Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 MART 2010 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 15 CMYB C M Y B İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER “Biz” Turhan Selçuk Kırk yılın yaşanmışlığında, özel aile, dost ilişkilerinden, toplumsal, kültürel ilişkilere uzanan bir bütünlük içinde, Turhan Selçuk’un ağzından çıkan sözcüklerde hep “biz” vurgulaması, yaşama “biz”, toplumsal pencereden bakışın izleri vardır. Karikatür sanatının uluslararası ölçekte en büyükleri arasında olmak, yaşama ilişkin değerlerinde; çizgilerindeki köşeleri gibi insan odaklı sınırlarını kapkalın çizdiği ilkeleri savunmak bilgi, kütürel birikimi ile bilimsel ölçekte çok gelişmiş, kanıtlı çok güçlü bir “ben”kimliğine karşın, yaşam boyu hiç “ben” diye ortalığa çıkmamış olmak. İnsanın yüreğini ısıtan, gözlerinin içi gülen, alçakgönüllülüğün, sevecenliğin, kibarlık, zerafetin uç noktalarında insan ilişkileri, diyaloğun hiç şaşmaması. Her kim olursa olsun odaya biri girdiğinde hafiften ayağa kalkarak selamlama, yol verme, gözlerinin içine bakarak gülümseme. Bilgeliğin de ötesinde, günümüzde giderek örnekleri azalan bir yaşam biçimi, felsefe, kültür, insan sevgisini, değerini yücelten toplumcu bakış açısının bileşkesi... Günümüzün yükselen değerlerinde “ben ben” diyerek, gücü, inanı ezmeyi, yıldırarak, korkutarak, çaresiz bırakarak teslim almayı öngören siyaset, liderliklerin örnek model oluşturmalarıyla; insan olmanın tam tersi ego, bireyci kültürel değerlerin yüceltilmesinde; insan ilişkilerinin kirlenerek dibe vurduğu dünyamızda, rol model olarak pazarlanan, çıkarları uğruna her kılığa, her kimliğe bürünen, sadece “ben” diyen vitrin aydın, sanatçı kimliğinin tam karşısında, sadece “biz” diyen bir gerçek aydın, sanatçı olduğu için asıl büyük kayıp Turhan Selçuk. Turhan Selçuk’u yaşamları boyunca çizdiklerinden keyif almış, doyuma ulaşmış, bir şeyler öğrenmiş, bilinçlenmiş, ders alarak izlemiş, sevmiş kimi okurlar, dün Turhan Selçuk’un ölümüne, malum medyada “İşte onlardan biri daha öldü, eksildi” yollu haberlere, ahlak, din, Müslümanlık adına sevinenlerin varlığına akıl sır erdiremiyor, bizi arayarak tepkilerini, üzüntülerini dile getiriyorlardı. Türkiye’nin karikatür, mizah, hiciv sanatının her alanında dünya ölçeklerinde, üst düzeylerde var oluşunda, çok sayıda nitelikli sanatçıyı yetiştiren ortamında, “baskıcı düzende haksızlığa başkaldırıda” etkin rol oynama aracı olma gücü belirleyici. Osmanlı düzeninde kültürel olarak öne çıkan bu etkin muhalefet, başkaldırı silahı, köklenmiş, güçlenmiş olarak günümüze kadar işlevini yitirmemiş, giderek daha ustalaşmış sanatçıların yetişmesinde gereken ortamı yaratmışken kirli çıkar güç ittifaklarının hedef tahtasında olması kadar doğal bir şey olamaz. Güçlü, bir o kadar insana aykırı, çarpık düzenin, iktidar gücü ittifaklarının, insandan yana ne kadar değer ve örgütlülük varsa, içlerini boşaltma, işlevlerini