Katalog

14 MAYIS 2008 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA EKONOMI ekonomi@cumhurlyet.com.tr 13 Türkiye'de yaşanan durgunluk derinleşirken bürokratlar ve iş dünyası hükümeti uyardı Ekonomi SOS veriyor Merkez Bankası Başkanı Yılmaz, BakanlarKurulu 'ndayaptığı 107'sayfahk sunumla hükümete sıkı maliye ve reform uyansında bulundu. Yılmaz "Kriz Türki- ye 'nin risk primini arttırdı. Enflasyonun sornmlusu enerji ve gıda. Geçici dalga- lanmalarafaizle karşıhk vermeyiz " dedi. TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu, Türkiye 'nin birinci gündeminin eko- nomi olması gerektiğini belirterek, "Bütün Anadolu ve içpiyasa SOS ve- riyor. Önümüzdeki dönemde iki şeye dikkat etmemt lazım: Cari açıkve büt- çe açığı. Bu ikisi çok önemli" dedi. Â Başbakan Erdoğan, Merkez Bankası ile ekonomiden sorumlu ba- kanlar arasında sürekli irtibat oldu- ğttnu belirterek "Aramızda müzake- relerimiz, istişarelerimiz olur ama müdahalemiz olmaz. Sonuçta çıkan neticeyi hepimiz sahipleriniz " dedi. Ekonomi Servisi - Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yıl- maz, hükümete, kürcsel krizden az ctkilenmek için ekonomik prog- ramın kararlılıkla sürdürülmesi, ıtıali disiplinden ödüıı vcrilnıemesi ve refomı sürecinin kararlılıkla sürdürülmesi uyansında bulundu. Durmuş Yılmaz, Bakanlar Ku- rulu'na yaptığı 107 sayfahk su- numda, kürescl sistemde yaşanan çalkantınm basit bir likidite sıkı- şıklığından ibaret olmadığını be- lirterek, etkilerinin daha gcniş ve derin olmasının beklendiğini dile getirdi. Yılmaz, kürescl sis- temde önümüzdeki döneme iliş- kin başhca dört risk bulunduğu- nu belirterek, bunları şöyle sıra- ladı: "ABD ekonomisinde re- sesyon ve dünya ekonomisinde öngörülenden daha şiddetli bir yavaşlama. Emtia vc konut fî- yatlarında yaşanabilecek bfi- yük çaplı dalgalanmalar, fi- nansal kuruluşların zayıflamış durumda olan sermaye yapıla- rıııııı yarattığı kırılganlıklar, Fon kaynaklarına crişimin güç- leşmesi." Yılmaz, finansal kuruluşların yüksck oranda zarara uğradıkla- TOBB BAŞKANI HİSARCIKLIOĞLU: ALARM ZİLLERİ ÇALIYOR TÜrkİye Odalar ve Borsalar Bîrliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, Müstakil Sanayici ve Işadamları Derneği 'nde (MÜSİAD) yaptığı komışmada, bütün Anadolu ve iç piyasamn zor günler yaşadığmı vurguladı. Hisarcıklıoğlu, bütçe açığı ve cari açığa dikkat edilmesi gerektiğini, özellikle cari açığm 45 milyar dolara gittiğini belirterek önlem almmasım istedi. İç piyasada, 2007 birinci çeyreğinde 276 milyon olan buzdolabı satışlarının, 2008 ilk çeyreğinde 194 milyona; çamaşır makinesi satışlarınm da 263 milyondan 17° milyona düştüğünü belirten Hisarcıklıoğlu. 2008 'in birinci çeyreğinde beyaz eşya satışında yüzde 30 'luk azalma olduğuna dikkat çekti. Inşaat sektörünün batma noktasına geldiğini, "alarm zillerinin çabnaya başladığını" anlatan Hisarcıklıoğlu, içpiyasadaki durumun hızla ele alınması gerektiğini kaydetti. Türkiye 'nin yüzde 7 büyümeyie 2019 yılında, yüzde 4.5 büyümeyle devam edilirse 2050 'de AB 'nin kişi başına ııııllı gelirini yakalayabıleceğini ijfade eden Hisarcıklıoğlu, "Türkiye yüzde 7 altındaki büyümeyi kabul edenıez, yüzde 7 'nin altındaki büyünıe de başarısızdıı: Onun için de siyasi ve ekonomik istikrara ihtiyaç var. Maalesef bugün yok" dedi. nnm anlaşılması