Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 9 OCAK 2010 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 13 CMYB C M Y B İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Devrimci-Dinozor... Cumhuriyet gazetesinin Cağaloğlu’ndaki ahşap binasına varmaya birkaç yüz metre kala, Erkek Lisesi’nin kapısının tam karşısında Türk Tabipleri Birliği Merkez Binası durur. 1966 benim gazetede çalışmaya başladığım tarih ile Erdal Atabek’in Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyi Başkanlığı’na seçiliş, beraberinde gazetede yazı yazmaya başlaması tarihlerinin çakışması, habercilikte uzmanlaşmaya özenilen yıllarda sağlık haberlerine de yönlendirilmem... Gerçek bir dostluğun, yaşanmışlıkların, değerlerin paylaşımında “kader ağlarını ördü..” olarak değerlendirilebilir... 1961 Anayasası, ’63 yasaları ile Türkiye’nin gerçek demokrasiye, sosyal devlet, sendikal haklara; ideolojik, sınıfsal, demokratik kimlikleri de olan siyasal, sendikal, güçlü mesleki, demokratik kitle örgütlerine açılım yılları. Gerçek anlamda dünyanın, Türkiye’nin düzeninin sorgulanma, aydınlanma, sola açılım yılları... Türk Tabipleri Birliği, genel sağlık sorunlarını, halk sağlığını, gecikmiş olarak paralı hastalığın tedavisini değil, en yaşamsal insan hakkı kapsamında sağlıklı yaşam hakkının koşullarını akla gelebilecek her boyutu ile sorguluyor, tartışıyor, halkın gündemine taşıyordu... Türk Tabipleri Birliği, kaçınılmaz gazeteciliğin, haberciliğin bilim kuralı gereği, insanın doğasından gelen her dönem en ilgi çeken haberlerin başını çeken sağlık haberlerinin odağı.. Sağlık haberlerine bugünün piyasa düzenindekinden çok farklı olarak, hastaya müşteri, av gözü ile bakan pazarlama ağırlıklı bir eksenden bakılmıyordu. Erdal Atabek’in önderliğinde gündeme taşınan tartışmalarda doktor-hasta arasındaki doğrudan para ilişkisinin kaldırılması; herkes için genel sağlık sigortası, koruyucu sağlık hizmetlerine öncelik tanınması, bir doktorun hastasına gereken hizmeti verebilmesi için ayrılması gerekli asgari muayene süresinden araç donanımına, hasta yatak sayısına, ilaç sömürüsüne karşı önlemlere.. anlam, önem ağırlıkları ile her konu vardı. Türk Tabipleri Birliği halkın sağlık hakkının en temel sorunlarını kamuoyu gündemine taşımakla yetinmiyor, doktorların meslek örgütü olarak özlük hakları ile sınırlı bir görev alanını tanımıyor, sosyal pencereden sağlık hakkının en geniş kullanımı için hak savaşımının başını çekiyordu.. Halk sağlığının eksiksiz gelişmesi için gerçekleştirdikleri etkinlikler, eylemler zincirini, direnişleri, verdikleri savaşımın boyutlarını bir yazı köşesine sığdırmam olanaksız. Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyi Başkanı olarak Erdal Atabek’in sürekli iktidarlar karşısında boy hedefi olduklarını, yargılandıklarını söylemekle yetinmeliyim. 