Katalog

CMYB C M Y B SAYFA CUMHURİYET 3 KASIM 2009 SALI 16 KÜLTÜR AYNA ADNAN BİNYAZAR Devletin Yapmadığını Yapan... Yıl 1963. Yaz, güze dönüyor. Çorum İlköğretmen Okulu’nda aramıza yeni bir öğretmen katılıyor. Ne çekingen, ne fazla yakın... Oradan oraya koşup duruyor. Belli bir şeyler arıyor. Müdürün odasına giriyor... Öğleden önce kravatlı, takım elbiseli. Öğleden sonra, üzerinde uydurma bir önlük, arkasında öğrencileri. Yatakhanenin alt katında, penceresi örümcek ağı bağlamış salondan çıkardıkları kırık döküğü bir yerlere taşıyorlar. Ertesi sabah, Mustafa Ayaz, badanası boyası yapılmış, pencereleri sabunlu sularla silinmiş, tabanı gıcır gıcır resim atölyesinde öğrencilerini beklemektedir. Ben Dicle’den, o Pulur’dan, ikimiz de köy enstitülüyüz. Ruh ruhu çekiyor; o anda, birbirimizin “düşün ve güzellik ikizi” olduğumuzu anlıyoruz. Zaman hem dosttur, hem düşman. 1963’ün resim öğretmeni Ayaz, “zaman”ı dost eylemeyi biliyor. Bugün ise sanatının doruğunda... Köyün yoksul kesiminden olanlar, hem kendilerini yaratma, hem de toplumu donatmak gibi bir görevle yükümlüdürler. Trabzon’un Çaykara’sında doğan, ancak köy enstitüsünde okuma olanağı bulup, kendini resim dalında yetiştiren Mustafa Ayaz, iki gün sonra “Mustafa Ayaz Müzesi ve Plastik Sanatlar Merkezi”ni halka açarak, birey sorumluluğunun gereği saydığı bu yükümlülüğünü yerine getirecektir. Gecekondudaki atölyesini müzeye dönüştürüşünün öyküsünü kendinden dinleyelim: “Yenimahalle-Şentepe’de, 1974 yılında, gecekondumu yaptığım zaman dünyalar benim olmuştu. Artık hem ailemin hem de resimlerimin bir yuvası vardı. (...) Evin bodrumunu atölye olarak kullanıyordum. (...) Resimlerim çoğaldı çoğaldı... Sonra 2002 yılında çağdaş anlamda kendi adıma bir müze yapma gereksinimi duydum. Hemen kolları sıvadım. Umduğumun çok üstünde bir işi başardım: hem de bir kuruş yardım almadan. Halktan aldığımı halka vererek... Amacım bir müze binası inşa etmek değildi. Yapıtlarımın güvenli bir barınağı olsun, orada sonsuza dek yaşayabilsin ve kalıcı olsunlar diye düşünüyordum.” Bugüne değin kaç resim yaptığını kendisinin de bildiği kanısında değilim. Ama 5 Kasım’daki açılış nedeniyle yayımlanan katalogdan, “Mustafa Ayaz Müzesi ve Plastik Sanatlar Merkezi Vakfı”na bağışlanan 474 adet resmin demirbaş kaydedilerek güvenceye alındığını öğreniyoruz. Böylece ana kuş, gece gündüz demeden var ettiği resimlerine güvenli bir yuva kuruyor. Katalogdan açılmışken ressam ve sanat sosyolojisi uzmanı Prof. Zafer Gençaydın’ın, “bir sanatçının doğasını ve sanatını ancak yine bir sanatçının anlayabileceği” inancıyla, Ayaz’ı insan ve sanatçı yönüyle tanıtan yazıdan da söz etmeliyim. İkisi soru, biri ünlem, şu üç tümce her şeyi anlatmaya yetiyor: “Köy enstitüleri olmasaydı, ailenin beş çocuğu içerisinden okutabildiği tek çocuk olan Ayaz gibi bir yetenek acaba ne olabilirdi? Çok iyi bir marangoz olabileceği olasılığı belki çok yüksekti ama acaba sanatçı olarak ortaya çıkabilir miydi? Bilemiyorum!” Bu soruda, Türkiye’nin eğitim haritası çizilidir... Daha önce