Katalog

CMYB C M Y B Keyveni, 25 yõllõk geçmişe sahip bir yemek fabrikasõ. Şirketlere, okullara, kamu kurumlarõna tabl- dotlar yapõp dağõtan yemek fabri- kalarõndan. Keyveni ise, yemek ustasõ, hünerli aşçõ anlamõnda bir sözcük. Eşi ile birlikte Keyveni’yi kuran Sadık Çelik’in ilginç bir öyküsü var. Yoksul çiftçi bir ailenin oğlu olan Çelik, 1974’te üniversite oku- mak için Sõvas’tan İstanbul’a gelir. Kaldõğõ öğrenci yurdunda maddi durumu yetersiz diğer öğrencilerle birlikte “Kendi yemeğimizi kendi imkânlarımızla yaparsak daha ucuza çıkar” anlayõşõndan hareketle başlattõklarõ küçük organizasyon bir anda 700 kişilik bir yemek üre- timine dönüşür. Bu başarõ Çelik’i de bu yönde iş kurmaya yöneltir. Üni- versite döneminin solcu Sadõk Çe- lik’i işadamõ olurken İstanbul Ok- meydanõ’nda 4500 m2’lik alana kurulu tesis günde binlerce kişiye yemek hizmeti veriyor. Petrol Ofisi’nden Ziraat Banka- sõ’na, Show TV’den TKSB’ye bir- çok kurumsal firma Keyveni’nin müşterileri arasõnda. Sektörde re- kabetin 3-4 kaplõ öğün fiyatõnõ 1.5 liraya kadar düşürdüğünü, ancak bu- nunla beraber hijyen ve kalitenin de sürekli bir düşüş yaşadõğõnõ ve raf ömrü bitmiş ürünlerin kullanõldõğõ- nõ belirten Çelik tüketicilerin bu ko- nuda son derece dikkatli ve seçici ol- malarõ gerektiğini kaydederek “8 li- ranın altına düşen 4 kap öğün fi- yatı, bir şeylerin sağlıklı olmadı- ğının da habercisidir” diyor. Sadõk Çelik krizle birlikte KO- Bİ’lerin de hazõr yemek şirketleri- ne yönelmeye başladõklarõnõ ve bu- nun üzerine özel KOBİ mönüleri ha- zõrladõklarõnõ anlatõyor. KOBİ’lere özel paket yemek uy- gulamasõnda, mönülerin içeriğinin yemek yenecek mekâna uygun ola- rak ve ayrõca yemek hizmeti için ele- man çalõştõrmaya gerek kalmayacak şekilde tasarlandõğõnõ belirten Çelik, böylece personel yemekhanesi için mekân ayõramayan ya da yeterli ya- tõrõmõ yapamayan KOBİ’ler için de gõda mühendisleri tarafõndan iç- eriği hazõrlanan ve hijyenik koşul- larda ve modern altyapõya sahip, ka- lite belgeleri var olan tesislerde üretilmiş yemek hizmeti alabilme- nin yolunu açtõklarõnõ vurguluyor. Çelik hazõrladõklarõ mönülerin kolay taşõnõp õsõtõlabilecek ve servise sunulabilecek şekilde olmasõna özen gerektiğini belirtiyor. SAYFA CUMHURİYET 14 MART 2009 CUMARTESİ 16 HABERLER Şu son veriler, özellikle sanayi üretiminin keskin düşüşü, krizin çok şiddetli bir biçimde cereyan etmek- te olduğunu, dip noktasının çok da- ha derinlerde olduğunu gözler önü- ne sermiştir. Türkiye sanayi üretimi Ocak 2009’da beşte bir oranında kü- çülmüştür. Madencilik sektörü dı- şarıda tutulursa imalat sanayi üreti- mindeki küçülme yüzde 25’tir. Sanayi kapasite kullanımı da aşağı yukarı ay- nı oranda (yüzde 17) daralmıştır. Küçülme, varsayalım ki bu hızda üç ay daha devam ederse sanayi sektöründeki üretim yapısı yani ka- pasitenin belli bir kısmının tasfiye edil- mesi gündeme gelecek. Bu, zaten kapitalizmin nesnel hareket yasala- rına uygun bir gelişme. Üretim unsuru biçimindeki sermayenin bir kısmı tasfiye (değersizleşme) olmadan, krizden çıkılması çok güç. İktisatçı- lar veya şirket yöneticileri “çürükler ayıklanacak” veya “hızlı balıklar sağ kalacak” derken, biraz da bu sürece işaret etmiş oluyorlar. Profesyonel iktisatçıların, üniver- site profesörlerinin