çarpıtma, etkinliklerini yok etme arayışlarının karükatürcüler, mizah, hiciv sanatları, sanatçıları üzerinde de kullanmaları kaçınılmazdı. Kendinizden örnek alın; olup bitenleri anlamak, hem kolay, hem de kestirmeden öğrenmek, biraz da gülümseyerek bilinçlenmek adına çoğunlukla, öncelikle, atlamadan sanatçıların çizgilerine bakmaz mısınız? İnsana ilişkin değerlerin yükseliş süreçlerinde sadece karikatür, mizah değil, sanatın her alanında “toplum için sanat” ilkesi, sanatçılar için de kalite kadar öncelik değil midir? Küreselleşme rüzgârlarında, günümüzün kirli çıkarlar, kirli değerler yükselişinde, insanları insan hakları algılamasından, toplumsal kimliklerinden koparmaya yönelik, çağdışı kör inançlarla aldatmaya, boğmaya yönelik kavram kargaşasında, karikatürden, güldürüye, tiyatro, sinemada eğlence, mizah anlayışındaki büyük yozlaşma bir raslantı olabilir mi? Turhan Selçuk kimliğinde zirvede, siyaset, güncel toplumsal gelişmelerin çarpıcı eleştirileri, karikatür tiplemelerinin yerinin hiçbir şey söylemeden, çok şey söylenmiş gibi sadece güldürmeyi amaç edinen karikatürler, karikatürcülerle doldurulmak istenmesi elbette düzenin amacı, gereği. Çok halktan, çok bizden görünen, bir o kadar yozlaştırılmış tiplemelerle, kitleleri düşündürmeden boşa güldürmeyi hedef almış tiyatro, sinema, hiciv sanatı, sanatçılarının öne çıkarılması, pazarlanması, gişe rekorlarının kırdırılmasının sağlanması gibi. Turhan Selçuk, Cumhuriyet değerleri, Atatürk devrimleri, kazanımları ile; insana, aydınlanma, gerçek evrensel insan hakları, sosyal, eşitlik paylaşım ideolojisi, penceresinden bakmada en küçük bir ödün vermeden; siyasal, toplumsal içerikli karikatür sanatında evrensel ölçeklerde zirveye çıkmış, o ölçeklerde de kitleleri etkileyebilen bir sanatçı olduğu için çok büyük. Sanatından, savunduğu değerlere ilişkin toplumsal etkinlik gücünden korkularının nedeni bu. Onun aydınlanma penceresinden yaşama bakmaya çalışanlar için de özel bir yeri, sevgi seli de bundan. Işıklar içinde, bedeni aramızdan ayrılırken, usta sanat gücü, yarattıkları, kimliği ile yolumuzu hep aydınlatacak. soner@cumhuriyet.com.tr TOBB: İthalde TSE denetimi kalktõ, tapon mallar ortalõğõ sardõ Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ithalat üzerindeki TSE denetiminin kaldõrõlmasõnõn şirketleri haksõz rekabete, yurttaşlarõ da kalitesiz ürünlere mahkûm ettiğini savundu. Ekonomi Servisi - Türk sanayiinin ve sanayi odalarõnõn sorunlarõnõn görüşül- düğü TOBB Sanayi Odalarõ Konsey Toplantõsõ’nõn 8 Mart’taki toplantõsõnda odalarõn sorunlarõ ve çözüm önerileri ele alõnda. Toplantõ sonrasõnda dõş ticaret açõ- ğõnõn küçülmeye rağmen sürüyor olma- sõnõn, reel sektörün rekabet gücündeki kaybõn açõk bir göstergesi olduğu vur- gulandõ. TOBB önerileri şöyle sõraladõ: 1-Dahilde İşleme Rejimi (DİR) it- hal ara malõ kullanõmõnõ cazip kõ- larak yerliyi olumsuz etkiliyor. Yerli üre- tici de DİR kapsamõna alõnsõn. 