Katalog

CMBY C M BY ZAFER DERSHANELER‹ 1. I. Bu dar elbiseyle rahat edebiliyor musun? II. Dar ve uzun bir holden geçip yaral›lar›n bulundu¤u odaya girdim. III. Bu dar gelirle hiçbir ?ey yap›lamaz. IV. Dar sokaklarda saatlerce araba park et- meye çal›?t›k. V. Dar dü?ünceleriyle bizi çileden ç›kar›yor. “Dar” sözcü¤ü, yukar›daki numaralanm›? cümlelerin hangi ikisinde ayn› anlama gelecek biçimde kullan›lm›?t›r? A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve IV. D) III. ve V. E) IV. ve V. 2. “Saklamak” sözcü¤ünün a?a¤›daki aç›klama- lar›ndan hangisi, birlikte verilen cümleye uy- gun de¤ildir? A) Do¤al durumuyla kalmas›n› sa¤lamak, bo- zulmas›n› önlemek: Bu peynirleri tuzlu su- da saklamal›y›z. B) Birine vermek için ay›rmak: Ninem, sand›- ¤›ndaki örtüleri bizim için sakl›yormu?. C) Bulundurmak, elde tutmak: Eskiyen e?ya- lar›n› bir gün laz›m olur diye atmay›p sakl›- yormu?. D) Gizli tutmak, kimseye duyurmamak: Ailesi üzülmesini istemedi¤i için bu olay› ondan saklad›. E) Kaybolmamas› için gizli bir yere koymak: Yaz›n haz›rlad›¤› kuru yiyecekleri bu do- lapta sakl›yormu?. 3. A?a¤›daki cümlelerin hangisinde bo? b›rak›- lan yere, ayraç içinde verilen sözün getirilme- si anlamca uygun olmaz? A) Kapsam›ndaki varl›klar› topluca dü?ündü- ren sözcüklere ---- anlaml› sözcükler de- nir. (genel) B) ‹nsana özgü sözcüklerin insan d›?›ndaki bir varl›k için kullan›lmas›yla ---- yap›l›r. (ki?ile?tirme) C) Bir sanatç› için ulusal s›n›r yoktur, ulusall›- ¤› ne kadar a?maya çal›?›rsa o kadar ---- olur. (evrensel) D) Bilim, sanat, meslek dal›yla ilgili özel kav- ramlar›n kar?›l›¤› olan sözcüklere ---- de- nir. (terim) E) Dü?üncenin ak›?› özelden genele ise ana dü?ünceyi ---- cümle belirler. (ilk) 4. Ölü bir y›lan gibi yat›yordu aram›zda Yorgun, kirli ve umutsuz geçmi?im Bu dizelerde a?a¤›dakilerden hangisi yoktur? A) Benzetme B) Seste? sözcük C) Dolaylama D) Ki?ile?tirme E) Mecaz anlaml› sözcük 5. Ünlü bir yazar, ?öyle diyor: “?imdiki gençler, yaz›lardaki her ?eyi henüz kullan›lmam›? kes- kin bir b›çakla kesip at›yor. Bu cümlede alt› çizili sözün anlam› a?a¤›daki- lerden hangisidir? A) Yo¤rulmam›? ve ac›mas›z fikirlerle B) Estetik zevkten uzak bir yorumla C) Olumsuz ele?tiriler arac›l›¤›yla D) Okurlar›n niteliksiz yorumlar›yla E) Bugüne kadar duyulmayan sözlerle 6. ?iir eksikli¤inin ruhlarda açaca¤› büyük gedik ve uçurum bir gün fark edilecektir. A?a¤›dakilerden hangisi bu cümleye anlamca en yak›nd›r? A) ?iire önem vermeyen ki?iler toplumdan uzakla?›rlar. B) ?iir, insanlar aras›ndaki bo?lu¤u dolduran bir duygu yo¤unlu¤udur. C) ?iirden yoksun kalanlar manevi bo?luklar›- n›n nedenini er geç anlayacaklard›r. D) ?air, benli¤ini ve dü?ünce sistemini ?iirle doyurdu¤unu bilmelidir. E) Birbirini anlamayan bireyler ?iire yabanc› olan toplumlar›n ürünüdür. 7. A?a¤›daki dizelerin hangisinde neden-sonuç ili?kisi yoktur? A) Kara gözlüm efkarlanma, gül gayr› ‹bibikler öter ötmez orday›m B) ‹çme, ilk yudumda zehirler seni Baht›n kadehime döktü¤ü ?arap C) Bana dü?mez can vermek, yumu?ak bir kucakta Ben kald›r›mlar›n emzirdi¤i çocu¤um D) Kazanmak istersen sen de zaferi Gürleyen sesinle doldur gökleri E) Her sabah ba?ka bahar olsa da ben usan- d›m U¤ramam bahçelerin semtine gülden yan- d›m 8. (I) Yeni bir dünya tasarlama iste¤i gerek dün- ya edebiyat›nda gerek bizim edebiyat›m›zda rastlad›¤›m›z bir durumdur. (II) Francis Ba- con’un yeni Atlantis’inden, Jonathan Swift’in Guliver’in Seyahatleri’ne; Peyami Safa’n›n Yaln›z›z roman›ndaki Simeronya’ya kadar bu böyledir. (III) Modern Türk edebiyat› bir ütop- ya ?aheseri olmasa da ba?lang›c›ndan bugü- ne kadar topluma yeni bir ?ekil vermek iste- yen eserlerle doludur. (IV) Çünkü XII. yüzy›l- dan itibaren Bat› Medeniyeti bize bir ütopya olarak görünmü?tür. (V) Tanzimat’tan günü- müze kadar özellikle kurmaca birer dünya sunma ayr›cal›klar›yla ortaya ç›kan hikâye, ro- man ve tiyatro gibi türler, birer toplum mü- hendisli¤i edas› ta?