yazdığım bir yazıda da dile getirmiştim; “Mustafa Ayaz, Ankara’nın Balgat’ında, kimseden bir kuruş yardım almadan yaptığı, beş katlı ‘Mustafa Ayaz Müzesi ve Plastik Sanatlar Merkezi’ni kurmuştur. Ayaz’ın yaptığı, devletin yapamayacağı değil, yapmadığıdır.” Yapsa, İstanbul’daki AKM, medyanın ağzında çürük sakıza döner miydi?.. binyazar@gmail.com kultur@cumhuriyet.com.tr AKATLAR KÜLTÜR MERKEZİ’NDE ‘Hergelekon’ ve Kaşar Bey Kültür Servisi - Ev- rensel Kabare Tiyatrosu Seden Kızıltunç’un ya- zõp yönettiği “Hergele- kon” adlõ oyunu bugün, Beşiktaş Belediyesi’nin tiyatro etkinlikleri kap- samõnda Akatlar Kültür Merkezi’nde sahneliyor. Değişmeyen politik zih- niyeti, her seçim orta- mõnda yaşananlarõ ve gü- nümüze damga vuran güncel olaylarõ mizahi bir dille ele alan oyun, ay- rõca, 17 Kasõm’da Avcõ- lar Barõş Manço kültür Merkezi’nde ve 20 Ka- sõm’da Kadõköy Barõş Manço Kültür Merke- zi’nde sahnelenecek. Oyunun konusu ise şöyle: Siyasete atõlmak is- teyen Kaşar Bey’in sev- gilisi ve ortağõ, ondan para sõzdõrmak amacõyla, eşini ortamdan uzaklaş- tõrmak için, ‘engerekon’ diye gizli bir ihbarda bu- lunurlar. Kaşar, karõsõ ha- pisteyken onun mallarõna el koyar ve kampanyala- ra girişir. Oyun, kaşarõn seçim telaşõ ve eşinin tu- tuklanmasõ ile gelişen olaylarõ konu alõyor. Oyunda Kõzõltunç’a Özlem Uysal, Burak Ti- morci, Abdullah Yücel, Kübra Ateş, Hakan Po- lat, Fulya Tufan, Uğur Yalçın, Ata Emir eşlik ediyor. Akdeniz’den ‘caz’ esintileri... Kültür Servisi - Türkiye-AB Sivil Top- lum Diyaloğu Kültür Köprüleri Programõ desteğiyle düzenlenen “KaleidoscopEurope” projesini oluşturan ye- di etkinlikten “Akde- niz Cazı” konserleri bugün başlõyor. İstan- bul İtalyan Kültür Mer- kezi, Milagro Acustico Cultural Association, ODTÜ, TOBAV işbir- liğiyle düzenlenen ve 14 Kasõm’a dek süre- cek olan etkinlik bugün 19.00’da Yõldõz Teknik Üniversitesi Merkez Kampusu Oditoryu- mu’ndaki Milagro Acustico Ensemble ve 20.00’deki Andrea Al- berti ve Akdeniz Or- kestrasõ konserleriyle başlayacak. Yõldõz Üniversite- si’nde yarõn 19.00 ve 20.00’deki konserlerin konuğu Unnaddaré ve Acquaviva – Welt Labyrinth olacak. Et- kinliğin İstanbul ayağõ, 5 Kasõm’da Dreamin’ Istanbul ve Medjazz Project Band konserle- riyle sona erecek. “Akdeniz Cazı” konserleri ve yan et- kinlikler İstanbul’un ardõndan Ankara, De- nizli ve Mersin’de de yapõlacak. İstanbul’da- Yõldõz Teknik Üniver- sitesi’nde yer alacak olan konserler, Anka- ra’da Orta Doğu Tek- nik Üniversitesi, Mer- sin’de Mersin Üniver- sitesi ve Denizli’de Pa- mukkale Üniversite- si’nde sürecek. Kon- serler Ankara’da 7 - 8 Kasõm, Mersin’de 9, 10 ve 11 Kasõm’da, Denizli’deyse 13, 14 ve 15 Kasõm’da ger- çekleşecek. 