Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 18 TEMMUZ 2009 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 13 CMYB C M Y B İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Dünyanın Çivisi Neden Çıktı? Yakın tarihte sözde uygar Batı’nın içinde, AB top- raklarında, yani Balkanlar’da çok fazla kan döküldü. Geçmişte kaldığı sanılan ırklar ve dinler üzerinden kan- lı hesaplaşmanın öylesine ağır sonuçları var ki... Bilimsel teknolojik devrim çağında, çok kültürlü yaşam dene- yiminden geçmiş ırklar ve dinler arasında, uygar(!) AB’nin seyretmekten öte tahrik edici rol oynadığı çok kanlı, çok ilkel, vahşi insan hakları ihlallerinin, katliamların üzerine kurulan dengeler pamuk ipliğine bağlı... Bal- kanlar’da çizilmiş yeni haritalarla kurulmuş devletçik- lerin, ABD, NATO silahlı gücü, AB şemsiyesindeki ba- rışın dengeleri öylesine yapay, siyaset üzerinden elde edilmiş sözde barış öylesine güvenliksiz ki... Barış, demokrasi, uygarlık çağı olması düşlenen 21. yüzyılda, insan haklarının geçerli olmasından sınıfta ka- lan siyasetin suçlarının sorgulanması kaçınılmaz pek çok sosyal bilim dalı, en çok da felsefenin ilgi, so- rumluluk alanı içinde kalıyor... Hafta içinde İstanbul’da, UNESCO Felsefe ve İnsan Hakları Kürsüsü ile Malte- pe Üniversitesi’nin işbirliğinde yapılan Balkan ülkele- ri felsefecilerinin katıldıkları “Güneydoğu Avrupa’da kim- likler sorunu ve insan hakları” başlıklı seminerin med- yamızın ilgisini çekmiş olmasını isterdim... İnsan hakları, demokrasi, özgürlükler.. diye diye, em- peryal çıkarlar adına, siyasetin, insan hakları katliamında yol açtıklarının çıplak masaya yatırılmasına tanıklık ya- pılmasını.. çok kültürlülük, bireyin özgürleşmesi, kim- lik hakları, dinler, kültürler arası diyalog kavramları kul- lanılarak, bireyin ırk ve din kimliği ile oynanarak, insan haklarının, ırkçılık ve dincilik, mezhepler, aşiretler.. her türden ayırımcılık çatışmasına dönüştürülmesini.. so- nuçta demokrasi, insan haklarının nasıl acımasızca kat- ledildiğini.. birlikte yaşanacak çok kültürlü toplumun yerini çok kültürcülüğün alması ile ayrımcılığın en et- kin silahı haline dönüşen ırk ve dine ait kimliklerin, top- lumlarda nasıl en ilkelinden ruhsal gurur patlaması ya- rattığının görülmesini... Dogmalarla eklemlenerek, geriye dönüşün mitosu, yüzyıllar öncesinde kaldığı sanılan en ilkel ırkçı, dinci, kavim, aşiret toplumsal yapılanmalarının, inançların, kül- tür kimliği olarak diktatoryal güdülerle hortlamalarını, sonuçta ötekilerin en temel insan haklarının katledil- mesini.. felsefe bilimcilerinin, Amin Maalouf’un “dün- yanın çivisinin çıkması olgusunu” sorgulayarak, bire- yin etnik, kültürel kimliğinden yola çıkılarak, siyasal kim- likten, insan hakları kimliklerin yıkımı kavramına götüren yolu.. algılayabilmek gerek... Balkanlar’da açılmış çok derin, sıcak yaraların