Katalog

CMYB C M Y B SAYFA CUMHUR YET 10 EK M 2010 PAZAR 18 KÜLTÜR [email protected] Sanat alanındaki meslek birlikleri, Telif Yasası na ilişkin değişiklik tasarısını değerlendirdi Özerk yapı ortadan kalkabilir MELTEM YILMAZ Y ürürlüğe girdiği 1952 den bu yana 8 kez değiştirilen 5846 sa yılı Fikir ve Sanat Eserleri Ka nunu, Kültür ve Turizm Bakanlığı nın ön gördüğü düzenlemeler çerçevesinde bir kez daha masaya yatırıldı. İl gili meslek birlikleri, hazır lanan taslak metnin yasa laşması halinde özerk yapı larını kaybedecekleri konu sunda kaygılı. Bazı müzik meslek birlikleri ise taslağın yasalaşması halinde Ana yasa Mahkemesi ne başvu ruda bulunacaklarını ifade ediyor. Müzik eser sahipleri ala nında faaliyet gösteren Mu siki Eserleri Sahipleri Gru bu Meslek Birliği nin MSG Genel Sekreteri Avukat Barış Şensoy, Tas lak, meslek birliklerini her alanda teke düşürmeyi ön görüyor ki bu durum mes lek birliklerinin özerk ya pısını da ortadan kaldı rır görüşünü savunarak, telif yasası taslağının yasa laşması halinde Anayasa Mahkemesi ne bireysel baş vuruda bulunacaklarını be lirtiyor. Öncelikle birer sivil toplum ör gütü olan meslek birliklerinin kapatıl masının, anayasaya da aykırı olduğunu anımsatan Şensoy un en belirgin endişesi ise devletin, meslek birlikleri üzerinde yaptırım mekanizması oluşturacağı yö nünde. Taslağa göre birliğimizin tü zük değişikliğini, Bakanlık onayla madan yürürlüğe koyamayacağız. Di ğer yandan Bakanlık, meslek birlikle rinin hesaplarına el koyma yetkisine de sahip olmuş oluyor değerlendirmesini yapan Şensoy u, fonogram yapımcılığı alanında faaliyet gösteren meslek birlik lerinden MüzikBir in Genel Başkanı Mustafa Demirci de tekelleşmeye gi diliyor sözleriyle destekliyor. Mevcut yasanın özellikle internet alanında yeni den düzenlenmesi gerekliliğinin yadsı namayacağını ancak Bakanlık tarafından hazırlanan taslağın, te kelleşmeden başka bir so nuç doğurmayacağını kaydeden Demirci, söz lerini şöyle sürdürüyor: Meslek birlikleri, li sanslama ve paylaşımı ortak yaparak, kullanı cıya şemsiye örgüt ha linde gidebilirler. En fazla böyle bir model önerebilirim, taslakta sunulan model ise kabul edilemez. Bu nedenle taslağın yasalaşması duurumunda, biz de Anayasa Mahkemesi ne başvuruda bulunmayı planlıyoruz. Kurulmuş olan meslek birliklerini kapatmak, hem AB uyum yasalarını hem de uluslararası telif anla yışını hiçe sayan bir yak laşım. ÖZEL KOPYALAMA ST SNASI MUYAP Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Forta, taslakta, başta özel kop yalama istisnası olmak üzere, uluslar arası sözleşmelere aykırı düzenlenmeler bulunduğuna dikkati çekiyor. Taslakta ki en sakıncalı hükümlerin ise geçici mad delerde yer aldığını belirten Forta, Umu yorum, Bakanlık, yasa tasarısına son halini vermeden önce meslek birlikle rinin önerilerini dikkate alır diyerek, taslağın mevcut haline ilişkin sıkıntılarını die getiriyor. Şapkacı ile çizmecinin aynı yere so kuşturulduğunu söyleyen Çevirmen ler Meslek Birliği ÇEVBİR Başkanı Mehmet Moralı, taslağa yönelik eleşti rilerini şöyle dile getiriyor: Taslağın yasalaşması halinde bil gisayar programcısı, şairler ve çevir menler aynı meslek birliği içerisinde olacak. Toplam 3 bin üyeli bir meslek birliğinin içinde 250 kadar çevirmen olacak ki bu durumda temsil gücü de zayıflayacak. Meslek birliklerinin teke düşürülmesini doğru bir yaklaşım olarak değerlendiren Türkiye İlim ve Edebiyat Eseri Sahiple ri Meslek Birliği İLESAM Başkanı Meh met Nuri Parmaksız, Ancak bizim tas lağa ilişkin sıkıntılarımız başka mad delerde saklı diyerek, o maddeleri ise şöyle sıralıyor: Kamuya ait kütüphaneler ile eğitim ve araştırma kütüphanelerinin, hiçbir karşılık ödemeden kitapları ödünç ve rebileceği şeklinde özetlenmiş olan madde, gerek eser sahibi, gerek ya yınevini hak kaybına uğrayacaktır. Bir de hapishaneler ile hastanelerin ki tapları karşılıksız basabileceği şek linde bir madde var ki burada devlet özel hastane ayrımı yapılmamış. Bu tür ayrımların yapılması gerekiyor. Türkiye Musiki Eseri Sahipleri Mes lek Birliği MESAM Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Demir ise taslağa ilişkin şu önerileri sıraladı: Aynı alanda birden fazla meslek birliği uygulamasından vazgeçilmeli. Telif hakkımız olan her alanda, ese rimizi kullanmadan önce meslek bir liği ile lisans sözleşmesi yapılıp sonra ruhsatlandırılmalı. Hak takibi açı sından