Katalog

SAYFA CUMHURİYET 23 ŞUBAT 2009 PAZARTESİ 12 PAZARTESİ SÖYLEŞİLERİ CMYB C M Y B Akkök Şirketler Grubu İcra Kurulu Başkanõ Mehmet Ali Berkman, eğitim seviyesi yüksek ve teknoloji hâkimiyeti olan ülkelerin krizlerin ve savaşlarõn yarattõğõ tahribatõ daha çabuk atlattõğõna dikkat çekti ÖZLEM YÜZAK Temelleri 1952 yõlõnda atõlan Akkök Şirketler Grubu Dinçkök ailesinin. Bünyesinde ağõrlõklõ olarak kimya, enerji, tekstil, gayrimenkul ve liman işletmeciliği sektörlerinde faaliyet gösteren 15 sanayi ve ticaret şirketi barõndõrõyor. 1971’deki yatõrõmõ ile dünyada tek çatõ altõndaki en büyük elyaf üreticisi olma özelliğini taşõyan Aksa, enerji alanõnda faaliyet gösteren Türkiye’nin ilk “otoprodüktör grubu” olma özelliğine sahip Akenerji grubun önemli dinamiklerinden. Akkök Grubu’nõn 2005 yõlõnda aldõğõ yeniden yapõlanma stratejisi çerçevesinde Mehmet Ali Berkman İcra Kurulu Başkanlõğõ görevini sürdürüyor. Gerek grubun son yõllarda gösterdiği gelişimi gerekse krizin Türkiye’ye ve reel sektöre yansõmalarõnõ Berkman ile masaya yatõrdõk. - Daha öncekilere hiç de benzemeyen bir ekonomik kriz ile karşı karşıyayız. Uzun yıllar profesyonel yöneticilik yapmış bir kişi olarak sizin bu konuya yaklaşımınız nedir? MEHMET ALİ BERKMAN - İçinde bulunduğumuz kriz, “küreselleşme ve pazar ekonomisi sorunları çözer” şeklindeki anlayõşõn ciddi yara aldõğõnõ gösteriyor. Sistem, kanunu yaralamadan etrafõndan dönmesini biliyor, boşluklarõ gayet güzel buluyor ve deliyor. Zaten varlõk olmadan zenginlik yaratma dürtüsü de bu sistemin beslediği bir olgu. Birtakõm ürünler tasarlandõ; son alõcõ ile ilk ürünü tasarlayan arasõndaki kademelerde de bu varlõk çoğalarak el değiştirdi. Herkes bir şekilde sistemden beslendi ve besleneceğini ümit etti. Ancak sonunda fos olduğu ortaya çõktõ. Biliyorsunuz ilk olarak 2007’lerin ortalarõnda krizin ilk belirtileri ortaya çõktõ. 1.5 seneye yakõn bir zaman geçti ama doğru dürüst tedbir bile alõnmadan patladõ bomba. Sistemin kan damarõ finansman. Büyük ölçüde de emeklilik sisteminin yarattõğõ fonlar kullanõldõ. Ekonomik kriz güveni tamamen yerle bir etti. 3.2 trilyon dolar ABD’deki zarar. Şimdi istediğiniz kadar finansman pompalayõn güveni sağlamadõğõnõz müddetçe tüketim olmuyor, tüketim olmayõnca da doğal olarak üretim olmuyor. - Ne yapılması lazım?.. - Dünyada ağõrlõğõ olan ülkelerin en azõndan 20-30’unun bir araya gelip yeni bir düzenin anlaşmasõnõ yapmalarõ lazõm. Ve bunun da adil olmasõ şart. Ancak ondan sonra yeniden yolumuza devam edebiliriz. Şu anda entegre bir çaba yok. Ülkeler bireysel olarak kendilerini kurtarmaya bakõyorlar. Geçmiş krizlerden, yaşanan savaşlarõn ardõndan şunu gördük. Eğitim seviyesi yüksek ve teknoloji hâkimiyeti olan ülkeler krizlerin ve savaşlarõn yaptõğõ tahribatõ çabuk atlatõyor. 