›maktad›rlar. Bu parçada numaralanm›? cümlelerle ilgili a?a¤›da verilenlerden hangisi yanl›?t›r? A) I. cümlede bir saptama yap›lm›?t›r. B) II. cümlede örnek verilmi?tir. C) III. cümlede a?amal› durum söz konusu- dur. D) IV. cümle III. cümlenin gerekçesidir. E) V. cümlede öznel bir yarg›ya yer verilmi?- tir. 9. Güzel kitaplar yazar için bir dayanak, okuyu- cu için bir davettir. A?a¤›dakilerden hangisi bu cümleyle ayn› do¤rultudad›r? A) Yazarlar, hayatlar› boyunca sadece bir ta- ne kapsaml› kitap yazabilirler, o iyi kitapla da sona ererler. B) Okuyucu iyi bir eserle yazar› tan›rken, ya- zar o eserin üstüne ç›kamama kayg›s› ta- ?›r. C) Yazar, her eserinde bir öncekini a?maya çal›?›r; ama sadece bunu ba?arabilenler okuyucu kazan›r. D) Yazarlar›n ilk ba?ar›l› yap›tlar›, ba?ar›l› di- ¤er eserleri gölgeyelebilir. E) ‹yi kitap yazar›n ?öhretini korurken okuyu- cuyu da yazara do¤ru çekecektir. 10. A?a¤›daki cümlelerin hangisinde “-ler” eki ek- lendi¤i sözcü¤e “abartma” anlam› katm›?t›r? A) Sabaha kadar bekleseniz de gelmeyecek- ler. B) Ahmet Beyler de nihayet gelebildi. C) Çocuk, saatlerdir ate?ler içinde yan›yor. D) Ald›¤› kitaptaki bütün sorular› iki günde çözmü?. E) Yar›n Mustafalar bize gelecekmi?, haberin olsun. 11. A?a¤›daki cümlelerin hangisinde peki?tirilmi? sözcüklerin yaz›m›yla ilgili bir yanl›?l›k yap›l- m›?t›r? A) Dedemin ah?ap evi sapasa¤lam duruyor. B) Bahçesinde koskoca bir ceviz a¤ac› var. C) Kümesin önünde minimini civcivler… D) Kulübede ?irin mi ?irin bir köpek yat›yor- du. E) Orada kendinizi bamba?ka bir dünyada san›rs›n›z. 12. A?a¤›daki cümlelerin hangisinde ayraçla be- lirtilen yerde iki nokta (:) kullan›labilir? A) Her ?eyini sat›p gitti buralardan ( ) ‹zmir’e veda edip evinden sessizce ayr›ld›. B) Türkiye’de isimlerden en çok Ahmet, Meh- met ( ) Ay?e, Fatma kullan›ld›. C) Yazar›n önemli eserleri ?unlard›r ( ) Çal›ku- ?u, Bir Kad›n Dü?man›, Yaprak Dökümü… D) Sanatç›dan beklenmeyecek bir yap›tt› bu ( ) “Bir” adl› roman› bir önceki roman›n tekrar›yd› çünkü. E) Neden gittin erkenden ( ) neden bir ?ey söylemedin? 13. Kimsesizli¤imi vururlar yüzüme I II Kan›tlar kabuk ba¤layan yaram› III IV V Bu dizelerde yer alan alt› çizili sözcüklerden hangisi, yap›ca di¤erlerinden farkl›d›r? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 14. Öyle susad›m ki Çekip alabilsem Gökyüzünü içebilirim “Öyle” sözcü¤ü, a?a¤›dakilerin hangisinde bu dizelerdeki kullan›mla tür ve anlamca özde?- tir? A) Öyle bir konuda, ödev haz›rlanabilir mi? B) Bana öyle geliyor ki bu i? olmayacak. C) Hiç kimse öyle bir davran›?› hak etmez. D) Ancak, öyle programlara ç›kabilir o sanat- ç›! E) Öyle ba¤›rd› ki sesi oradan bile duyulmu?. 15. A?a¤›daki cümlelerin hangisinde “-de (-da)” eki eklendi¤i sözcü¤e zaman anlam› katm›?- t›r? A) En güzel dü?ler masallarda, kitap sayfala- r›nda kald›. B) Günün birinde elbette kar?›la?›r›z, dedi. C) Çocukken güne?in alt›nda tarlalarda çal›- ?›rd›m. D) Dünyada güvenebilece¤im tek insan bile kalmad›¤›na inanmaya ba?lam›?t›m. E) Bilirim ki onun böyle bir konuda hiç ?aka- s› yoktur. 16. “Biz konu?urken onlar köye do¤ru yürüyedur- sunlar.” cümlesinin yüklemi için a?a¤›dakiler- den hangisi söylenemez? A) Anlamca kayna?m›? birle?ik eylemdir. B) Sürerlik bildiren birle?ik eylemdir. C) Anlamca olumludur. D) Basit zaman çekimlidir. E) Emir kipinin III. ço¤ul ki?isiyle çekimlen- mi?tir. 17. A?a¤›dakilerden hangisi basit, devrik, olumlu bir eylem cümlesidir? A) Arka s›ralarda oturan birkaç ö¤renci sus- mak bilmiyor. B) Ali’nin sana kar?› öfkesi diner elbet bir gün. C) Salata için gerekli bütün malzemeler var dolapta. D) Yeti?kinler hiçbir zaman güvenmezler gençlere. E) Bugün size gelece¤imizi unuttun mu ger- çekten? 18. Ba?bakanla d›?i?leri bakan›n›n kar?›l›kl› gö- rü?meleri üç saat sürdü.” cümlesindeki anla- t›m bozuklu¤unun nedeni a?a¤›dakilerden hangisidir? A) Tamlama yanl›?l›¤› B) Yanl›? anlamda kullan›lan sözcükler C) Tamlama eksikli¤i D) Gereksiz sözcük kullan›m› E) Özne-yüklem uyu?mazl›¤› 19. (I) Bugünlerde al›?veri? yaparken sürekli nay- lon torbalar› kullan›yoruz; genellikle geri dö- nü?