Katalog

CMYB C M Y B SAYFA CUMHURİYET 1 MAYIS 2010 CUMARTESİ 12 DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr WASHINGTON (Cumhuriyet) - ABD Dõş- işleri Bakanõ Hillary Clinton, Suriye’yi Hizbul- lah’a füze ve silah göndernekle suçlayarak bunu lanetlediklerini söyledi. Amerikan Yahudi Ko- mitesi’nin (AJC) düzenlediği yemekte konuşan Clinton, İsrail’in tarihindeki en büyük zorluklar- la karşõ karşõya olduğunu söyleyerek İran ve Su- riye’yi İsrail için tehdit olarak gösterdi. Suriye’nin Hizbullah’a silah göndermesini yüksek sesle eleştirdiklerini ifade eden Clinton, “Bu teröristlere silah, özellikle de uzun men- zilli füze göndermek İsrail’in güvenliğine cid- di bir tehdit oluşturuyor. Bunun bölgede is- tikrarı bozucu derin etkisi olacaktır” dedi. Bu tür kõşkõrtõcõ ve istikrar bozucu tutumu ka- bul etmediklerini ifade eden Clinton, Suriye Cumhurbaşkanõ Beşşar Esad’õn İran, Hizbullah ve Hamas ile temasta olduğunu bildiklerini söy- leyerek “Bizim de sesimizi doğrudan duyması çok önemli; böylece eylemlerinin sonuçlarını açıkça bilir” diye konuştu. Bu yüzden Suri- ye’ye elçi gönderdiklerini ifade eden Clinton, ABD’nin Suriye ile temasa geçmesinin bir ödül ya da ödün olmadõğõnõ, aksine, yakõnlaşmanõn kendilerine baskõ gücü vereceğini ileri sürdü. Konuşmasõnda İran’õ da bölge barõşõnõ tehdit et- mekle eleştiren Clinton, “Tüm ülkeler Hizbul- lah ve Hamas gibi terör örgütlerine silah sağ- lamayı bırakmalı” dedi. ABD Kongresi’nin gündeminde bulunan İran’a yaptõrõm paketi TPAO’yu da etkileyebilir Türkiye için yaptõrõm riskiELÇİN POYRAZLAR WASHINGTON - ABD Kongresi’nin üzerinde çalõştõğõ İran’a yönelik yaptõrõm paketinden etkilenebilecek şirketler arasõnda Türk Petrolleri Anonim Ortaklõğõ (TPAO) da yer aldõ. ABD Kongresi’nin denetim, de- ğerlendirme ve araştõrma kolu olan Hükümet Saymanlõk Ofisi (GAO) tarafõndan hazõrlanan ve ABD Dõşişleri ile Enerji Bakanlõğõ’na da gönderilen raporda İran’la enerji sektöründe 2005-2009 yõllarõ arasõnda ticaret yapan 41 şir- ketin çalõşmalarõ ayrõntõlõ olarak incelendi. GAO’nun raporu, ABD Kongresi’nin iki ka- nadõ Senato ve Temsilciler Meclisi’nde ayrõ ay- rõ kabul edilen “İran Rafine Petrol Yaptı- rımları Yasası 2009” başlõklõ tasarõnõn yasa- laşmasõ halinde yaptõrõmlarla karşõlaşma olasõ- lõğõ bulunan şirketleri listelemesi açõsõndan önem taşõyor. Kongre’nin iki kanadõnõn son halini belirlemesi ve kabul etmesinin ardõn- dan tasarõ ABD Başkanõ Barack Oba- ma’nõn imzalamasõyla yasalaşacak. Tasarõ İran’õn gaz ve petrol sektöründe 20 milyon dolardan fazla yatõrõm yapan yabancõ şirketler ile bu sektöre bağlõ nakliye, sigorta ve fi- nansman hizmetleri veren şirketlere de yap- tõrõm getirilmesini öngörüyor. Kongre’de tasarõya yönelik görüşmeler ön- cesinde hazõrlanan raporda TPAO’nun İran’õn Güney Pars doğalgaz havzasõndaki üç fazõ iş- lettiği ve toplam üretimin yõllõk 35 milyar met- reküp olacağõnõn tahmin edildiği belirtildi. 