80. yaş gününde, 45 yıla varan yazarlık kimliği ile Erdal Atabek’i okura tanıtmak benim haddim değil. Gerçek şu ki, yaşam, sağlık hakkı ile sınırlı kalmayan bir toplumsal kimlik, sorumluluk duygusuyla, kitlelere, kamuoyuna ulaşmak üzere Cumhuriyet yazarlığı ile işe başlayan Erdal Atabek’in yazarlık kimliğinde, hep içinde, etkin taraf olduğu toplumsal savaşımın, tanıklıkların, ödenen bedellerin izleri, katkıları insan sıcağı ile harmanlanmış... Kendi adıma 12 Eylül Barış Davası sanığı olarak cezaevinde yattığı yılların anılarını toplayan kitaplarındaki insan öyküleri mi önde, yoksa yılların çok yönlü bilgi, bilim birikiminin analizleri mi daha değerli, işlevsel.. seçimini yapabilecek noktada değilim. Olsa olsa gazetedeki yazılarından, kitaplarından, dinlediğim söyleşilerinden, en çok da daha şanslı biri, yakınındaki bir dost olarak.. sürekli bir şeyler öğrendiğimi, dersler çıkardığımı, yararlandığımı, etkilendiğimi söyleyebilirim. Beni hep biraz korkutan, kıskandıran, özendiren yanı ise önceliklerindeki disiplini, çalışkanlığı, ödün vermez ilkeli, dik duruşu. Aslında belki de yaşam boyu sadece doktor değil, çok yönlü yöneticilik görevleri ile kazandığı zamanı doğru kullanma, disiplin, ilkelerinden ödün vermeme anlayışıyla, ülkemizde değerlerinde ilkeli sayılan insanların bile sorumluluklarında çok disiplinsiz olmaları halleri ile çelişen bir kimlik. Şaka değil gerçek, müsteşarlık da dahil çok sayıda yöneticilik görevlerinde, en sevdiklerine ödün verdiğinin, halk deyimi ile torpil yaptığının örneği yoktur. Son söylenecek sözü, hiç sakınmadan en baştan, dolaştırmadan söylemesi ile ünlüdür. Zor insan, zor dost.. diyesim gelse de hiç doğru değil. Çünkü akıl almaz güçlü bir biçimde en zor gününüzde hep arkanızda olanlardan, gerçek bir karagün dostudur. Hem de kişisel geçmişini, sevgi bağlarını, duygularını bir yanda tutarak, olması gereken zamanda, olması gereken yerde, dayanışmada yerini alır... İyi ki doğdu, iyi ki var. İyi ki değerlerinden hiç ödün vermeden, eksilmeyen enerjisi, topumsal sorumluluk duygusuyla, büyük bir deneyim, bilgi birikimi, yeteneğin bileşkesinde sürekli üretiyor, üretiyor... soner@cumhuriyet.com.tr Sigarada vergi artõşõ piyasayõ karõştõrdõ, fiyatlarõn yeterince yükselmemesi geliri azalan Maliye’nin hesabõnõ şaşõrttõ Sigarada fiyat düellosu Ekonomi Servisi - Maliye Ba- kanlõğõ’nõn 31 Aralõk günü siga- radan alõnan maktu ve nisbi ver- gi oranlarõnõ yükseltmesinin ar- dõndan sigara firmalarõ fiyat sila- hõnõ çekti. Önce fiyatlarõnõ vergi artõşõna paralel yükselten firmalar, üç günlük satõş rakamlarõnõ gör- melerinin ardõndan çareyi fiyatlarõ düşürmekte buldu. Buna göre Maliye’nin bu yõl için sigara şir- ketlerinden elde etmeyi planladõ- ğõ en az 17.4 milyar liralõk gelir de 1.4 milyar liralõk kayba uğradõ. İlk adım JTI’dan geldi Türkiye’de Philip MorrisSa, British Amerikan Tobacco (BAT), Japan Tobacco International (JTI), European Tobacco ve Imperial Tobacco’nun 50 civarõndaki mar- kasõyla faaliyet gösterdiği pazar- da fiyat dengelerini ilk bozan JTI oldu. Piyasanõn üç büyük oyun- cusundan biri olan JTI, zammõnõ ÖTV artõşõnõn altõnda tuttu. JTI ra- kiplerinin 4.25’ten 5.25 liraya çõ- kardõğõ orta segmentteki ürününü 5 lirada, üst segmentteki marka- larõndan en çok satanõ da 6 lirada tuttuğunu açõkladõ. ÖTV artõşõnõn hemen ardõndan zammõnõ açõkla- yan Philsa da, rakibinin orta seg- menttteki bir markasõnõn fiyatõnõ düşük tutarak aynõ segmentteki kendi markasõndan pazar payõ al- mayõ hedeflediğini fark ederek en büyük kozunu oynadõ. Philsa üst segmentteki en çok satan marka- sõnõn ÖTV artõşõyla 7 liraya çõ- kardõğõ fiyatõnõ 