ümü olmayan ve do¤ada onlarca y›l bo- zulmadan kalan bu naylon torbalar›n yerine yak›n zamana kadar sepet kullan›yorduk. (II) Bugün yaln›zca süs olarak kulland›¤›m›z se- petler yava? yava? unutuluyor. (III) Bir zaman- lar günlük ya?am›n vazgeçilmez bir ögesi olan sepetin asl›nda binlerce y›ll›k bir öyküsü var. (IV) Sepet; bitkilerin dal, yaprak, lif gibi bö- lümlerinden örülerek yap›lan ve genellikle ta- ?›y›c› olarak kullan›lan kaplara verilen genel bir ad. (V) Ancak, kullan›ld›¤› bölgeye ve i?le- vine göre sepetler çok de¤i?ik adlar alabiliyor: küfe, sele, zembil… Bu parça iki paragrafa bölünmek istense ikin- ci paragraf numaralanm›? cümlelerin hangi- siyle ba?lar? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 20. Ku?adas›, Ege sahilinde s›cak ve apayd›nl›k bir ilçedir. Daha ilk görü?te kan›m›za giren cinsten, kendini eni konu sevdiren, denizi berrak, güne?i s›cak, tarihi derin, insan› ve do¤as› güzel. “‹yi de öyleyse Bodrum’u, Bod- rum yapan nedir, Ku?adas›’n›n Bodrumdan ne fark› var?” diye dü?ündüren bir yer. Bu parçan›n anlat›m›nda, a?a¤›dakilerin han- gisine ba?vurulmam›?t›r? A) Kar?›la?t›rmaya ba?vurulmu?tur. B) Ki?ile?tirme yap›lm›?t›r. C) Benzetmelerden yararlan›lm›?t›r. D) Öznel bir anlat›m› vard›r. E) Görme duyusundan yararlan›lm›?t›r. 21. Ta?lar›n aras›ndan, minare merdiveni gibi dik bir yoldan inmeye ba?lad›k. A?a¤›da ak?am›n alacakaranl›¤› içinde kapkara bir servilik, etra- f› çitle çevrilmi? ç›plak bahçeler aras›nda tek tük kulübeler, tahta evler görünüyordu. ‹lk ba- k›?ta bana hâlâ yer yer dumanlar› tüten bir yang›n harabesi gibi göründü, Zeyniler Köyü. Köy deyince gözümün önüne ye?illikler ara- s›nda eski Bo¤aziçi yal›lar›ndaki güvercinlikle- re benzeyen sevimli, ?en manzaral› kulübeler gelirdi. Halbuki bu evler çökmeye yüz tutmu?, simsiyah viranelerdi. Bu parçan›n anlat›m›nda a?a¤›dakilerin han- gisinden yararlan›lam›?t›r? A) Betimlemeden B) Kar?›la?t›rmadan C) Benzetmeden D) Tan›mlamadan E) Peki?tirme ve ikilemeden 22. Daha önceleri bir roman›; sadece olay örgüsü için okurdum. Zamanla romanda as›l dikkat edilmesi gerekenin, konuyu nas›l anlatt›¤› ol- du¤unu kavrad›m. Bu yöntemle eserleri oku- dum ve inceledim. Bunun sonucunda baz› yazarlar›n de¤erini yeni anlad›m. ?imdi oku- malar›mdan daha fazla yararlan›yorum. Çün- kü ---- Bu parça a?a¤›dakilerden hangisiyle tamam- lanmal›d›r? A) roman› okurken sadece bir yöne dikkat et- miyorum B) her eserde kendime ait ayr›nt›lar söz konu- su oldu¤unu fark ediyorum C) üslûp ve içeri¤in birbirini tamamlad›¤›n› anlad›m D) okurun ilgisini olay örgüsünün çekti¤ini bi- liyorum E) roman›n üslûbunun içerdi¤inden önemli oldu¤unu anlad›m 23. (I) ?ifreli mesajlar yazmak, bu mesajlar› çöz- mek; bunlar›n yan›nda teknolojik araçlar kul- lanmak her ya?tan insan›n ilgisini çekiyor. (II) Küçükken arkada?lar›m›zla olu?turdu¤umuz ?ifrelerle birbirimize mesajlar yazard›k. (III) ‹?in do¤rusu hepimizin gizlilik ve güvenlik gerekti- ren i?leri var. (IV) Büyüdü¤ümüzdeyse banka i?lemlerinde kulland›¤›m›z parolam›z› unut- mamam›z gerekiyor ki bunun için parolay› bir yere not ederken ?ifrele?iyoruz. (V) Günümüz- de ?ifre kullanma gereksinimi art›yor; çünkü kulland›¤›m›z teknoloji bir yandan ya?am›m›z› kolayla?t›r›rken, bir yandan da bilgilerimize herkesin ula?abilmesine neden oluyor. Bu parçan›n anlam ak›?›ndaki bozuklu¤u gi- dermek için, a?a¤›daki de¤i?ikliklerden hangi- si yap›lmal›d›r? A) I. cümleyle II. yer de¤i?tirmeli B) II. cümleyle III. yer de¤i?tirmeli C) III. cümleyle IV. yer de¤i?timeli D) IV. cümleyle I. den sonra gelmeli E) V. cümle I. den sonra gelmeli 24. Zaman›n geçi?i h›rpalay›c›d›r. Ondan korun- man›n, sak›nman›n, ona hâkim olman›n yolu- nu san›r›m hiçbir zaman bulamayaca¤›z. Ya?- land›kça daha kötümser olaca¤›z. Çünkü za- man aleyhimize i?lemektedir. Ama bir yandan da herkes kendi zaman›n› ya?ar. Bunu da ya- ?ayarak ö¤reniyoruz. Ça¤›m›z zamandan inti- kam almak için tuhaf ?eyler icat ediyor: tüke- tim gibi. Ya?ad›klar›m›zla övünmek için ne ka- dar çok ?ey yapt›¤›m›z› dü?