2007 yõlõnda İran ve Türkiye arasõnda mutabakat zap- tõ imzalanmasõnõn ardõndan ilk anlaşmanõn şu- bat ayõnda gerçekleşmesinin beklendiği ancak TPAO ile iletişime geçen GAO’nun yanõt alamadõğõ bilgisi de yer aldõ. İran’õn petrol ve doğalgaz kaynaklarõna ulaş- mada ve rafine işleminde yabancõ şirketlerin finansmanõ ve teknik desteğine ihtiyaç duy- duğunun belirtildiği rapordaki listede Türki- ye’nin yanõ sõra Çin Ulusal Petrol Şirketi, İtal- yan ENI, Rus Gazprom, Avusturyalõ OMW, Brezilya’dan Petrobras ve Fransõz Total gi- bi büyük şirketler de yer alõyor. Beyaz Saray sıcak bakmıyor Başkan Obama Kongre’nin hazõrladõğõ ya- sa tasarõsõnda BM Güvenlik Konseyi’nde İran’a karşõ ekonomik yaptõrõmlara destek ve- ren ülkelerin yaptõrõmdan muaf tutulmasõnõ ön- gören bir maddenin yer almasõnõ istiyor. ABD yönetimi bu yaptõrõm paketine dõş po- litika açõsõndan sonuçlarõ olacağõ kaygõsõyla sõcak bakmasa da Obama’nõn söz konusu ya- sa tasarõsõnõ veto etmesi beklenmiyor. ABD’de bir tabu yıkıldı Dış Haberler Servisi - ABD ordusunda kadõnlarõn denizaltõlarda çalõşmalarõna yönelik uzun süredir var olan yasak kaldõrõldõ. ABD Deniz Kuvvetleri önceki gün ilk olarak 19 kadõn subayõn denizaltõlarda çalõşmak üzere eğitileceğini ve en geç 2 yõl içinde göreve başlayabileceğini bildirdi. ABD Denizaltõ Güçleri’nin komutanõ Koramiral John Donnelly yasağõ kaldõrarak subaylarõn potansiyelinden en iyi şekilde yararlanmayõ hedeflediklerini söyledi. Karara karşõ çõkanlar denizaltõlarda sõkõşõk alanlarda uzun süre kalma ve özel yaşamõn bitmesini gerekçe gösteriyor. Denizaltõlarda subaylar arasõnda cinsel ilişki olasõlõğõ da diğer sorun olarak görülüyor. Göstericiler hastane bastı Dış Haberler Servisi - Tayland’da bir buçuk aydõr protesto gösterilerini sürdüren hükümet karşõtõ “Kõrmõzõ Gömlekliler” dün başkent Bangkok’ta, içinde güvenlik güçlerinin saklandõğõnõ düşündükleri Chulalongkorn Hastanesi’ni bastõ; bunun üzerine hastalar tahliye edildi. İtirazlara rağmen hastaneyi araştõran 100 kadar protestocu güvenlik güçlerini bulamayõnca geri çekildi. Hastane yetkilileri acil ameliyata alõnmasõ gereken hastalar haricindeki hastalarõ tahliye ederek şehirdeki diğer hastanelere yönlendirdi. Baas direnişi sürdürecek Dış Haberler Servisi - Irak’ta ABD işgaliyle iktidardan indirildikten sonra yasaklanan ve direnişe geçen Baas Partisi, önceki gün Suriye’nin başkenti Şam’da kamuya açõk ilk toplantõsõnõ düzenledi. İdam edilen eski Devlet Başkanõ Saddam Hüseyin’in doğum gününde düzenlenen ve yaklaşõk 500 kişinin katõldõğõ toplantõda, Baas içinde birliğin sağlanmasõ çağrõlarõ yapõldõ. Toplantõda, “Irak ulusal direnişinin desteklenmesine devam edilmesi” kararõ alõndõ. Baas’õn üst düzey yetkililerinden Gazvan el Kubeysi, işgale karşõ partide birlik sağlamak üzere görüşmelere başladõklarõnõ açõkladõ. Dış Haberler Servisi - Kadõnlara yönelik baskõlar nedeniyle sõk sõk eleştirilen İran, kadõn haklarõnõn geliştirilmesi için çalõşmalar yürüten Birleşmiş Milletler Kadõnõn Statüsü Komisyonu’na (UNCSW) 4 yõl süreyle üye olarak seçildi. BM’den önceki gün yapõlan açõklamada, 2011’de faaliyete başlayacak komisyonda, İran’õn