5.50-5.75 lira ara- lõğõna çekti. Philsa’nõn fiyat indi- rimini BAT takip etti. Rakipleri- nin hamlelerini karşõlõksõz bõrak- mayan BAT da orta segmentteki iki markasõnda 4.5 liraya çõkardõğõ fiyatõ 3.5 liraya çekti. Ödenen vergi oranlarõna göre piyasanõn yüzde 48’ini Philsa, yüzde 29’unu BAT, yüzde 17’si- ni JTI oluşturuyor. Sektörün 2009 ÖTV ve KDV’den oluşan toplam tahmini vergi katkõsõ üst fiyat kategori- sinde 4 milyar 249 milyon, orta fi- yat kategorisinde 3 milyar 752 milyon, düşük fiyat kategorisin- de 5 milyar 654 milyon, ucuz fi- yat kategorisinde 1 milyar 504 milyon, toplamda 15 milyar 159 milyon lira olarak öngörülüyor. Vergi artõşõnõn sigara fiyatlarõna önce yüksek, ardõndan düşürülerek yansõtõlmasõ markalar arasõndaki fiyat savaşlarõnõ yoğunlaştõrõrken gözlerin, gelir kaybõna uğrayan Maliye’nin nasõl bir yol izleyeceğine çevrilmesine de neden oldu. Çinliler 3. Boğaz Köprüsü’nü yapmakta õsrarlõ Ekonomi Servisi - Türkiye-Çin Halk Cum- huriyeti Ticari, Ekono- mik ve Yatõrõm İşbirliği Forumu’nda konuşan Çin Dõş Ticaret Bakanõ Chen Deming inşaattan enerjiye, tekstilden gõ- daya kadar pek çok alan- da Türkiye ile işbirliği- ne hazõr olduklarõnõ be- lirterek özellikle 3. Bo- ğaz Köprüsü inşasõyla yakõndan ilgilendikleri- ni söyledi. Deming, mevcut teşvik sisteminin getirdiği kolaylõklarla Doğu ve Güneydoğu’da yatõrõm olanaklarõnõ da araştõrdõklarõnõ belirte- rek ayrõca İstanbul met- rosu ve hõzlõ tren proje- lerini takip ettiklerini, öte yandan dünyanõn 5. büyük bankasõ olan Bank Of China’nõn da İstanbul’da şube açaca- ğõnõ ifade etti. İmzalar atıldı Öte yandan İşbirliği Forumu’nda düzenlenen ikili görüşmelerde top- lam değeri 1 milyar do- lar olan 33 kontrat im- zalandõ. Aralarõnda Nu- rol İnşaat, Koçak Ma- dencilik ve Galata Ener- ji’nin de bulunduğu 280 Türk firmasõyla 120 Çinli iş adamõ enerji, inşaat, tekstil, maden- cilik, zeytinyağõ başta olmak üzere birçok alan- da tamamõ 1 milyar do- lara denk gelecek 516.5 milyon dolarlõk bir bağ- lantõ gerçekleştirdiler. Yatırım bölgesi kuruluyor Dõş Ticaretten So- rumlu Devlet Bakanõ Zafer Çağlayan da Tür- kiye’de bir Çin yatõrõm bölgesi oluşturulacağõnõ söyledi. Çağlayan, “Çin firmalarının Türki- ye’de yatırım yapaca- ğı, Türkiye’de bir Çin yatırım bölgesi kurma konusunda mutabakat sağladık. Bu çerçevede Çinli firmalar hangi alanlarda yatırım ya- pabileceklerini, Tür- kiye’nin neresine yatı- rım yapmalarının fizi- bil olacağını değerlen- direcekler” dedi. 14 ay sonra artõya geçen sanayi üretimi kasõm ayõnda yüzde 2.2 düştü Sanayi yine eksiye döndü ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Büyümenin öncü göstergesi sayõlan sanayi üretiminde 14 ay sonra görülen artõş kõsa sürdü. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, sanayi üretimi kasõm- da bir önceki yõlõn aynõ ayõna göre yüz- de 2.2, ekime göre ise yüzde 8.6 azal- dõ. Üretim madencilik ve taşocakçõlõğõ sektöründe yüzde 0.6, elektrik, gaz ve su sektöründe yüzde 1.1 artarken, ima- lat sanayi sektöründe yüzde 2.8 azaldõ. Ana sanayi gruplarõ sõnõflamasõna gö- re, kasõmda bir önceki yõlõn aynõ ayõna göre en yüksek azalõş yüzde 7.2 ile da- yanõklõ tüketim mallarõ imalatõnda gö- rüldü. Dayanõksõz tüketim malõ imala- tõ yüzde 