ünüyoruz. Ne ka- dar fazla deneyim sahibi oldu¤umuzla övüne- biliyoruz. Bunlar›n bir önemi var m› gerçek- ten? Bana göre zaman bizimle insanlar ve ha- yat aras›na kal›n bir duvar örer. Ya?land›kça yaln›zla?mam›z›n nedenlerinden biri de budur belki. Bu parçada yazar›n as›l yak›nd›¤› durum a?a- ¤›dakilerden hangisidir? A) Ya?am›n yaln›zla?mam›z› tetikledi¤inden B) Zamana gerekti¤inden daha fazla önem verilmesinden C) Ya?am›m›zdan zaman›n olumsuz etkileri- nin ç›kar›lamayaca¤› dü?üncesinden D) Zaman›n insan ya?am›na olumsuz etkile- rinden E) Deneyimin zamanla kazan›laca¤› inanc›n- dan 25. Hiçbir ?air, hiçbir sanatç› tek ba?›na ele al›n- d›¤›nda, iletmek istedi¤i bütün bir dünya gö- rü?ünü aç›klayamaz. Onun bize verece¤i dünya görü?ü, hayat felsefesi geçmi?teki ?air ve sanatç›lar›n görü?leriyle ili?kisi bak›m›ndan de¤erlendirilir. Yani sanatç›lar› tek ba?›na de- ¤erlendiremezsiniz; onlar› geçmi?tekilerin aras›na yerle?tirip eserlerini onlar›nki ile kar?›- la?t›rmal›s›n›z. Bunu sadece tarih bilinci aç›- s›ndan söylemiyorum. Bu, ele?tiride, estetikte bir kurald›r. Bu parçada a?a¤›dakilerden hangisi vurgu- lanmak istenmi?tir? A) Sanatç›n›n eserlerini bir bütün olarak de- ¤erlendirmek gerekti¤i B) Bir sanat eserinin yarat›ld›¤› dönem aç›s›n- dan ele al›nmas› gerekti¤i C) Her sanatç›n›n eserinde bizi geçmi?le bu- lu?turmaya çal›?t›¤› D) Mukayesenin edebi ürünlerdeki süreklili¤i sa¤lad›¤› E) Ele?tiriyi sadece ele?tirilenin kendi özellik- lerine göre de¤il, gelenek içindeki yerine göre yapmak gerekti¤i 26. As›l gerekli olan, eski ?iirin ruhunu, alg›lan›?›- n›, ?iire bak›?›n› yeniden diriltmekti. Biçimlerin ve mazmunlar›n aynen al›n›?›, kullan›l›?› de¤il; onlar›n bugünkü ?artlarda do¤urmas› gereken ?ekilleriydi. Yani ?iir, aruzla yaz›lmak zorunda olmamal›; ama aruz ruhu ve yank›s›ndan ses- ler getirebilmeliydi. Gül, bülbül, ?arap, saki, rakip gibi mazmunlar›n kullan›lmas› yenilen- meli, ayr›ca ça¤›m›zda bunlara kar?›l›k, yeni mazmunlar olu?turulmal›yd›. Destanlar yeni- den yaz›labilmeli ve günümüz insan› onu se- verek okuyabilmeliydi. Elbet bunlar›n olmas›, uygarl›k kavram›na ba¤l›d›r. Bu sözleri söyleyen yazar a?a¤›dakilerin han- gisiyle nitelendirilemez? A) Eski ?iiri özgün ?ekliyle korumay› ve dergi- lerde yay›mlamay› amaçlayan B) Eski ?iirdeki mazmunlar›n yerine ça¤a uy- gun olanlar›n› isteyen C) Eski ?iirin ?iire olan bak›?›n› tekrar canlan- d›rmay› uygun bulan D) Destanlar›n tekrar yaz›lmas›n› ve okuyu- cuyla bulu?mas›n› isteyen E) Eski ?iirin ça¤›m›za ayak uydurabilmesini uygarl›¤›n bir getirisi olarak gören 27. Benim ?iir yazmam, uzun beklemelerin sonu- cudur. Odamda, sokakta, yatakta boyuna beklerim. Bir ?eylerin gelece¤ini, bir ?eylerin bo¤az›ma sar›laca¤›n› umarak beklerim. Bu, kimi zaman hemen boy gösterir. Kimi zaman da beni günlerce tetikte tutar. Ama k›sa za- manda peçesini açan ?iire de hemen yakla?- mam. Onu bir ka¤›d›n üzerine saplad›ktan sonra yine beklerim. Böylece, o yerden bitme co?kular›n beni yan›ltmas›ndan kendimi koru- mu? olurum. Bu ?ekilde konu?an bir yazar a?a¤›dakilerden hangisini vurgulamak istemektedir? A) ?air olmu? ki?ilerin ?iir yazarken zorlan- mayaca¤›n› B) ?iir yazman›n oldukça s›k›c› oldu¤unu C) ?iirin olur olmaz her duyguya kap›lmadan sab›rla yaz›labilece¤ini D) ?iir yazmak için mutlaka ilham gerekti¤ini E) Her ?iir yazan›n ?air olamayaca¤›n› 28. Dil, nefes alan, solu¤unu hissedebildi¤iniz canl› bir varl›kt›r. Büyür ve geli?ir. Onun ya?a- m›na müdahale etmek ona eziyet etmekten ba?ka bir ?ey de¤ildir. Ona uygun olmayan sözcükleri zorla kabul ettirmek ya da kendin- de ya?att›klar›n› ondan zorla çekip almak dili yok etmekle e?de¤erdir. Çünkü onun da oriji- nalli¤ini bozmadan ya?amak ve geli?imini sürdürmek en do¤al hakk›d›r. Bu parçada a?a¤›dakilerden hangisine de¤i- nilmemi?tir? A) Dilin ya?am›na müdahale etmenin ona ezi- yet etmek oldu¤una B) Dilin ya?am›n› sürdürme hakk›n›n oldu¤u- na C) Dilin geli?imi için gerekli müdahalelerin za- man›nda yap›lmas› gerekti¤ine D) Dilin bünyesindeki sözcükleri ondan zorla alman›n dili yok etmekle ayn› oldu¤una E) Dilin, ya?ad›¤›n› hissettirebilen canl› bir varl›k oldu¤una 29. Çevirinin iyilikleri, yararlar› saymakla bitmez: Ba?ka ülkelerdeki insanlar›n dü?