ve ABD eko- nomisinde rescsyon kaygılannın ortaya çıkmasının risk algılama- larının önemli ölçüde bozulnıa- sına ve Türkiye gibi gelişmckte olan ülkclcrin risk primlerinin yükselmcsine yol açtığını anlat- tı. Türkiye ekonomisine ilişkin risk göstergelerinin Agustos 2007- Şubat 2008 arası dönemde arttı- ğını belirterek mart ayından iti- baren de risk primindc göreli bir bozulma meydana geldiğini vur- guladı. Yılmaz, enerji ve gıda fi- yatlarındaki artışlann beklenendcn daha olumsuz gerçekleşmesi du- rumunda para politikası duruşu- nu daha da sıkılaştıracağını, luı- nun da dolaylı vergi artışlanyla değil, öncelikle harcama kısıcı ön- lcmlcrle karşılanması gerektiğini ifade etti. Yılmaz, Merkez Ban- kası'nin, cnflasyondaki orta vadeli düşüşü tehdit etmediği sürece pi- yasalardaki geçici dalgalanmala- ra politika faizlcri aracıhğıyla tepki vermeyeceğini bildirdi. BAŞBAKAN ERDOGAN: Müzakere ederiz müdahale etmeyiz ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Mer- kez Bankası'nın özerk bir kuruluş oldu- ğunu belirterek "Aramızda müzakere- lerimiz, istişarelcrimi/ olur, ama bizim onlara müdahalemiz söz konusu ol- maz" dedi. Erdoğan, Merkez Bankası ile ekonomi- den sorumlu bakanlar arasında sürekli irti- bat olduğunu söyledi. Erdoğan, "Taraflar arasında düşünce farklılığı olabilir, ama sonuçta ortaya bir netice çıkar ve neti- ceyi de hepimiz sahipleniriz. tlgili bakan arkadaşımız, hükümctin düşüncclerini, vesaire onlara iletir, onların düşüncele- ri varsa onlan alır, ama hiçbir zaman her iki taraf da tespit çerçevcsinde kal- maz. Önerilerini de ortaya koymak su- retiyle, ülkenin çıkarı, menfaati için aül- ması gereken adımlar neyse, yasal dü- zenlemeler başta olmak üzere bunları yapar ve çok daha iyi bir çizgiye ülke- mizin gclmesini sağlarlar" dedi. Yılın Maliye Bakanı seçilen Unakı- tan, dcr- ginin sponso- runun borcunu sUdi. Unahtan 'a 'vergisilme'ödülü MURATKIŞLALI ANKARA - Maliye Bakanı Ke- mal LJnakıtan ı u Yılm Maliye Ba- kanı" seçen Banker dergisinin sponsoru, Unakıtan'ın 3 milyar do- lar vergi borcunu sildiği Citibank çıktı. Maliye Bakant Unakıtan, Fi- nancial Times'a bağlı Banker der- gisi tarafmdan 2008'de "Avru- pa'da Yılın Maliye Bakanı" se- çildi. Unakıtan ödülünü, sponsor- luğunu Citibank'ın yaptığı dergi- dcn nisan başında aldı. Maliye'nin iki gelirler kontrolö- rü tarafından 1997-2001 yıllanna ilişkin düzenlenen raporlarda, Citi- bank'ın yaptığı söz konusu işlem- lerde Türkiye'deki portföy işletme- ciliği faaliyetlerindcn elde ettiği ka- zançların "Kurumlar Vergisi Ya- sası'nın 8'inci maddcsinin 4 nu- maralı bendinde ycr alan isrisna- dan yararlandırılmaması" gerck- tiği sonucuna vanlarak banka hak- kında yaklaşık 3 milyar dolarhk vergi borcu çıkarılmıştı. Buna kar- şın Unakıtan, göreve başladıktan hemen sonra, 20 Aralık 2002 tari- hinde verdiği olurla, "Hazine Müs- teşarlığı'ndan izne gerck olmadı- ğı, belgelerin temin edilmemesi- nin de sadece özel usulsüzlük ce- zasını gerektircn bir fiil olarak dcğcrlendirilmesi gerektiği" gc- rekçeleriyle bu borcu kaldırmıştı. Bütçede açıkbüyüyor ANKARA (Cumhuriyet Büro- su) - Merkezi Yönetim Bütçesi, ni- sanda 1 milyar 76 milyon YTL, ocak-nisan dönemindc ise 5 milyar 449 milyon YTL açık verdi. Maliye Bakanlığı, 2008 Nisan ayı ile ocak-nisan dönemi bütçc