ka- panmasında, siyasetlerin ürettikleri çözüm reçeteleri, yapay dengeler üzerine oturtulmuş barışının, bu yaralara tuz biber ekmenin ötesinde sonuçlarının olamayaca- ğı gerçeği.. ABD’nin, NATO’nun jandarmalığında, Ko- sova’ya oturtulmuş, uzaydan Çin Seddi kadar görü- nür büyüklükteki ABD üssünün, AB merkez ülkeleri- nin siyasal ekonomik çıkarları önceliklerinin.. Balkan- lar’da kalıcı bir barış için yapılmış çok az şey olduğu algılandıkça.. Balkanlar’ın henüz bir araya gelemeyen siyasilerinden önce, bilim insanlarını ortak kaygılarla bu- luşturuyor. Balkanlar’ın birbirleri ile barış anlaşmaları bile olmayan ülkeciklerinin bilim insanları, felsefecile- ri işte bu kaygılarla elden geldiğince, Balkan halkları- nın geleceği, barış, insan hakları, demokrasi için sık sık bir araya geliyorlar... Benim çocukluğum, dünyanın en gelişmiş çok kül- türlü toplum modeli uygulaması olarak yaşanmış Ti- to Yugoslavyası’nda geçmişti... Bugün sadece aynı top- raklarda geçerli 9 ayrı yapay devletçik var. Balkanlar’ın bütününde yaşanmış çok ağır ırkçı ve dinci ayrımcı ça- tışmaların ardından, sorunlar, yaralar çok daha derin. AB’nin “gelişmiş merkez kurucu ülkeler, kültürlerinin çı- kar ittifakı” olarak geliştirilen birliğinde, ABD’nin NAF- TA’sı, Güney Amerika’sı gibi görülmek istenen Bal- kanlar’da, AB merkez ülkelerinin izledikleri bu siya- setlerin yansımaları çok fazla... Bölünerek, parçalanarak, eritilerek AB’ye katma... Kendilerine en yakın kültür- lerden, tarihi geçmişleri olanlardan Hırvatistan, Slo- venya’nın Yugoslavya’dan kopmasının teşviki ile baş- layan gelişmeler... Bugün yaşanan insan hakları ihlalleri, travmaların, ça- tışmaların, yoksullaşma, yoksunlaşmanın iç ve dış di- namikleri... Örneğin AB üyelik umudu içinde Bulga- ristan’da gelişen Türklerin hakları, sonra krizle birlik- te son seçimlerde yeşeren ırkçı, dinci ayırımcılık... En eski üyelik adayı Türkiye’den çok önce AB’ye üye- lik şansı verilen eski Doğu Bloku ülkelerinin halkları- nın yaşadıkları çok hızlı sosyal devlet, eşit paylaşım- dan sapmalarla paralel hortlayan ırkçı ve dinci çatış- malar... AB içinde 1970’lerde yukarılarda olan, çok kül- türlülük algılamasının çok kültürcülüğe, ayırımcılığa dö- nüşmesine paralel ürkütücü gelişen “ötekiler-biz” ayı- rımcılığı, kültürel farklılıkların odak yapıldığı yabancı düş- manlığı... Hepsinin sosyal bilimler, felsefe bilimi ışığında, çok net açıklamaları var... soner@cumhuriyet.com.tr AKP’li ekonomi kurmaylarõndan da 2009’a ilişkin hedeflerin tutturulamayacağõna yönelik açõklamalar geliyor Yeni vergi artõşlarõ gelecek Ekonomi Servisi - Ekonomi yöne- timi, geçen yõl başlayan ve giderek et- kisini arttõran bütçedeki bozulmayõ ön- lemek ve mali disiplini yeniden sağla- mak üzere gelir arttõrõcõ-gider azaltõcõ önlemler üzerinde çalõşõyor. Maliye Bakanlõğõ, bütçe açõğõnõ bu yõlõn ilk- yarõsõnda