõn aynõ dönemine göre üçte bir oranõnda arttõğõ bildirildi. İçişleri Bakanlõğõ’nõn verdiği bilgiye göre, ülkede 21 Mart-21 Nisan arasõnda çatõşmalar yüzünden 173 sivil öldü. Bu rakamõn geçen yõlõn aynõ dönemine göre yüzde 33’lük artõş anlamõna geldiği belirtildi. Bakanlõk sivil ölümlerden Taliban’a karşõ operasyon yürüten yabancõ askerlerin mi yoksa Taliban militanlarõnõn mõ sorumlu olduğunu açõklamadõ. Birleşmiş Milletler’e göre ölümlerin çoğuna isyancõlar yol açsa da, Amerikalõ ve diğer yabancõ askerlerin öldürdüğü sivillerin sayõsõ da kayda değer bulunuyor. Ülkenin doğusundaki Kunar eyaletinde de dün Taliban militanlarõ ile NATO güçleri arasõnda meydana gelen çatõşmada 2 genç kõzõn öldüğü bildirildi. Kordon altına alınan Times Meydanı saatlerce kapalı kaldı. (AP) Times Meydanõ ve çevresinde aralarõnda turistlerin de bulunduğu binlerce kişi tahliye edildi.