ündüklerini o yolla ö¤renir, dilimizi en çok o yolla geni?leti- riz. Gelene¤i ne kadar zengin olursa olsun, hiçbir ulus yaln›z kendi yeti?tirdikleriyle kala- maz; kal›rsa hep bir örneklik içinde bunal›r, k›- s›rla?›r. Uluslar yeni yeni ?eyler yaratabilmek için, s›n›rlar›n ötesinden gelecek esinlerden kokular toplamal›d›r. Her ulus çeviri yoluyla edindi¤i dü?üncelerden, dü?ünü?lerden, ken- dini besleyecek az›¤› ç›karmal›, ç›karmaya ça- l›?mal›d›r. Bu parçada vurgulanan dü?ünce a?a¤›daki- lerden hangisidir? A) Çevirinin, tart›?maya yer b›rakmayacak öl- çüde iyi yap›lmas› gerekti¤i B) Edebiyat›n, dilimizin geli?mesine yard›mc› oldu¤u C) Çevirinin, uluslar›n ufuklar›n›n aç›lmas›nda esin kayna¤› olmaya çal›?t›¤› D) Uluslar›n, çeviri yoluyla edindikleri kaza- n›mlar› kendi bünyelerine elveri?li hale ge- tirmeleri gerekti¤i E) Çevirinin, uluslar› s›n›rlar›n›n ötesine ta?›- maya çal›?t›¤› 30. Son zamanlarda dilimize kar?› genel bir du- yars›zl›k ve umursamazl›k gözlenmektedir. Yaz›m ve dil yanl›?lar› telaffuz hatalar› her ge- çen gün artmakta ve neredeyse ola¤anla?- maktad›r. Bunlar yetmiyormu? gibi Bat›’dan giren kelimeler dilimizi yaban otu gibi sar›p, dilimizin güzel kelimelerinin yerini almaktad›r. Gün geçmiyor ki Bat›’n›n yeni bir kelimesi radyolar›m›zda, televizyonlar›m›zda gazete ve dergilerimizde boy göstermesin. Özellikle gençlerimize bula?an bu kelimeler salg›n bir hastal›k gibi her taraf› sarmakta, bir yandan dilimizi zay›flat›rken bir yandan da onun gü- zelli¤ini bozmaktad›r. Bu parçada a?a¤›dakilerin hangisinden yak›- n›lmaktad›r? A) Bireyin, yeni söyleyi? biçimleri bulmak için dilin olanaklar›n› zorlamas›ndan B) Dilini seven bireyin, yabanc› kelimeleri özenle kullanmas› gerekti¤inden C) Yal›n ve özgün anlat›m›n, bireyin zamanla edinebilece¤inden D) Dilimize kar?› duyars›zl›ktan ve yabanc› sözcüklerin dilimize olumsuz etkisinden E) Dilimize girmi? ya da girmekte olan keli- melere kar?› ön yarg›l› olmamak gerek- ti¤inden 1. Bir tarihsel olay›n objektif olarak incelendi¤i- ne; I. Olayla ilgili farkl› belgelerin kar?›la?t›r›lma- s› II. Yorumlamalarda dinsel ve ulusal de¤erle- rin ölçüt al›nmamas› III. Gözlemlerde tarafs›z davran›lmas› durumlar›ndan hangileri kan›t olarak gösteri- lebilir? A) Yaln›z I B) Yaln›z II C) Yaln›z III D) I ve II E) II ve III 2. 375’te ba?layarak Avrupa'y› be?yüz y›l kadar etkileyen Kavimler Göçü sonucunda; — Feodal sistem do¤mu?, — Roma ‹mparatorlu¤u da¤›lm›?, — Güvenlik ortam› ortadan kalkm›?t›r, Bu sonuçlara bak›larak; I. Siyasal yap›da de¤i?iklikler olmu?tur. II. Himaye sistemine ortam yarat›lm›?t›r. III. ‹stikrars›z bir yap› do¤mu?tur. yarg›lar›ndan hangilerine ula?›labilir? A) Yaln›z I B) Yaln›z II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 3. “Karahanl› Devleti bir federasyondur” diyen bir tarihçi Karahanl›lar›n a?a¤›daki özellikle- rinden hangisini bu tezine kan›t olarak göste- rebilir? A) Karluk, Ya¤ma ve Çi¤il boylar›n›n birle?- mesiyle kurulmas› B) Kurultay adl› yönetim örgütünü kullanmas› C) Türk kültürünü ve geleneklerini korumas› D) Orta Asya’da ‹slamiyet’i yaymas› E) Geni? topraklarda egemenlik kurmas› 4. Köprülü Mehmet Pa?a; "Saray devlet i?lerine kar›?mayacak, memur atamalar›nda kendisi- ne bask› yap›lmayacak, bir ?ikayet olmas› du- rumunda ifadesi al›nmadan hakk›nda i?lem yap›lmayacak." gibi ?artlar öne sürerek sad- razaml›¤a gelen ilk Osmanl› devlet adam›d›r. Köprülü Mehmet Pa?a’n›n bu ?artlar› öne sür- mesinin; I. Ülkede tek egemen güç olma II. Demokrasiye i?lerlik kazand›rma III. Rahat çal›?abilece¤i ortam› haz›rlama amaçlar›ndan hangilerine yönelik oldu¤u söy- lenebilir? A) Yaln›z I B) Yaln›z III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 5. Osmanl› Devleti'nin Duraklama Dönemi’nde maliyenin bozulmas›, uzun süren sava?lar›n yenilgiyle sonuçlanmas›, t›marlar›n hak etme- yenlere verilmesi isyanlar›n artmas›na neden olmu?tur. Bu bilgilere bak›larak; I. Merkezi otoritenin gücü azalm›?t›r. II. Hazine gelirleri azalm›?t›r. III. T›marl› sipahilerin askeri gücü artm›?t›r. yarg›lar›ndan hangilerine ula?