Katalog

16 NİSAN 2008 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA HABERLER Çiftçiler, tekellerin GDO’lu tohumlarına, kimyasal gübrelerine ve ilaçlarına mahkum hale geldi 7 DÜZ YAZI ORHAN BİRGİT Geleceğimiz tehdit altında ? Tarım şirketleri tarafından benimsenen tek tip üretim, biyoçeşitliliği yok ediyor ve geleceğimizi de tehlikeye atıyor. GDO’lu tohumlarla yapılan endüstriyel tarım yüzünden dünyada ciddi bir gıda krizi yaşanıyor. ÖZLEM GÜVEMLİ Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar (GDO) içeren tohumlarla Türkiye’de tarım yapılıp yapılmadığına ilişkin resmi bir veri olmamakla birlikte son 1015 yıldır bu yöntemle üretim yapıldığı tahmin ediliyor. 33 yıldır çiftçilik yapan Türkiye Çiftçi Sendikaları Sözcüsü Abdullah Aysu, 1965 yılında bir dönüm buğdaya 8 kilo gübre verirken bugün 22 kilo gübre verdiklerini ancak o dönemin verimliliğini yakalayamadıklarını söylüyor. Bunun GDO’lu tohumlarla yapılan üretimden kaynaklandığını düşünen Aysu, geçen yıl hasattaki düşüşün kuraklıktan değil artık toprağın bağımlı hale geldiği kimyasal gübrede yaşanan fiyat artışından kaynaklandığını savunuyor. Hububat Üreticileri Sendikası Genel Başkanı ve Çiftçi Sendikaları Sözcüsü Abdullah Aysu, Fransa hükümetinin, GDO’ları yasaklaması için açlık grevi yapan köylü lideri Jose Bove ve15 arkadaşının açlık grevine destek vermek için Paris’e yaptığı ziyareti ve deneyimlerini gazeduk. Avrupa Köylü Koordinasyonu üyeleri olarak Paris’te buluştuk. Via Campesina’ya (Çiftçilerin Yolu) bağlıyız. 97 ülkeden 137 ülke üye. Türkiye’den Çiftçi Sendikaları olarak üyeyiz. Destek vermek için Paris’e gittik. Ayağımız uğurlu geldi sanırım, gittiğimiz gün grev bitti, yasa kalktı.” Ekonomideki Yangın Kapıda! Ekonomimizin halinin, dünkü grup konuşmalarında hem Baykal’ın, hem de Bahçeli’nin konuşmalarının başlıca konusu olmasını, belki de gecikmiş olarak nitelemek gerekiyor. Çarşının günlerden beri alarm verdiği, televizyonların akşam haberlerinde, kapanan mağazalar, her gün değiştirilen etiketler ve boyunları bükük, yüzleri aksak yurttaş görüntüleri ile sergileniyor. Halkın başlıca gıda maddeleri arasında bulunan pirinç üstüne, iktidarın iki bakanı, adeta güleriz ağlanacak halimize dedirtircesine soğuk öneriler yapıyor. Tarım Bakanı Mehdi Eker, tüketicileri birkaç gün pirinç almayın sözleri ile boykota çağırırken Devlet Bakanı Kürşat Tüzmen’den stokçulara sözüm ona gözdağı tehditleri geliyor. Mersin limanı açıklarında bekleyen pirinç yüklü gemiye haber göndererek “limana girip yükünü boşaltmasının istenebileceğinden” söz ediyor sayın bakan! Baykal, dünkü konuşmasında Tüzmen’e bir tür, “ne bekliyorsun?” der gibi seslenirken haber ajansları Toprak Mahsulleri İzmir Satış Ofisi’nin önünde pirinç kuyruğu oluştuğunu duyuruyordu. AKP iktidarının tarımın her alanında ve özellikle hububatta çoktan alan dışı bırakarak pasifize ettiği TMO, elindeki pirinci kilosu 180 kuruştan ve kişi başına en çok 2 kilogram olmak üzere satışa