Katalog

7 NİSAN 2010 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA KÜLTÜR [email protected] CMYB C M Y B G eçen hafta gündemimde kültür ve sanat dünyamõ- zõn iki dev ismi vardõ: Bi- ri besteci İlhan Usmanbaş (d. 1921), diğeri ressam Adnan Çoker (d. 1927). Her ikisi de aydõn ailelerin İs- tanbul doğumlu çocuklarõ. Her iki- si de Cumhuriyet’in ikinci kuşağõn- dan. Önlerindeki örnekler Cumhu- riyetle birlikte evrensel ölçütleri Türkiye’ye getiren ilk kuşak sanat- çõlarõ: Cemal Reşit Rey, Ahmed Adnan Saygun, Necil Kâzım Ak- ses, Ali Çelebi, Zeki Kocamemi. İlhan Usmanbaş, cumartesi günü MİYAM’da düzenlenen “Sesin Yolculuğu” adlõ genç bestecilerin di- zisi içinde kendi müzik kimliğini oluşturan etkilere ait bir konuşma yaptõ. Kimi hocalarõnõn öncülüğün- de, kimi el yordamõyla müzik dün- yasõnõ keşfe çõkõşõnõ aktardõ. Adnan Çoker ise aynõ gün bana, önceki haf- ta açõlan retrospektif sergisini gez- dirdi. İlk deneyimlerinden, ilk ho- calarõndan söz ederek bugüne dek uzanan o derin sularõ keşfedişini an- lattõ. Usmanbaş’õn konuşmasõndan ay- rõlõrken gencecik bir bestecinin “O günleri kıskandım” deyişini anõm- sõyorum. “Çünkü bugün her şey elimizin altında. Bilgisayara girdik mi, anında istediğimiz müziği in- diriyoruz, anında istediğimiz gibi nota yazmaya başlıyoruz, her şey ne kadar kolay. Oysa o yokluklar içindeki arayış ve özleyiş mutlaka sanatçıları daha yaratıcı olmaya yönlendiriyordu.” Evet Cumhuriyetin coşkusu, çağ- daşlaşmanõn kõvancõyla kaynaşõnca yokluklar yerlerini zenginliklere devretmiş. Usmanbaş da Çoker de ilk yapõtlarõnõ hocalarõndan aldõklarõ el- le, somut düzlemde ortaya çõkar- mõşlar. 1945’te Çoker, ulusçu bir ba- kõşla “Çamaşırcı Kadının Evi” tablosunu yaparken, Usmanbaş neo- klasik ve folklorik etkilerle “Piya- no İçin 6 Prelüd”ünü bestelemek- te- dir. 1946’da Çoker’in “Feneryo- lu’ndan Parmaklıklar” adlõ hoca- larõ yordamõndaki figüratif yağlõboya resminin yapõldõğõ sõrada Usmanbaş da Mozart’a öykünen bir başlõkla, “Küçük Gece Müziği”ni besteler. Her ikisi de 1950’li yõllarõn orta- larõnda somuttan soyuta doğru ka- yarak evrensel söyleme yönelirler. Bu yõllarda Çoker Paris’e, Usman- baş Amerika’ya gider. Çoker, bu dö- nemde nice tablosuna müziksel baş- lõklar vemektedir: “Boşlukta Tek- rarlanan Tem, Kontrpuan Tab- losu, Dikey Sonat, Kırmızı Ritm” gibi. Bu onun resminin müzik gibi maddesi olmayan bir sanata doğru hafifleme özlemidir. Usmanbaş ise “Salvadore Dali’den Üç Resim” adlõ bestesinde ilk kez geleneksel notalamadan kopmaya başlamõş- tõr. O da resim sanatõnda bulduğu yerçekimsizlikle yeni özgürlüklere açõlmaktadõr. 