Katalog

19 OCAK 2008 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi?cumhuriyet.com.tr Neoliberalizmin kalesi ABD’de Bretton Woods’tan beri en büyük kurtarma planı devreye girdi 13 İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Dünyayı kurtaran adam! Ekonomi Servisi Bir süredir mortgaaşta Ortadoğu olmak üzere kendini dünya haritasına yeni şekil vermeye ge krizi ile sarsılan ABD ekonomisinde, adayan Başkan Bush, seçim döneminin son yılında kapitalizmi kurtarmak dünya para sisteminin devreye girdiği için tarihin kaydettiği en büyük müdahalelerden birine imza atmak zorunda 1944’teki Bretton Woods’tan beri kaydedilen en büyük kurtarma planı devreye kaldı. Krizi dondurmak için 145 milyar dolarlık bir paket devreye sokuluyor. girdi. Paketi uygulamaya koymak da, başta Ortadoğu olmak üzere ABD’nin gücü lam 120 milyar dolarlık bir önlem pake Her iki müdahale birlikte değerlendirildinü dünyanın her köşesinde kanıtlamaya ti ile yardıma koştu. Kararlar, bir süre ön ğinde, operasyonlar şimdiye kadar kaydeçalışan Başkan Bush’a “nasip oldu”. ce 14 Aralık 2007’de Amerikan Merkez dilen en büyük müdahale niteliği kazanıCumhuriyetçiler ve Demokratlar’la gö Bankası ile birlikte piyasalara para pom yor. Bush’un dün akşam açıkladığı plana rüşerek onaylarını alan Başkan Bush, if palama kararı alan Avrupa Merkez Banlaslar, bölüm kapatmalar ve binlerce iş kası, Kanada, İngiltere, İsviçre, İşveç ve göre, ‘acil ekonomik paket’ önemli verçinin çıkarılması ile giderek derinleşme Japonya merkez bankalarının 50 milyar gi indirimleri içeriyor. Ayrıntı vermekten eğilimi gösteren finansal piyasalara, top dolarlık müdahalesinin ardından geldi. kaçınan Bush, “Amerikan halkının Kriz Var, Kriz Var... Dünya, Türkiye ekonomi, daha doğrusu piyasa haberlerinden artık ağırlıklı olumsuz bilgiler geliyor. Piyasaların rakamlarla dillendirilen kırılma noktalarının üst üste kırıldığı, yani göstergelerin çok hızlı aşağı inmekte olduğu grafiklerle görülüyor... Türkiye’de Erdoğan hükümetlerine mal edilmiş, aslında tümü ile dünya piyasalarına, kanlı petrol fiyatlarının o dönemler için önlenemez getirisi, yükselişine paralel çizilen pembe piyasalar tablosu karaya dönüşürken Erdoğan hükümeti arazi vaziyetlerde. Birkaç gün içinde Türkiye’nin şirketleri ortalama yüzde 30 değer kaybetmişler. Çok büyük bir rakam bu. Üstelik korkulan olursa, ki dünya borsalar krizinin, ABD bağlantılı çöküşünün, petrol fiyatlarının yükselişiyle gelmiş genişlemenin sürecinin bitişinin küçük iniş çıkışlar dışında geçici olmadığının da altı çiziliyor. Her çıkışın bir inişi olduğu, petro dolara bağlı genişlemenin büzüşmeye dönüştüğü, bundan sonrasında piyasaları toplayacak bir başka sisteme gereksinim olduğu anlatılıp duruluyor... Türkiye, sorumsuz ağustos böcekleri gibi, 400 milyon dolar borcu, giderek büyüyen ödemeler dengesi açığı ile dünya krizine girişte gafil yakalandı. Piyasacıların tek umudu, piyasalarımızın yüzde yetmiş üstünü oluşturan yabancı sıcak paranın gidecek bir yer bulamadığı için çıkışta korkulan kadar aceleci davranmaması. Bir umut da becerilebilirse doların yükselmesine