çıkartmış, haberi duyanlar piyasada 3.5 ile 7.5 YTL arasında satılan pirinci alabilmek için kuyruk oluşturmuş, ama eldeki malın tükendiği haberi de gelince homurtular yükselmişti. Homurtuların bilinçli olarak izlenilen ve bazı kişileri çeltik zengini yapmayı amaçlayan özel politikaya bağlandığını, AKP’den ihraç edilmeden bir hayli önce eski Balıkesir Milletvekili Dr. Turhan Çömez duyurmuştu. Dün de MHP Kastamonu Milletvekili Mehmet Serdaroğlu ve arkadaşları TBMM Başkanlığı’na bir Araştırma Önergesi vererek hububat politikasının kasıtlı olarak ihmal edildiğini ileri sürdüler. Ve bu ihmal sonunda zengin edilen kişi ya da kişileri sordular. ÇİFTÇİ BİLİNÇLİ Türkiye’de çiftçilerin GDO’lar konusunda bilinçli olduğunu ancak örgütsüzlük nedeniyle mücadele edemediğini anlatan Aysu, “Çiftçilere tohum meselesi konusunda eğitim verdik. Çiftçi, ‘Tohumu çözelim, biz her şeyi çözeriz’ diyor. Tohumun, üretim girdilerinin pahalılığından çok mustaripler. Gübreye şubat ayında yüzde 100 zam geldi. Bu yılki kıtlık, kuraklıktan değil pahalılıktan oldu. Çiftçi parasını ödeyip gübre alamadı. Bu toprak gübreye alıştı, almazsa verim beklemeyin” dedi. Aysu, çiftçinin GDO’lu tohumların risklerinin farkında olduğunu, artık söz sahibi olmadığı üretim sürecinin sonunda büyük bedeller ödeyeceğini de bildiğini belirtti. Çiftçilerin sözleşmeli üretime mahkum olduğunu anlatan Aysu, “Şirket bize kullanacağımız tohumu, ilaçlara gübreleme dönemlerini ve biçimlerini söylüyor. Söz sahibi değiliz. Ürünün sağlıklı olup olmadığına çiftçiler değil şirketler karar veriyor. Denetimi kamu değil şirketler yapıyor. Kamu destekleme alımı da şirketlere bırakıldı” diye konuştu. GDO’lu tohumların risklerini bilen çiftçi, bu üretim süreci sonunda büyük bedeller de ödeyeceğinin farkında. temize anlattı. Fransa’da Monsanto firmasının 11 yıl önce kolza ekimine başlaması ile GDO’lu tohumlara karşı ilk tepkinin oluştuğunu belirten Aysu, şunları söyledi: “Kolza, kanola denilen bitkinin ilk halidir. 1983’te Türkiye’de kanserojen madde içerdiği için kolza üretimine yasaklanmıştı. Dünyadaki ekimi ise daha önce yasak getirilmişti. 1999’da Monsanto firması, Fransa’da kolza ekimine başlayınca çiftçiler de eyleme başladı. 1999’da çiftçi ve çiftçi dostları Monsatno firmasının GDO’lu mısırlarını tarlalarda gidip biçtiler. Birçok dava açıldı, cezaevine giren çiftçiler oldu. Bu eylem bir gelenek haline geldi. ‘Tırpancılar’ adı verilen bu grup her yıl gidip GDO’lu ürünleri biçiyorlardı.” Jose Bove’nin bu eylemler yüzünden hakkında en çok dava açılan kişi olarak simge isim haline geldiğini dile getiren Aysu, ilk mısır biçme eyleminden sonra GDO’nun Avrupa’da tartışılmaya başlandığının altını çizdi. lince GDO’lu üretimi serbest bırakacak bir yasa hazırlamaya başladığını anlattı. Jose Bove ve 15 arkadaşının bu yasaya karşı 3 Ocak 2008’de açlık grevine başladığını anımsatan Aysu, grevin tam da destek ziyareti yaptıkları gün, yani 8 Ocak’ta sona erdiğini söyledi. Açlık