ve şirket yöneti- cilerinin hemen çoğunun, bu süreci içine insanı pek katmadan analiz et- tiklerini görüyoruz. Bu analizlerde, in- san daha çok politik karar alıcılar ola- rak ve şirket yöneticileri olarak yer alı- yor. Bu tür iktisat analizlerini “içinde insan olmayan ekonomi” olarak ta- nımlamak yersizlik olmaz. İnsansız ekonomi yazıları ve analizleri yeni bir keşif değil kuşkusuz. Türkiye iktisat yazınında egemen bir yöntem. Ama şu kriz döneminde, emeğin hakları, kazanımları tartışma konusu yapılırken ve krizden çıkış için emeğin fatura ödemesi beklenirken teşekkür ederiz, izin veriniz bu tür in- sansız ekonomi yaklaşımlarını al- mayalım. İnsansız analizler ile ekonomi top- lumun dışında, teknik bir süreçmiş gi- bi tanımlanmış oluyor. Şu da söyle- nebilir, bu tür tanımlamalar ile libe- ral kapitalizmin resmi ideolojisi ye- niden üretilmiş olmakta. Bu tür ana- lizle, aynı zamanda yabancılaşmanın boyutlarını göstermesi bakımından da öğretici. Liberal kapitalizmin res- mi iktisat anlayışlarına sadık olanlar için bu tür yaklaşımlar olağan kabul edilebilir. İnsansız ekonomi analizleri yapmayı tercih etmekle birlikte ken- disini sol’da yani emeğin yanında ko- numlandıranlar için de bu tür tercih normal kabul edilebilir. Şöyle, kapi- talizmin tarihi, ideolojik konumlan- dırma ile pratik tavır alma arasında her zaman açı olduğunu dair maa- lesef çok bol örneklerle doludur. Gelgelelim burada esas sorun, emeğin rolünün dışlanmış olması. Yalnızca konjonktürel olarak dış- lanmıyor emeğin rolü. Önümüzde- ki dönemin yeni-sentezinde de mil- yonlarca işçinin, kent yoksulunun ve yoksul köylünün belirleyici olması gereken rolü dışlanıyor. Böylece insansız ekonomi analizi yapan “sol- cu” iktisatçılar, liberal ideolojinin değirmenine bilerek veya bilmeye- rek su taşımış oluyorlar. Tabii ki yerleşik bir bakış açısı oluşturan kaba materyalizmin de et- kisi var, bu tür insansız ekonomi analizlerinin arka planında. Ama asıl sorun, liberal kapitalizmin resmi ideolojilerinin etkisi altında, iktisadı sosyal ilişkilerden soyutlamış olarak ele almaktan kaynaklanıyor. Halbuki yalnızca krizin konjonk- türel etkilerinin telafi edilmesi için de- ğil, krizin toplumsal bakımdan aşıl- ması için, emeğin kâğıt üzerinde ka- lan rol paylaşımına değil aktif unsur olmasına şiddetle ihtiyaç var. Bu ak- tivite aynı zamanda örgütlü, sendi- kalı bir toplum için de çok gerekli. İnsansız Bir Ekonomi G Ö R Ü Ş ERHAN BİLGİN / Ekonomikkriz,yemek sektörünüderinvurdu YAHYA ARIKAN [email protected] YAŞAMDA MALİ ÇÖZÜM 2008 gelirlerini beyan süresinde son gün 25 Mart 2008 yılı gelirlerine ait yıllık Gelir Vergisi be- yanname verme süresi 1 Mart 2009 itibarıy- la başladı. 25 Mart 2009 tarihine kadar veri- lebilecek olan beyannameler üzerinden he- saplanan Gelir Vergisi’nin ilk taksiti 31 Mart 2009 akşamına kadar, ikinci taksiti 31 Tem- muz 2009 akşamına kadar ödenebilecek. Mü- kellefler dilerse tahakkuk eden vergilerini, mar- tın sonuna kadar tek taksitle de ödeyebilirler. 