verile- rini açıkladı. Buna göre, Merkezi Yönetim Bütçcsi'nden geçcn ay 18 milyar 638 milyon YTL harcama yapıldı. Bunun 4 milyar 166 milyon YTL'sini faiz gidcrleri oluşturdu. Faiz giderleri, geçen yılın aynı ayı- na oranla yüzde 35.2 oranmda arttı. Eczacıbaşıvitamindesatacak 11 farklı ürün başlığıyla vitamin ve besin desteklerini piyasaya sunuyor Ekonomi Servisi - Ec- zacıbaşı İlaç Pazarlama, "sağlıklı, doğal ve cnerjik yaşamı desteklemek üze- re", farklı ihtiyaçlara yö- nelik vitamin, mineral ve besin destekleri serisi ile vitamin pazarına girdiğini açıkladı. Eczacıbaşı vitaminleri ve besin destekleri 11 fark- lı ürün başlığıyla piyasaya sunuldu. Eczacıbaşı adını taşıyan ve ABD'nin önde gelen mcrkczlerinden Nut- ritional Labs'de üretilen doğal vitamin, mineral ve besin dcsteklerinin tanıtımı amacıyla, Kanyon Alışve- riş Merkezi'nde düzenle- nen toplantıda konuşan Ec- zacıbaşı tlaç Pazarlama NüMeerde ortaUıkyahnda İlaç dışında sağlık sektöründe nükleer tıp gibi yeni alanlara girmeyi hedeflediklerini söyleyen Eczacıbaşı ilaç Grubu Başkanı Sedat Birol ise nükleer tıp alantn- da kullanılan radyofarmasotikierin imalatı, ithalatı ve dağıtımı konusımda faaliyet gösteren Monrol Nük- leer Urünler 'in yüzde 50 hissesini satın almak üzere nıartta imzaladıklan anlaşmanııı Rekabet Kurulu ta- rafından onaylanmasını beklediklerini söyledi. Genel Müdürü Ayşe Öz- ger, Türkiye'de vitamin, mineral ve besin destekle- ri pazannın 2007'de yak- laşık 475 milyon dolar olduğu belirterek "Bugüne kadar lidcr olamayaca- ğımız bir alana girme- dik. Bu pazarda da 2.5 yıl içindc cn az yüzde 20 pa- zar payına ulaşma ve al- tıncı seneden sonra da li- der olma hedefini koyu- yoruz" dedi. Eczacıbaşı'nın vitamin ürünlerinin 21-55 YTL arasmdaki fiyatlarla satışa sunulduğunu söyleyen Öz- ger, "Kczancler, tüketici- nin en doğru adresi. Ec- zacıbaşı olarak bizim dc yerimiz eczaneler" dedi. Genel Mfidflr Ayşe özger ve Eczacıbaşı Öaç Grubu Başkanı Sedat Birol. AFRİKA İLE TİCARET Türkiye Işadamları ve Sanayiciler Konfederasyonu (TUSKON) tarafından dü- zenlenen "Türkiye-Afrika Dış Ticaret Kö'priisü 3 " toplantmna katılan Devlet Ba- kanı Kürşad Titmen, Türkiye ile Afrika ülkeleri arasmdaki ticaret hacmiııin bu yıl 20 milyar doları aşacağmı belirterek birçok ara malm Afrika 'dan karşılana- bileceğini söyledi. Uganda Devlet Başkan Yardıması G Bukenya Bahbeseka, özellikle hububat vepirinç konusımda potansiyelleri bulunduğuna dikkat çekti. TÜRKİYE MEYVE SUYUNU SEVDİ Meyve Suyu Endüstrisi Derneği (MEYED) tarafından hazır- lanan "Türkiye de meyve suyu üretimi ve tüketimi 2007 en- vanteri" çalışmasma göre, 2000 'de 4.4litre olan kişi başına meyve suyu tüketimi, yüzde 130 artışla 2007'de 10 litre ola- rak gerçekleşti. Envantere göre, Türkiye 'de meyve suyu tü- ketim rakamları AB ve ABD ortalamasımn altında kalırken 2007'deki tüketimle sonyılların enyüksek tüketim değeriya- kalandı. MEYED Başkanı Aziz Ekşi, Türkiye 'nin meyve suyu üretimi açıstndan anahtar bir ülke olduğunu söyledi. EKONOMt POLtTtK ERİNÇ YELPAN Halkın Kupası: Jules Rimet Futbol 1863 yılında Ingiltere'de Football As- sociation of England (Ingiltere Futbol Birliği'nin- FA'nın) kurulmasıyla bir seyir sporu olarak tescil edildi. Futbolun uluslararasılaşması ise 1904'e kadar uzanır. Futbolun giderek kitlesel