grevi sonucu söz konusu yasanın bir yıl boyunca ertelendiğini ifade eden Aysu, şöyle konuştu: “Bu yıl Fransa’da GDO’lu üretim yapılmayacak. Ancak eylem sorunu çözmedi sadece durdurdu. Mücadelemiz devam ediyor. Açlık grevinin Paris’te başladığı dönemde 4 kıtadan çiftçiler başka bir konuyu tartışmak üzere Fransa’ya gidiyor YASA 1 YIL ERTELENDİ Aysu, Fransa’da çiftçilerin ve doğaseverlerin GDO’ya karşı ciddi bir muhalefet oluşturduğuna dikkat çekerek, Sarkozy’nin 2007’de iktidara ge AKP’liler reddederler... Önergenin Başbakan’ı kızdırmaktan başka bir sonuç vermeyeceği; çünkü AKP Grubu’nun sayın üyelerinin alacakları komut sonunda bu araştırmanın açılmasını reddedeceklerinden kuşku duyulmuyor. Ama, AKP’nin bir süreden beri maksatlı olarak ülkede yapay gerginlik yaratacak bir strateji izleyerek halkın dikkatlerini başka noktalara çekme çalışmalarının da çarşının gerçekleri karşısında sonuçsuz kalacağı ortaya çıkıyor. Baykal, dünkü konuşmasında o strateji için “makyajlama politikası” deyimini kullandı. Dünyada var olan ekonomik sıkıntının çok ötesinde, ondan ayrı olarak olumsuz işaretler gösteren bizdeki durumun nedenlerini TMO’nun devreden çıkarılmasını, tarımı ayak bağı sayarak, hayatın kaynağı olan toprağı işleyen insan emeğine değer verilmemesini gösterdi. Ekim alanlarını kısıtlayan, mazot ve gübre girdilerini olabildiğince yükselten bir politikanın doğal sonucu ülkeyi bugünkü darboğazın başına getirdi. Şayet ciddi önlemler alınmazsa, nelerin olabileceğini düşünmek bile kaosun hızla büyümesini kamçılayacaktır. İktidarın kontrolünde olduğu bilinen Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) Ocak ayındaki işsizlik oranının yüzde 11.3 olarak gerçekleşerek geçen yılın aynı ayındaki yüzde 11.0’dan bu yana en yüksek düzeye çıkmış olduğunu bildiriyor. Ülke genelindeki işsiz sayısı ise geçen yılın aynı dönemine göre 59 bin kişi artarak 2 milyon 567 bin kişiye yükseldi. Genç nüfustaki işsizlik oranı yüzde 21’i buldu. Yani her 5 gençten birisi boşta geziyor ve ekmek parası kazanamıyor. Şirketler söz sahibi Aysu, tekellere karşı üretici ile tüketicinin çıkarlarının artık birleştiğini ifade ederek şöyle devam etti: “Tüketici ne tükettiğini fark edip talebi belirlemeli. Mevsiminde gıda tüketmeye başladığımızda sorun çözülür. Domates yaz sebzesi ancak biz bütün bir yıl boyunca domates tüketiyoruz. Kışın yediğiniz domates gerçekten domates gibi kokuyor mu? Çiftçi kendine özel, GDO’suz üretim yapıyor. Çünkü nasıl zararlı olduğunu biliyor. Ama geçimini sağlamak için şirketlerin belirlediği kurallar içinde üretim yapmaya devam etmek zorunda. Kendi tohumunuzu şirketten almaya başladığınızda fiyatları belirleyen de siz olamazsınız. Şirket tekel ve belirleyici oluyor, başka seçeneğiniz kalmıyor. Ya şirketin belirlediği koşullarda üreteceksiniz ya da bu işi bırakacaksınız. Üretim sürecinin kontrolü şirketlere geçti. 1.5 YTL ’ye tüketilen domatesin sorumlusu çiftçi değil. 