›lamaz? A) Yaln›z I B) Yaln›z II C) Yaln›z III D) I ve II E) II ve III 6. Küçük Kaynarca Antla?mas› ile K›r›m’›n ba- ¤›ms›zl›¤› tan›nm›?, K›r›m’›n Müslüman halk›- n›n halifeye ba¤l› kalmas› karar› al›nm›?t›r. Bu bilgiye bak›larak a?a¤›daki yarg›lardan hangisine ula?›labilir? A) Milliyetçilik dü?üncesi önem kaybetmi?tir. B) Osmanl›c›l›k ak›m› ba?ar›ya ula?m›?t›r. C) Cihat politikas›ndan vazgeçilmi?tir. D) Bat›c›l›k fikri diplomaside olumlu sonuç vermi?tir. E) Ümmetçilik anlay›?› i?lerli¤ini korumu?tur. 7. Sened-i ‹ttifak, II. Mahmut ve ayanlar aras›n- da imzalanm›?t›r. Ayanlar II. Mahmut’a yeni- likleri destekleyeceklerini ve devlete ba¤l› ka- lacaklar›n› belirtmi?lerdir. Bu bilgiye göre; I. Yeniliklerin süreklili¤i sa¤lanmak isten- mi?tir. II. Padi?ah›n yetkileri artm›?t›r. III. Osmanl› siyasi birli¤i bozulmu?tur. yarg›lar›ndan hangilerine ula?›lamaz? A) Yaln›z I B) Yaln›z II C) Yaln›z III D) II ve III E) I, II ve III 8. 1838 y›l›nda yap›lan Balta Liman› Ticaret Ant- la?mas› ve sonras›nda yap›lan antla?malar Osmanl› Devleti’nin hammadde ve pazarlar›- n›n Avrupal› tüccar ve sanayi sermayesinin ç›- karlar› do¤rultusunda kullan›lmas›na uygun ?ekilde haz›rlanm›?t›r. Bu bilgiye bak›larak Osmanl› Devleti ile ilgili; I. Ekonomik ba¤›ms›zl›¤›n› kaybetmi?tir. II. Avrupal› devletlerin yar› sömürgesi duru- muna dü?mü?tür. III. Sanayile?me süreci ba?lam›?t›r. yarg›lar›ndan hangilerine ula?›labilir? A) Yaln›z I B) Yaln›z II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 9. ABD I. Dünya Sava?›'na girmeden önce dün- ya bar›?›n› sa¤lamak amac›yla haz›rlad›¤›n› id- da etti¤i Wilson ‹lkelerini müttefiklerine kabul ettirmi?tir. ‹tilaf Devletlerinin Wilson ‹lkelerini uygulama- d›klar›n›n kan›tlar› aras›nda; I. Milletler Cemiyeti'nin kurulmas› II. Mondros Ate?kesine dayanarak i?gallere ba?lanmas› III. Manda ve himaye sistemi ile Orta Do- ¤u’nun payla?›lmas› durumlar›ndan hangileri yer al›r? A) Yaln›z I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 10. Erzurum Kongresi’nin; I. Vatan bir bütündür parçalanamaz. II. Ulusal iradeyi egemen k›lmak esast›r. III. Manda ve himaye kabul edilemez. kararlar›ndan hangileri ulusal ba¤›ms›zl›¤a yö- neliktir? A) Yaln›z I B) Yaln›z II C) Yaln›z III D) I ve III E) I, II ve III 11. Cumhuriyet Dönemi’ndeki; – Soyad› Kanunu’nun kabulü – Çok partili rejim denemelerinin yap›lmas› yeniliklerinin a?a¤›daki Atatürk ilkelerinden hangileriyle ili?kili oldu¤u söylenebilir? A) Milliyetçilik – Cumhuriyetçilik B) Halkç›l›k – Laiklik C) Laiklik – Devletçilik D) Milliyetçilik – Halkç›l›k E) Halkç›l›k – Cumhuriyetçilik 12. Atatürk önderli¤inde kurulan Türkiye Cumhu- riyeti, ulusal egemenlik temeline dayand›r›l- m›?t›r. Egemenli¤ini ulustan alan bir devlette, dine dayanan hukuk sistemi uygulanamaya- ca¤›ndan, hukuk devrimi yap›lm›? ve din esaslar›na dayal› hukuk sistemi terkedilerek yerine ça¤da? hukuk sistemi benimsenmi?tir. Bu uygulamalara bak›larak Mustafa Kemal Atatürk’ün a?a¤›dakilerden hangisini amaçla- d›¤› söylenemez? A) Evrensel de¤erlere ula?may› B) Hukuk devleti yaratmay› C) Geleneksel siyasi yap›y› sürdürmeyi D) Laikli¤i hukuksal alana uygulamay› E) Demokrasi kültürünü geli?tirmeyi 13. 1939–1945 y›llar› aras›nda gerçekle?en II. Dünya Sava?› sonucunda; – Sosyalist ak›mlar Avrupa'da h›zla yay›l- m›?, – Almanya do¤u–bat› olmak üzere ikiye ay- r›lm›?, – Birle?mi? Milletler Te?kilat› kurulmu?, – Almanya'da "Nazizm", ‹talya'da "Fa- ?izm", etkinli¤ini yitirmi?tir. Bu sonuçlara bak›larak; I. Siyasal dengeler de¤i?mi?tir. II. Dünya bar›?›n›n korunmas› için önlem al›nm›?t›r. III. Demokratik sistem önündeki engeller kal- d›r›lm›?t›r. yarg›lar›ndan hangilerine ula?›labilir? A) Yaln›z I B) Yaln›z III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 14. Dünya’n›n eksen hareketine ba¤l› olarak gün- lük s›cakl›k farklar› ortaya ç›kmaktad›r. I. Yerel saat farklar›n›n olu?mas› II. Meltem rüzgarlar›n›n olu?mas› III. Rüzgarlar›n sapmaya u¤ramas› IV. Kayalarda mekanik çözülmelerin olmas› Buna göre, yukar›dakilerden hangileri günlük s›cakl›k fark›n›n sonucunda ortaya ç›kan du- rumlard›r? A) I ve II B) I ve III C) II ve IV D) Yaln›z III E) Yaln›z IV 15. 