Katalog

Ülke büyük ölçüde imalat sanayi ürünleri ithalatçısı konu- numda. İmalat sanayi ürünleri ithalatı için de tekstil ve kon- feksiyon, inşaat mükineleri, gıda sanayi, tıbbi araç ve gereç, hafif sanayi ürünleri ve demir dışı metaller önemli yer tutuyor. Kõrgõzistan eko- nomisinde ya- põsal sorunlar dikkat çekiyor. Bunlarõn ba- şõnda kamunun ye- terli düzeyde gelir el- de etmesinde yaşa- nan güçlükler ve ye- terli bir sosyal güvenlik ağõ sağlayamamak geliyor. Nüfusun büyük çoğunluğu fakirlikle boğuşu- yor. Gelirlerin düşüklüğüne karşõn ev kiralarõndaki ya da sağlõk hiz- metlerindeki yükseklik dikkat çeki- yor. Bir öğretmenin ortalama 100 dolar maaş aldõğõ Bişkek’te kiralar 300 dolar civarõnda seyrediyor. Bu da ülkede ciddi bir rüşvet olgusunun varlõğõnõ ortaya koyuyor. Ülkede küçük ve orta ölçekli iş yapmak isteyen girişimci için en büyük sõkõntõlarõn başõnda da bu ge- liyor. Zira yabancõ yatõrõmcõ için vergileri asgari düzeyde tutun hükü- met, yerel birimlerde bağõş ya da harç alõnmasõnõ tam da önleyebilmiş değil. Leasing sistemi, mevzuatõn rasyo- nel olmamasõ nedeniyle işlemiyor. İhracat finansmanõ da zor oluyor. İt- halat bedelleri genelde nakit olarak ödeniyor. Özel sektörde işlemler ağõrlõklõ olarak nakitle yapõlõyor. Ticaretin yoğunlaştõğõ Dordoy pa- zarõnda satõlan bir Türk konfeksiyon ürün, tüccarlar tarafõndan Çin’e gön- derilerek taklidi yapõlõyor. Taklidi yapõlan ürünün üçte bir fiyattan satõşa sunulmasõ için gereken zaman en faz- la 3-4 hafta. Yani bir Türk ürün kendi fiyatõyla en fazla bir ay satõşta kalabi- liyor. Bu nedenle orada iş yapan şir- ketler özellikle demiryolu ulaşõmõnõn bir an önce sağlanmasõnõ istiyor. Olanaklar oldukça çeşitli Orta Asya ülkeleri içinde Dünya Ticaret Örgütü’ne tek üye olan Kõrgõ- zistan, Kazakistan ve Çin Halk Cum- huriyeti gibi dünyanõn en hõzlõ büyü- yen iki ekonomisi ile komşu olmanõn yararlarõnõ kõsa bir süre içinde yaşa- yacağa benziyor. Zira ülkeyi çekici kõlan en önemli unsur iş ve yatõrõm olanaklarõnõn çeşitliliği. Ülkenin ulaştõrma altyapõsõ, teleko- münikasyon, hidroelektrik enerjisi, minarelle, metaller ve kõymetli taş madenciliği, yün işleme ve tekstil, gõ- da işleme, hafif demir-çelik tesisleri, tarõm, ambalaj sanayi ve turizm sek- törlerinde önemli yatõrõm olanaklarõ bulunuyor. ekonomi@cumhuriyet.com.tr CMYB C M Y B www.citroen.com.tr CRÉATIVE TECHNOLOGIE CITROËN’İN 90. YILINDA HAYALİNİ KURDUĞUNUZ CITROËN’E %0 FAİZ ORANIYLA SAHİP OLUN.** BU TARİHİ FIRSATI KAÇIRMAYIN. *Citroën kampanya desteği ile birlikte Citroën C4 1.4i SX için önerilen anahtar teslim satış fiyatıdır. **Tüm binek araçlarda 15.000TL için 12 ay %0 faiz imkanı Citroën Finans tarafından sağlanmaktadır. ***Subject to the official publication of the results by the FIA. 32.900 TL’den* BAŞLAYAN FİYATLARLA CITROËN C4 BÖYLE FIRSAT 90 YILDA BİR GELİR! *** WRC 2009 Markalar Şampiyonu Enflasyon yüksek BDT içindeki en fakir ülke Sovyetler Birliği’nin yõkõl- masõnõn ardõndan Bağõm- sõz Devletler Topluluğu içinde serbest piyasa ekonomisine ge- çen ülke, söz konusu ülkeler içinde en fakir ülkelerden biri. Resmi