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’na beyana konu kazanç ve iratlar, “ticari, zirai kazanç- lar, ücretler, serbest meslek kazançları, gay- rimenkul sermaye iratları, menkul sermaye irat- ları, diğer kazanç ve iratlar”dan oluşuyor. “Ta- cirler, çiftçiler ve serbest meslek erbabı” ticari zirai ve mesleki kazançları için zarar bile et- seler beyanname vermek zorundadır. GVK’nin 85’inci maddesinde genel kural, Gelir Vergisi’nin konusuna giren tüm ka- zanç ve iratlar için yıllık beyanname verilme- si ve söz konusu kazanç ve iratların yıllık be- yannamede toplanmasıdır. Birden fazla işverenden ücret alan beyan etmeli Birden fazla işverenden ücret alan ve bir- den sonraki işverenden aldıkları ücretin top- lamı GVK’nin 103’üncü maddesinde yazılı ta- rifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2008 yılı için 19.800.-YTL) aşan tevkif sureti ile ver- gilendirilmiş ücretler beyan edilecektir. Burada mükellefler birden sonraki işverenden aldığı ücretin hangisi olduğuna serbestçe karar ve- rebilecek.  Mükellefin 2008 yılında kesinti yoluyla vergilenmiş kira ve vergiye tabi diğer gelirle- ri toplamı 19.800.-TL’yi aştığından söz konusu işyeri kira gelirinin beyan edilmesi gerekiyor.  Mükellefin ticari kazancı olması nedeniyle konut kira gelirlerine uygulanan 2.400.-TL is- tisna hesaplama kapsamına alınmamıştır. Hesaplanan vergiden işyeri kirasından ke- silen (8.000 x%20)=1.600.-TL gelir vergisi mahsup edilmiştir. Mahsup sonrası kalan 6.209 .-TL vergi, mart ve temmuz aylarında iki taksit olarak ödenebilecek.  Hesaplanan vergiden işyeri kirasından kesilen (20.000 x%20= 4.000.-TL) Gelir Ver- gisi ile devlet ve özel hastanelerinden elde edi- len ücretlerinden kesilen 7.200.-TL mahsup edilmiştir. Mahsup sonrası kalan 23.173.-TL vergi, mart ve temmuz aylarında iki taksit ola- rak ödenecektir. Vergiye tabi gelir toplamının yıllık G.V. ta- rifesinin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2008’de 19.800 TL) aşmaması halinde, ta- mamı tevkifata (kesintiye) tabi tutulmuş olan menkul ve gayrimenkul sermaye iratları için yıllık beyanname verilmeyecek ve bunlar di- ğer gelirler için verilen beyannamelere dahil edilmeyecek. Hazine Bonosu ve devlet tahvilinde enflasyon indirimi 01/01/2006’dan önce; 26.07.2001 - 31.12.2005 tarihleri arasında ihraç edilmiş TL cinsinden, Hazine Bonosu devlet tahvili faiz gelirinden öncelikle enflasyon indirimi yapı- lıyor. Bu indirim 2008 yılı için yüzde 64.9. Bu indirim kullanıldıktan sonra kalan tutar 19.800 TL’yi aştığı takdirde tamamı için yıllık Gelir Ver- gisi beyannamesi verilmesi gerekiyor. Elde edilen 150.000 TL; faiz gelirinden en- flasyon indirimi yapıldıktan sonra kalan tutar 19.800.-TL’nin üstünde olduğu için yıllık Ge- lir Vergisi beyannamesi verilecektir. 01.Ocak.2006 tarihinden sonra ihraç edi- len HB ve DT’lerin faiz geliri tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyecek. Kişilere faiz öde- mesi yapıldığı zaman yüzde 10 Gelir Vergisi kesintisi (stopaj) yapılıyor. Bu uygulama, 31.12.2015 tarihine kadar devam edecek. Yatırım fonları ve borsa kazancı beyan edilmeyecek Gerçek kişiler tarafından; 2008 ve izleyen yıllarda (31.12.2015’e kadar) menkul kıy- metler yatırım fonları ve ortaklıkları, risk ser- mayesi yatırım fonları ve ortaklıkları ile gay- rimenkul yatırım fonları ve ortaklıklarından (A tipi ve B tipi fonlar) sağlanan kazançlar, Ge- lir Vergisi’nden müstesna olacak. Yani, ger- çek kişiler tarafından A ve B tipi yatırım fon- larından elde edilen gelirler