Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 5 EYLÜL 2008 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 13 CMYB C M Y B GOLDMAN: PETROL 149 DOLARA ÇIKAR Yatõrõm bankasõ Goldman Sachs, petrol fiyatlarõnõn yõl sonuna kadar 149 dolara çõkacağõ- nõ öngördü. ABD’de etkili olan Gustav kasõrgasõnõn etkisiyle son günlerde hafif yükselen pet- rol fiyatlarõ, 110 dolarõn altõnda seyrediyor. ABD ham petrolü 109.20 dolara inerken, Brent türü Kuzey Denizi ham petrolünün varil fiyatõ da 108 dolara geriledi. Petrolün son iki ay- da 147 dolardan 110 dolar düzeyine düşmesine karşõn tahminler, fiyatlarõn yukarõ yönlü ol- duğunu ortaya koyuyor. Goldman petrolün 149 dolara çõkacağõ tahminine gerekçe olarak Çin’den gelen talebin artacağõ beklentisini gösterdi. Goldman Sachs, daha önce de önü- müzdeki yõl için 200 dolar tahminini yapmõştõ. JP MORGAN’A FEDERAL SORUŞTURMA JP Chase & Co., türev ürünler nedeniyle federal antitröst soruşturmasõ ile karşõ karşõya. JP Morgan, bu soruşturma ne- deniyle 2.6 trilyon dolar büyüklüğündeki ABD yerel yönetim tahvil piyasasõnda, faiz swapõ satõşõnõ durduracak. Soruşturma çerçevesinde en az 7 eski JP Morgan bankeri Adalet Ba- kanlõğõ’nõn incelemesi altõnda. Bakanlõk, bankacõlarõn yerel hükümetlere swaplar ve diğer türevlerde aşõrõ fiyat uygula- mak için anlaşmalõ hareket edip etmediklerini soruşturuyor. MADENLERE 3 BİN İŞÇİ ALINACAK Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK), 3 bin üretim işçisi alacak. Bakanlar Kurulu’nun konuya ilişkin kararõ, Resmi Gazete’nin bugünkü sayõsõnda yayõmlandõ. Kararla, kurumun nitelikli per- sonel açõğõnõn kapatõlabilmesini teminen 1500 artõ 1500 olmak üzere toplam 3 bin gruplu pano ayak üretim işçisinin istihda- mõnda kurum yönetim kurulu yetkili kõlõndõ. İşe alõnacak iş- çilerde işe giriş tarihi itibarõyla 30 yaşõnõ doldurmamõş olmak şartõ aranacak. Bazı üretici ve ihracatçılara yarayabilecek karara çevreciler ise tepki gösteriyor. AB’nin zehir tortu sınırı tepki çekiyor OSMAN ÇUTSAY FRANKFURT – Avrupa Birliği’nin (AB) 27 üyesinde taze meyve ve sebzelerdeki kimyasal kat- kõ madde oranõyla ilgili sõnõr değerleri, sivil toplum örgütlerinin sert tepkisiyle karşõlandõ. Greenpeace başta olmak üzere çok sayõda kurum ve uzman, ta- ze meyve ve sebzelerle hayvan yemlerinde kulla- nõlan kimyasal katkõ maddelerinin bu yönetmelikle tehlikeli boyutlarda bir ölçülerde indirildiğini sa- vundular. Gõda ürünleriyle hayvan yemlerindeki 170 bin yeni sõnõr değeri 396/2005 sayõlõ AB yönetmeliğiyle önceki gün tüm üye ülkelerde yürürlüğe girmişti. Hükümet dõşõ örgütler kapsamõndaki çok sayõda çevre ve sağlõk örgütünün yeni sõnõr değerlerine kar- şõ gösterdiği tepki, dikkat çekti. Kimyasal katkõ maddelerine yönelik eleştirileriyle tanõnan PAN, Avrupa Adalet Divanõ’nda AB Komisyonu aley- hine başvuruda bulundu. PAN, başvuru gerekçe- sinde, AB Komisyonu’nun hükümet dõşõ örgütle- ri (NGO) dikkate almadõğõnõ belirterek, Aarhus Konvansiyonu’nun ihlal edildiğini ileri sürdü. Greenpeace ile Avusturya merkezli “Global 2000”, kõsa bir süre önce hazõrladõklarõ raporda, 570 adet sõnõr değerinin, Dünya Sağlõk Örgütü’nün ço- cuklar için belirlediği referans değerlerinin üzerinde olduğunu belirtmişti. Özellikle Türkiye gibi ülke- lerden ithal edilen ve çiğ tüketilebilen elma, armut, üzüm, domates ve biberlerle ilgili sõnõr değerleri- nin, çocuklar, hamileler ve sağlõk sorunu olan in- sanlarda tehlikeli sonuçlara yol açabileceği ileri sü- rüldü. Brüksel’den AB adõna yapõlan açõklamalarda ise Greenpeace suçlandõ ve yeme alõşkanlõklarõnõn göz önünde tutulmadõğõ vurgulandõ. iPhone 3N, bu ay Türkiye’de NECDET ÇALIŞKAN ANKARA - Apple ile anlaşma sağlayan Turk- cell, 27 Eylül’de Türkiye’de iPhone 3N’yi satõşa su- nacak. 3. Nesil şebekelerinin sağladõğõ yüksek da- ta hõzõyla mobil iletişimde yeni bir dönem başlatan iPhone 3N, bir mobil cihazda yaşanan internet ve multimedya deneyimini en ileri noktalara taşõyor. iPhone 3N, hem iPhone’un tüm devrim yaratan özel- liklerine sahip olacak hem de 3. Nesil teknolojile- rinin gelmesiyle 2 kat hõzlõ olacak. iPhone 3N’nin içine entegre edilmiş GPS, genişletilmiş yer bazlõ mobil hizmetler sağlarken, iPhone 2.0 yazõlõm destekleyicisi ise Microsoft Exchange Acti- veSync’yin ve Apple mağazalarõndan temin edile- bilecek yüzlerce üçüncü parti uygulamalarõn kul- lanõmõnõ mümkün kõlõyor. TURKCELL GETİRDİ Başkan Yõlmaz: Ölçülü indirimi değerlendireceğiz, şahinken güvercin olmadõk. Küresel krizin hâlâ ortasõndayõz Ekonomi Servisi - Merkez Bankasõ’ndan faiz in- dirimi sinyali geldi. Merkez Bankasõ Başkanõ Dur- muş Yılmaz, Para Politikasõ Kurulu’nun (PPK) bu ayki toplantõdan itibaren ölçülü faiz indiri- mi de dahil olmak üzere bütün politika se- çeneklerini göz önüne alacağõnõ söyledi. Yõlmaz’õn faiz indirimi sinyali verme- siyle bankalararasõ piyasada dolara talep gelirken, açõklama öncesi 1,2140 YTL seviyesinde olan en iyi dolar alõş kotas- yonlarõ 1.22 YTL’ye kadar yükseldi. Trabzon Ticaret ve Sanayi Oda- sõ’nda düzenlenen “Para Politi- kaları” konulu toplantõda konu- şan Yõlmaz, “Merkez Banka- sı faiz kararlarında şahin durumundan güvercin durumuna geçmedi. Biz son ana kadar elimize gelen veriyi inceleyeceğiz ve ona göre politika belirleyeceğiz. Petrol ve altın fiyat- larında düzeltme sürerse politika duruşu gözden geçirilir. Ancak bu, Merkez Bankası seri halde fa- iz indirimine gidecek demek değildir” dedi. Yõlmaz şu açõklamalarõ yaptõ:  Yüksek faiz - düşük kur politikamız yok: De- ğerlenen kurla dezenflasyon süreci arasõnda bir iliş- ki var ancak enflasyonla mücadelede başarõlõ olmak için böyle bir politika uygulamõyoruz.  Arz şoku hafifliyor, enflasyon düşüşe geçecek: Brezilya hariç gelişen ülkelerde enflasyon hedef ban- dõn üzerine çõktõ. Arz şoklarõ hafifliyor, enflasyonun kademeli düşüş eğilimine girmesi bekleniyor.  