4, enerji yüzde 2.1, ara malõ imalatõ yüzde 1.1 azalõrken sermaye ma- lõ imalatõ yüzde 1 arttõ. Endeks kasõmda bir önceki yõlõn ay- nõ ayõna göre yüzde 5.8 artõş gösterdi. Ekimde geçen yõlõn aynõ ayõna göre yüz- de 6.5 arttõğõ açõklanan sanayi üretimi endeksindeki artõş yüzde 6.4’e revize edildi. Sanayi Bakanõ Nihat Ergün, “2010 boyunca ihracat, kapasite kul- lanımı ve sanayi üretimindeki artış devam edecektir. Aylık bazda zik- zaklar olabilir ama önemli olan trenddir” dedi. TÜİK verilerine göre kasõmda yüksek azalõş yüzde 7.2 ile dayanõklõ tüketim mallarõ imalatõnda görüldü. Sütaş iki çiftlik daha kuracak Ekonomi Servisi - 2009 yõlõnõ 800 milyon TL ciro ile kapatan ve süt ürünleri pazarõnda yüzde 15.6’lõk oranla pazar lideri olan Sütaş, 35. yõlõnõ kutladõğõ bu yõl 250 milyon TL’lik yatõrõm kararõ aldõ. 2012 yõlõ sonuna kadar iki yeni tesis daha devreye sokacak olan Sütaş’õn yatõrõm yerleri açõklanmazken istihdam sayõsõnõ 2 bin 500’den 5 bine çõkaracağõ belirtildi. Sütaş Yönetim Kurulu Başkanõ Muharrem Yılmaz, üç yõl içinde mevcut yatõrõmlarõnõ tamamlayarak, yeni kategorilerde yeni ürünleri piyasaya süreceklerini ve hammadde üretimlerini geliştireceklerini kaydetti. Yõlmaz, düzenlenen basõn toplantõsõnda süt ürünlerinin dünya kalitesinde olduğunu ancak bu aşamada AB’ye yönelik bir ihracat olmadõğõnõ söyleyerek şu değerlendirmeyi yaptõ: “Tesislerimizin AB standartlarında olmadığını söylüyorlar. Halbuki kendileri de tesislerimizin dünya çapında örnek gösterilen tesisler olduğunu biliyor. Yakında AB kapılarını zorlarız. Bu şekilde olmazsa da gider orada üretiriz.” Metro Group’ta yönetim değişti Ekonomi Servisi - Metro Group Asset Management Emlak Yönetim AŞ Genel Müdürlüğü görevini 12 yõl- dõr sürdüren Gündüz Ba- yer, görevini Alman Yöne- tici Torsten Bauer’e dev- retti. Kariyerine Metro Group’un Asya Bölgesi Genel Müdürü olarak de- vam edecek olan Bayer, şir- ketin Çin, Hindistan, Ja- ponya, Pakistan, Singapur ve Vietnam’daki operas- yonlarõndan sorumlu ola- cak.Torsten Bauer, görev değişikliğine ilişkin düzen- lenen toplantõda yaptõğõ ko- nuşmada, 1991’den beri Metro Group’ta çalõştõğõnõ ifade ederek, “Eskiden Metro Group adına alış- veriş merkezi, toptancı market açıyorduk. Artık üçüncü şahıslara alışveriş merkezi yönetimi, yapımı, bina yönetimi ve kiralama hizmeti de vereceğiz. Tür- kiye’de bu alanda potan- siyel var” diye konuştu. Şehiriçi görüşme rekabete açõlacak ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - Danõştay 13. Dairesi, “StandartHatt” tarife seçene- ğini kullanan abonelerin sabit telefon hizmeti işletmecileri üzerinden şehiriçi görüşmele- rinin, 1 Ocak 2010 itibarõyla yapõlabileceğini ve görüşme- lerin kurumun başlattõğõ çalõş- malarõn sonuçlanmasõna bağ- lõ olduğunu öngören kararõn yürütmesini durdurdu. Serbest Telekomünikasyon İşletmeci- leri Derneği (TELKODER), Türk Telekomünikasyon AŞ’nin “FiksHatt” tarifesine ilişkin Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurulu’nun 21 Mayõs 2009 tarihli kararõnõn 3 ve 4. bentlerinin iptali ve yürütme- sinin durdurulmasõ istemiyle Danõştay’da dava açmõştõ. TELKODER Yönetim Kurulu Başkanõ Yusuf Ata Arõak, “Şe- hiriçi telefon görüşmelerinde rekabet sağlanmalõ’ dedi” gö- rüşünü