200 kuruşun üstüne domates satmadık hiç. Aradaki fark bize geri dönmüyor. 200 kuruştan satarsak 200 kuruşu alırız, aradaki fark komisyoncuya veya şirkete gider. Pazardaki fiyatlara bakıp bizim çok para kazandığımızı sanıyorlar. Çok para kazanıyor olsak kentlerinizin çevresindeki kentkır yaşamını tercih etmeyiz. Topraklarımızdan koparıldığımız için kentlere geliyoruz. Türkiye’de 50 saniyede bir çiftçi iflas ediyor. Yılda 680 bin çiftçi kente geliyor.” Doğa bozuldu kazanç düştü 33 yıldır çiftçilik yapan Abdullah Aysu, endüstriyel tarımın hem verimi hem de kazançlarını nasıl düşürdüğünü ise şöyle anlattı: “Artık kazanamıyorum. AnkaraPolatlı’da bir evim vardı, geçiniyordum. 810 kardeşimi yeğenimi okutup iş güç sahibi yaptım. Şimdi bir çocuğumu okuturken zorlanıyorum. Artık topraklarımdan da emin değilim. Ürün vermeyecek diye endişeleniyorum. Toprağım, toprak olmaktan çıktı, kimyasal gübre kullana kullana sentetik bir şey oldu. Ceviz üretimine geçmek istedim bu yıl, ama ? Hububat Üreticileri Sendikası Genel Başkanı ve Çiftçi Sendikaları Sözcüsü Abdullah Aysu, dünyada 155 milyon ton olan buğday stokunun bu yıl 111 milyon tona düştüğünü açıkladı. geçemedim. Tarlamın altındaki dereler kurudu. Eskiden daha az gübre ve ilaç kullanıyordum ama doğanın bir dengesi vardı, verim alıyordum. Biz bir yandan yoksullaşırken toplum da kıtlığa doğru gidiyor. Dünyada gıda krizi yaşıyor. Dünyada arpa bulamıyorsunuz artık. Arpa olmazsa et bulamazsınız. Hayvanlar arpa ile besleniyor. Dünyada 155 milyon olan buğday stoku bu yıl 111 milyon tona düştü. 2007’de Şikago borsasında 520 dolar olan buğdayın tonu bu yıl 1270 dolara çıktı. İhracat yapan ülkeler artık kıtlığı gördüğü için kendisi için stok yapıyor, dünya piyasasına sunmuyor. Buğday, Polatlı borsasında 710 lira Konya’da 810 lira. Burada yine çiftçi kazanmıyor. Ürünü elinde bekletme gücüne sahip toprak ağaları, yatırım amaçlı alan tüccarlar kazanıyor. Çiftçi ayakta kalmazsa şirket tarzı üretimle tarımın sürekliliği sağlanamaz. Şirket tarzı üretim tek cins ekimdir. Biyoçeşitlilik yok oluyor, doğanın dengesi bozuluyor. Endüstriyel tarıma yönelip GDO’ya bu kadar gömülürsek insanlık yaşamını nasıl devam ettirecek? Tekrar doğa ile barışmamız gerekiyor.” Yasaya eleştiri Abdullah Aysu, Türkiye’de “Biyogüvenlik Yasası hemen şimdi” kampanyası başlatıldığını anımsatarak bundan önce Tohumculuk Yasası’nın çıkarılmasını eleştirdi. Aysu, “Önce Biyogüvenlik Yasası çıkarılır ve hangi bölgede hangi tohumun yetiştirilmesi gerektiği belirlenir. Bu yasa dayanak olur. Ama ondan önce Tohumculuk Yasası’nı çıkardılar. Tohumculuk Yasası ile de tohumun tüm hakları çiftçilerden alınıp şirketlere devredildi. Şirketler nerede ne üretileceğine karar veren konuma geldiler” dedi. GDO’lu tohumlarla ilgili yasada bir düzenleme olmadığını ifade eden Aysu, “Ama bu Türkiye’de GDO’lu üretim yapılmıyor anlamına gelmiyor. 