Katalog

D ünyada bilgi çok hõzlõ üreti- liyor ve tüketiliyor. Bir ülke bilgiyi ne kadar fazla üretir, kontrol ederse dünyaya o kadar egemen olabiliyor. Dünya bilimine ve teknolojisine katkõ yap- mayan ülkeler gelişmemiş/azgelişmiş ola- rak tanõmlanõyor. Ülkemizi gelişmiş ülke- ler arasõnda görmek istiyorsak yarõşa bir yer- den katõlmak zorundayõz. Yarõşa katõlmak sanõldõğõ kadar kolay değil. Sayõsal olarak bakarsak dünyadaki toplam bilgi üç yõlda bir ikiye katlanõyor, üretilen bilgilerin ta- mamõna yakõnõ dijital kayda geçiyor. Üre- tilen bilgiye ulaşmak ve kullanmak da kolaylaştõ, 1992 yõlõnda dünyada internet kullanõcõsõ yalnõzca 300 (üç yüz) kişi iken, bugün 1.5 milyar insanõ geçti. Toplam in- ternet sayfasõ 100 milyar sayfayõ aştõ. İn- ternetteki bilgi miktarõ her dört ayda bir iki- ye katlanõyor. Dünyada günde 400 bin ki- tap yayõmlanõyor. Kõsacasõ, tarihin hiçbir dö- neminde bilgi üretimi, paylaşõmõ ve kulla- nõmõ bu kadar hõzlõ/yaygõn olmadõ. Ülkemizde bilgi üretmek için değişik ku- rumlar var. Bunlarõn en başõnda üniversi- teler gelmektedir. Üniversitelerin temel gör- evi bilim üretmek ve kullanõcõ insan ye- tiştirmektir. Bu amaçla ülkemizde 94’ü ka- mu, 33’ü vakõf üniversitesi olmak üzere toplam 122 adet üniversite vardõr. Üni- versitelerimiz akademik kadrosu, bilim üre- tim düzeylerine göre farklõ düzeylerde değerlendirilmektedir. Genel olarak büyük kent merkezleri ve kuruluş tarihi eski olan üniversiteler dõşõnda kalanlarõ “taşra üniversiteleri” olarak isimlendiriyoruz. Taşra üniversiteleri yalnõzca eğitim veren kurumlardõr. Zaman zaman da verdikleri eğitim, nitelik ve nicelik olarak tartõşõl- maktadõr. Taşra üniversitelerinin fiziki (yerleş- ke), akademik ve idari (yönetim çalõşanõ) yönünden büyük boyutta sõkõntõlarõ var. Fi- ziki sorunlar bir şekilde aşõlabiliyor. Üni- versiteye anlam yükleyen akademik kad- rolarõn oluşturulmasõ, özgün duruma geti- rilmesi zaman alõyor. Üniversitelerin ana omurgasõnõ oluşturan akademik kadrolarõn deneyimsizliği, akademik yaşamõ özüm- seyememiş genç insanlardan oluşmasõ, kurumlarda akademik atmosferin oluş- masõna engel oluyor. Kõrõlgan, kõskanç ve bencil olmalarõ nedeniyle birlikte çalõşma kültürü gelişemediğinden üniversitenin gelişmesine katkõ yapamõyorlar. Kurul- duklarõ kentlerde üretici güçlerle ve sivil toplum örgütleriyle bütünleşemediklerin- den saygõn konuma gelemiyorlar. Taşra üniversitelerinde akademik at- mosferin oluşumunda, toplam kalitenin art- tõrõlmasõnda idari personelin katkõsõ azõm- sanmamalõdõr. İdari kadrolar toplamadõr. Özelleştirilen bankalar, kamu şirketleri, be- lediyeler, özel idare vb. kurumlardan ge- liyor. Kimi iş yaşamõnõn sonuna gelmiş, ön- ceki çalõştõklarõ kurumda edindikleri alõş- kanlõklarõ sürdürüyor. Akademik atmosfer olmadõğõndan bilim kurumundan çok, sõ- radan hizmet sunan kamu kurumunda ça- lõşõlõyor anlayõşõndalar. Genel ve işle ilgi- li bilgilerini artõrmaya uğraşmõyorlar. Ör- neğin üniversite kütüphanesinden yarar- lanmõyorlar. Çalõşanlar mutlu olmadõkla- rõ gibi çalõştõklarõ kurumun özel nitelikle- ri olduğunun farkõnda değiller. Verimlilik düşük olduğundan üniversitelerin tanõ- mõndan gelen görevleri yerine getirme uğraşõna katkõ koymadõklarõ gibi kolay- laştõrmõyorlar. Taşra üniversitelerinin kurulduklarõ il- lerde ve ülkede saygõn hale gelmeleri için insan unsuru (akademik ve idari) ciddi ola- rak ele