bir ilgi odağı haline gelmesiyle birlikte önce Hollanda, daha sonra Fransa ve Belçika, daha 1901 yılın- da Ingilizlere FA'nın öncülüğünde, Avrupa ça- pında bir turnuva düzenlemesini önermişlerdir. Ancak Ingiliz FA, bu tekliflerin hiçbirine sıcak bakmaz. Bunun üzerine 1904'te, aralarında Fran- sa, Belçika ve Isviçre'nin başını çektiği bir grup Avrupa ülkesi, Federation Internationale de Fo- otball Association'u (FIFA) kurarlar. Bir sene son- ra Ingiliz FA da bu gruba katılır. Futbol küresel bir güç haline dönüşmek üzeredir. Futbolun bir dünya organizasyonu haline dönüş- türülmesi fikri ise FIFA'nın 1921 'deki başkanı Jules Rimet tarafından ortaya atılır. İlk dünya kupası 1930'da Uruguay'da düzenlenir. Ev sahibi takım, Arjantin'i yenerek kupanın ilk sahibi olur. Dünya kupası, fikir babası Jules Rimet'e ithaf edilir. Kupayı Fransız heykeltıraş Abel Lafleur 50 bin Fransız Frankı ücret karşılığı tasarımlar ve 1930'da FIFA'yateslim eder. Jules Rimet sade- ce 35 cm. boyunda ve 3.8 kilo ağırlığındadır. Tahminlerin aksine, saf altın değil, gümüs üzeri- ne altın kaplamadan ibarettirve 1966'da lngilte- re'deki ilk çalınma olayından önce piyasa değe- ri sadece 3 bin Ingiliz Sterlini'dir. Ancak piyasa değeri ne olursa olsun, futbol taraftarlarının gö- zünde kupanın manevi değeri paha biçilemeye- cek kadar yüksektir. 1938'de ıtalyanlar dünya şampiyonu oldukla- rında Italya Futbol Federasyonu Başkanı Otto- rino Barassi, Ikinci Dünya Savaşı boyunca ku- payı hırsızlara karşı koruyabilmek için bir ayak- kabı kutusunda saklar. Savaş sonrasında futbol tutkusu tüm dünyada güçlenir. 1950'de Brezil- ya'nın ev sahibi Uruguay'ı 200 bin kişilik Mara- cana Stadyumu'nda yenmesiyle birlikte dünya futbol şampiyonası artık uluslararası bir ilgi oda- ğı haline gelmiştir. Kupa 1966'da yeni şampiyon ingiltere'dedir. Yoğun güvenlik tedbirlerine rağmen Jules Ri- met, sergilenmekte olduğu Londra'daki Central Hall'den 20 Mart 1966 Pazar sabahı çalınır. FI- FA ile birlikte bütün futbol dünyası bu hırsızhğı şiddetle kınar. FIFA bu olaydan dolayı Ingiliz Fut- bol Federasyonu'nu ve Scotland Yard'ı birinci derecede sorumlu tutar. Kupayı bulacak adına ödüller düzenlenir, ancak soruşturma uzar. Bu- nun üzerine Jules Rimet'in bir kopyasının yaptı- rılmasına karar verilir ve tasarımı geliştirilir. Tam bu sırada da kupa bir tesadüf sonucu 27 Mart gecesi Güney Londra'nın banliyölerinde, Prin- cet adlı bir köpek tarafından eski bir gazete kâ- ı ğıdına sanlmış olarak bir çöp kutusunda bulunur. Kupanın kopyalanmasından büyük bir sevinç gösterisi altında vazgeçilir. Ancak "kopyacılar" işe koyulmuşlardır bile... Kupayı 1970 yılında Italya'yı finalde 4-1 yenen Brezilya kazanır ve toplamda üçüncü defa ka- zandığı için Jules Rimet kalıcı olarak Rio de Ja- nerio'ya getirilir (Benim yaş kuşağımdan olanlar, televizyonun daha yayına geçmediği o günlerde, final maçının Halit Kıvanç tarafından radyoda eşsiz bir dille anlatımını unutamayacaklardır). FI- FA, Jules Rimet kupasının hırsızlara karşı ko runması konusunda Brezilya Futbol Federasyo- nu'nu defalarca uyarır. Ancak korkulan olur ve 19 Aralık 1983 gecesi kupa bir kez daha -ve kalıcı olarak-sergilenmekte olduğu Rio de Janerio'da- ki federasyon binasının kapıları kırılarak çalınır. Bu olay yeniden bütün dünyada futbolsever- lerin