1952-55 yõllarõ arasõnda 22 yay- lõ çalgõ için bestelenen bu çalõşma- da yalnõz ses dizileri değil, ritim öğe- lerinin de diziselliği karşõmõza çõkar. Bu yapõtla geleneksel notalama- dan ilk kopmalar görülür. Örneğin ölçü çizgileri porte dõşõnda, ölçü ve vurum kavramlarõ ve vuruş yönte- mi değişiktir. Dali’nin resimleri plastik kuruluşlarõ bakõmõndan mü- zik kompozisyonunu etkilemiştir. Birinci resim “Aziz Antonio’nun Sınanması”, ikincisi “El Centau- re”, üçüncüsü “Uyumlu Parçala- nan Melek”, öbek öbek parçalanan ses yõğõnlarõ ve arada bağlantõyõ sağlayan uzun bir çizgiyle müziğe dönüşür. Çoker’in devam ettirdiği yönde soyut dõşavurumculuk, Us- manbaş’õn belli bir tona bağlõ ol- maktan kaçtõğõ evreye koşuttur. Çağõn getirdiği tüm akõmlardan beslenip kendi deyişini oluşturan bu iki dalõn iki ayrõ sanatçõsõ bugün Türk sanatõnõn birer kavşağõ haline gel- mişlerdir. Buraya ait olma duygusu Çoker’in o derin karanlõk tablola- rõnda niş, kemer, kubbe çağrõştõran biçimlerde, Selçuk ve Osmanlõ mi- marisinin etkisi olarak ortaya çõkar- ken; Usmanbaş’õn “Birinci Senfo- ni”sindeki halay davulunda, “Yay- lı Dördül 47”deki Karadeniz ke- mençesinde, “Klarinetli Beşil”de- ki uzunhavada, “Devr-i Kebir”deki vurumsallõğõn aksak tartõlarõnda iz- lenebilir. Beşiktaş Belediyesi’nin Akatlar- Mustafa Kemal Galerisi’ndeki ret- rospektif sergisini gezerken Ço- ker’in ilk evresinden bugüne nasõl geldiğine tanõk olmanõn coşkusunu yaşadõm. Peki, ya müzik sanatõnda bir bestecinin retrospektif dinletisi yapõlamaz mõ? “90. Yılında Us- manbaş’a Saygı” başlõklõ bir kon- serde, 1940’lardan bugüne köşeba- şõ yapõtlarõndan oluşan bir konser, hatta konserler dizisi hazõrlanamaz mõ? Ve bu dinletilerin kayõtlarõndan genç kuşaklara kaynak olacak bir Us- manbaş CD’si üretilemez mi? Bu konuda konser organizatörle- rimizi düşünmeye davet ediyorum. [email protected] Tüm akõmlardan beslenip kendi deyişini oluşturan bu iki dalõn, iki ayrõ sanatçõsõ bugün Türk sanatõnõn birer kavşağõ İkidevsanatçõ:UsmanbaşveÇoker Düşler Akademisi ile Baba Zula bir arada Kültür Servisi - Düşler Akademisi’nin müzik atölyelerinde eğitim gören engelli ve sosyal dezavantajlõ gençlerin, ünlü müzisyenlerle bir arada sahne aldõğõ Social Inclusion Band müzik topluluğunun bu sezondaki son konseri; BaBa ZuLa’nõn gönüllü katõlõmõ ile 18 Nisan Pazar günü Babylon’da gerçekleşecek. İki grubun enerjilerini birleştirerek seyircilere geleneksel melodilere dayalõ ancak bir yandan da yepyeni yorumlarla bezenmiş bir müzik deneyimi yaşatacaklarõ konserin giriş ücreti yalnõzca 15 TL ve bilet gelirleri projeye kalõyor. (Babylon Adres: Şeyhbender Sokak