izin verme ve yasaklama, sa dece eser sahibi meslek birliğince ya pılmalı. Uygulanabilir bir kanun ol ması ve telifin tam anlamıyla topla nabilmesi için yaptırımların ağırlaş tırılması gerekir. SELDA GÜNEYSU ANKARA AKP hükümeti, Fikir ve Sanat Eserleri Yasası nda yapmayı planladığı değişiklikle, sanat mes lek birliklerini tek tipleştirmeye hazırlanıyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanan Fi kir ve Sanat Eserleri Yasası nda deği şiklik yapan yasa taslağına göre, sanat alanında faaliyet gösteren meslek bir liklerinin adı telif birlikleri olarak değişecek ve her alanda sadece bir te lif birliği kurulabilecek. Daha önce sanat alanında kurulan meslek birlikleri de ya tamamen tasfiye edilecek, ya da tasfiye edildikten sonra yeni bir meslek birliği kurulacak. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Fikir ve Sanat Eserleri Yasası nı 9. kez değiştir mek üzere hazırladığı yeni taslağını il gili meslek örgütlerinin görüşlerine açtı. Sanat alanındaki meslek birliklerinin tepkisine yol açan taslakta öngörülen düzenlemeler şöyle: Meslek birlikleri birleşecek: Mev cut yasaya göre, eser sahipleri ve eser sahiplerinin hakları ile bağlantılı hak sahipleri birden fazla meslek birliği kurma hakkına sahip. Ancak yeni hazır lanan taslakla bu hak ortadan kaldırılıyor. Taslağa göre mevcut meslek birliklerinin adı telif birlikleri olarak değişecek ve her alanda sadece bir adet telif birliği kurulabilecek. Böylece Türkiye Musiki Eserleri Sahip leri Meslek Birliği MESAM , Bağlantılı Hak Sahibi Fonogram Yapımcıları Meslek Birliği MÜYAP gibi örgütlenmeler teke indirilecek. Meslek birlikleri ya bir leştirilecek ya da tamamen tasfiye edilecek. Gerek bir leşme gerek tasfiye sonrası yeni kuruluş halinde, önceki meslek birliklerinin mal varlıkları ve borçları, yeni ku rulan ya da birleştirilen meslek birliğine devredilecek. Bireysel hak arama yolu kesiliyor: Hak sahipleri meslek birliğindeki haklarını takip ve idare yetkisini telif birliği ne devret meyecek. Ancak ilgili alanın telif bir liği bu hakları takip etmekle yetkili kı lınacak. Buna göre, hak sahiplerinin meslek birliğine üye olması zorlaşacak. Oysa Anayasa Mahkemesi, hak sahiple rini meslek birliklerine mahkum eden düzenlemeyi 24 Mart 2010 tarihinde ip tal etmişti. Taslak metinde bu iptal kara rı yok sayılıyor. Kütüphane talanına yol açılıyor: Taslak metinde Kamuya Ödünç Ver me başlığı taşıyan düzenlemeye göre, kamuya ait kütüphaneler ile eğitim ve araştırma kütüphaneleri hiçbir karşılık ödemeden kitapları ödünç verebilecek. Kamu kurum ve kuruluşları ile eğitim ve araştırma kuruluşlarına ait kütüpha neler ve ihtisas kütüphaneleri de belirti len bedeli ödemekten muaf tutulacak. Oysa mevcut yasaya göre bir eserin kü tüphaneler tarafından ödünç verilmesi için hak sahiple rine adil bir ödeme yapması gerekiyor. Taslağa göre, ayrıca yayımlanmış eserlerin, hapishanelerde ve kamu ya ait hastanelerde k r amacı güdülmeksizin çoğaltıl ması, yayılması, temsili ve umuma iletimi de serbest olacak. İlgili meslek birlikleri, taslak metnin yasalaşması durumunda özerk yapılarını yitirebilecekleri kaygısını taşıyor. Müzik alanındaki bazı meslek birlikleri de, taslak bu haliyle yasalaşırsa Anayasa Mahkemesi ne başvuracaklarını belirtiyorlar. Fikir ve Sanat Eserleri Yasası nda değişiklikler öngören yeni tasarı neler getiriyor Kültür ve Turizm Bakanlığı nca hazırlanan yeni yasa taslağına göre, sanat alanındaki meslek birliklerinin adı telif birlikleri olarak değişiyor ve her alanda yalnızca bir telif birliği kurulabiliyor. Bireysel hak aramanın önü kesiliyor ve hak sahiplerinin meslek birliğine üye olmaları zorlaşıyor. CMYB C M Y B SAYFA CUMHUR YET 10 EK M 2010 PAZAR 18 KÜLTÜR [email protected] Sanat alanındaki meslek birlikleri, Telif Yasası na ilişkin değişiklik tasarısını değerlendirdi Özerk yapı ortadan kalkabilir MELTEM YILMAZ Y ürürlüğe girdiği 1952 den bu yana 8 kez değiştirilen 5846 sa yılı Fikir ve Sanat Eserleri Ka nunu, Kültür ve Turizm Bakanlığı nın ön gördüğü düzenlemeler çerçevesinde bir kez daha masaya yatırıldı. İl gili meslek birlikleri, hazır lanan taslak metnin yasa laşması halinde özerk yapı larını kaybedecekleri konu sunda kaygılı. Bazı müzik meslek birlikleri ise taslağın yasalaşması halinde Ana yasa Mahkemesi ne başvu ruda bulunacaklarını ifade ediyor. Müzik eser sahipleri ala nında faaliyet gösteren Mu