tepkisine yol açar. Brezilya Futbol Fede- rasyonu Başkanı Giulite Continho, "manevi de- ğeri piyasadaki maddi değerinin kat kat üstünde olan bu ikonanın" bulunabilmesi için tüm Brez.il- yalıları yardıma çağırır. Ne yazık ki bugüne de- ğin araştırmalar sonuç vermez. Jules Rimet'den geriye, daha 1966'daki soygun sırasında yasa- dışı olarak yapılmış iki kopyası kalır ve bunlardan bir tanesi, 1997'de rekor bir fiyata bir müzaye- dede ortaya çıkar. Gerçek Jules Rimet'i çalan hırsızlar hep öf- keyle anılagelir. Ancak dünyaca ünlü futbol us- tası Pele, bu olaydan ötürü hırsızlık yapmak zo- runda kalan yoksulların değil, "yetkililerin so- rumlu tutulması gerektiğini" açıklamaktan çe- kinmez. Pele, 28 Aralık 1997'de Times'a verdiği bir demeçte "Jules Rimet'in çalınmasından hır- sızlann değil, hükümetin ve siyasi yetkililerin so- rumlu olduğunu, çünkü halkın açlık ve yoksul- luktan yıldığını ve artık başka çaresinin kalmadı- ğını" vurgular. Jules Rimet bundan böyle halkın kupası ola- rak anılır ve efsaneleşir. * * * Bir lig daha geride kaldı. Bu sene kupayı Ga- latasaraylı dostlarımıza kaptırdık. Koyu bir Fe- nerbahçeli olarak kendilerini kutluyorum. Meclis'ten geçen yasayla tesisler YlD kapsamına almdı, çiftçi para ödeyecek Taraııda sulama özelleştiriliyor • Yabancı ülkeler Fırat-Dicle dahil sınır ötesi akan akarsulann kullanımı üzerinde hak iddia edebilecek. ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - AKP'nin geçen hafta Meclis'ten geçirdiği Yap-lşlct- Devret (YİD) Yasası ile, tanm- da sulaına tesisleri de yap-işlct- devrct kapsamına almdı. Buna göre, sulama tesislerini DSİ ye- rine özel sektör yapacak. Suyun bedelini çiftçi ödeyecek. Yasaya tahkinıi önleyen mad- de konulmadığı için, yabancı ülkeler Fırat-Dicle dahil sınır • • ' • " " ' ' • * . . * , ötesi akan akarsulann kullanımı üzerinde hak iddia edebilecek. Hükümetin Meclis'ten geçen hafta içinde geçirdiği YİD Ya- sası'nda dcğişiklik yapan ya- sayla DSİ Yasası'na, "3996 sa- yılı kanun (YİD Yasası) hü- kümlerine göre meydana geti- \ rilen tesislerdcn katkı payı ödenıiş olanların; katkı payı vc ortak tesis yatırım harca- malarına tekabül eden kısmı görcvli şirkctiıı işletme sürcsi sona erdikten sonra bu mad- dcde yazılı esaslar dahilinde tesislerden istifade edeceklcr tarafindan ödenir" hükmü ek- lendi. Yasanın bu hükûmle ilgili ge- rekçesinde "Kanun kapsamın- da meydana getirilecek tesis- lerden istifade edebilecekler- den, işletme süresi sonunda, masrafların tahsiline imkân tanınnıaktadır'" denildi. KEY ödemeleri temmuza kaldı Ekonomi Servisi - Konut Edindirme Yardı- mı (KEY) hesabının tasfıyesi kapsamında hak sahiplerine ödeme takvimi belli oldu. Emlak Konut Gayrimenkul Yatınm Ortaklığı (GYO) Genel Müdürü Feyzullah Yetgin, AA muha- birine yaptığı açıklamada, hak sahibi listeleri- nin mayıs ayı sonunda kendilerinc iletilmesi halinde, "temmuz ayınm ikinci yarısıııda" ödemeleri gerçeklcştirmeyi öngördüklcrini söyledi. Yetgin, "Ödeme takviminin ilan cdilmesin- den sonra, vatandaşın en yakın Ziraat Banka- sı Şubesi'nc gitmesi yetcrli olacak. Diğer tek- nik aynntılar çok önemli değil. TC vatandaş- hk numaraiarına göre ve bu numaraları yok- sa sosyal güvenlik numaraiarına göre ödeme yapılabilecek. Ödcmelerin 10-15 günde ta- mamlanabileceğini düşünüyoru/" dedi.