23 Eylül tarihinde yandaki ?ekilde gös- terilen merkezlerden X’te Güne? tepe noktas›ndayken ayn› anda Y’de Güne?’in gökyüzündeki konu- mu a?a¤›dakilerden hangisinde do¤ru olarak verilmi?tir? 16. Yukar›da verilen ve ölçekleri farkl› olan iki Tür- kiye haritas›ndan I.’sinde ‹zmir-Ankara aras› 2 cm ölçülürse, II. haritada ayn› uzakl›k kaç cm ölçülür? A) 8 B) 10 C) 20 D) 30 E) 40 17. Bir haber program›nda Türkiye ve çevresin- deki bas›nç merkezlerinin yukar›daki gibi ol- du¤u belirtiliyor. Buna göre, Türkiye’de a?a¤›da verilen rüzgar- lardan hangisinin etkili olmas› beklenir? A) Karayel B) Ke?i?leme C) Poyraz D) Gündo¤usu E) K›ble 18. Yukar›da yerküreyi olu?turan katmanlardan baz›lar› gösterilmektedir. Buna göre, yukar›daki ?ekille ilgili; I. Deniz tabanlar›nda sial daha incedir. II. Karalar üzerinde yer kabu¤u daha incedir. III. Katmanlar›n yo¤unluklar› ayn›d›r. özelliklerinden hangilerine ula?›lamaz? A) Yaln›z II B) Yaln›z III C) I ve II D) I ve III E) II ve III 19. Ya?am›n devam edebilmesi için atmosferde ve yerde bulunan suyun sürekli olarak bir döngü halinde olmas› gerekir. Buna göre, a?a¤›da verilenlerden hangisi su döngüsünün temel enerji kayna¤›d›r? A) Güne? enerjisi B) Jeotermal enerji C) Hidroelektrik enerji D) Nükleer enerji E) Fosil yak›tlar 20. I. Akdeniz Uygarl›¤› II. Mezopotamya Uygarl›¤› III. M›s›r Uygarl›¤› IV. ‹nka Uygarl›¤› V. Çin Uygarl›¤› Yukar›da dünyan›n ilk uygarl›klar›ndan baz›la- r› verilmi?tir. Buna göre, hangi uygarl›¤›n geli?mesinde de- nizcilik daha etkili olmu?tur? A) I B) II C) III D) IV E) V 21. Yukar›daki dünya haritas›nda taral› olarak ve- rilen alanlar›n hangisinde y›l içindeki ya¤›? re- jimi daha düzensizdir? A) I B) II C) III D) IV E) V 22. I. S›cakl›k ve ya¤›? II. Toprak yap›s› III. Kara ve denizlerin da¤›l›?› IV. Sanayi tesisleri Canl›lar›n yeryüzündeki da¤›l›?›n› etkileyen yukar›daki faktörlerden hangileri fiziki co¤raf- ya ile aç›klanamaz? A) Yaln›z I B) Yaln›z IV C) Yaln›z III D) I ve II E) II ve III 23. Yandaki tablo- da Türkiye’de y›llara göre d›? göç miktarlar› verilmi?tir. A?a¤›dakiler- den hangisi tablodan ç›ka- r›lacak sonuç- lar aras›nda yer almaz? A) D›? göç miktarlar› aras›ndaki en fazla fark 1961 ve 1970 y›llar› aras›ndad›r. B) 1965 ve 1985 y›llar›nda d›? göç miktar› bir- birine yak›nd›r. C) Türkiye’den en fazla göç Almanya’ya ol- mu?tur. D) 1970 y›l›nda 150.000 den fazla ki?i göç et- mi?tir. E) 1965 ve 1985 y›llar› toplam göç miktar› 1970 y›l›ndan azd›r. 24. Bir eylemin “iyi” veya “kötü” olmas› “üstün iyi”ye uygun olup olmamas›na ba¤l›d›r. Bu dünyada arzular›n tatmin edilmesinden haz do¤ar; ancak bu hazlar gelip geçicidir. Bu ne- denle bu dünyada mutluluk elde edilemez. Öyleyse insan, gözünü idealar dünyas›na çe- virmeli ve “üstün iyi”yi görmelidir. Platon’un, bu parçada savundu¤u dü?ünce a?a¤›dakilerden hangisidir? A) Ahlaki de¤erlerin kayna¤› somut dünyada de¤il, soyut dünyada aranmal›d›r. B) Herkes için geçerli bir ahlaki ilke yoktur. C) Ahlakl›l›¤›n ölçütü bireye sa¤lad›¤› faydaya ba¤l›d›r. D) Ahlak›n kayna¤› Tanr›’da aranmal›d›r. E) ‹nsan, nefsine hükmetti¤i oranda mutlu olur. 25. Dünyan›n hem kendi ekseni etraf›nda hem güne?in etraf›nda döndü¤ü do¤rudur diyebili- riz. Fakat bu durumun güzel ya da çirkin oldu- ¤unu söyleyemeyiz. Yine ayn› ?ekilde Salva- dor Dali’nin tablolar›n›n güzel ya da çirkin ol- du¤unu söyleyebiliriz. Fakat bunlara do¤ru ya da yanl›? diyemeyiz. Bu parçada a?a¤›daki yarg›lardan hangisi sa- vunulmaktad›r? A) Do¤ru evrensel bir de¤er olarak nitelendi- rilemez. B) Güzel ve do¤ru farkl› nitelikte de¤erlerdir. C) Bizim i?imize yarayan de¤erler, do¤ru ve güzeldir. D) Her güzel ayn› zamanda do¤rudur. E) Güzellik ki?isel be¤eniye dayal› bir de¤er de¤ildir. 