50. YILINDA YENİDEN YAYIMLANIYOR ‘50 Kuşağı’nın ilk kitapları Kültür Servisi - Ede- biyatõmõzda 1950 Kuşa- ğõ’nõn 50. yõlõ dolayõsõyla daha önce Onat Kutlar’õn Yapõ Kredi Yayõnlarõ ta- rafõndan yayõmlanan ‘İs- hak’ adlõ öykü kitabõnõn ardõndan dört kitap daha yayõmlandõ. Demir Özlü, Ferit Ed- gü ve Orhan Duru’nun ilk öykü kitaplarõ Sel Ya- yõncõlõk tarafõndan özel bir basõmla ve ortak kapak tasarõmlarõyla yayõmlandõ. Demir Özlü’nün ‘Bunal- tı’sõ ilk kez 1958 yõlõnda, Ferit Edgü’nün ‘Kaçkın- lar’õ ile Orhan Duru’nun ‘Bırakılmış Biri’ adlõ ki- tabõ ise ilk kez 1959 yõ- lõnda basõlmõştõ. Yine 50 Kuşağõ’nõn ön- de gelen yazarlarõndan Erdal Öz’ün ilk kez 1960 yõlõnda basõlmõş olan ‘Yorgunlar’ adlõ ilk öykü kitabõ da, Can Yayõnlarõ tarafõndan özel bir basõm- la ciltli olarak yayõmlandõ. 50 Kuşağõ yazarlarõnõn yeniden yayõmlanan ilk kitaplarõnõn başõnda ede- biyat eleştirmeni Doğan Hızlan’õn ‘Solistlerden Oluşan Bir Koro: 1950 Kuşağı’ başlõklõ ortak bir önsözü yer alõyor. Aynõ kuşaktan Adnan Özyalçıner’in ilk öykü kitabõ ‘Panayır’ ise önü- müzdeki günlerde Ev- rensel Yayõnlarõ’ndan çõ- kacak. SSM’de ‘Osmanlõ Döneminde Venedik ve İstanbul; Nam-õ Diğer Aşk’ Bir ‘ortak geçmiş’ sergisi Ve Diğer Şeyler Topluluğu’nun sa- dece gençler değil, tiyatroya meraklõ herkes tarafõndan ilgiyle takip edilen Yeni Metin Yeni Tiyatro faaliyetle- ri, yeni oyun yazõm biçimlerine odak- lanan uzun soluklu ve uluslararasõ bir çalõşma. İstanbul2010 Avrupa Kültür Başkenti Sahne ve Gösteri Sanatlarõ’nõn onayladõğõ ilk projelerden biri. Toplu- luğun ve de projenin Genel Sanat Yö- netmeni Yeşim Özsoy Gülan genç bir ekiple çalõşõyor; Mark Levitas, Ceren Ercan, Daniz Aygün Benba, Aslı Ersüzer, Tuncay Kurt. Projenin da- nõşmanlarõ da Özen Yula, Sibel Aslan Yeşilay, Laurent Muhleisen, Okan Urun. Mayõs 2009’dan bu yana her ay ya- kõn komşu ülkelerden ve de Orta Av- rupa periferisinde bulunan ülkelerden genç oyun yazarlarõyla ilişki kurmayõ amaçlayan, bu bağlamda oyun oku- malarõ, söyleşiler ve atölye çalõşmala- rõna odaklanan Yeni Metin Yeni Ti- yatro’nun temel hedefleri arasõnda ye- ni tiyatro eserlerini tanõtmak, tartõşmak, Türk yazarlarõn yabancõ yazarlarla karşõlaşmasõnõ ve metinlerinin yaban- cõ dillere çevrilmesini sağlamak oldu- ğunu vurguluyor. Bu çalõşmalar önümüzdeki yõllarda da sürdürülerek yeni yönelimlere ola- nak tanõyacak, genç yazarlara farklõ ka- põlar açacak. İlk adõmõ 2006-2007 se- zonunda atõlmõş olan Yeni Metin Ye- ni Tiyatro’nun 2009’da almõş olduğu söz konusu destekle daha da görünür- lük kazandõğõ sanõrõm yadsõnamaz. Hedefler Yeşim Özsoy Gülan projenin özel- liklerine yönelik olarak şöyle diyor: “Metin odaklı olan bu proje; 2006’da, tiyatronun diğer araçları- nı da göz önünde bulundurarak, yeni oyun metinlerinin nasıl bir re- ji, oyunculuk, dramaturji ve sahne tasarımı anlayışı içerdiğini ve met- nin içerdiği bu potansiyelin eleştir- men ve akademisyenlerce nasıl de- ğerlendirildiğini tartışmaya açma hedefiyle yola çıktı.” Projenin hedef- lerine ilişkin olarak beş farklõ ayaktan söz ediyor Gülan: “Yabancı Oyun Ya- zarları İstanbul’da” başlõğõ altõnda, bu yõl İspanya’dan Rodrigo Garcia, Ro- manya’dan Gianina Carbunariu, Portekiz’den Jose Maria Vieira Men- des, Yunanistan’dan Yannis Mavri- takis, yine Romanya’dan Maris Ma- nolescu, İran’dan Mahin Sadri proje kapsamõnda İstanbul’a gelen isimler. Oyunlarõn orijinal dilden Türkçeye