dile getirdi. Eczacıbaşı Hijyen Projesi’ne bakanlık desteği Proje kapsamında beş yılda 30 YİBO’nun iyileşti- rilmesinin tamamlanması bekleniyor. Toplam 6 mil- yon liraya malolacak proje kapsamında 2002’de baş- layan çalışmalarla 43 ilde 7 bin 139 okulda 5.5 mil- yon öğrenciye hijyen ve sağlık eğitimi verildi. Proje kapsamında Şanlıurfa Birecik, Sıvas Ulaş, Bilecik Pa- zaryeri, Mardin Dargeçit ve Adıyaman Kâhta’daki YİBO’ların okul ve pansiyon bölümündeki banyo ve tuvaletler, toplam 11 bin metrekare karo döşenerek ve 6 bin 500 parça ürün kullanılarak değiştirildi. U.S. Polo konseptini Türkiye’den değiştirdi Ekonomi Servisi - U.S. Polo Assn.’õn tüm dün- yaya model olacak yeni mağazacõlõk konseptinin ilk kez uygulandõğõ Forum İstanbul mağazasõ, U.S. Po- lo Assn. Dünya Başkanõ ve Üst Yöneticisi (CEO) Da- vid Cummings’in katõlõmõyla açõldõ. Cummings, U.S. Polo Assn.’in dünya genelinde 8 ana lisansörü bulunduğunu, Türkiye’deki Aydõn- lõ Grup’un ABD’den sonra ikinci büyük lisansörleri olduğunu ifade etti. Türkiye’deki ürün kalitesini ve tasarõmlarõ çok beğendikleri- ni kaydeden Cummings, 2009’da 700 milyon dolara yakõn ciro elde ettiklerini anlattõ. 600 bin dolara mal olan yeni mağazacõlõk konseptinin en önemli özelliği ürü- ne erişimin kolay olmasõ. Dekorasyonda organik, do- ğal malzemeler kullanõlan kon- septte, polo sporunda kullanõlan ürünlerden de yararlanõldõ. Ma- ğazalarda ayrõca U.S. Polo marka- lõ tüm ürünler bir arada yer alacak. Bakanlõk ile Eczacõbaşõ arasõnda imzalanan protokolle 30 YİBO’nun õslak zeminleri yenilenecek. 5.5 milyon öğrenciye eğitim verildi Ekonomi Servisi - Eczacõbaşõ Topluluğu Yatõlõ İlköğretim Bölge Okullarõ’nõn (YİBO) fiziki koşulla- rõnõn iyileştirilerek sağlõklõ yaşam koşullarõ sağlamak ve öğrencilere hijyen eğitimi vermeyi amaçladõğõ Eczacıbaşı Hijyen Projesi için Mil- li Eğitim Bakanlõğõ ile işbirliği pro- tokolü imzaladõ. Törene Milli Eğitim Bakanõ Nimet Çubukçu ve Ecza- cõbaşõ Holding Yönetim Kurulu Baş- kanõ Bülent Eczacıbaşı katõldõ. Çubukçu, bir bakõma dezavantaj- lõ çocuklarõn mekânlarõnõn niteliğini arttõrmak için eğitime gönül vermiş tüm paydaşlarõn desteğine gereksinim duyulduğunu dile getirdi. Eczacõba- şõ da, topluluk markalarõ Vitra, arte- ma ve Solo’nun sürdürdüğü projenin bakanlõk desteğine layõk bulunma- sõndan onur duyduklarõnõ söyledi. Ekonomi Servisi - Philip Morris Saban- cõ Pazarlama ve Satõş AŞ Genel Müdürü Turhan Talu, bütçe hedefinin çok yüksek ve sektörün ödeyebileceği miktarda olma- dõğõnõ ve firmalarõ fiyat savaşõna zorladõğõ- nõ söyledi. Talu, “Bundan sonra sektörü daha da içeriye çekecek adım, 15 milyar liralık ÖTV’den de sapmaya neden olur. Tü- keticinin kabul edebileceği fiyat artışla- rını getirecek yapının oluşturulması ge- rek. Alt fiyat kategorisindekiler, maktu vergiden etkilendikleri için eğer fiyat artışına gitmezlerse toplarlar fabrikayı kapatırlar” dedi. Talu, ürünle ilgili tanõtõ- cõ öğelerin olmamasõnõn da firmalarõ fiyat savaşõna ittiğini söyledi. Talu, şu anda 5.50 lira olan en yüksek ka- tegorideki markalarõnõn bir paketinden el- de edilen gelirin vergi artõşõyla 1.47’den 1.19 liraya gerilediğini belirterek, “Uzun dö- nemde bunu sürdürmeyiz” dedi. ‘Daha fazla fiyat savaşõ olur’