Küresel krizin ortasındayız: Konut kredisiy- le başlayan ve bir yõlõnõ dolduran krizin ortasõndayõz. Mali sektörle ilgili olarak yazõlan zararlarõn sonuna gelmedik. Bunun reel ekonomiye yansõmalarõ olacak; önümüzdeki günlerde hep birlikte göreceğiz. Son dö- nemdeki toparlanmaya rağmen risk algõlamalarõnda olumsuz seyir devam ediyor. Merkez Bankasõ Başkanõ Yõlmaz, banka merkezinin Ankara’dan İstanbul’a ta- şõnmasõ için çalõşmalara başladõklarõnõ açõkladõ. İlk adõm Levent’teki arsaya hiz- met binasõ yapõlmasõ olacak. İkitelli’de de bir emisyon merkezi kurulacak. Merkez Bankasõ 3 Ekim 1931 tarihinde Ziraat Ban- kasõ binasõnda faaliyete geç- ti. Merkez Bankasõ günü- müzde Ankara Şubesi olarak kullanõlan hizmet binasõna 1933 yõlõnda taşõndõ. Ban- kanõn yaklaşõk 4 bin 800 personeli bulunuyor. TAŞINMA HAZIRLIĞI ABDİ İBRAHİM 6 yılda 5 kat büyüdü Ekonomi Servisi - Türk ilaç sektö- rünün önde gelen firmalarõndan Abdi İbrahim, 40 milyon dolar yatõrõmla in- şa ettiği yeni yönetim binasõnõ tanõttõ. 1912 yõlõnda kurulan şirketin üçüncü ku- şağõnõ temsil ettiğini belirten Abdi İb- rahim Yönetim Kurulu Başkanõ Nezih Barut, Abdi İbrahim’in 80’li yõllarda 32. sõrada yer alõrken 2003 yõlõndan bu ya- na ciro ve pazar payõnda sektör lideri ol- duğunu belirterek “Son 6 yılda ciro- muzu dolar bazında yaklaşık 5 kat arttırdık. 2007’de yüzde 7.2 pazar pa- yıyla 800 milyon doların üzerinde ci- ro elde ettik. Uluslararası değerlen- dirme kuruluşu IMS sıralamasında ilk 100’e giren ilk ve tek Türk şirke- tiyiz” dedi. 40 milyon dolar yatõrõmla inşa edilen yeni yö- netim binasõnõn tek- noloji, tasarõmõ ve fonksiyonelliğiyle dikkat çektiğini an- latan Barut, 120 met- re yüksekliğindeki binada; 230 kişilik konferans salonu, 8 toplantõ salonu yer aldõğõnõ anlattõ. GÜNÜN İÇİNDEN Elektiriğe zam tamam Eczacıbaşı unvan değiştirdi Darty İzmir açılıyor Enerji Piyasasõ Düzenleme Kurulu (EPDK), TETAŞ ve TEDAŞ’õn zam talebini onayladõ. Buna göre, 1 Ekim’den itibaren TETAŞ’õn kilovat saati (kWh) 10,74 YKr’den sattõğõ toptan elektrik fiyatõ yüzde 34 artacak. Nihai tüketiciye yansõyacak zammõn oranõ önümüzdeki günlerde belli olacak. Ağustos ayõnda sürpriz yaparak ‘eksi çõkan’ enflasyon verilerinden cesaret alan Merkez Bankasõ Başkanõ Yõlmaz, dünyadaki gelişmeleri de son ana kadar değerlendirerek politika belirleyeceklerini söyledi. Faiz indirimi sinyali DARTY, İstanbul dõşõndaki ilk mağazasõnõ İzmir’de büyük bir kampanyayla açacak. 6 Eylül Cumartesi saat 07.00’de açõlõş gününe özel düzenlenecek kampanyayla LCD, Plazma, dizüstü bilgisayar, cep telefonuyla beyaz eşya ve küçük ev aletleri çok düşük fiyatlarla İzmirlilere sunulacak. Eczacõbaşõ İlaç, şirket unvanõnõ EİS Eczacõbaşõ İlaç Sanayi olarak değiştirmek için Sermaye Piyasasõ Kurulu ve Sanayi ve Ticaret Bakanlõğõ’ndan izin almaya karar verdi. Açõklamaya göre Eczacõbaşõ İlaç, yeni faaliyet alanlarõna girerek büyümesini sürdürecek. Sudan’a ayçiçek tarlası Çiftçi, özellikle son yõllarda yüzde 100 artan mazot ve gübre fiyatlarõyla baş edemeyince başka ülkelerde üretim yapmaya başladõ. Ceyhan Ziraat Odasõ’na üye 18 çiftçi ortak bir şirket kurarak Sudan’da kiraladõklarõ 21 bin dönem toprakta ayçiçeği üretmeye başladõ. Çiftçiler, Bulgaristan ve Romanya’da da toprak ve ürün