No:3 Asmalõ Mescit / İstanbul Tel: 0 212 292 73 68.) Roman Kahramanları’nın ikinci sayısı Kültür Servisi - Ocak ayõnda yayõn hayatõna başlayan Roman Kahramanlarõ isimli üç aylõk edebiyat dergisinin ikinci sayõsõ çõktõ. Dergi, yeni sayõsõnda dört roman kahramanõnõ sayfalarõna taşõyor: Vedat Türkali’nin ‘Bir Gün Tek Başõna’ romanõyla tanõdõğõmõz Kenan, Latife Tekin’in “Sevgili Arsõz Ölüm” romanõyla tanõdõğõmõz Dirmit, Gustav Flaubert’in Madam Bovary romanõyla tanõdõğõmõz Emma Bovary ve Michael Ende’nin “Momo” romanõyla tanõdõğõmõz Momo. Dergi, Nisan sayõsõnda Ahmet Ümit’in ve İbrahim Yõldõrõm’õn henüz yayõmlanmamõş romanlarõndan bölümler içeriyor. Türkiye’de Romanlar Günü Kültür Servisi - “8 Nisan Dünya Romanlar Günü” Türkiye’de ilk kez Balat Sahili ve eski Galata Köprüsü üzerinde kutlanacak. Sulukule’nin yõkõmõnda Romanlarla arasõ açõlan Fatih Belediyesi ve Sulukule Derneği’nin desteğiyle yarõn yapõlacak kutlamalarda Kibariye, Hüsnü Şenlendirici, Ümmiye, Cips Carnaval Klarnet 3’lüsü, Ahõrkapõ, Sulukule ve Çanakkale Roman Orkestrasõ konser verecek.  ADANA H.O SABANCI SAHNESİ İstanbul Devlet Tiyatrosu - Profesyonel saat 20.00  İSTANBUL SABANCI ÜNİVERSİTESİ İstanbul Devlet Tiyatrosu - Vahşet Tanrõsõ saat 20.00. Kültür Servisi - Polonyalõ besteci Frederic Chopin doğumunun 200. yõ- lõnda İstanbul’da pek çok etkinlikle anõ- lõyor. 11 Nisan’da başlayacak ve 9 Ma- yõs’a kadar sürecek “İstanbul 2010 Cho- pin Piyano Haftaları”nda dünyaca ta- nõnmõş 5 Türk ve 4 Av- rupalõ piyanist, Polonyalõ bestecinin en sevilen eserlerine yer verecek. İstanbul 2010 AKB Ajansõ’nõn desteğiyle düzenlenen etkinliklerde baladlar, noktürnler, so- natlar, etütler, şkerzo- lar, prelüdler, valsler, impromtüler, polonez- ler, mazurkalar ve piya- no konçertolarõ sunula- cak. Resitaller dizisinde öne çõkan isimlerden bi- risi efsanevi orkestra şe- fi Leonard Bernste- in’in en sevdiği piya- nistlerden olan Cho- pin’in vatandaşõ Polon- yalõ piyanist Marek Drewnowski. Et- kinliğin ilk konseri ise 11 Nisan’da Ka- dõköy Belediyesi Süreyya Opera Sahne- si’nde Muhiddin Dürrüoğlu’nun piya- no resitali olacak. Süreyya Operasõ’nõn ikinci konuğu 14 Nisan’da Gergely Bo- ganyi, 18 Nisan’da Notre Dame De Sion Fransõz Li- sesi’nde Özgür Aydın re- sitali, 19 Nisan’da ise İs- tanbul Teknik Üniversite- si’nde Gülsin Onay resitali gerçekleşecek. 