yanõ sõra aralarõnda Belçika, Gürcistan, Tayland ve Zimbabve’nin de bulunduğu 10 ülke yer alacak. Şeriat yasalarõna göre kadõnlarõn örtünmek ve vücut hatlarõnõ belli etmeyen kõyafetler giymek zorunda olduğu, kurallara uymayan kadõnlara kõrbaç cezasõ verildiği İran’õn, kadõn haklarõnõn korunmasõ ve cinsiyetler arasõ eşitliğin sağlanmasõ için çalõşan bir kurumda ne gibi faaliyetler yürüteceği merak konusu oldu. Bir süredir BM İnsan Haklarõ Konseyi’ne üye olmak için çaba harcayan İran’õn, hafta başõnda bu konsey yerine UNCSW’ye üye olmak için lobi faaliyeti yürüttüğü bildirildi. İran’da bir din adamõnõn geçen hafta “kadınların açık kıyafetler giymesini” depremin nedeni olarak göstermesi büyük tepki çekmiş, İranlõ bir grup eylemci ve insan haklarõ grubu da, ülkedeki yasalarõn kadõn - erkek eşitliğine engel olduğunu belirterek BM’ye İran’õ komisyona kabul etmeme çağrõsõ yapmõştõ. Şaşõrtõcõ seçim Kadõn haklarõ İran’dan sorulacak Musavi’den 1 Mayıs mesajõ Dış Haberler Servisi - İran’da muhalif “Yeşil Hareket” lideri Mir Hüseyin Musavi, bir video yayõmlayarak işçileri ve öğretmenleri, reformcu harekete katõlmaya çağõrdõ. Musavi, 1 Mayõs öncesinde yayõmlanan videoda, düşük ücret, enflasyon, ekonominin kötü yönetimi ve örgütlenme özgürlüğünün önündeki engeller gibi işçilerin karşõ karşõya olduğu sorunlarõn, “Yeşil Hareket”in de öncelikleri arasõnda olduğunu söylüyor. İran yönetimine karşõ “birleşik cephe” kurulmasõ çağrõsõnda bulunan Musavi, Cumhurbaşkanõ Mahmud Ahmedinejad’õn izlediği dõş politikayla işçilerin içinde bulunduğu koşullarõ da ilişkilendirerek, yönetimin dõş politikadaki “mantıksız” eylemlerinin işçileri doğrudan etkilediğini belirtti. İran’da 1 Mayõs’õ gösterilerle kutlayan işçi ve öğretmen sendikalarõ, reformcu muhalefete mesafeli yaklaşõyor. “İran Rafine Petrol Yaptõrõmlarõ Yasasõ 2009” başlõklõ tasarõ İran’õn gaz ve petrol sektöründe 20 milyon dolardan fazla yatõrõm yapan yabancõ şirketlere yaptõrõm getirilmesini öngörüyor. Kongre’deki görüşmeler öncesinde hazõrlanan raporda TPAO’nun Güney Pars doğalgaz havzasõndaki üç fazõ işlettiği belirtildi. Başkan Obama tasarõda, BM Güvenlik Konseyi’nde İran’a karşõ ekonomik yaptõrõmlara destek veren ülkelerin yaptõrõmdan muaf tutulmasõnõ öngören bir maddenin yer almasõnõ istiyor. ABD’nin Meksika sınırındaki eyaletlerinden Arizona’da Latin Amerikalılara ayrımcılık yapılmasının önünü açacağı gerekçesiyle eleştirilen yeni göçmen yasasına karşı bugün on binlerce kişi sokaklara çıkıyor. Herhangi bir suça bulaşmasa bile, “şüpheli” görülen herkese vatandaşlık veya oturma belgelerinin sorulmasını, yasadışı olarak eyalet sınırları içinde olanların suçlu sayılmasını öngören yasaya karşı 70 kentte, “Hepimiz Arizona’yız” sloganıyla 1 Mayıs gösterisi düzenleneceği bildirildi. Shakira (küçük resim) ve Gloria Estefan gibi Latin Amerika kökenli müzik yıldızlarının da katılacağı gösterilere çağrı yapan Meksika kökenli Los Angeles Belediye Başkanı Antonio Villaraigosa, gerekirse Arizona eyaletine karşı ekonomik