kayõtlara göre yoksul- luk oranõ yüzde 43. Yoksul ke- sim ağõrlõklõ olarak başkent Bişkek ve Oş kentleri dõşõnda- ki bölgelerde geçimini hayvan- cõlõk ve çiftçilik ile sağlõyor. Ülke nüfusunun azlõğõ bir yana alõm gücünün düşüklüğü de is- tenilen dõş ticaret büyüklüğüne ulaşmada önemli bir engel oluşturuyor. Geçen yõl kuraklõk ve enerji eksikliği ile uğraşan Kõrgõz hü- kümeti bu yõl da küresel çöküş ve finans piyasalarõndaki sõ- kõntõlarla karşõ karşõya kaldõ. Ülke ekonomisini etkileyen önemli bir faktör de enflasyon. 2006’da 5.6 düzeyinde olan efnlasyon 2007’de yüzde 10’u aştõ. Geçen yõl ise yüzde 24 ci- varõnda oldu. Kõrgõzistan, Rusya Federas- yonu, Kazakistan, Beyaz Rus- ya ve Tacikistan’õ da içine alan Avrasya Ekonomik Toplulu- ğu’nun üyesi. Ülke aynõ za- manda Türkiye’nin de içinde bulunduğu Ekonomik İşbiriği Teşkilatõ (EİT) üyesi. Beş yõldõr faaliyette Bişkek yakınlarındaki serbest bölgede 300 civarında şirket faaliyette bulunuyor. Türklerin de yer aldığı bölgede, Magic Box, beş yıldır matbaa ve ambalaj alanında üretim yapıyor. 60’a yakın işçi çalıştıran şirket yetkilileri, yakın olması ve maliyetlerinin düşüklüğü nedeniyle hammadde alımını genellikle Çin’den yaptıklarını dile getirdi. MEVDUAT YÜZDE 20 ARTTI Finanssektöründe büyük gelişme var Bu yõlõn ilk sekiz ayõnda Kõrgõzistan Gayrisafi Yurtiçi Hasõlasõ 114.280,7 milyon som (2.597 milyon ABD Dolarõ) olarak gerçekleşerek geçen yõlõn sekiz ayõna oranla yüzde 3.4 oranõnda arttõ. Kõrgõz-Türk Ticaret ve Yatõrõm Forumu’nda açõlõş konuşmasõ gerçekleştiren Birinci Başbakan Yardõmcõsõ Ömürbeg Babanov, Kõrgõzistan’õn ekonomik projelerinin gerçekleşmesinde Türk yatõrõmcõlarõndan aktif katõlõm beklediğini belirtti. Ülkede ticari yasalarõn yavaş yavaş yerleşmeye başlamasõyla bankacõlõk alanõnda önemli gelişmeler oldu. Uluslararasõ Bankacõlõk Konferansõ’nda Kõrgõz Cumhuriyeti Bankalarõ Birliği Başkanõ halkõn bankalara olan güveninin göstergesi olarak 2009’dan itibaren bankalardaki mevduatlar oranõnõn yüzde 20 arttõğõna dikkat çekti. Söz konusu güven artõşõ, ilgili alanda hükümetin uyguladõğõ politika ile ticari bankalarõn doğru kararlar alarak iyi yönetilmesine bağlandõ. 2009 yõlõnõn ilk yarõsõnda Kõrgõzistan’a giren direk yabancõ yatõrõmlarõnõn büyük çoğunluğu finans sektörüne oldu. Söz konusu sektöre yapõlan yatõrõmlar 160 milyon ABD Dolarõ tutarõnda gerçekleşti. Bu anlamda finans sektörünü, gayrimenkul ile yapõlan işlemler ve tarõm ürünlerini işleme sektörleri takip ediyor. Kõrgõzistan’õn üyesi olduğu Şangay İşbirliği Örgütü, kriz etkilerinin aşõlmasõ ve bölge ekonomilerinin kalkõnmasõ için ortak bir pozisyonunu oluşturuyor. Örgüt, küresel finans krizine karşõ koyulmasõna ilişkin Ortak İnisiyatif Projesi geliştirerek üye ülkelerin hükümetlerine tanõtõmõna başladõ. Kõrgõzistan’dakienerjipotansiyelinedikkatçekenKoloğlu:Girşimcidevletdesteğialarakyolaçõkmalõ OLCAY BÜYÜKTAŞ AKÇA Diğer Türki cumhuriyetlerin aksine ellerinde hemen paraya çevrilebilecek doğalgaz ya da petrol olmayan ancak orta va- dede büyük potansiyel barõndõ- ran Kõrgõzistan, başta enerji ol- mak üzere