çevrilerek okumalarõn yapõlmasõ da ayrõca önemli. Kasõm ayõnda Rus- ya’dan Mikhail Durnenkov ve aralõkta yine İspanya’dan bir yazar projeye dahil olacaklar. Yeşim Özsoy Gülan okumalara yönelik olarak yapõlan bir başka çalõşmaya da dikkat çekiyor: “Oyun yazarlığı alanında üretimde bulunmayı isteyen her yaştan yazar adayına çağrı yapıldı. Başvurular arasından seçilen 14 kişilik bir ekip, davet edilen yazarların atölyelerine katıldı.” Böyle bir çalõşma genç yazar aday- larõnõn yine genç yabancõ yazarlarla bu- luşmalarõ anlamõnda önemli bir faali- yet. Yeni Metin Yeni Tiyatro’nun önemli ayaklarõndan bir diğeri de “Li- seli Gençler Yazıyor”. Bu konuda Gü- lan “genç” kavramõnõ sorgulamak ve de 15-18 yaş arasõndaki gençlere söz hakkõ vermek gerektiğini vurguluyor. Yeni Metin Yeni Tiyatro’nun odak- landõğõ bir başka alan da “Çeviri Pa- neli ve Atölyeleri”. Çağdaş oyun ya- zõmõnda eksikliği hissedilen çeviri ko- nusunda da paneller ve atölye çalõş- malarõ düzenleniyor. Kültür Servisi - İtalya Cumhurbaşkanõ Giorgio Na- politano’nun Türkiye’ye ya- pacağõ resmi ziyaret kapsa- mõnda düzenlenen ve Saban- cõ Holding’in katkõlarõyla gerçekleştirilecek, “Osmanlı Döneminde Venedik ve İs- tanbul; Nam-ı Diğer Aşk” başlõklõ sergi 19 Kasõm 2009 - 28 Şubat 2010 tarihleri ara- sõnda Sakõp Sabancõ Müze- si’nde (SSM) sanatseverlerle buluşacak. İstanbul 2010 Kültür Başkenti’nin 2010’a tarihlenen ilk etkinliği olan sergiyle, 15. yüzyõldan 20. yüzyõla uzanan dönemde, iki kent arasõndaki karşõlõklõ et- kileşimin ve tarihsel birlikte- liğin anlatõlmasõ amaçlanõ- yor. Sergide Venedik müzeleri koleksiyonlarõndan ve Top- kapõ Sarayõ Müzesi, Türk ve İslam Eserleri Müzesi, Pera Müzesi, Yapõ Kredi Vedat Nedim Tör Müzesi’nden se- çilen eserler yer alõyor. Or- tak bir geçmişi temsil eden eserler; yoğun tarihi, sosyal ve ticari ilişkiler döneminin İstanbul ve Venedik cephesi- ni bir arada sunuyor. Böyle- ce sergi, iki şehir arasõndaki yakõn diplomatik, askeri, ti- cari ve sanatsal ilişkileri, karşõlõklõ etkileşim ve iç içe geçmişliği gözler önüne seri- yor. Serginin küratörlüğünü, SSM Müdürü Dr. Nazan Öl- çer, Musei Civici Veneziani Direktörü Prof. Giandome- nico Romanelli, Ca’Foscari Üniversitesi’nden Prof. Gi- ampiero Bellingeri ve Mu- seo Correr’den Dr. Camillo Tonini üstleniyor. ‘1.BelediyeŞehirTiyatrolarõBuluşmasõ’başlõyor Adana’da‘herşeybedava’ SAVAŞ KÜRKLÜ ADANA - Adana Büyükşehir Belediyesi’nin düzenlediği “1. Belediye Şehir Tiyatroları Buluşması” bugün Bursa Şehir Tiyatrosu’nun ‘Deli İbrahim’ oyunuyla başlõyor. 7 kent belediyesinin tiyatro ekibinin oyunlarõna ev sahipliği yapan buluşma, 14 Kasõm’a kadar sürecek. Kentler ve tiyatrolar arasõndaki etkileşimi, bilgi alõşverişini arttõrma, Adanalõ tiyatroseverlere farklõ oyun ve oyuncularõ izletme amacõ güden etkinlikte yarõn Ordu Şehir Tiyatrosu, “Oyunun Oyunu” ile sahnede olacak. 7 Kasõm’da Eskişehir Şehir Tiyatrosu’nun “Azizlikler” oyununun ardõndan Adana ekibi 8 Kasõm’da “Herşey Bedava, Ödenmeyecek, Ödemiyoruz” ile seyircinin karşõsõnda olacak. 