2. dünya savaşõnda en büyük darbeyi Almanya yedi ama hõzla çõktõ. Keza Japonya da o korkunç bombalara rağmen çõktõ, üstelik kendine yepyeni bir düzen de kurdu. Tabii burada insanlar ve yaşam felsefesi de işin içine giriyor. Bu da eğitim ve teknoloji düzeyi tarafõndan belirleniyor. Olay sadece matematiksel değil.. Türkiye bu resmin neresinde sizce? - Türkiye değerli TL ve ithalata çok bağõmlõ sektörler dolayõsõyla katma değer yaratmada ciddi sõkõntõ yaşõyor. Katma değere odaklanmak şart, çünkü küresel dünyada her sektörde aynõ oranda gelişme sağlamak mümkün değil. Boyutlar çok önem kazanõyor. Bu yüzden bizim sektörel odaklanmayõ yapmamõz lazõm. Nasõl şirketlerde yapõyorsak bölgesel olarak sektörel odaklanarak kümelenmeleri oluşturmalõyõz. Tedarikçi zinciri ve ana sanayi ilişkisi bakõmõndan çok önemli olduğunu düşünüyorum. Ve tabii eğitim konusu da yaşamsal öneme sahip. - Peki ne olacak? Herkes 2009’da ne olacak diye soruyordu; bakın 2 ayı geçti bile... - Mart sonunda seçim var. Zaten hükümet seçimle ilgilendiği için ekonomiye fazla konsantre olamõyor. Birikmiş Merkez Bankasõ kaynaklarõnõ da yeterli görmüyor. Çünkü 70-80 milyar dolar para günümüz dünyasõnda çok önemli değil. 2001 krizinde böyle bir kaynak çok önemliydi ama şimdi öyle değil. Onun için de temkinli hareket ediyor. Ama biz, yani reel sektör de bu arada sõkõşõp kalõyoruz. Ya IMF ile anlaşma? - IMF iki arada keskin bõçak gibi. “Aman mali disiplini bozma” diyor. Hükümet ise “zaten ekonomi küçüldü, iş güç yok ben devlet olarak altyapı yatırımı yapacağım” diyor. Anlaşmazlõk da buradan çõkõyor. Ama baktõğõmõzda bütün dünya da IMF’nin tam tersini yapõyor. Bana göre, IMF vereceği parayõ kurtarmak için bunu yapõyor. Bu yüzden hükümetin bunu sorgulamasõnõ doğru buluyorum. Ama eğer IMF’siz siz yola devam edeceksek bir şekilde mutlaka bir kaynak bulmak zorundayõz. Karbon elyaf yatõrõmõmõzla Aksa’da kulvar değiştirteceğiz. Endüstriyel ürünlere yönelip tekstilden kurtaracağõz. Tamamen olmasa da tekstil ağõrlõğõnõ kaybedecek. Aksa’da halen 600 kişi çalõşõyor. Tekstil ağõrlõklõ akrilik elyaf üretimimiz krizden hayli etkilendi ama henüz istihdam kaybõ yaşanmadõ. - Akkök Holding Türkiye’nin önde gelen gruplarından. Tekstil grubun ilk faaliyet alanı. Ancak yavaş yavaş bu sektörden çekiliyor sanıyorum.... - Tam çekiliyoruz diyemeyiz ama tekstilde yeniden yapõlanma kararõmõz çerçevesinde birtakõm önlemler aldõk. Aksu ve Ak-Al iplik ve yünlü kumaş üretimi yapan iki şirketimizdi. İkisinde de üretim yüzde 30 civarõnda gerilemişti. İki şirketi birleştirdik. Hem yönetimsel verim ve hõzlõ karar alma açõsõndan hem de mali bakõmdan ciddi bir avantaj elde ettik böylece. 1500 kişi çalõşõyordu, hem mavi hem de beyaz yakada toplam 500 kişi azaldõk maalesef. Ama başka şansõmõz yoktu. Ya dükkânõ kapatacaksõn ve konkordato ilan edeceksin ya da gerekli tedbiri alacaksõn. Aksa lokomotif şirketlerinizden. 2006 yılında katma değeri yüksek bir ürün olan karbon elyaf üretimine geçme kararı almış ve bu doğrultuda yatırıma başlamıştınız. Şu anda ne aşamada? Krizden nasıl etkilendi Aksa? - Havacõlõk ve uzay sektörü malzemeleri, endüstriyel malzemeler ve spor malzemelerinin yapõmõnda kullanõlan karbon elyafõnõn üretimi için başlattõğõmõz yatõrõm geçen mayõs ayõnda tamamlandõ. 