geçen yõla göre 13 kat artarak 23.2 milyar lira olarak açõklamõştõ. Reuters’a bilgi veren bir ekonomi yetkilisi, son vergi düzenlemelerinin bütçe gelirlerinin arttõrõlmasõna yöne- lik bir uygulama olduğunu belirterek “Şu anda yine gelir arttırıcı ve har- cama kısıcı önlemler üzerinde çalı- şılıyor. Bazı vergilerde yeni artışlar gündeme gelebilir. Bütçenin gider ka- lemlerinde bazı kesintiler ve ödenek kaydırmaları söz konusu olabilir. Yatırımlara dokunmadan, bazı öde- neklere blokaj konulacak” dedi. Alõnacak önlemler kapsamõnda hem bütçe hem de başta büyüme olmak üze- re diğer makro ekonomik büyüklükler revize edilecek. Henüz kesinleşmese de üzerinde çalõşan önlemler kapsamõnda amacõn, bu yõl için bütçede Faiz Dõşõ Fazla’nõn gayri safi yurtiçi hasõlaya ora- nõnda iyileşme imkânõ yaratmak ve büt- çe açõğõnõn 50 milyar lira civarõnda kal- masõnõn sağlamak olduğunu ifade edi- yorlar. Kõsma sõrasõ sağlõk harcamalarõnda Ekonomi Servisi - Bütçe açõklarõnõ kapatmak için akaryakõtta ÖTV artõşõ ve turizmde KDV artõşlarõyla dikkati çe- ken Maliye Bakanlõğõ, şimdiden sağlõk harcamalarõna el attõ. Bu zamana kadar ‘Eşdeğer İlaç Uygulamasõ’ çerçevesinde en ucuz ilacõn yüzde 22 fazlasõna ka- darõnõn ödenmesine olanak sağlanõrken, yeni düzenlemeyle bu oran yüzde 15’e çekildi. Aynõ oran, yurtdõşõndan geti- rilecek ilaçlar için de geçerli olacak. Maliye Bakanlõğõ’nõn, Tedavi Yar- dõmõna İlişkin Uygulama Tebliği’nde Değişiklik Yapõlmasõna Dair Tebliği, Resmi Gazete’de yayõmlandõ. Tebliğ- de eczacõlar tarafõndan fatura hazõrla- nõrken eşdeğer ilaçlara ilişkin yüzde 22 olan üst sõnõrõ da yüzde 15 olarak dü- zenlendi. ANKARA (Cumhuriyet Büro- su) - Büyüme rakamlarõnõn ger- çekleşmeyeceğinin anlaşõlmasõnõn ardõndan, bütçede yaşanan büyük bozulma hükümeti, panik halinde akaryakõtta ÖTV zammõ, turizmde KDV artõşõ gibi önlemler almaya it- ti. Hükümetin ekonomideki boca- lamasõnõn en önemli göstergele- rinden biri de IMF ile yaşadõğõ gel- gitler oldu. Ekonomiden sorumlu Devlet Ba- kanõ ve Başbakan Yardõmcõsõ Ali Babacan’õn, hükümetin 2009 için öngördüğü büyüme hedefinin tut- turulamayacağõnõ açõklamasõnõn ar- dõndan, Devlet Bakanõ Cevdet Yıl- maz’õn Referans gazetesine “Büt- çede bazı dengeler bozuldu. Hü- kümet 2011’e kadar mali disipli- ne daha çok önem verecek. Yeni tedbirler gündeme gelecek” de- mesi, hükümetin ekonomide ipin ucunu elinden kaçõrmak üzere ol- duğunu ortaya koydu. Son dönem- de hükümeti zora sokan bazõ ista- tistikler ile hükümet politikalarõ şöyle: Ekonomide daralma: Ekono- mi yõlõn ilk çeyreğinde yüzde 13.8 küçüldü. Bu oran, 1945 yõlõndaki yüzde 15.3 küçülmeden sonra Tür- kiye tarihinin en büyük düşüşünü oluşturdu. 