fizibilitesi yapõyor. OLCAY BÜYÜKTAŞ AKÇA Türkiye’nin en bereketli topraklarõ artõk üreti- cilerini mutlu etmekten çok uzak. Bir yandan ar- tan girdi fiyatlarõyla üretmekte her geçen gün zor- lanan çiftçi bir yandan da ürettiğini satamama teh- likesiyle karşõ karşõya. Dünyanõn en verimli üçüncü ovasõ niteliğindeki Çukurova çiftçisi de özellikle son yõllarda ağõrlõğõ hissedilen girdi ma- liyetlerinin sancõsõnõ derinden yaşõyor. Sorunla- rõna kõsa sürede çözüm bulmaktan umudunu ke- sen çiftçi çareyi başka ülkelerde üretim yapmakta buldu. Şimdiye kadar Çukurova’da üretim yapan ve Ceyhan Ziraat Odasõ’na kayõtlõ 18 çiftçi biri ortaklõk ve şirket kurarak Sudan’da ayçiçeği üret- meye başladõ. Türkiye’nin ne yazõk ki artõk çift- çi ihraç etmeye başladõğõnõ dile ge- tiren Ceyhan Ziraat Odasõ Başka- nõ Yavuz Tezcan, bölgede ya- şanan gelişmeler hakkõnda Cumhuriyet’in sorularõnõ ya- nõtladõ. Çiftçilerin Sudan’da üretim yapmasõyla ilgili olarak, 1,5 yõldõr Ceyhan’dan Sudan’a zirai ekipman gittiğini anla- tan Tezcan, “Bu ekipman- ları götürenler de öyle bü- yük sanayici değil, küçük ve orta ölçekli sanayiciler- di. Bir süre sonra Sudan’la bir yakınlaşma doğdu. Özellikle Cezire’de sulu alanlar olduğundan bahse- diliyordu. Sudan’da da ay- nı şekilde geniş arazilerin ol- duğu bilgisi geliyordu. Son- ra Cezire’de 21 bin dönüm arazi kiralandı” dedi. Çiftçi mecbur kaldı Kira bedelinin çok ucuz oldu- ğunu vurgulayan Tezcan’õn ver- diği bilgiye göre, Türkiye’de dö- nümü 100-150 YTL iken orada bu miktar 5 YTL’ye kadar iniyor. Maz- otun litresi Türkiye’de 3 YTL iken, Ce- zire’de 50 yeni kuruş. Ayrõca topraklar zi- rai gübre ve ilaç kullanmayõ gerektirmeye- cek kadar temiz. Yani buradaki en büyük gir- di maliyetlerinden birini oluşturan gübre ve ila- ca neredeyse harca- ma yapõlmõyor. Haziran ayõnda ya- põlan ekimin eylül- ekim gibi hasat edil- mesi planlanõyor. Dö- nüm başõna 250-300 kilo ürün alõnõyor. Ürü- nün istendiği yere satõl- masõ mümkün. Tezcan, başka bir grubun da Bulgaristan ve Romanya’da fi- zibilite çalõşmalarõ yaptõğõnõ, kõsa bir süre sonra da söz konusu ülkelerin birinde üre- time başlanacağõ bilgisini verdi. Türkiye’de girdi maliyetlerinden yõlan çiftçi çareyi, daha ucuz ülkelere gitmekte buldu Sanayici daha çok üretmek istiyor devlet izin vermiyor Nişasta ve Glikoz Üreticileri Derneği Başkanõ Rint Akyüz, Türkiye’de nişasta sa- nayicisinin aslõnda çok daha fazla üretmek istediğini ancak yasal düzenlemelerin buna izin vermediğini anlattõ. Akyüz’ün verdiği bil- giye göre, nişasta bazlõ şeker (NBS) kotasõ, kanunla pancar şekeri A kotasõnõn yüzde 10’u olarak belirlenmiş. Bunu Bakanlar Kuru- lu’nun yüzde 50 artõrma ya da azaltma yet- kisi var. Kota, sanayiciyi düşük kapasite ile çalõşmaya zorluyor.  Sektörün kurulu kapasitesi 2001 veri- lerine göre, 932.000 ton, kota kapsamõna gi- ren ürünlerin toplam fiili satõşlarõ ise 460.00 bin ton, kapasite kullanõm oranõ yüzde 49. Şeker kanunun ardõndan pancar şekeri A ko- tasõ 2.340.000 olarak belirlendi. Türkiye’de pazar büyüklüğünün 600 bin tonu aştõ, Sakaroz şeker pazarõ büyümediği, dolayõsõyla “A” kotasõ hep aynõ kaldõğõ için NBŞ talebinin yerli üretimle karşõlanma oranõ yüzde 76’dan yüzde 61’e geriledi.  