9 Kasõm’da Antalya Şehir Tiyatrosu oyuncularõnõn, “Vatan Kurtaran Şaban” oyunu, 10 Kasõm’da Mersin Şehir Tiyatrosu “Neyzen”, 11 Kasõm’da Şanlõurfa Şehir Tiyatrosu, “Alma Vakti”ni sahneleyecek. Etkinlik, 14 Kasõm’da “Herşey Bedava, Ödenmeyecek, Ödemiyoruz” adlõ oyunun ikinci kez sahnelemesiyle son bulacak. Oyunlar her gün saat 20.00’de başlayacak. Bilgi için: (0 322 458 93 47) garajistanbul’da ‘camadamlar’ Kültür Servisi- garajistanbul, 5 - 6 - 7 Kasõm günleri 20.30’da İlyas Odman’õn yazõp yönettiği ve Çağlar Yiğitoğullarõ’yla birlikte rol aldõğõ ‘Camadamlar’ adlõ gösteriye ev sahipliği yapõyor. Gösteri, yõkõm dolu dünyayõ anlamakta güçlük çeken insanõn sorgulamalarõna eğiliyor. TMK mağduru çocuklar için... Kültür Servisi- Terörle Mücadele Kanunu (TMK) mağduru çocuklara destek vermek amacõyla tiyatro sanatçõlarõ bugün saat 16.00’da, Adana ve Mersin’de görülecek üç davayla eşzamanlõ olarak İstanbul’da Oyuncular Tiyatro Kahve’de bir araya geliyor. Mehmet Uçum’un hukuksal sunumunun ardõndan, Esen Acarer pedagojik sunum gerçekleştirecek. Ardõndan Adnan Tönel, Ayça Damgacõ, Ayşenil Şamlõoğlu, Berfin Zenderlioğlu, Derya Alabora, Halil Ergün, Kenan Işõk, Kerem Kurdoğlu, Mehmet Atak, Murat Garipağaoğlu, Nedim Saban, Övül Avkõran, Sumru Yavrucuk, Turgay Tanülkü okuma tiyatrosu sunacaklar. Gülan’õn üzerinde durduğu bir alan da Türk oyun yazõmõnõn dõşarõya açõ- lõmõnõ güçlendirmek. Bu bağlamda, yine bu yõl atõlan önemli bir adõmdan da söz ediyor: “TER-Uluslararası Çevirmenler ve Oyun Yazarları Ağı Maison Antoine Vitez tara- fından yönetilen ve merkezi Mont- pellier’de bulunan, çağdaş oyun yazarlığı alanında önemli bir ağ. Biz bu ağa dahil olarak Türk oyun ya- zımı ve çevirisinin yurtdışına açı- lımına önayak olacak bir atılım ger- çekleştirdik.” Türkiye’den Yeni Metin Yeni Tiyatro projesini yürüten Ve Diğer Şeyler Topluluğu, Yuna- nistan’dan Ex Machina, Madrid’den La Cuarta Pared, Barcelona’dan La Sala Backett, Romanya’dan Theatre National de Timisoara, İskoçya’dan Traverse Theatre’õn yer aldõğõ bu projede yazarlarõn oyunlarõ ortak bir siteye yüklenerek oyunlarõn uluslar- arasõ dillere çevrilmesi ve tiyatrolar arasõnda işbirliği sağlanmasõ amaç- lanõyor. Ve Diğer Şeyler Topluluğu, Yeni Metin Yeni Tiyatro kapsamõnda, İs- tanbul Şehir Tiyatrolarõ ile de önem- li bir çalõşma içine girmiş durumda. “Yeni Oyun Yazarları” başlõğõnõ ta- şõyan bu ortak çalõşma ile ilgili ola- rak; “Ekim 2009 ile Nisan 2010 ta- rihleri arasında kurum içinden dramaturg ve yönetmenlerin katı- lımıyla gerçekleştirilecek ve özgün metinlerin yazımı ve oynanması konusunda teşvik edici olacaktır” diyor Gülan. Kâğõthane Sadabad Sah- nesi’nde başlatõlan çalõşmalarda ortaya çõkacak metinlerin okuma tiyatrosu olarak 2010 Mayõs’õnda 26. Genç Günler sõrasõnda seyirci ile buluşacak olmasõ da olumlu bir gelişme. Y E N İ A Ç I L I M L A R ‘Herşey Bedava, Ödenmeyecek, Ödemiyoruz’ Acquaviva Ve Diğer Şeyler Topluluğu’nun ve projenin Genel Sanat Yönetmeni Yeşim Özsoy Gülan genç bir ekiple çalõşõyor Yeni metin yeni tiyatro