Katalog

29 AĞUSTOS 2009 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA KÜLTÜR [email protected] CMYB C M Y B Küçük Bir Gül Şimdi Dünyadan Geçerken Saçlarõnõ öyle õslat ve tarat geceye Küçük bir gül şimdi dünyadan geçerken Anlatsõn bir kõyõya vuran ölümü Bir şimdi bir sonra olan ölümü Defterlerinde kõrçiçekleri kurutan bir ölümü Sessiz, solgun bir Doğulu olan ölümü Bir dağ ya da bir õrmak olan ölümü Seninle konuşur gibi kendi kendine konuşan ölümü Kendi halinde bir ölüm olan ölümü Evet, saçlarõnõ öyle õslat ve tarat geceye (Güzel Irmak’tan) Ölüm Büyük Rilke söylüyor Ölüm büyük biz onunuz gülen ağõzlarõmõzla (Avluya Düşen Gölge’den) põsõnda gerçekleştirilecek değişimlere da- yanmasõ gerektiğini savunur ve bunu uygu- lamaya, kendine özgü bir dil/biçem yaratmaya çalõşõr. Bu dil, ham/işlenmemiş, ilkel/yaban, acemice, çocukça, bazen de akõl-mantõk dõ- şõdõr. Şiir dilinin uçlarõnda dolaşmaktan çekin- memesi, gerçekliği algõlamanõn da değişti- rilmesini; bilinçaltõna, akõl ve mantõk dõşõna uzanmayõ getirir. Bunu, doğal gerçeği ve ko- nuşma dilini şiirselleştiren imge ile yani sözcükleri dõş gerçeklikten kopararak, alõ- şõlmõş anlamlarõnõn dõşõnda kullanarak, zi- hinde görüntüler yaratõp sezdirerek yapar. Berk, sözcüklere kendince yeni anlamlar katarak çağrõşõmlarõnõ zenginleştirmesinin ya- nõ sõra gerçeklik anlayõşõnõ da değiştirmeye yönelerek, algõlama biçimlerini ve sõnõrlarõ- nõ zorlamõş, genişletmiş bir şairdir. O, durmasõ olanaksõz, hep akan bir nehir gi- bi yatağõnõ derinleştirerek, yeni yollar arayarak durmadan yazmõştõr. Bir çocuk merakõ, göz- lemciliği, düşlem gücü, yapõp etme isteğiy- le ve kendini var etme çabasõyla sürdürmüştür çalõşmalarõnõ. Dünyayõ, yaşamõ ve dili ken- dince yeniden kurmak; varlõklarõ adlandõrmak, dillendirmek, yazmak; tümcelere ölümsüzlük kazandõrmak istemiş; hem de kõrk çeşidini yazdõktan sonra, kõrk birincisini denemeye kalkõşmõştõr. Yeniyi denemenin başarõsõzlõk olasõlõğõ ya da risklerini göze alabilmiştir her zaman. Bu yüzden de durgun değil, devingen, birçok koldan kendini besleyip yenileyen bir şiiri vardõr. İlhan Berk, özetle, gördüğü her şeyi şiirin nesnesi yapmaktõr. Hep şiir düşünmek, bu- nu yaşamakla özdeşleştirmek, dünyaya yal- nõzca bu amaçla bakmaktõr İlhan Berk. Kuş- lar artõk doğum günlerini Berk’siz mi kutlu- yorlar? Hiç sanmõyorum. ASLI KAYABAL MİLANO - Milano’da dünya kütüp- hanecilerini buluşturan 75. Uluslararasõ Dünya Kütüphanecilik Kongresi’nde konuşan IFLA Başkanõ Claudia Lux, “Dünya kütüphanelerinin geleceği di- jital kütüphanelerde. Bu yönde Paris Ulusal Kitaplığı ya da Floransa Kü- tüphanesi’nin Google’la işbirliği yap- ması sakıncalı değil” dedi. Lux, “Diji- talleşme yüksek bütçe gerektiren bir süreç. Telif haklarının, özellikle yeni yapıtların güvence altına alınması çok önemli, ayrıca tüm okurların eri- şebileceği, kamu kütüphanesi işlevini korumalı