için beyanname verilmeyecek. Başka bir gelirden dolayı be- yanname verilmesi halinde dahi, fonlardan el- de edilen gelirler beyannameye dahil edil- meyecek. Gerçek kişilerin 2008 yılında elde attikleri borsa kazancı, tutarı ne olursa olsun beyana tabi değildir. Keyveni’nin kurucusu Sadõk Çelik, “1.5 TL’ye 3 kap yemek, hijyen ve kalitede sorun var demektir” diyor “Subay arkada- şım 01.06.2005’te Emekli Sandı- ğı’ndan emekli oldu. 15.09.2005 tarihin- de özel bir şirkette SSK’li olarak işe başladı. SSK primi ödenirken Emekli Sandığı’ndan maaş alıyor. Bu durumu Emekli Sandığı’na bil-dirmesine gerek var mı? İleride aylığıyla il-gili sorun olur mu?” Yavuz KABSosyal güvenlik destek primine (SGDP) ta-bi çalõşan işçilerin ayrõca kendilerini emek-li sandõğõna bildirmesine gerek yoktur. Sos-yal Sigortalar ve Genel Sağlõk SigortasõKanunu’nun yürürlüğe girişinden 01.10.2008tarihinden ÖNCE ilk defa sigortalõ olanlar,vazife malûllüğü, malûllük ve yaşlõlõk veyaemekli aylõğõ bağlananlar ile sosyal güven-lik destek primi ödeyerek çalõşmaya devamedenler, (5335 sayõlõ Kanun hükümleri ne-deniyle kamu kurumlarõ hariç olmak üzere)özel sektörde sosyal güvenlik reformu olarakadlandõrõlan 5510 sayõlõ Kanun yürürlüğe gir-dikten sonra da sosyal güvenlik destek pri-mi ödeyerek çalõşabileceklerdir. Sorularınız için malicozum ism mmo.org.tr ad- resine mail ata- bilirsiniz. Tüm sorular e-posta ile tek tek ce- vaplanacaktır. Sadık Çelik, tüm dünyayı sarsan ekonomik krizle birlikte KOBİ’lerin de hazır yemek şirketlerine yönelmeye başladıklarını ve bunun üzerine özel KOBİ mönüleri hazırladıklarını anlatıyor. Sektör yüzde 40 küçüldü Köyden kente göç ve sanayileşme süreci ile birlikte doğan bir iş- kolu yemek sektörü. Ka- lite açõsõndan 1960’lardan 1980’lere kadar yükselen bir ivme göstermiş. Çelik “Sendikal hareketin çı- kışta olduğu bir süreçti bu, ancak 12 Eylül ile birlikte taşeronlaşma ve sosyal hakların tırpan- lanması sektörü bitme noktasına getirmişti. 1989’dan itibaren tek- rar bir toparlanma ya- şandı; bu da 2001 krizi- ne kadar sürdü. Bu ara- da sektöre yabancıların katılma süreci de yaşan- dı. Sodexho ve Compass Group’un başı çektiği büyük firmalar yerel iş- letmeleri satın alarak ya da birleşerek sektöre girdiler. Özellikle aske- riyenin ve kamunun ye- meklerini özelleştirmesi ile birlikte sektör ha- cimsel olarak daha da büyüdü. Halen günde 6 milyon insanı doyuru- yor ancak potansiyel 26 milyon insan. Bu da sektörün daha da büyü- yeceğini bize gösteri- yor” diyor. Ancak sektör ciddi sorunlarõ da bünye- sinde barõndõrõyor. Bun- lardan biri “merdiven al- tı” diye tabir ettiğimiz kayõtlõ olmayan grup. Türkiye’de yaklaşõk 7 bin civarõnda yemek firmasõ olduğunu ancak kâğõt üzerinde yalnõzca 800 fir- manõn göründüğünü be- lirten Çelik, haziran ayõn- da başgösteren gõda krizi- ne halen içinde bulundu- ğumuz küresel ekonomik krizin de eklenmesiyle sektörün yüzde 40 ora- nõnda küçüldüğünü belir- tiyor. Suudi kralına Burdur mermeri Burdur’da bir firma, Suudi Ara- bistan Kralõ Abdullah bin Abdüla- ziz’in misafirhanesinde kullanõlmak üzere bu ülkeye Burdur’a özgü Bur- dur beji mermer ihraç ediyor. Burdur’da organize sanayi bölge- sinde üretim yapan Aytaş Mermer Fabrikasõ’nõn sahibi Ercan Akın, Ortadoğu, Avrupa, ABD