6 milyon işsiz: İşsiz sayõsõ 5 milyon 755 bin kişi, işsizlik oranõ yüzde 21.8. Bir yõl içinde işsiz olanlarõn sayõsõ 2 milyon 333 bin ki- şiden 3 milyon 618 bin kişiye çõk- tõ. Her dört gençten birisinin işsiz ol- duğu Türkiye’de, sadece nisanda 355 bin kişi işsiz kaldõ. Bütçe artıdan eskiye: Merkezi Yönetim Bütçesi, 2009’un ilkyarõ- sõnda 23.2 milyar lira açõk verdi. Ge- çen yõl haziranda 4 milyar lira, ilk altõ ayda da 1.9 milyar lira fazla var- dõ. Geçen yõl altõ ayda 22.7 milyar lira olan faiz dõşõ fazla da 4 milyar liraya düştü. Akaryakıta zam: Hükümet, fi- yatõ yüksek diye bayi kârõnõ indirip 20 gün sonra ÖTV zammõ yaptõ. Ayda iki depo benzin kullanan bir yurttaşõn, bundan önce 95 oktan kur- şunsuz benzinin son olarak 3.15 TL civarõnda olduğu 14 Mart 2008’den bu yana geçen 16 aylõk zararõ bin li- ranõn üstüne çõktõ. Sanayicinin cirosu yüzde 16, si- parişleri yüzde 19.4 azaldı. Kapasite kullanımı düşmeye devam ediyor: İmalat sanayinde kapasite kullanõm oranõ haziran ayõnda, geçen yõlõn aynõ ayõna gö- re 9.6 puan azaldõ ve yüzde 72.7 se- viyesinde gerçekleşti. Küçük ticarette korkutucu ge- lişme: İlk altõ ayda da kurulan şir- ket, kooperatif ve ticari işletme sa- yõlarõ sõrasõyla yüzde 24, yüzde 32 ve yüzde 17 düştü. Bütçede yaşanan bozulma hükümete şimdiden kemer sõktõrdõ. AKP panik halinde akaryakõtta ÖTV zammõ, turizmde KDV artõşõ, şeker ve su fiyatlarõnda zamma gitti. Okan Üniversitesi’nin yönetim kadrosu Puş- kin’in büstü önünde. Soldan sağa Lale Or- ta (Spor Bilimleri Başkanı), Prof. Dr. Ali Kahriman (Mes- lek Yüksekokulları Müdürü), Işıl Okan (öğretim görevlisi), Prof. Dr. Sadık Kır- baş (Rektör), Bekir Okan (Mütevelli He- yet Başkanı), Prof. Dr. Hüsamettin Koçan (Güzel Sanatlar De- kanı), Prof. Dr. Suat Teker (İİBF Dekanı.) Ekonomi Servisi - Okulu tamamla- yan öğrencilerinin uygun bir işe yer- leşmesini hedefleyen yeni üniversiteler, istihdam talebi olan kurumlarla birlik- te çalõşarak birbirinden ilginç meslek eğitimi programlarõ düzenliyor. Türkiye’de turizm, gõda ve enerji ile büyüyen, başta Kazakistan olmak üze- re yurtdõşõnda 1 milyar dolarõn üzerin- de yatõrõma imza atan Okan Holding’in Başkanõ Bekir Okan’õn kurduğu Okan Üniversitesi de bunlardan biri. Şimdiye kadar aralarõnda gastrono- mi, spor bilimleri, geomatik ve me- katronik mühendisliği gibi bölümlerle emlak yönetimi, hastane yönetimi, si- vil hava ulaşõmõ işletmeciliği, tõbbi dokümantasyon ve benzeri uzmanlõk dallarõnõn da bulunduğu programlarõ faaliyete geçiren Okan Üniversitesi, ey- lülden itibaren “patlayıcı mühendis- liği yüksek lisans programı” da baş- latõyor. Uluslararasõ Patlayõcõ Mühendisleri Derneği Komite Üyesi, Meslek Yük- sekokulu ve Sürekli Eğitim Merkezi Müdürü Prof. Dr. Ali Kahriman’õn verdiği bilgilere göre çok büyük yapõ- larõ yõkmak, tünel ve metro açmak gi- bi işlerde bu tip bir uzmanlõğa olan ih- tiyaç artõyor. Örneğin Kartal-Kadõköy metro hattõ için en az 50 lokasyonda, ye- rin 20 metre altõnda patlatma yapõlõyor. Rusya, Kazakistan, Arabistan, Cezayir, Libya gibi