26. Do¤ru bilginin erdemli davran›?a yol açaca¤›- na inanan Sokrates, neyin do¤ru oldu¤unu bilen insan›n o do¤ruya uygun ?ekilde davra- naca¤›n› kabul etmektedir. Dolay›s›yla ancak do¤ru davranan ki?i erdemli insan olabilir. E¤er yanl›? davran›yorsak, bunun nedeni da- ha do¤rusunu veya iyinin ne oldu¤unu bilme- memizdir. Daha iyiye ula?abilmenin ko?ulu bilgilerimizi sürekli art›rmakt›r. Sokrates’in bu parçadaki görü?üne göre, iyi insan olman›n ko?ulu a?a¤›dakilerden hangi- sidir? A) Ac›dan kaç›narak haz veren davran›?lara yönelmektir. B) Do¤ru bilgiye ula?arak bilgimize uygun davranmakt›r. C) Do¤a yasalar›na uygun davranmakt›r. D) Bize fayda sa¤layan davran›?lara yönel- mektir. E) Her türlü ahlaki de¤eri reddetmektir. 27. Köleler felsefe yapamam›?t›r; ancak felsefe varl›¤›n› kölelere borçludur. E¤er köleler efen- dilerine dü?ünecek bo? zaman yaratmam›? olsalard› ne felsefe diye bir entelektüel etkin- lik ne filozoflar var olurdu. Temel fizyolojik ih- tiyaçlar› köleler taraf›ndan kar?›lanan soylular, “Evren nas›l olu?tu?” “Evrenin bir amac› var m›d›r?” vb. entelektüel nitelikte sorularla ve sorunlarla ilgilenmeye ba?lam›?lard›r. Bu parçada felsefenin ortaya ç›kmas› a?a¤›- dakilerden hangisine ba¤lanm›?t›r? A) Mitolojik aç›klamalar›n yayg›nla?mas›na B) Baz› insanlar›n Tanr›sal ayr›cal›¤a sahip ol- mas›na C) Soylular›n dü?ünecek zamana sahip olma- lar›na D) Yoksulluk ve sefaletten kurtulma çabalar›- na E) Kölelerin, felsefenin önemini kavramalar›- na 28. F. Engels’e göre, hayvanlar do¤ay› kendi do- ¤alar›na uygun ya?ay›? ve davran›?lar›yla do- ¤an›n onlara izin verdi¤i kadar›yla kullan›r ve do¤adaki de¤i?iklikleri yaln›zca varl›¤› ile etki- ler. ‹nsan ise, bu kadar›yla yetinmez, do¤ay› kendi amaçlar›na hizmet ettirebilecek ?ekilde de¤i?tirir ve onun efendisi olur. F. Engels’in bu parçadaki görü?üne göre, a?a¤›dakilerden hangisi insan› di¤er canl›lar- dan ay›ran bir özelliktir? A) Fizyolojik güdülerini kontrol alt›na alabilen tek varl›k olmas› B) Di¤er insanlarla birlikte ya?ayarak varl›¤›n› sürdürmesi C) Amaçlar› için do¤ay› de¤i?tirebilmesi ve do¤aya egemen olmas› D) Sanatsal ve felsefi etkinliklerde bulunmas› E) ‹çinde ya?ad›¤› toplumun ahlaki de¤erle- rinden ve kurallar›ndan etkilenmesi 29. — Köleli¤in yayg›n oldu¤u ‹lkça¤’da Yunan filozoflar› köleli¤i do¤al bir olgu gibi gös- termi?lerdir. — H›ristiyanl›k dininin hüküm sürdü¤ü Orta- ça¤ Avrupa’s›nda filozoflar her ?eyi dinle aç›klam›?lard›r. — 16. yy.da Macchiavelli parçalanm›? olan ‹talya’y› siyasi birli¤e kavu?turmak için “Hükümdar” adl› eserini yazm›?t›r. Yukar›da verilenlere göre, ula?›labilecek en genel yarg› a?a¤›dakilerden hangisidir? A) Filozoflar her ça¤da dü?üncelerini ifade etmeyi bilmi?lerdir. B) Filozoflar, toplumlar›n parçalanmas›n› ön- lemek için birtak›m tedbirler alm›?lard›r. C) Filozoflar baz› konular› din ve büyüyle aç›klamaya çal›?m›?lard›r. D) Filozoflar›n ortaya koyduklar› dü?ünceler dönemin özelliklerine göre ?ekillenmi?tir. E) Filozoflar her dönemde köleli¤e kar?› ol- duklar›n› dile getirmi?lerdir. 30. Nükleer santraller ancak radyoaktivitenin bu- lunmas›ndan sonra ortaya ç›kabilmi?tir. Yani bilimsel bir yenilik, kendinden öncekilere basarak yükselmi? ve sonrakilere basamak olmu?tur. Bu parçada bilimsel bilginin hangi özelli¤i vurgulanm›?t›r? A) Olan›n yan› s›ra olacak olan› da söyleme B) Deney ve gözleme dayanma C) Ya?anan gerçekli¤i ele alma D) Sistematik ve yöntemli bir etkinlik olma E) Birikimli olma ve teknolojiye kaynakl›k et- me 200 150 100 50 0 1961 1965 1970 1980 1985 Y›llar Bin ki?i 0° I III V IV II Manto Sima Sial Deniz Avrupa K.Afrika Akdeniz Türkiye Karadeniz 1020 1025 1035 1040 1015 1010 1005 1050 1045 1030 1/4.000.000 1/800.000 I II B Y D B Y D B Y D B Y D B Y D 60° 70° A) B) C) D) E) 60° 30° 0°X Y 0° SOSYAL B‹L‹MLER – 1 TEST‹ TÜRKÇE TEST‹ ZAFERDERSHANELERİZAFERKAZANDIRIRZAFERDERSHANELERİZAFERKAZANDIRIRZAFERDERSHANELERİ ZAFERDERSHANELERİZAFERKAZANDIRIRZAFERDERSHANELERİZAFERKAZANDIRIRZAFERDERSHANELERİ ZAFERDERSHANELERİZAFERKAZANDIRIRZAFERDERSHANELERİZAFERKAZANDIRIRZAFERDERSHANELERİ ZAFERDERSHANELERİZAFERKAZANDIRIRZAFERDERSHANELERİZAFERKAZANDIRIRZAFERDERSHANELERİ ZAFERDERSHANELERİZAFERKAZANDIRIRZAFERDERSHANELERİZAFERKAZANDIRIRZAFERDERSHANELERİ