alõnmalõdõr. Sorunun iki çözüm yo- lu vardõr. Birincisi gelişimini tamamlamõş ana üniversitelerle taşra üniversitelerini kar- deş yapmaktõr. İki üniversitenin öğretim elemanlarõ ve çalõşanlarõ sõklõkla bir araya getirilmelidir. Ana üniversite öğretim üye- leri ders vermeye gelmeli. İki üniversite- nin öğrencileri kõsa aralõklarla iki üniver- sitede de öğretim görebilmeliler. Zor de- ğil. Üniversitelerin olanaklarõ arttõ. Ulaşõm hõzlandõ. Ülkemizin her noktasõna günlük gidip geliniyor. Bu çözümün getirisi çok fazladõr. Genç akademisyenlerin gelişme süreci devam edecek. İdari personelin bil- gisi ve görgüsü artacak. Öğrencilerin mo- ralleri yükselecek. İkinci çözüm yolu rek- törlerin niteliğidir. Yüksek Öğretim Ya- sasõ’na göre üniversitelerin tek yetkilisi rek- törlerdir. Özellikle taşra üniversitelerinde rektörlerin kişiliği, düşünce yapõsõ önem- lidir. Akademik ve idari kadronun oluştu- rulmasõ rektörün elindedir. Bir rektörün ge- rici, irticai görüşlere sahip olmasõ üniver- sitenin gelişim çizgisini doğrudan etkile- diği gibi, kurulduklarõ kentleri de gerici- leştirmektedir. Üniversitede demokratik, katõlõmcõ yönetim anlayõşõ yerine baskõcõ yönetimler oluşturularak bilim üreti- mi/bilim insanlarõ örselenmektedir. Sana- yi-üniversite işbirliği, sivil toplum örgüt- leri ile ilişkiler, kent insanõnõn üniversite- ye bakõşõ tarikat-ticaret-siyaset üçgeni içinde gelişmektedir. Cumhurbaşkanõ’nõn atadõğõ yeni rektörlerle anõlan anlayõş hõz- la üniversitelere yerleşecektir. Rektörlerin ne kadar önemli olduğunun tipik öyküsü 1992 yõlõnda kurulan Mustafa Kemal Üniversitesi örneğinde gösterile- bilir. Aynõ dönemde kurulan Kocatepe, Pa- mukkale, Adnan Menderes, Yüzüncü Yõl, Mersin üniversitelerine göre gelişme ge- riliği içindedir. Geçen on dört yõl içinde rektörler olanõ koruma uğraşõ vermiş. Ya- sal yapõlanmada; araştõrma merkezlerinin kurulmasõ, kütüphanenin oluşturulmasõ, ye- ni okullarõn açõlmasõ yapõlmõş. Fakat bi- limsel çalõşma ortamõ oluşturulmamõş, kentle üniversite ilişkisi bakkal ve taşõ- macõlar boyutunu aşamamõştõr. 2006 yõ- lõnda, yeni rektörle birlikte akademik kad- ro ciddi boyutta arttõ. Bilimsel çalõşma sa- yõsõnda artõş var. Tipik göstergesi, üni- versite kütüphanesinden yararlananlarõn sa- yõsõ iki katõna çõkmõştõr. 2008’de öğrenci sayõsõ 20 bine yükselecektir. Üniversite-sanayi işbirliğinin gelişmesi için bir ilk olan Tarõm Teknolojisi Geliş- tirme Bölgesi (Tarõm Teknokent) kurma çalõşmasõ yapõlõyor. Kentin düşünce da- ğarcõğõnõ geliştirmek için çok sayõda panel, konferans düzenleniyor. Büyük emekler sonunda üniversitede akademik atmosfer oluşturulmuştur. Öğrencilerin moral değerleri yükseltici çalõşmalar yapõlmaktadõr. Gelinen nokta- da katõlõmcõ, demokratik üniversite yöne- timi oluşturulmaya çalõşõldõğõndan aka- demisyenler, çalõşanlar ve öğrenciler ge- leceğe umutla bakmaktadõrlar. Üniversiteler ya da diğer kurumlarõn bi- reysel başarõlarla bir yerlere çõkmasõ kalõcõ olmayacağõ gibi sõnõrlõdõr. Bilim kurumu olan üniversitelerin ortak akõlla yönetil- mesinde yarar vardõr. İktidarõn siyasal çizgisine göre üniversiteler şekillendirilirse cumhuriyetin kazanõmlarõnõ koruyama- yõz. Yüksek Öğretim Yasasõ ivedilikle de- mokratikleştirilmelidir. Yeni yasada “kar- deş üniversite” uygulamasõ getirilmelidir. Bu, taşra üniversitelerinin akademik, ida- ri personel ve öğrencileri açõsõndan zo- runluluktur. Küskün, kõrgõn