ülkelerde çalõşan Türk mü- teahhitler de sürekli olarak nitelikli eleman talep ediyorlar. Ürkütücülüğü nedeniyle kimsenin tercih etmediği bu profesyonel mesleğin elemanlarõ baş- langõçta 5 bin dolara iş buluyorlar, tecrübe arttõkça bu 20 bin dolara kadar çõkõyor. Üniversitenin üzerinde durduğu ikin- ci temel konu da mezunlarõn İngilizce dõşõnda mutlaka ikinci bir dili çok iyi bilmeleri. Bunun için Çince ve Rusça mütercimlik programlara ek olarak ya- kõnda Arapça programõ da başlayacak. TANER YILDIZ: Türkiye Nabucco’dan 4.2 milyar Avro bekliyor Ekonomi Servisi - Enerji Bakanõ Taner Yıl- dız, Türkiye’nin Nabuc- co’dan 25 yõlda taşõma hariç 4.2 milyar Avro ver- gi geliri elde edeceğini açõkladõ. Yõldõz, önümüzdeki hafta Ruslarla yapõlacak görüşmelerin Nabucco ka- dar dikkatli izlenmesi ge- rektiğini belirtti. Yõldõz, elektrik fiyatlarõnõn arttõ- rõlõp arttõrõlmayacağõna ilişkin, “Şu anda ben de bilmiyorum. Otomatik fiyatlama onu ortaya koyacak” dedi. Yõldõz, akaryakõtta bu hafta ya- põlan ÖTV zammõnõn, da- ğõtõm şirketleri ile bayile- re getirilen tavan fiyat uygulamasõnõ makul ol- maktan çõkarmayacağõnõ savundu. Öte yandan Rusya Baş- bakan Birinci Yardõmcõsõ Viktor Zubkov, Nabuc- co Boru Hattõ’nõn içi boş bir proje olarak kalacağõ- na inandõklarõnõ söyledi. K I S A . . . K I S A . . . Kurulan şirketler yüzde 24 azaldı Türkiye İstatistik Kurumu’nun açõklamalarõna göre kurulan şirket ve kooperatif sayõsõ yõlõn ilkyarõsõnda yüzde 23.9 aza- larak 28 bin 879’dan 21 bin 984’e geriledi. Aynõ dönem- de kurulan ticaret unvanlõ işyeri sayõsõ da yüzde 15.7 aza- lõşla 22 bin 738’e düştü. Paşabahçe As Asya’nın oldu Özelleştirme Yüksek Kurulu, Tütün, Tütün Mamulleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri’nin eski Paşabahçe İçki Fab- rikasõ Varlõklarõ’nõn As Asya Gayrimenkul Pazarlama ve İnşaat Taahhüt şirketine 303 milyon 100 bin TL be- delle satõşõna izin verdi. Zorlu Enerji lisans sonlandırdı Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ, Kayseri ili Melikgazi il- çesi Orta Sanayi Bölgesi mevkiinde kurulu doğalgaz ya- kõtlõ üretim tesisi için Enerji Piyasasõ Düzenleme Kurulu tarafõndan verilen üretim lisansõnõn sona erdirilmesine iliş- kin talep üzerine ilgili lisansõn sona erdirildiğini bildirdi. Microsoft’tan uyarı Microsoft Türkiye, son günlerde internette Microsoft adõ- na dolaşan sahte mail konusunda kullanõcõlarõ uyardõ. Şir- ket, ‘Microsoft’tan Office uyarõsõ: Hackerlar saldõrõyor, programõ kaldõrõn’ konulu sahte mailin, kullanõcõlarõn ken- di sistemlerindeki Office programlarõnõ kaldõrmasõnõ is- tediğine yer verildi. Hükümetin ayarõ şaştõ Üniversiteli patlayıcı uzmanları geliyor Okan Üniversitesi, meslek yüksekokulu programlarõnõ piyasadaki boşluğu dikkate alarak planlõyor. Metro, tünel inşaatlarõ ve büyük bina yõkmak için aranan mesleklerden biri de patlayõcõ mühendisleri.