dijital kütüphaneler” açõk- lamasõnõ yaptõ. IFLA’ya ev sahipliği yapan İtalya’nõn Kütüphaneciler Derneği Başkanõ Mau- ro Guerrini de Lux’un dijital kütüpha- neler konusundaki yaklaşõmõnõ paylaş- tõklarõnõ ifade ederek “Dijital teknik, bir kitabın çok hızlı biçimde birçok oku- ra ulaşmasına katkıda bulunuyor. Özellikle Kuzey İtalya’da gerçekleş- tirdiğimiz kütüphane ağı sayesinde yüzlerce kütüphane, arşivlerinde mev- cut kitaplar ve çok sayıda belgeyi on- line sistemde okurların hizmetine sun- du” diye konuştu. Guerrini, “Kütüp- hanelere taze bir soluk kazandırmak konusunda kurumlar üstlerine düşe- ni yapmadıkları sürece, bu mekânla- rı yaşatabilmek adına Google ve ben- zeri arama motorlarına hoş geldin de- mekten başka çare kalmıyor” dedi. Milano’da 4 bin kütüphaneciyi buluş- turan kongrede, geleceğin kütüphanele- rinde okuma salonlarõnõn daha aydõnlõk mekânlara dönüştürülmesi ve bürokratik işlemlerin en aza indirilmesi de öneril- di. Modern kütüphanelerin bir tür mey- dan işlevi görmesi, yüzlerce okuru çeken, fikir alõşverişinin yapõlabileceği salonlar olmasõ gerektiği vurgulandõ. “Bilgi Mey- danları: Kütüphaneler ve Özgürlük” adlõ kitabõn yazarõ Antonella Agnoli ise, kütüphanelere yeni ve daha renkli mimari bir kimlik kazandõrõlmasõnõn okuyucu sa- yõsõnõ arttõrdõğõnõ belirterek, 96 bin nü- fusa sahip Pesaro’da 26 bin kişinin San Giovanni Kütüphanesi’ne üye olduğunua dikkat çekti. Pesaro sakinlerinin yüzde 30’unun kütüphaneyi sürekli kullandõğõnõ hatõrlatan Agnoli, yeni bir mimari anla- yõşla yaratõlan ferah ve aydõnlõk yüzlü okuma salonlarõnõn okurlarõ mõknatõs gibi çektiğini dile getirdi. D Ü N Y A K Ü T Ü P H A N E C İ L İ K K O N G R E S İ Gelecek, dijital kütüphanelerde Kültür Servisi - M i c h a e l Jackson’õn, ailesi tarafõn- dan onaylanan tek biyografisi ‘ M i c h a e l J a c k s o n Opus’ta, pop yõldõzõnõn yap- tõğõ daha önce hiç görülme- miş resimler ve çizimlere de yer verile- cek. Sanatçõ- nõn biyografisinde ayrõca pek çok görsel mal- zeme ve belge de ilk kez yer alacak. Jackson’õn 1971’de 13 yaşõndayken, Vietnam Sa- vaşõ’nõ protesto etmek amacõyla yaptõğõ bir çi- zimin, hayranlarõnõn büyük ilgisini çekeceği belirtiliyor. Üzerinde ‘Stop the War - Sava- şı durdurun’ yazan çizimin arka planõnda uçaklar ve bir tepeyi ele geçiren birlikler gö- rülüyor. Jackson’õn, California’daki Walton İlköğretim Okulu’nda okurken yaptõğõ ve al- tõna imzasõnõ attõğõ çizimin ön planõnda görü- len, kollarõnõ iki yana açmõş figür ise hayran- larõnõn hiç de yabancõsõ değil. Çünkü bu poz, yõllar sonra pop yõldõzõnõn hemen tüm kon- serlerinde bir simge haline gelmişti. Öte yandan, Michael Jackson’õn bugün yapõlmasõ tasarlanan cenaze töreni bir kez daha ertelen- di. Jackson, 3 Eylül günü Los Angeles’taki Fo- rest Lawn Mezarlõğõ’nda toprağa verilecek. Küçük Jackson’dan savaş protestosu Fuarın açılışı Orhan Pamuk’la Kültür