boykot uygulanması çağrısı yaptı. Amerikan yurttaş hakları kuruluşu ACLU gibi kuruluşlar ile bazı vatandaşlar yasaya karşı dava açmaya hazırlanırken, Arizona Diamondbacks beyzbol takımının Chicago Cubs’a konuk olduğu maç öncesinde de Chicago İşçilerinin Ortaklığı grubu üyeleri, “Yazıklar olsun Arizona, ırkçılık değil reform” ve “Yasallaştırma olmadan eşit işçi hakları olamaz” yazılı dövizler taşıdı. Yasayı imzalayan Vali Jan Brewer, Adolf Hitler’e benzetildi. (Fotoğraflar: AP/REUTERS) ‘Hepimiz Arizona’yõz’ Petrol kıyılara ulaştı Dış Haberler Servisi - ABD Sa- hil Güvenliği, Meksika Körfezi açõklarõndaki batan platformdan sõ- zan petrolün, Amerika kõyõlarõna ulaşmaya başladõğõnõ duyurdu. Kõyõya 40 mil uzaklõktaki İngiliz BP şirketine ait petrol platformun- da 20 Nisan’da meydana gelen pat- lamanõn ardõndan yayõlan petrol, ül- kenin ekolojik zenginliğinin yüzde 40’õnõ barõndõran Louisiana, Mis- sissippi, Alabama ve Florida kõyõ- larõnõ tehdit ediyor. Yoğun baskõ al- tõndaki BP sõzõntõnõn durdurulma- sõnõn 90 gün alabileceğini belirtiyor. Suya karõşan petrolün 2 bin 500 ki- lometrekareden geniş bir alanõ kap- landõğõ tahmin ediliyor. ABD’nin Atmosfer-Okyanus Dairesi yetkili- leri, petrol sõzõntõsõnõn yol açacağõ sonuçlarõn, 21 yõl önce korkunç doğa tahribatõna neden olan Exxon- Valdez petrol tankerinin yol açtõğõ çevre felaketini bile geride bõraka- bileceğini belirtiyor. ABD’nin Alaska eyaletinde 21 yõl önce Exxon-Valdez tankeri 11 milyon varil ham petrol dökerek do- ğayõ ve bölge insanõnõn geçimini bü- yük tahribata uğratmõştõ. Meksika Körfezi’nde batan platform Florida’yõ tehdit ediyor Clinton’dan Suriye’ye uyarı BAHADIR SELİM DİLEK ANKARA - Iraklõ Kürt lider Mesud Barzani, 6 yõl aradan sonra ilk kez “Irak Kürdistan Böl- gesel Yönetimi Başkanı” sõfatõ ile Ankara’ya geliyor. Barzani’nin ziyaret tarihi ve temaslarõn gündem maddeleri henüz kesinleştirilmedi, an- cak Kürt liderin Ankara’ya mayõs ayõ sonu veya haziran ayõ başõnda gelmesi örgörülüyor. Barza- ni, en son 2004 yõlõnõn ekim ayõnda, Irak Kürdis- tan Demokratik Partisi lideri sõfatõyla Ankara’ya gelmiş ve üst düzey kabul görmüştü. Ancak bu ziyaret sonrasõnda Türkiye ile Barzani arasõnda ipler Kerkük ve PKK konularõ yüzünden ge- rilmişti. Ankara’nõn, Bağdat yönetimini mu- hatap alarak Iraklõ Kürtleri görmezden gelme- si ve Kürt liderlere görüşme ambargosu uygu- lamasõ nedeniyle, Türkiye ile Iraklõ Kürtler arasõnda ipler gerilmişti. Mesud Barzani’nin milliyetçi söylemlerinin yanõ sõra, “Türkiye, Kerkük’e karışırsa biz de Diyarbakır’a karı- şırız” yönündeki sözleri, gerilen ilişkileri kop- ma noktasõna getirmişti. Washington yönetimi- nin baskõsõ ile AKP hükümeti, Iraklõ Kürtler ile resmi temas kurmaya razõ oldu. Temas trafiği, Türkiye’nin Bağdat Büyükelçisi olan Murat Özçelik’in Irak Özel Temsilcisi olmasõyla hõz kazandõ. Son olarak da AKP hükümeti resmi olarak Barzani’yi “Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başkanı” sõfatõ ile Ankara’ya davet etti. Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgilere göre görüşmenin zamanõ ve gündemine ilişkin ön hazõrlõk toplantõsõ yapõlmasõ konusunda he- nüz Iraklõ Kürtlerle temas sağlanmadõ. ELÇİN POYRAZLAR WASHINGTON - ABD Uluslararasõ Dini Özgürlükleri Komisyonu’nun (USCIRF) 2010 raporunda Ergenekon soruşturmasõna geniş yer ayrõldõ. ABD hükümetine bağlõ komisyonun raporunda Türkiye “izlenmesi gereken” ülkeler arasõnda sayõlõrken ülkede dini özgürlüklere yönelik ciddi sõnõrlamalarõn sürdüğü ifade edildi. “Kafes” ve “Balyoz” gibi basõnda çõkan planlara atõf yapõlan raporda bu planlar çerçevesinde ülkede yaşayan dini azõnlõklarõn hedeflendiğine yönelik suçlama- lara yer verildi. Raporda “Geçen yıl Türk yetki- lileri, askeri gruplar, organize suçlar, sağcı si- yasi aktörler ve hiper-laikçi gruplar topla- mından oluşan Ergenekon olarak bilinen ult- ra-milliyetçi bir yeraltı örgütüne karşı hare- kete geçti” gibi kesin ifadeler kullanõldõ. Ergenekon’un “derin devletin bir parçası olarak görüldüğünün” belirtildiği raporda bu örgütün hükümeti devirmenin yanõ sõra Hõristi- yanlar ve Yahudiler gibi dini azõnlõklarla gaze- teci Hrant Dink’i de hedef almakla suçlandõğõ belirtildi. Raporda “Bu dava Türkiye’deki si- yasetin bütünüyle sivilleşmesinin önünde sü- regelen engelleri de vurguluyor” denildi. Alevilerin Türkiye nüfusunun yüzde 25’ini oluşturan en büyük dini azõnlõk topluluğu oldu- ğu ifade edilen raporda Alevilerin Türk hükü- metinden adõm atmasõnõ istediği belirtildi. Raporda ABD’ye Diyanet’in dõşõnda barõşçõl ve bağõmsõz İslami ibadete izin vermesi, dini azõnlõklara tüm yasal haklarõnõn verilmesi ve ül- kedeki Yahudi karşõtlõğõnõn önlenmesi için Tür- kiye’yi teşvik etmesi tavsiye edildi. HİZBULLAH FÜZELERİ DİN ÖZGÜRLÜĞÜ RAPORU ABD, Türkiye’yi yakından izliyor! 6 YIL SONRA İLK ZİYARET Barzani başkan olarak geliyor Chavez müttefiklerini Twitter’a davet etti Dış Haberler Servisi - Haftalõk televizyon ve radyo programõnõn ardõndan sosyal paylaşõm sitesi Twitter’a üye olarak internet dünyasõna da el atan Venezüel- la’nõn sosyalist Devlet Başkanõ Hugo Chavez, yakõn müttefikleri olan Küba lideri Fidel Castro ve Bolivya Devlet Başkanõ Evo Morales’i Twitter’a katõlmaya çağõrdõ. Hükümet karşõtlarõnõn yoğun olarak kullandõ- ğõ siteye üye olarak, muhalefete sanal dünyada da sa- vaş açan Chavez’i burada “takip edenlerin” sayõsõ iki günde 106 bine ulaştõ. Venezüella lideri, “chavez- candanga” adõyla açtõğõ sayfada “Bu ne kapitalist, ne de sosyalist bir site. Her şey nasıl kullanıldığına bağlı” diye yazdõ. Venezüella’yõ ziyaret eden Mora- les ile önceki gün bir araya gelen Chavez, Bolivya li- derine siteye üye olup olmadõğõnõ sordu ve “Evo ve Fidel’i de Twitter’a davet ediyorum” dedi. Ülkesini ziyaret eden Morales’le Fidel Cas- tro’yu Twitter’a çağıran Chavez, sitedeki say- fasına eklediği ikinci mesajında takipçilerinin sa- yısının hızla artmasından duyduğu memnuniyeti ifade ederek, “Bu beklenmedik bir patlama ol- du. Teşekkürler. Kazanacağız” dedi. (AFP) İşçileri ve öğretmenleri harekete katılmaya çağırdı.