ve Uzak- doğu’da yaklaşõk 20 ülkeye ihracat gerçekleştirdiklerini son olarak Suu- di Arabistan Kralõ Abdullah bin Ab- dülaziz için yaptõrõlan misafirhanede kullanõlmak üzere mermer ihracatõ yaptõklarõnõ kaydetti. Misafirhanenin Fransõz bir müteahhit firma tarafõn- dan inşa edildiğini belirten Ercan Akõn, “Bu firma bizden fabrika- mızın rezervlerinde bulunan mo- onstone krem Burdur beji istedi. Biz de ilk etapta 2 TIR’ı bu ülke- ye gönderdik. Önümüzdeki iki ay- lık dönemde Suudi Arabistan’a 15 TIR’lık mermer göndereceğiz” dedi. Bu avantajõn iyi kullanõlmasõ gerektiğini ifade eden Akõn, “Ra- kiplerimiz çok. Özellikle İtalya ve İspanya bu sektörün duayenleri. Onlar teknoloji ve pazar olarak bizden öndeler. Biz de sesimizi şu sıralar duyurmaya başladık. Özel- likle fuarlar aracılığıyla dünya pazarlarına girip onlarla yarışır hale geldik” diye konuştu. Cumhuriyet Gazetesi Yazarı Mustafa Balbay’ın yazar arkadaşları Deniz Som ve Ümit Zileli ile kahvaltılı toplantıda bir arada olacağız. KONU “29 MART’A DOĞRU TÜRKİYE” Tarih : 15 Mart 2009 Pazar Saat : 10.00 Yer : Almira Otel - Bursa Lütfen yerinizi ayırtınız. İletişim İçin Telefon : 0224.233 46 00 BURSA CUMOK ÇAĞRISI BURSA CUMOK Yerel Sorunlara Mesleki Açıdan Bakış Ve Çözüm Önerileri Panelinde Buluşuyoruz Kent ve Kentli Sağlığı – Ant. Tabip Odası Kent ve Tarım – Zir. Müh. Odası Ant. Şb. Kent ve Kentli Hukuku – Antalya Barosu Kent ve Ekonomi – Ant. Ser. Muh. Ve Mali. Müş. Odası Şb. Kent Enerji Politikaları ve Yatırımlar – Elk. Müh. Odası Ant. Şb. Kent ve Planlama – Mimarlar Odası Ant. Şb. Kent ve Güvenli Yapılar Güvenli Yaşam – İnş. Müh. Od. Ant. Şb. Tarih : 14 Mart 2009 Cumartesi - Saat: 15.00 Yer : Serbest Muhasebeciler ve Mali Müşavirler Odasõ Toplantõ Salonu Soğuksu Mah. Kazõm Karabekir Cad. No. 17 (Defterdarlõk Yanõ) – ANTALYA Düzenleyenler: ADD – Ant. Tabip Odası – BARO – CUMOK – Cum. Kadınları Der. – ÇYDD – Çevre Müh. Odası – Diş Hekimleri Odası – EĞİTİM-İŞ – Elk. Müh. Odası – Gıda Müh Odası Tem. – Gemi Müh.Odası Tem. – Harita ve Kad. Müh. Odası – İnş.Müh.Odası–JeolojiMüh.Odası–JeofizikMüh.Odası–MadenMüh.OdasıTem. – Odası – Meteoroloji Müh. Odası – Mimarlar Odası – Mülkiyeliler Bir. Ant. Şb. – Orman Müh.Tem. – Peyzaj Mim. Odası – Serbest Muh. Ve Mali Müş. Odası – Şehir Plan. Odası – Tüm Emekliler Der. – Veteriner Hek. Odası – YAYED – Yeni Kuşak Köy Ens.Der. – Zir.Müh. Odası İletişim: 0242 243 33 54 / 0533 429 55 88 / 0506 611 45 06 SEN GELMEZSEN ÇOK EKSİĞİZ ANTALYA ADD - CUMOK ÇAĞRISI www.addantalya.org www.cumokantalya.org 15 MART 2009 PAZAR Saat: 11.00 Konuğumuz Gazetemiz Yazarı Sayın ATAOL BEHRAMOĞLU ile kahvaltılı aydınlanma toplantısında bir araya geliyoruz. KONU “SİVİL DARBE” Tarih : 15 MART 2009 Pazar Saat: 11.00 Yer : MECİDİYEKÖY KÜLTÜR MERKEZİ ALİSAMİYEN STADI YANI, KATLI OTOPARK KAT: 6 (PARK RESTAU- RANT) Asansör vardır. İletişim : 0532 344 57 22 – 0535 636 59 11 0537 871 82 34 Yazarımız söyleşi sonrası kitaplarını imzalayacaktır. Lütfen yerinizi ayırınız. A. Büfe Kahvaltı Ederi: 20.- TL. İSTANBUL CUMOK ÇAĞRISI “BALBAY ÇIKACAK YİNE YAZACAK” www.cumok.org [email protected] Aytaş Mermer Fabrikasõ’nõn sahibi Ercan Akõn, Türkiye’nin sahip olduğu mermer rezerviyle dünyanõn önemli ülkelerinden biri olduğunu vurguladõ.