Servisi - Meksi- ka’da her yõl Guadalajara Üni- versitesi öncülüğünde düzen- lenen uluslararasõ 17. Guada- lajara Kitap Fuarõ’nõn 28 Ka- sõm’daki açõlõşõnõ bu yõl Or- han Pamuk yapõyor. İspan- yolca yayõncõlar için en büyük buluşma noktasõ olan fuarõn bu yõlki açõlõşõnda, Nobel ödü- lü sahibi Kolombiyalõ yazar Gabriel Garcia Marquez ile Meksikalõ yazar Carlos Fu- entes de hazõr bulunacak. Bu yõl Los Angeles’õn onur konuğu olduğu ve dolayõsõy- la Los Angeles’lõ yayõncõ ve yazarlara odaklanacak fuarõn organizatörleri, Pamuk gibi bir yazarõ konuk etmenin kendi- leri için bir şeref olduğunu söylüyor. 6 Aralõk’ta sona erecek fuara toplam 1.900 yayõncõ ve 600 bin okurun ka- tõlmasõ bekleniyor. Pamuk’un yapõtlarõ İspanyolcaya Rafael Carpintero tarafõndan kazan- dõrõlmõştõ. İdefix’ten edebiyat dergisi: Sabitfikir Kültür Servisi - Türkiye’nin en büyük online kitap satõcõla- rõndan “İdefix”in uzun zaman- dõr üzerinde çalõştõğõ “Sabitfikir” isimli online edebiyat dergisi yayõn hayatõna başladõ. Adnan Özer ve Metin Ce- lal’in genel yayõn yönetmenliğini üstlendiği dergide Serdar Tur- gut, Osman Ulagay, Erdem Öztop, Senem Kale, İbrahim Yıldırım, Yavuz Ekinci, Selim Yalçıner gibi isimler de yazõla- rõyla yer alõyor. Edebiyat dün- yasõnda olup bitenlerin, yeni çõ- kan ya da gözümüzden kaçan ki- taplarõn, yazarlarla yapõlan can- lõ söyleşilerin, haberlerin, öy- külerin ve şiirlerin bulunduğu dergiye “www.sabitfikir.com” adlõ web adresinden ulaşõlabile- cek. Mahmut Temizyürek’in editörlüğünde tanõnmõş ve ta- nõnmamõş şairlerin seçme şiir- lerinin de yer alacağõ dergide, İdefix üyelerinin kitaplara yap- tõklarõ eleştirilerden editörlerce uygun bulunanlar da yayõmla- nacak. Dergi, içeriği ve kadro- suyla edebiyatseverlerin sõkça zi- yaret edecekleri bir platform ol- maya aday. 17. GUADALAJARA KİTAP FUARI ‘Şu Dağın Ardı İran’ Kültür Servisi - Meltem Vural’õn “Şu Dağõn Ardõ İran” adlõ kitabõ Cumhuriyet Kitaplarõ’ndan çõktõ. 160 sayfadan oluşan “Anõ” türündeki kitapta, âşõk olduğu eşiyle birlikte Ankara’dan İran’a taşõnan Vural’õn, ülkede karşõlaştõğõ zorluklar, tek başõna ayakta kalabilme ve Türkiye’ye geri dönme mücadelesi yer alõyor. Vural, Muhammed Rõza Pehlevi’nin rejimine son vererek İslam Cumhuriyeti’ni kuran ruhani önder Ayetullah Humeyni’nin zamanõnda, başkent Tahran’da, Hazar kõyõlarõnda ve Benderabbas’ta yaşadõğõ 900 günü, devrim sonrasõ İran’õ ve şeriat hükümlerini çarpõcõ bir dille anlatõyor. Müzik kursları başlıyor Kültür Servisi - Sevda-Cenap And Müzik Vakfõ (SCA Müzik Vakfõ) tarafõndan düzenlenen müzik kurslarõna kayõtlar eylül ayõnda başlõyor. Ankara Kavaklõdere’de bulunan SCA Müzik Vakfõ’nda “Piyano”, “Flüt”, “Keman”, “Gitar”, “Şan”, “Solfej”, “Diksiyon ve Beden Dili” olmak üzere haftada bir gün, toplamda ise ayda 4 saatten oluşan derslerin ücreti 200.00 TL. “Çocuk Korosu” ve “Kadõnlar Korosu” kurslarõnõn da