Dünyanõn hiçbir yerinde glikoza kota yokken Türkiye’de glikoz üretimine kota var.  Kota kalksa üretim 650.000-700.000 ton civarõnda olacağõ kapasite kullanõm oranõn da yüzde 70-75’e çõkacağõ tahmin ediliyor.  Ülkede nişasta sanayi hammadde ola- rak sadece mõsõr kullanõyor. Nişasta sanayi yüzde 100 yerli mõsõr kullanõyor. Sektör yõl- lõk ihtiyacõ olan 650,000 ton mõsõrõn tamamõnõ hasat zamanõnda peşin ödeyerek alõyor.  Bu alõm 866,000 dekar arazide ortala- ma 87,000 çiftçinin üç ay içinde pazar bul- masõ anlamõna geliyor.  Kota kalktõğõnda sektörün kullandõğõ mõ- sõr iki misli artacak yani 1.300.000 tona çõ- kacak. YUSUF BAŞTUĞ ADANA - Avea CEO’su Cüneyt Türktan, “nu- mara taşınabilirliği” uygulamasõnda tüketicilerin mağdur edilmemesi gerektiğini söyledi. Uygula- mayla birlikte yaklaşõk 10 milyon abonenin num- arasõnõ taşõyabileceğini belirten Türktan, “Ücret alınmamasını temenni ediyoruz ama alınacak- sa da 5 YTL’den fazla olmamalı” dedi. Adana’da Hilton Oteli’nde düzenlenen basõn top- lantõsõnda konuşan Türktan, “numara taşınabi- lirliği” uygulamasõyla birlikte 11 rakamõn da ta- şõnabileceğini kaydetti. 9 Kasõm’da başlamasõ beklenen uygulamayla hizmet kalitesinin artaca- ğõnõ belirtti. Avrupa ülkelerinde yaklaşõk 44 mil- yon abonenin, numara taşõnabilirliği uygulama- sõndan faydalandõğõnõ aktaran Türktan, Türki- ye’de de başarõlõ olunmasõ için çaba sarf edilme- sini istedi. Hong-Kong’da numara taşõma süresi- nin 2 saat olduğunu bildiren Türktan, Türkiye’de ise aynõ sürenin 6 gün olduğunu açõkladõ. Numara taşıma ücreti düşük olsun AVEA CEO’SU TÜRKTAN: ‘Bereketli Topraklar’a yazık oluyor’ T ürkiye tarõmõ geleceği oldukça kötü et- kileyecek hõzlõ gelişmelere sahne oluyor. Tezcan, tamamen beyaza bü- rünen Çukurova’da, artõk yok denecek kadar az pamuk ekildiğini anlatõyor. Pamuktan pa- ra kazanamayan çiftçi, bütünlüklü bir tarõm politikasõ olmayan hükümetin yaptõklarõnõn cezasõnõ çekiyor. Çukurova’da artõk ağõr- lõklõ olarak mõsõr, buğday, turunçgil hatta yeni yeni zeytin ekilmeye başlanõyor. Oysa, bu bereketli topraklarõn böylesi bitkilerle harcanmasõ pek çok açõdan yanlõşlõklar içeriyor. Türkiye’nin mõsõr gereksinimi olan 4 milyon ton mõsõrõn yarõsõ, bu yõl Çuku- rova’da yetişmiş durumda. “Romanlara konu olmuş bu bere- ketli topraklara yazık oluyor. Bölge- sel ve ürünsel destekler yerine popü- list politikanın kurbanı olan çiftçi yanlış yönlendiriliyor. Adana artık mısır üreticisi oldu. Oysa mısır ve buğday gibi bitkilerin kökleri 25 san- time kadar toprağa giriyor. Bu top- rak kalitesini bozan bir şey. Bura- larda mutlaka iki yılda bir pamuk ekilmesi gerekiyor. Pamuk kökleri 75 santime kadar indiği için top- raktaki bütün tuz ve ph dengesini düzenliyor” diyen Tezcan, çiftçinin beş yõldõr kötü olduğuu vurguladõ. Rint Akyüz Yavuz Tezcan PAMUKTAN MISIRA DÖNÜLDÜ Durmuş Yılmaz