2005’te dünyanın 1 numaralı GDO’lu mısır üreticisi Arjantin’den 235 bin ton mısır geldi. STK’ler olarak analiz ettirdik ve GDO’yu tespit ettirdik. Ama Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürü ‘Bizden önce de böyle yapılıyordu, mezvuatı uyguluyoruz’ diyerek yanlışı yanlışla örtmeye çalıştı. Arjantin’den yine mısır getirileceğini öğrendik. Hatta Bakanlar Kurulu ‘sıfır’ gümrük için çalışma yürütüyor” diye konuştu. Üretim sürecini kontrol altına alan, tüketiciye sağlıklı ürün sunmayı hedefleyen bir yasaya ihtiyaç duyulduğunu dile getiren Aysu, “Şirketlerin bizi daha fazla sömüreceği bir yasa istemiyoruz” görüşünü dile getirdi. Tayyip Ağabey’den büyüme masalları Devlet Bahçeli dünkü konuşmasında, Türkiye’de yoklukla boğuşan yüz binlerce aile içinde şiddetli geçimsizliğin en yüksek düzeye ulaştığını söylüyor ve ülkenin en hunharca cinayetlerin işlenmeye başladığı, en aşağılık suların tırmandığı bir ülke haline geldiğini vurguluyor. Bir örnek de, İstanbul Yemek Sanayicileri Derneği’nin son 3 aylık döneme ait araştırma raporundan: Etin fiyat artışı yüzde 13.70. Tavukta yüzde 20.00. Yağ yüzde 125.00, sebze 30.25’lik artış göstermiş. Süt ve süt ürünleri yüzde 37.30, şeker 26.01, makarna 51.50, bakliyat yüzde 75.24 oranında artmış. İktidar ve medyasının tek gündemi kapatılma. Kapatılma kararı çıkarsa ekonominin altüst olacağından söz ediledursun, o söylenilen tehlike kapıyı çalmış bile. Ama ne parti kapatma ile ne de dünyadaki ekonomik gelişme ile doğrudan ilgisi olmayan ve geleceği bilinen bir tehlikedir bu. Büyüme masalları ile yurttaşları uyutan, bazı kişileri elbette büyüten AKP politikasının iflasının da habercisi. Olan bir tehlike... Çünkü, o eski özdeyişte söylenildiği gibi: “Efendim nerede? Ben nerede?” GDO’lu tohumlar terminatör gibidir Abdulah Aysu, Türkiye’de yaklaşık 1015 yıldır GDO’lu tohumla üretim yapıldığını söyleyerek şunları kaydetti: “Resmi veri yok ama yapılan üretimin çoğunluğunda GDO’lu tohumların kullanıldığı kuşkusu çok yüksek. Bu tohumlar yurtdışından getiriliyor. Özellikle biber, domates, salatalık gibi sebze tohumları. Bunlar aynı zamanda çok pahalı. Kilosu 30 bin YTL civarında. Tohum neden 35 bin YTL olsun ki? Normal şartlarda kendi ürününüzden tohum ayırırsınız ve para vermezsiniz. Ama GDO’lu tohumlar ‘terminatör’ gibidir. Bir defalıktır, asla tohum vermez. Çok fazla üretiyorsanız tohum satardınız eskiden. Ama yeni Tohum Yasası ile çiftçinin elinden tohum satma yetkisi de alındı. Biz tohum üretsek 3 bin YTL ’ye bile satamayız ki, bu rakam bile ahlaki değil. Ama şirketlerin iddiası şu: ‘Üretim maliyetleri içindeki tohumun oranı yüzden 10’ları 5’leri geçmez.’ Hacim olarak büyük görünüyorsa da büyütmemek gerek diyorlar. Kendi tohumluğumuzu kaybettikten sonra da yine bu rakamlarda mı duracağız? Yüzde 510 çok ciddi rakamlardır. Zaten 100 liranın 8 lirasını kazanıyoruz. Yüzde 92’si tohuma, nakliyeye, gübreye, vergiye gidiyor. Çiftçi istasyondur, para gelir ve gider.” Artık daha bilinçli olmasına karşın çiftçiler, örgütsüz olmalarından yakınıyorlar. luluk. GDO’lu tohumlar küresel ısınmanın karşısında duramaz çünkü kuraklığa dayanıklı değildir. O yörenin tohumu oranın iklim şartlarına, süre içindeki değişikliklere de uyarak devamını sağlar. Esas çözüm yerel tohum kullanmak, yerel olarak pazarlamak ve yerel olarak tüketmek. Endüstriyel tarım çıkmaz bir sokaktır, derhal vazgeçmeliyiz. Çiftçiler üretmek istiyor ama doğal yollarla. Bizi şirketlerin eline bırakmayacak örgütlenmenin önünü açılmalı” dedi. Bir ürüne neyin aktarıldığı bilinmediği için aktarılan organizmaya karşı alerjisi olanlar reaksiyon gösteriyor. Çevresel açıdan biyoçeşitliliği bitiriyor. GDO’lar tozlaşma yolu ile yabani türleri de kendine çevirerek tek tip ürün oluşmasına yol açıyor. Bir mısırın poleni 35 kilometreye kadar taşınabiliyor. GDO’lu bitkilerde bulunan özellikle zararlı ot ve böcek öldürücü genler ile terminatör teknolojisi gereği aktarılmış olan genler de toksin üreterek çalıştıklarından, dokularda birikme durumunda, önemli riskler oluşturuyor. GDO’lu bitkilerin doğrudan ve dolaylı olarak kanserojen etkisinin olabileceği birçok araştırıcı tarafından ortaya kondu. Özellikle, herbisitlere dayanıklı GDO’lu pamuk, soya, mısır ve kolza çeşitlerinde kullanılan bazı kimyasal maddelerin doğrudan kanser yapıcı oldukları biliniyor. GDO’lu bitkinin orijinal yapısında bulunan bazı kalite öğelerinde önemli azalmalar oluyor. Kalp hastalıklarına ve kansere karşı önemli bir koruyucu madde olan “phytoestrogen” bileşikleri, klasiklere oranla GDO’lu bitkilerde daha az. Faks: 0 216 302 82 08 obirgit?ekolay.net BREZİLYA’DA REFORM İSTEĞİ Topraksız köylüler eylemlerini artırıyor Dış Haberler Servisi Dünyada gıda fiyatlarında yaşanan artış kaygıya neden olurken, Brezilya’da Topraksız Tarım İşçileri Hareketi (MST) hükümetin bir an önce tarım reformunu yaşama geçirmesi amacıyla eylemlerine hız vereceğini açıkladı. Latin Amerika’nın en büyük kitlesel oluşumu MST, hükümete büyük tarım şirketlerinin tekelleşmesine son vererek küçük ve orta ölçekli çiftçileri desteklemesi çağrısı yaparken, “Kızıl Nisan” kampanyası çerçevesinde daha fazla çiftlik arazisine el koyacaklarını ve başkentteki kamp alanını genişleteceklerini belirtti. MST liderleri, Rio Grande do Sul’de el konulan bir çiftliğe 800 topraksız tarım işçisinin yerleştirildiğini ifade ettiler. YEREL TOHUM ÖNERİSİ Aysu, GDO’ya karşı en etkili mücadele yönteminin yerel üretimyerel tüketim olduğunu ifade ederek, “Örneğin Denizli’nin bir kasabasında bir domates tohumu vardır, hiç su istemez. Ama köye girer girmez domates kokusunu alırsınız, yarılmıştır domatesler tattan. Tarım Bakanlığı bu tohumları yaymalı. Bu bir zorun GDO’LU ÜRÜNLER GDO’lu ürünler en çok soya, mısır, kanola ve pamuk olarak karşımıza çıkıyor. Soya ve mısır Türkiye’de çok yaygın kullanılıyor ve aynı zaman en çok ithal ettiğimiz ürünlerin başında geliyor. GDO’lardan uzak durmak için soya ve mısır yememek de çözüm değil. Çünkü mısır ve soya, 1600 gıda maddesi içinde katkı maddesi olarak kullanılıyor. C MY B C MY B