24 Ni- san’da FMV Işõk Lisesi Muvaffak Benderli Salo- nu’nda Gabor Csalog, Beşiktaş Belediyesi Akat- lar Kültür Merkezi’nde 28 Mayõs’ta Marek Drew- nowski, 2 Mayõs’ta Endre Hegedüs, 5 Mayõs’ta Em- re Şen resital verecek. Chopin haftasõ 9 Ma- yõs’ta Notre Dame De Si- on Fransõz Lisesi’nde Em- re Elivar resitali ile son bu- lacak. ‘2010 DÜNYA CHOPIN YILI KUTLAMALARI BAŞLIYOR Dört hafta boyunca Chopin SABANCI ADANA TİYATRO FESTİVALİ’NDE BUGÜN Arthur H, Salon Sahnesi’nde Kültür Servisi - Fransa’nõn Tom Waits’i olarak bilinen Arthur H, 10 Nisan’da saat 22.00’de Salon Sahnesi’nde dinleyicilerle buluşacak. Fransõz Kültür Merkezi’nin katkõlarõyla gerçekleştirilecek konserde Arthur H, yeni albümü “Mystic Rumba” turnesi kapsamõnda, solo piyano konseri sunacak. (www.saloniksv.com) Son kez ‘Bilmelisin ki...’ Kültür Servisi - İlk kez geçtiğimiz yõl izleyicilerle buluşan Işõl Kasapoğlu’nun yazõp yönettiği “Bilmelisin ki...”adlõ çocuk oyunu 11 Nisan’da saat 15.00’te, son kez İş Sanat’ta sahneleniyor. Işõl Kasapoğlu’nun yazõp yönettiği oyun, oyunun kahramanõ Ali’nin kimi zaman bir bilgenin yanõnda, kimi zaman gerçekle hayal arasõnda yaptõğõ yolculuk üzerinden hayata dair bilgiler aktarõyor. Kültür Servisi - Türkiye’de mizah sanatõnõn araştõrõlmasõ, geliştirilmesi için çalõşmalar yapan Mizah Üretenler Derneği’nce verilen “Mizah Ödülleri”nin beşincisi önceki akşam Bakõrköy Yunus Emre Tiyatrosu’nda düzenlenen törenle sahiplerine verildi. Tören, film sahneleri eşliğinde Türk komedi filmleri müziklerinden hazõrlanan bir dinletiyle başladõ. Daha sonra Karikatürist ve Dernek Başkanõ Ergin Gülen tarafõndan hazõrlanan iki kõsa komedi Basad Oyuncularõ tarafõndan oynandõ. Bakõrköy Belediyesi Klasik Müzik Oda Orkestrasõ’nõn da bir konser verdiği gecede “Mizah Yazarı” dalõnda ödüle layõk görülen gazeteci-yazar Yalçın Pekşen’e, ödülü sunuldu. Ardõndan “Karikatür Dalı”nda Karikatürcüler Derneği’ne, “Film Dalı”nda “Vavien” filminin senaryosuyla Engin Günaydın, filmin yönetmeni Durul ve Yağmur Taylan, filmin yapõm şirketi İmaj Entartaiment’a ödülleri verildi. Kocaeli Şehir Tiyatrolarõ yapõmõ Haldun Taner’in “Ay Işığında Şamata” oyununun yönetmeni Aydın Sigalı ve oyunun Genel Sanat Yönetmeni Nejat Birecik, “Tiyatro Dalı”nda ödüle değer görülürken “Televizyon Dalı”nda ödül, “Şaka Şaka” programõyla Mustafa Karadeniz ve programõn yapõmcõsõ Düet Film’e verildi. “Bakırköylü Sanatçılar Derneği Özel Münir Özkul Ödülü” Jeyan Tözüm’e, “Doğan Hastaneleri Özel Sağlık Ödülü” Dr. Doğan Birgül’e, “Özel Mizah Ödülü” ise “2009 Yılı Politikacıları”na değer görüldü. Törene katõlan konuklar arasõnda bulunan Bakõrköy Belediye Başkanõ Ateş Ünal Erzen’e de sanat ve kültüre gösterdiği ilgi ve katkõdan dolayõ Mizah Üretenler Derneği tarafõndan ödül verildi. Mizahüretenleringecesi AdnanÇoker İlhanUsmanbaş 5 . M İ Z A H Ö D Ü L L E R İ S A H İ P L E R İ N E V E R İ L D İ Gülsin Onay