ve eğitim ek- sikliği olan insanlarõn ülkesine katkõsõnõn olamayacağõ bilinmelidir. CMYB C M Y B SAYFA CUMHURİYET 7 EKİM 2008 SALI 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER EVET / HAYIR OKTAY AKBAL Bugün Bir Ecevit Olsaydı! Kimse beklemiyordu! Kimse istemiyordu! ABD karşıydı, İngiltere karşıydı... Oysa Kıbrıs’ta, Rum çe- teleri cinayet üstüne cinayet işlemekteydi. Türk ev- leri basılıp, çoluk çocuk, kadın erkek acımasızca öl- dürülüyordu. Makarios yönetimindeki Kıbrıs Cum- huriyeti bütün bu vahşice saldırıları açıkça destekli- yordu. Yetmezmiş gibi çete başı bir delikanlı, işi büs- bütün azıtmış, Kıbrıs’ta yönetimi ele almış, Papazı da, takımını da yurtdışına kovmuştu. Kıbrıs’ta yüzyıllar- dır yaşayan Türk halkı yok olmanın öncesindeydi... Ama bir Bülent Ecevit çıktı, Kıbrıs’ta gerçek barışı kurmanın tek yolunun Ada’ya Türk askerinin çıkma- sı olduğunu düşündü. Gecikmeden, geçirilmeden bir sabah Türk jetleriyle, uçaklarıyla, paraşütleriyle Kıb- rıs’a çıkıldı... Birkaç gün içinde Kıbrıs’taki Rum ve Yu- nan askerlerine ummadıkları bir darbe indirildi. Çok geçmeden de Kıbrıs’ın önemli bölümü Türk askerinin eline geçti... O gün bugün Kıbrıs’ta Türk askeri var. Yüz binleri aşan Kıbrıs Türkleri kırk yıla yaklaşan bir süredir ba- rış, huzur, güvenlik içinde yaşamakta... Bugün niye bir Bülent Ecevit yok? Yok, çünkü bugün Türkiye’yi yöneten kadro ulusal konuların çok uzağında! Nerdeyse vız geliyor yıllar- dan beri şehit üstüne şehit verilmesi, sınırlarımızın ya- nı başında ellerinde en güçlü silahlarla askerimize bas- kın üstüne baskın yapılması!.. Şehit cenazeleriyle tüm Anadolu ve kasabalarının “Şehitler ölmez vatan bö- lünmez” çığlıklarıyla inim inim inlemesi!.. ABD bize “Dur” mu demiş, “Sınırdan öteye adım at- mak yok” mu demiş; “Sen şehit üstüne şehit vere- ceksin, ama asla sınırı geçmeyeceksin” mi demiş; “Yok- sa para vermem, liderlerini huzuruma kabul etmem” mi, demiş! Böyle şeylerle mi bizi sindirmiş, korkutmuş, elimizi ayağımızı zincirlemiş.. bizim yirmili yaşlarda- ki gençlerimizi mahkûm etmiş... Biz de buna boyun eğip susmuşuz, öyle mi? Bülent Ecevit seksen yaşında bile bir devrimcinin cenazesine katılmıştı. Hastaydı, ama canlıydı, uyanıktı, bilinçliydi. Danıştay’da gericilerin kurşununa hedef olan bir değerli insana gösterdiği saygı tüm ulusa, özellikle iktidarda bulunan şaşkınlara bir örnek olmalıydı! Ama olmadı! Bülent Ecevit’in 1974’te başardığını otuz yıl sonra bizler niye gösteremiyoruz? ABD’nin Türk askerinin başına sardığı çuvaldan niye kendimizi kurtaramıyo- ruz? “Sen Amerika’ysan, biz de senin devletinden yüz- lerce yıl önce, bir dünya devleti kurmuş, tam bağım- sız bir Türkiye Cumhuriyetiyiz” niye diyemiyoruz? Halkımız değil, yöneticilerimizdir suskun olan.. başı yerde duran, hangi hesaplar, çıkarlar yüzünden Türk’ün gücünü göstermekten çekinen!. Bir Bülent Ecevit olsaydı, onun sahip olduğu nite- liğe, kişiliğe, ulusal onura sahip olan, olabilen, bir dev- let adamı, bir gerçek yurtsever lider olsaydı, olabil- seydi!.. Sevgili Bülent Ecevit’in anısına saygılarla, sevgilerle... Taşra Üniversiteleri... İrfan O. HATİPOĞLU Mustafa Kemal Üniversitesi İktidarõn siyasal çizgisine göre üniversiteler şekillendirilirse cumhuriyetin kazanõmlarõnõ koruyamayõz. Yüksek Öğretim Yasasõ ivedilikle demokratikleştirilmelidir. Yeni yasada “kardeş üniversite” uygulamasõ getirilmelidir.