100 milyon dolar tutarõndaki bir yatõrõm bu. Yeni kompozit malzeme anlayõşõ çerçevesinde yapacağõmõz yatõrõmlarla da Aksa’da kulvar değiştirteceğiz. Endüstriyel ürünlere yönelip tekstilden kurtaracağõz. Tamamen olmasa da tekstil ağõrlõğõnõ kaybedecek. Aksa’da halen 600 kişi çalõşõyor. Tekstil ağõrlõklõ akrilik elyaf üretimimiz krizden hayli etkilendi ama henüz istihdam kaybõ yaşanmadõ. Outdoor elyaf üretiminde ise etkilenmedi. - Akmerkez ile gayrimenkul sektörüne girmiştiniz. Şu anda hangi yatırımlar var ve ne durumda? - Grup şirketlerimizden Akiş’in iki büyük projesi sürüyor. Biri Acõbadem’de eski Ford Otoban arazisi üzerinde yer alan Akasya projesi. Konut, ofis ve alõşveriş merkezi inşaatõ planlanõyor. 182 bin dönüm, 3 parsel arazi. İzinleri yeni alõndõ, hatta bir tanesinin izinleri daha tamamlanmadõ. Arazi alõmõõnõ Ülker, Sinpaş, Doğu-Batõ ve Corio Grubu ile birlikte gerçekleştirdik. Nisan ayõnda konut inşaatõna başlayacağõz. 1500 konut planlõyoruz. İkincisi ise Garanti Koza ve Corio ortaklõğõ ile Esenyurt civarõnda planladõğõmõz Akkoza projesi. 5500 konutun yanõ sõra okul, hastane, sosyal tesisler ve parklar da olacak. İnşaat başladõ ve sürüyor. Mehmet Ali Berkman kişiliği, profesyonel birikimi ve yönetim anlayõşõ ile Türk iş dünyasõnõn önemli isimlerinden biri. 1943 yõlõnda doğan Berkman lise öğrenimini İstanbul Erkek Lisesi’nde yaptõktan sonra ODTÜ İdari Bilimler Fakültesi’nden mezun oldu. Yüksek lisansõnõ ABD’de İş İdaresi üzerine yaptõ. 1986-1987 yõllarõnda Koç Holding Otomotiv Grubu Başkan Yardõmcõlõğõ görevini üstlenen Berkman, 1987-1994 yõllarõ arasõnda Döktaş AŞ’nin 1994-2000 yõllarõ arasõnda ise Arçelik AŞ’nin Genel Müdürlüğünü yaptõ. 2000- 2004 döneminde Koç Holding Statejik Planlama Grubu Başkanlõğõnõ da yürüten Berkman halen Akkök Şirketler Grubu’nun İcra Kurulu Başkanõ. Eğitim seviyesi yüksek ve teknoloji hâkimiyeti olan ülkeler krizlerin ve savaşlarõn yaptõğõ tahribatõ çabuk atlatõyor. Türkiye ithalata çok bağõmlõ sektörleri yüzünden katma değer yaratmada ciddi sõkõntõ yaşõyor. Katma değere odaklanmak şart. İçinde bulunduğumuz kriz, “küreselleşme ve pazar ekonomisi sorunlarõ çözer” şeklindeki anlayõşõn ciddi yara aldõğõnõ gösteriyor. Sistem, kanunu yaralamadan etrafõndan dönmesini biliyor, boşluklarõ gayet güzel buluyor ve deliyor. Kömürde yeni rezervler aranıyor Ekonomi Servisi - Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü (MTA) “kömür arama seferberliği” projesi kapsamõnda Afyon, Eskişehir ve Malatya’da linyit kömürü arama çalõşmasõ yapacak. MTA Genel Müdürlüğü’nce bu ay içinde yapõlacak ihale kapsamõnda Afyon, Eskişehir ve Malatya illeri ile belirlenen bölgelerde toplam 18 bin metrede linyit arama sondaj çalõşmasõ için hizmet ihalesi açõldõ. Programa göre, söz konusu linyit çalõşmalarõnõn 150 ile 180 günde tamamlanmasõ öngörülüyor. Varlık barışında son hafta ANKARA (AA) - Gelir İdaresi Başkanõ Mehmet Akif Ulusoy, varlõk barõşõ uygulamasõnõ, bir daha ele geçmeyecek fõrsat olarak nitelendirdi