2-Geçmişte çõkartõlan belli sayõ üzerinde işçi çalõştõran işyerle- rinde, çeşitli meslek gruplarõndan kişilerin zorunlu istihdam şartõ vardõ. İhtiyaç olup olmadõğõna bakõlmadan getirilen bu zorunlu istihdam, şirketlerin büyümesi- ni engelliyor. 3-Kamu alõmlarõnda yerli üretime yüzde 15 fiyat avantajõ uygula- masõna uyulsun. 4-Akaryakõttaki ağõr vergiden do- layõ, yurtiçindeki taşõmacõlõğõn maliyeti çok yüksek. Demiryolu taşõ- macõlõğõ geliştirilsin. Enerjideki TRT payõ gibi ilgisiz eklentiler kaldõrõlsõn. 5-Krizden az etkilenen ülke pazar- larõna girişi kolaylaştõrmak üze- re ihracat sigortasõ sistemi yeniden ya- põlandõrõlsõn. Yurtdõşõna mal taşõmacõlõ- ğõ yapan TIR’lardaki akaryakõt desteği arttõrõlsõn. 6-Mesleki eğitimin cazip hale ge- tirilmesi konusunda Meclis üs- tüne düşeni yapsõn, yasal düzenleme ya- põlsõn ve kargaşaya son verilsin. 7-Vergi ve sosyal güvenlik prim borçlarõ yeniden yapõ- landõrõlsõn. 8-Ar-Ge teşviklerinden KOBİ’le- rin daha fazla yararlanmasõnõ sağlayacak düzenlemeler yapõlsõn. 9-Sağlõklõ bir kentleşme ve çevre dostu bir sanayileşme için kent içinde faaliyet gösteren tesislerinin OSB’lere taşõnmasõ teşvik edilsin. 10-KOBİ birleşmelerine yönelik teşviklerin süresi 2009 so- nunda sona erdi. Bu süre uzatõlsõn. Kârõ yüzde 29 düşen Holding, 810 milyon dolar net nakit pozisyonuyla büyüme fõrsatlarõnõ takip edecek Koç 2.200 kişiyi işe alacak Ekonomi Servisi - Koç Holding Üst Yöne- ticisi (CEO) Bülent Bulgurlu, tüm dünya eko- nomileri için zor bir yõl olan 2009’da hedefle- rini gerçekleştirdiklerini belirtirken 2010’da bü- yüme stratejilerinin kârlõlõk ve süreklilik odak- lõ olacağõnõ söyledi. Holding’in 2010’da faali- yet kârõnõn yüzde 34 artõşla 4.7 milyar lira ol- masõnõ beklediklerini ifade eden Bulgurlu, top- lam satõşlarõn yüzde 18 artõşla 52.7 milyar lira, uluslararasõ satõşlarõn ise yüzde 28 artõşla 11.8 milyar dolar olmasõnõ beklediklerini belirtti. Koç Holding’in 2009 faaliyet kârõ 2008 yõlõ- na göre yüzde 31 azalõşla 3.47 milyar TL olur- ken 2009 net kârõ bir önceki yõla göre yüzde 29.4 geriledi ve 1.4 milyar lira oldu. Şirketin satõş gelirleri ise yüzde 20.6 azalõş- la 39.45 milyar lira olarak gerçekleşti. Bulgur- lu, ayrõca geçen yõl 1.7 milyar lira yatõrõm ger- çekleştirdiklerini açõklarken, 2010’da 2.2 mil- yar lira yatõrõm yapmayõ ve 2.200’ün üzerinde yeni istihdam planladõklarõnõ da açõkladõ. CEO Bulgurlu, şu değerlendirmeyi yaptõ: “2009 yı- lını 44.8 milyar lira konsolide ciro ile ta- mamladık. Faaliyet kârımız ise 3.5 milyar li- ra olarak gerçekleşti. Bu rakam, 2008 yılın- da elde edilen iştirak satış kazançları hariç tutulduğunda, zorlu piyasa koşullarına rağ- men yıllık bazda yüzde 3 oranında bir artı- şa işaret etmekte. 