verildiği vakõfta, haftada 1 gün 2 saat olarak gerçekleştirilen dersin aylõk ücreti ise 75.00 TL. Ayrõntõlõ bilgi almak isteyenlar “0 312 466 44 27” numaralõ telefonu arayabilirler. ‘Berfin-Bahar’ın yeni sayısı çıktı Kültür Servisi - ‘Berfin-Bahar’ Aylõk Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi’nin 138. sayõsõ çõktõ. İsmet Arslan’õn genel yayõn yönetmenliğini yaptõğõ, tartõşmalõ konu ve yazõlara ağõrlõk verilen derginin ağustos sayõsõnda Yõlmaz Dikbaş’õn ‘Bilderberg Siyonistleri’; Mustafa Sönmez’in ‘Lütfü Özkök Nâzõm Hikmet’i anlatõyor’; Bertan Onaran’õn ‘Kayõp Şairler’ gibi yazõlarõna yer verilmiş. Vecihi Timuroğlu, Timuçin Özyürekli, Volkan Hacõoğlu, Ahmet Güneş gibi birçok şairi de derginin bu sayõsõnda bulmak mümkün. ‘1. Kürt Tiyatro Festivali’ Kültür Servisi - İngiltere’nin başkenti Londra’da 1. Kürt Tiyatro Festivali düzenleniyor. Londra’da faaliyet yürüten Kürt Sanat Merkezi’nin organize etttiği festival 4 - 6 Eylül tarihleri arasõnda gerçekleştirilecek. Üç gün boyunca sürecek etkinliklerde Kürt tiyatrosundan örnekler sunulacak. Festivalin İngiltere’de ilk kez düzenlendiğini belirten organizatörler, festivali geleneksel hale getirmeye çalõşacaklarõnõ belirttiler. Tiyatro kurultayı toplanıyor Kültür Servisi - Türkiye Tiyatro Kurultayõ İstanbul’da 12 Eylül saat 10.30’da Şişli Kültür Merkezi’nde toplanõyor. İstanbul, İzmir ve Bartõn’dan tiyatro topluluklarõnõn çabasõyla örgütlenen kurultay, tiyatro camiasõnõ etkili olmaktan alõkoyan dağõnõklõğõ ortadan kaldõrmak, ihtiyaçlar doğrultusunda tiyatro örgütlerinin kurulmasõnõ ya da canlandõrõlmasõnõ teşvik etmek ve Türkiye çapõnda bir iletişim ve dayanõşma ağõnõ örme hedefiyle gerçekleşiyor. Bir sonuç bildirisinin ortaya konmasõyla sona erecek kurultay, katõlõmcõlarõn talepleri doğrultusunda diğer illerde de gerçekleşebilecek. MÜZAYEDE BUGÜN YAPILACAK Kültür Servisi - Harf Devri- mi’nin 81’inci yõl dönümün- de Latin harf- leriyle basõlan ilk eserler bu- gün müzaye- deyle satõşa sunuluyor. Simurg Ki- tapçõlõk tara- fõndan Lion Hotel’de dü- z e n l e n e n “Harf Dev- rimi 1 Ya- şında” baş- lõklõ müza- y e d e d e , Türk Dil Kurumu’nun ve bazõ özel yayõnevlerinin 1928-1929 yõllarõnda yayõmladõğõ yaklaşõk 1750 kitaptan oluşan bir koleksiyon satõşa çõ- kõyor. Latin harfleriyle basõlmõş 1 Aralõk 1928 tarihli ilk Cumhuriyet gazetesi, Hasan Âli Yücel’in hazõrladõğõ Latin harfli ilk basõlõ ki- tap Tevfik Fikret’in “Tarihi Kadim Dok- san Beşe Doğru”, müzayedenin ilginç eser- lerinden. Sadece 100 adet basõlmõş ve Ata- türk tarafõndan yazdõ- rõlmõş olan “Türk Tari- hinin Ana Hatları”, Ya- kup Kadri’nin “Erge- nekon: Milli Mücadele Yazıları” da alõcõlarõn beğenisine sunuluyor. ( Adres: Lion Oteli La- martine Cad. 45 Taksim Talimhane İstanbul. Ay- rõca müzayedeye 0541 770 45 84 No’lu telefon- la katõlabilirsiniz.) İlhan Berk’ten yeni yapõtlar Kültür Servisi - İlhan Berk’in ölümü ne- deniyle yarõda kalan ve daha önceden bittiği halde yayõmlanamamõş 30’a yakõn defteri oku- yucuyla buluşacak. Ünlü şairin oğlu Ahmet Berk, ntvmsnbc.com’a yaptõğõ açõklamada, ba- zõlarõ düzyazõ yapõtlardan oluşan bu defterle- rin henüz döküm aşamasõnda olduklarõnõ, ancak yaz sonu-kõş başõ gibi gerçekleştirile- cek daha kapsamlõ bir görüşmede Yapõ Kre- di Yayõn Kurulu ile ortak bir yayõn politika- sõ düşünebileceklerini söyledi. Yapõtlarõnõn edi- törlüğünü yapacak olan şair Gonca Öz- men’le iki aydõr bir çalõşma yaptõklarõnõ söz- lerine ekleyen Berk, tasnif edilen eserlerin ço- ğunlukla el yazmasõ olduğunu, bunlarõn dõ- şõnda, yayõna hazõrlanmõş yapõtlar, birtakõm ter- cümeler ve araştõrmalarõn da bulunduğunu be- lirtti. Harf Devrimi’nin ilk kitaplarõ GONCA ÖZMEN D oğrusal bir çizgide gelişmediği, bir õrmak gibi eğilip bükülerek, sağa- sola saparak ilerlediği için İlhan Berk şiirinin “özetlenemez”liğini vurgulamak gerekir başta. İlk şiirini 1935’te yayõmlayan şair, 28 Ağustos 2008’deki ölümüne değin, 73 yõl boyunca yüzlerce şiir, şiir ve poetika üze- rine onlarca yazõ yazmõş; şiirler çevirmiş, an- tolojiler hazõrlamõştõr. Şiir yazmayõ, eşine, “Benim önce şiirim var. Sonra sen” diye- bilecek kadar yaşamõnõn temel amacõ yapmõş; doğada, yaşamda gördüğü her şeye yazõlacak bir şey olarak bakmanõn yarattõğõ cehennem sõkõntõsõna katlanmaktan kaçõnmamõştõr. Berk, börtü-böceğinden otlarõna, taşlarõn- dan sularõna, doğaya ve nesnelere okunacak, yeniden betimlenerek yazõya geçirilecek bi- rer metin olarak bakmõştõr hep. Süleyman pey- gamber gibi kurdun-kuşun, dağõn-taşõn di- linden anlamõş, onlarõ sürekli dinlemiştir. 1960-1965’lerden sonra nesnelerle ilişkisini Husserl’e borçlu olduğunu söyleyen Berk, her şeyin şiirine girmesini istemiş, her konuda şi- ir yazmaya çalõşmõştõr. Bu bağlamda şiirleri, izleksel zenginliği ve şiirimize yeni izlekler kazandõrmasõ açõsõndan da önemsenmelidir. Berk, şiirin konusunu “salt dil”, “bir dil so- runsalı” olarak görmüştür. Şiir dilini özel bir dil, şairi de bir “dil bulucusu” sayar. Dili, şii- rin öznesi, amacõ yapmak ister. Konuşma di- line karşõ soyut, imgesel, kendine özgü bir şi- ir dili oluşturmayõ amaçlar. Bunun için, ve- rili dilin yerleşik yazõm kurallarõna karşõ, dil- de deformasyonlar yapar; dilin mantõğõnõ, söz- dizimini bozar. Dili ve şiirin yapõsõnõ parça- lar, dizeyi kõrar. Yeni söyleyiş biçimleri/ku- ruluşlar için arayõşlara/deneylere girişir. Mo- dern şiirimizin gelişiminin, dilde ve şiirin ya- ‘Şiirimizin uç beyi’ İlhan Berk’i geçen yõl 28 Ağustos’ta yitirmiştik Behçet Necatigil’in ‘şiirimizin uç beyi’ diye tanõmladõğõ İlhan Berk, gördüğü her şeyi şiirin nesnesi yapmõş, hep şiir düşünmüş, şiiri yaşamakla özdeşleştirmişti. Hayata hep şiirden baktõ 1 Aralık 1928 tarihli Cumhuriyet gazetesinin Latin harfli ilk nüshası. İlhan Berk’in yaptığı desenlerden...