ve “Mükellefler 2 Mart’a kadar başvursun. Paranõn ak mõ, kara mõ olduğunu araştõrmayacağõz” dedi. Ulusoy, varlõk barõşõ olarak bilinen “Bazõ Varlõklarõn Milli Ekonomiye Kazandõrõlmasõ Hakkõnda Kanun” ile birlikte mükelleflere, yasal kayõtlarda yer almayan bazõ kõymetlerini, gerek yurtiçindeki ve gerekse yurtdõşõndaki kayõtlarõna intikal ettirme imkânõ getirildiğini söyledi. ‘İşsizler tarıma sığınıyor’ Ekonomi Servisi - Türkiye Ziraat Odalarõ Birliği (TZOB) Genel Başkanõ Şemsi Bayraktar, tarõmõn kriz ortamõnda işsizler için geçim kapõsõ haline geldiğini belirterek “krizde işsizler tarõma sõğõnõyor” dedi. Tarõm sektörünün her krizde olduğu gibi işsizlere kucak açtõğõnõ, sofrasõnda yer verdiğini anlatan Bayraktar, “Tarõm, işsizliğin daha da artmasõnõ önleyerek sosyal riski azaltõyor. İşsizliğe çare aranõrken tarõmdan katkõ bekleniyorsa, istihdam yükü artan tarõma sosyal fonksiyonu dikkate alõnarak daha fazla kaynak aktarõlmalõ” şeklinde konuştu. 2 müsteşarlık anlaşamadı ANKARA (AA) - Dõş Ticaret Müsteşarlõğõ’nõn (DTM), ithalatta standart denetimlerine ilişkin yõlbaşõnda yaptõğõ bazõ düzenlemelere, Gümrük Müsteşarlõğõ (GM), ‘gümrük iş ve işlemlerini olumsuz etkilediği ve gereksiz belge istendiği’ gerekçesi ile karşõ çõktõ. Gümrüklerin bağlõ olduğu Devlet Bakanõ ve Başbakan Yardõmcõsõ Hayati Yazõcõ, DTM’ye gönderdiği yazõda, ‘Gümrük Müsteşarlõğõ’nõn görüşü hilafõna ve gümrük iş ve işlemlerini olumsuz etkileyecek bu düzenlemelerden vazgeçilmesini’ istedi. Yazõcõ ayrõca, gümrük işlem süreçlerinin basitleştirilmesi ve hõzlandõrõlmasõ için kontrollerin gümrükte değil, iç piyasada yapõlmasõ gerektiğini belirtti. PORTRE TEKSTİLDE KÜÇÜLÜYOR, ENERJİDE VE GAYRİMENKULDE BÜYÜYOR - Enerji son dönemde grubunuzun en fazla atılım gerçek- leştirdiği alanlardan biri. Akenerji son olarak, Çek hükü- metinin enerji şirketi CEZ ile bir konsorsiyum oluştu- rarak Sakarya Elektrik Dağıtım AŞ’nin (SEDAŞ) özelleştirme ihalesini kazandı. Önümüzdeki döneme iliş- kin planlarınız nedir? - Enerjiye gerçekten çok önem veriyoruz. Türkiye’nin enerji gereksinimi hâlâ çok fazla. 1989 yõlõnda kurulan Akenerji bugün Türkiye’deki elektriğin yüzde 2’sini üretiyor; özel sektör elektrik üretiminin yüzde 10 Akenerji’den. 11 doğalgaz çevrim santralõmõz var. SEDAŞ’õn devri ile Sakarya, Bolu, Düzce ve Kocaeli’ni içine alan ve Türk sanayisinin kalbinin attõğõ bir bölgede 1.3 milyon aboneye yüksek kalite ve dünya standartlarõnda elektrik dağõtõm hizmeti sunacağõz. 600 milyon dolara SEDAŞ’õ devraldõk. Amacõmõz; kayõp kaçak oranõnõ daha da iyileştirmek ve tüketici memnuniyetini arttõrmak. Sonuçta SEDAŞ’õn işletmesini devraldõk ve burada 30 yõllõk bir kiracõyõz. Yeni yatõrõmlar yapacağõz. Bunun yanõ sõra rüzgâr enerjisine yönelik yatõrõmlarõmõz sürüyor. Çanakkale’de 170 megawat rüzgâr santralõ lisansõmõz var. Bandõrma’da da rüzgâr santralõ kurma çalõşmalarõmõz başladõ. Rüzgâr enerjisine yatõrõm yapõyoruz Akkök Şirketler Grubu İcra Kurulu Başkanı Mehmet Ali Berkman Krize karşõ ülkeler birleşmeli