pek çok sektörde ya- bancõ yatõrõmcõnõn ilgi odağõ ha- line gelmeye başladõ. Başta Rus şirketleri olmak üzere pek çok yatõrõmcõ firma hidroelektrik ve madencilik yapmak üzere gö- rüşmeleri hõzlandõrdõ. Yanlarõn- da uluslararasõ finans kuruluş- larõyla görüşmeye gelen şirket- ler coğrafi olarak başta Çin ol- mak üzere Hindistan ve bir dizi ülkeye ihracat olanağõ bulunan ülkede iş yapmak üzere kollarõ sõvadõ. Kõrgõzistan’daki yatõrõm ola- naklarõnõ araştõran ve iş yapmak isteyen girişimcinin ciddi araş- tõrma yapmasõ gerektiğinin altõnõ çizen Kõrgõz-Türk İş Konseyi Başkanõ Kemal Koloğlu, ülkenin yatõrõmcõ için orta vadede ciddi potansiyele sahip olduğunu ve işi- ni sağlam temeller üzerine kuran işadamlarõnõn yüksek kâr marj- larõyla iş yapabileceklerinin altõ- nõ çizdi. Her ne kadar ülkede, diğer Or- ta Asya ülkeleri gibi kurulsõzlar- dan kaynaklanan sorunlar yaşan- sa da özellikle son dönemde iş yapmaya ilişkin yasalarõn ulus- lararasõ düzeyde iyileştirilmeye çalõşõldõğõna dikkat çetki. Kõrgõzistan’da halen faaliyette bulunan 300 Türk şirketi oldu- ğunu söyleyen Koloğlu’nun ver- diği bilgiye göre, ülkede yapõlan önemli özelleştirmeler var. Elek- trik üretiminin yanõ sõra dağõtõmõ da özelleştirilecek. Dağõtõmda dört bölge halinde özelleştirme yapõlacak. Önemli bir Rus şirke- ti üretim için 1 milyar dolarlõk bir proje ile Enerji Bakanlõğõ’nõn ka- põsõnõ aşõndõrõyor. Türkiye’den de bazõ büyük şirketler enerji için sõrada bekliyor. Ancak Ko- loğlu’na göre burada ciddi ener- ji projeleri için gelen Türk şir- ketlerinin devlet desteğini de al- malarõ büyük önem taşõyor. 30’a yakın proje var Kõrgõzistan’da gerçekleştiril- mek üzere planlanmõş irili ufak- lõ 30’a yakõn proje söz konusu. Oraya özgü Özgen markalõ pi- rincin yetiştirilmesi için 3 bin hek- tarlõk arazinin sudan arõtõlmasõ amacõyla 102 milyon dolarlõk barajlarõn yapõmõ, 80-100 milyon dolar maliyetli yatõrõm şirketleri kurulmasõ, proje maliyeti 74 mil- yon dolar olan tütün tedarikçili- ği ve sigara fabrikasõnõn kurul- masõ, proje maliyeti 60 milyon dolar olan maliyeti Bişkek Ma- kine İnşaat Fabrikasõ üretim alan- larõ üzerinde demir-döküm fab- rikasõnõn kurulmasõ büyük ve or- ta ölçekli projlerden bazõlarõ... Başta Rus şirketleri olmak üzere büyük ve ciddi enerji şirketlerinin şimdiden uluslararasõ finans kuruluşlarõnõ da yanlarõna alarak görüşmeleri son hõzla sürdürdüklerini anlatan Koloğlu, Türkiye’den de bazõ şirketlerin görüşmeye başladõğõ bilgisini verdi. Üretilebilir elektrik kaynağõnõn halen yalnõz yüzde 4’ünün kullanõldõğõna dikkat çeken Türk- Kõrgõz İş Konseyi Başkanõ Kemal Koloğlu, ülkede elektrik kesintilerinin başladõğõnõ, günde 8 saatlik kesinti yapõldõğõnõ söyledi. En büyük sorun kayıt dışılık Yüksek risk algõlamasõ nedeniyle kõsa vadeli finansman büyük faizlerle sağlanabiliyor. 18 EKİM 2009 PAZAR CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 11 Grafikler:DERYAPOLAT Finans sektörüne yapõlan yabancõ yatõrõm tutarõ 160 milyon dolara ulaşõrken ülkede bankalara yatan mevduat miktarõnda da önemli artõş yaşandõ. Harekete geçme zamanõ Kemal Koloğlu.