2008 yılında iştirak satış ka- zançları hariç yüzde 6 olan faaliyet kâr marjımız, önemli bir artış ile 2009 yılında yüzde 8 olarak gerçekleşti. Vergi öncesi kâ- rımız ise 3.2 milyar TL ile geçtiğimiz yıla oranla bir kereye mahsus gelirler haricinde yüzde 121 artış kaydetti. Net kârımız ise 1.4 milyar liraya ulaştı.” Bulgurlu, bu yõl büyüme stratejilerinin kârlõlõk ve süreklilik odaklõ olacağõnõ söyledi. Bulgurlu, Holding’in 2010’da faaliyet kârõnõn yüzde 34 artõşla 4.7 milyar lira olmasõnõ beklediklerini dile getirdi. Koç Holding’in 2009 yõlõna ait finansal sunumunda solo bilançoya göre yaklaşõk 810 milyon dolar olan net nakit pozisyonu ile yurtiçi ve dõşõnda muhtemel büyüme fõrsatlarõnõn takip edileceği belirtildi. BEST’in krizde istihdamõ yüzde 80 arttõ Ekonomi Servisi - Rona Yırca- lı’nõn yönetimindeki Balõkesir Elek- tromekanik Sanayi Tesisleri (BEST), krizi yendi. Şirket, 2009’da cirosunu yüzde 62 artõrdõ, 360 kişi işe aldõ. Yõr- calõ, “Ekonomik çevrelerce ‘etra- fõnda fõrtõnalar kopan bir adaya’ ben- zetiliyoruz. Ekonomik sıkıntılardan en az etkilenen kuruluş olmak için büyük çaba sarf ediyoruz” dedi. Balõkesir Elektromekanik Sanayi Tesisleri (BEST) AŞ’nin global eko- nomik krizin en yoğun hissedildiği dö- nemde kapasitesini artõrdõ, istihdamõ yükseltti, cirosunu katladõ. 2009’da ci- rosunu önceki yõla göre 330 milyon liraya çõkaran BEST AŞ kârõnõ da ay- nõ dönemde yüzde 180 yükselterek 105 milyon liraya çõkardõ. İşsizliğin en yüksek oranda arttõğõ dönemde şir- ketin 450 olan çalõşan sayõsõ yüzde 80 artarak 810’a çõktõ. BEST’nin genel kurulu, bu yõl ilk defa Balõkesir Organize Sanayi Böl- gesi’ndeki fabrika merkezinde yapõl- dõ. Yõrcalõ, “Bu yıl Fas, Küba, Lib- ya, Kanada, Cezayir, Peru ve Ve- nezüella ile beraber 53 ülkeye ih- racat yapıyoruz. Üretilen trafolar toplantının gerçekleştiği bu fabri- kanın kapısından uğurlandı. Bu gurur verici başarı, başta yönetim olmak üzere tüm fabrika çalışan- larına aittir” dedi. Vergi şampiyonu Çalõşanlara olan güvenini sõk sõk gündeme getiren Yõrcalõ, onlara genellikle enflasyonun üzerinde zam yaptõklarõnõ da hatõrlatarak, “Şehrimizde toplusözleşme yapan tek özel kuruluşuz. Çalışanlara, yıllık enflasyonun üzerinde zam yapıyoruz. 2008’de BEST ola- rak 17 milyon lira vergi ödedik. 2009’da bu rakamı yüzde 105 art- tırarak 35 milyon liraya çıktık. İl genelinde bu yıl da vergi şampi- yonu olacağız” diye konuştu. Ekonomi Servisi - Sony Eurasia AŞ Genel Müdürü Mohsen Noohi, 2009’da Türkiye’de 1 milyon ürün sattõklarõnõ belirterek, bu yõl yüzde 30-40 artõş hedeflediklerini söyle- di. Noohi, Sony’nin üç boyutlu, 3D teknolojisine sahip yeni Bravia TV’lerinin tanõtõm toplantõsõnda, geçen yõl sektörün Türkiye’de yüz- de 17 düşüş yaşansa da Sony’nin yüzde 2 büyüdüğünü hatõrlattõ. Bu yõl çõkacak 40 filmin 3D teknolo- jisiyle çekildiğini dile getiren Noo- hi, televizyon satõşlarõnõn yüzde 10’unu, Türkiye’deki satõşlarõnõn da yüzde 5-7’sini 3D televizyonlarõn oluşturmasõnõ hedeflediklerini be- lirtti. Bravia TV’ler birkaç ay için- de piyasaya sunulacak. SGK dilekçeleri almõyor İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) - Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) emekli maaşlarõndan “dernek aidatı” al- tõnda yurttaşlarõn istemi dõşõnda para kesmesine tepkiler sürerken, SGK İzmir İl Müdürlüğü ise, uygulamanõn iptali ve paralarõn iadesini isteyen dilekçeleri al- mõyor. SGK, maaşõndan dernek üyeliği için kesinti yapõlmasõna izin vermeyen emeklilere çağrõda bulunmuş ve kuruma başvurmalarõ halinde sorunun düzeltile- ceğini açõklamõştõ. Ancak İzmir’de kesi- len paralarõn iadesini isteyen yurttaşlarõn dilekçelerini SGK il müdürlüğü kabul et- miyor. Çankaya’daki il müdürlüğü bi- nasõna dilekçe vermek için gelen yurt- taşlar geri çevrilerek, evraklarõn Anka- ra’ya gönderilmesi isteniyor. SGK İzmir İl Müdürü Mustafa Kes- kin, sõkõntõdan haberinin olmadõğõnõ sa- vunarak, ilgili birimlere talimat verece- ğini söyledi. Yolcu sayõsõ yüzde 25 artan şirket, uçak sayõsõnõ 353’e çõkarmayõ hedefliyor THY filoyu üçe katlayacak Geleceğin ışık kaynağı LED gövde gösterisi yaptı MURAT GÜLDEREN Senexpo Fuarcõlõk tarafõndan organize edi- len ve Avrasya’nõn en büyük aydõnlatma fua- rõ olarak gösterilen Lighttech 2010 Elektrik, Ay- dõnlatma ve Tesisat Fuarõ İstanbul Fuar Mer- kezi CNR’da 3. kez ziyaretçilerle buluştu. Bu yõl başta Çin olmak üzere ABD, Almanya, İn- giltere, İran, Polonya, Fransa, Hindistan, İs- panya ve Tayvan’dan 200’e yakõn firmanõn ürünlerini sergilediği fuarda ‘tükenmeyen lambalar’ olarak adlandõrõlan yeni nesil õşõk teknolojisi LED ürünleri damgasõnõ vurdu. Elektrik enerjisini õşõğa çeviren diyot tek- nolojisine sahip katõ-hal yarõ iletken cihazlar olan LED’in beş yõlda Türkiye’de başta kamu kurum ve kuruluşlarõ olmak üzere, tüm işyer- lerinde, statlarda ve sokaklarda kullanõlacağõ öngörülüyor. Klasik lambalarõn 10’da biri ka- dar enerji harcayan ve çok çeşitli õşõk veren ay- dõnlatmalarõn aynõ zamanda 20 yõla kadar uzun ömürlü olduğu belirtiliyor. Senexpo Fuarcõlõk Pazarlama ve Satõş Ko- ordinatörü Mustafa Karaman, “Artık trend en az enerji ile en büyük verimi sağlama ol- du. Tüm AR-GE çalışmaları bu yönde iler- liyor” dedi. Türkiye aydõnlatma pazarõnõn 400 milyon dolar olduğuna vurgu yapan Ka- raman, Türklerin firmalarõnõn yaptõğõ inşaat- lar sayesinde pazarõn bu yõl yüzde 10 daha da büyüyeceğini öngördüklerini kaydetti. Led aydõnlatma, avize, enerji ve elektrik malzemeleri olarak dört ana bölümden olu- şan ve 14 Mart Pazar gününe kadar ziyare- te açõk olacak fuara 20 bin kişinin üzerin- de ziyaretçi bekleniyor. Star Alliance üyeliği ile önemli havayolu şirketleri arasõnda yerini alan THY, bir yandan da beş yõldõzlõ havayolu unvanõ kazanmak için çaba sarf ediyor. ÖZCAN YAŞAR Son yõllarda yaptõğõ atõlõmlarla Avrupa’nõn önde gelen havayolu şir- ketleri arasõna girmeyi başaran Türk Hava Yol- larõ (THY), hedef bü- yüttü. Açtõğõ yeni uçuş noktalarõyla dõş hatlar- daki yolcu sayõsõnõ artõ- ran THY, 2023’e kadar filosundaki uçak sayõsõ- nõ 353’e çõkarmayõ plan- lõyor. Star Alliance itti- fakõnõn da önemli şir- ketlerinden biri haline gelen THY, her yõl 20 uçak alõmõ hedefliyor. THY, 21 olan Boeing 777, 767, Airbus 340, 380 gibi “Geniş Göv- deli” uçak sayõsõnõ 53’e, 16 olan Airbus 320-321, Boeing 737-800 mode- li “Yüksek Kapasiteli Dar Gövdeli” uçaklarõ- nõn sayõsõnõ da 32’ye çõ- karacak. Şirket, “Orta Kapasiteli Dar Gövde- li” uçaklar segmentinde yer alan Boeing 737- 600-400, Airbus 319 ti- pi, 81 adet uçağõnõn sa- yõsõnõ da 221’e yükselt- me hedefinde. Filosunda halen 134 yolcu uçağõ bulunan THY, bu sayõyõ 2010’da 142’e ulaştõr- manõn he- saplarõnõ yapõyor. 2011’de 161 olmasõ planlanan uçak sayõsõ, her yõl kademeli artarak 2020’de 300 uçaklõk bir filo hesaplanõyor. THY, önümüzdeki iki yõl içerisinde 12 adet Boeing 777, 2’si kargo uçağõ olmak üzere 12 adet Airbus 330 filomu- za katõlmõş olacak. Mevcut filoda kargo uçaklarõ dahil 24 adet geniş gövde uçağõ olan şirketin, 2011 sonunda geniş gövdedeki yolcu taşõma kapasitesi yüzde 87, kargo taşõma kap- asitesi de yüzde 96 ar- tacak. Yolcu sayısı arttı Öte yandan THY, yol- cu sayõsõ ocak-şubat dö- neminde geçen yõlõn ay- nõ dönemine göre yüzde 25 artarak 3.1 milyondan 3.9 milyona ulaştõ. THY’den Kamu Ay- dõnlatma Platformu’na (KAP) yapõlan özel du- rum açõklamasõna göre, yolcu sayõsõ Ocak-Şubat 2009 döneminde 3.1 milyon iken, 2010 yõlõ- nõn aynõ döneminde yüz- de 25 artõşla 3.9 mil- yon’a ulaştõ. Dõş hatlar- da Business Class yolcu sayõsõnda da yüzde 30 artõş sağlandõ. Geri dönüşüm, çevre teknolojileri ve atõk yönetimi alan- larõnõ aynõ çatõ altõnda bir araya getiren REW İstan- bul, 6. kez 10-13 Haziran 2010 arasõnda İstanbul’da gerçekleştiriliyor. Fuarcõlõk alanõnda 20’inci yõlõnõ kut- layan İFO İstanbul Fuar Hizmetleri AŞ tarafõndan or- ganize edilen ve geçen yõl 91’i yabancõ 197 şirketi ağõr- layan REW İstanbul’a bu yõl yüzde 50’lik bir artõşla 25 ülkeden 300 katõlõmcõ bekleniyor. İFO Genel Mü- dür Yardõmcõsõ Zekeriya Aytemur, AB ile 21 Aralõk 2009 tarihinde açõlan “Çevre Faslõ” gereği 2023 yõlõna ka- dar geri dönüşüm sektörü için 59 milyar Avro’luk bir harcama yapõlmasõ beklendiğini söyledi. Dünyanın en zengini hemşehri çıktı Toplam 53.5 milyar dolarlõk servetiyle dünyanõn en zen- gin adamõ olan Meksikalõ Carlos Slim Helu Türk asõl- lõ çõktõ. Slim’in Roman Katolik Kilisesi mensubu Lüb- nanlõ babasõ Julian Slim Haddad Aglamaz’õn (Yusuf Se- lim Hattat Ağlamaz) 1902’de Osmanlõ topraklarõndan kaçõp Mexico City’ye yerleştiği anlaşõldõ. 1940’da Me- xico City’de doğan oğlu Helu, 1961’de National Au- tonomous Univercity of Mexico’dan mühendis çõktõ. KISA... KISA... SONY, 3D GÖRÜNTÜYÜ EVE TAŞIYOR Geri dönüşümcüler İstanbul’da Hedef 4.7 milyar TL kâr Fırsat kolluyor Türk kültüründe önemli bir yeri olan avizelerde bu yılın rengi beyaz ve altın rengi. Göz yormayan soft ve gizli ışıkların da çok moda olduğu bu yıl kristal ve şatafatlı ürünler öne çıkıyor. Bülent Bulgurlu