fren yapılabilmesi, çıkacak sıcak paranın bir de bu yoldan Türkiye’yi vuramaması... Olup bitenler çok yaşamsal önlemleri gerektirirken Erdoğan hükümeti şimdilerde kaçacak delik arıyor.. Kanlı petrolün yüzen fazla parasının en yüksek faiz bağlantılı en büyük vurgunla Türkiye’ye geldiği, doların değer kaybedip Türk parasının değerlenmesi bağlantılı ekonomik açıkların sorun yaratmadığı süreçte, tamamen sanal nedenlere bağlı yükselen piyasalar, doların değer kaybetmesi bağlantılı kâğıt üstünde milli gelir artışı ile övünen, oy çalan Erdoğan hükümetinin sesi soluğu çıkmıyor. Piyasacılar piyasaların değer kaybetmesinin ardından dolar da yükselirse, Türkiye için kara haberlerin peş peşe gelebileceği kaygılarını dile getiriyorlar... AKP iktidarlarında başarı olarak pazarlanmış, şişirilmiş ne kadar balon varsa, çok kısa bir zaman dilimi içinde çok hızlı patlamakta... ??? Çok ilginç değil mi? Erdoğan hükümeti piyasalar açısından bu çok kritik günlerde, alınacak önlemlerle değil, borsanın İstanbul’a taşınması kararı ve tartışması ile gündemde. Başbakan Erdoğan padişah yetkileri ile donanımlı edalı konuşmalarında piyasaları nasıl koruyacağı üzerinden değil, borsayı nasıl kararlı İstanbul’a taşıyacağı programı üzerinden havalar satıyor. Hani biz de bu arada, Başbakan Erdoğan’ın İspanya’da beklenmedik bir üslupla, içerikle gerilim yaratan, çok tehlikeli boyutlara çekilen türban tartışmasını gündeme getirişinin, nerede ise durduk yerde çok büyük bir çatışma yaratmasının nedenlerini sorguluyoruz... İktidarını borçlu olduğu ABD, Bush yönetimi ile ilişkilerini yeniden düzelttiği bir süreçte, askerlerin tırmanan PKK terörü bağlantılı, çok büyük bir kış operasyonu, askeri harekâtla boğuştukları günlerde, ikinci seçimle Meclis’i ele geçirdiği büyük zaferinin ardından Cumhurbaşkanlığı’nı da ele geçirmiş, anayasa değişikliğinin zamanı geldiğini düşünmüş... Meclis’te MHP’yi de arkasına almış... Astığı astık, kestiği kestik havalarda... İyi güzel de kendi siyaseti, iktidarı açısından kendini çok güçlü gördüğü bir aşamada, türban sorununu çözme yolunda akılcı bir çıkış değil ki bu? Çatışma yaratma kastı ön planda. Sadece türbanın, bugüne kadar ağızlarına almadıkları “siyasal simge” yani bayrak işlevini ilan etme, meydan okuma ile sınırlı bir çıkış da söz konusu değil. Türbanı “hizmet alan, hizmet veren” ayrımı da olmaksızın, kökten laikliği yıkmak anlamına gelen kamu alanlarına sokma niyeti, kastı ile yola çıkılıyor. Dikkatinizi çekmek isterim; ne Erdoğan ve AKP, ne de MHP açıklamalarında, türbanın hizmet verenler, kamu çalışanları anlamında yasak kalacağına ilişkin bir güvence veriyor. AKP, Başbakan Erdoğan, türban üzerinden çok çatışmacı bir gündemle, sorumlu, çözüm üretmek zorunda olduğu ancak en küçük bir reçetesinin bile görülmediği piyasalar krizinin bedelinden sıyrılmaya mı çalışıyor? Biriki günün gündemine, kısa vadeye bakarsak başarılı bile sayabiliriz. Çaresiz hepimiz, siyasileri, medyası ile yarattığı çatışmacı gündemin tuzağında, batağındayız. Türbanla boğuşurken kriz gündem dışında kalıyor. Ancak Başbakan Erdoğan’ın, sorumluluğu baştan sona, geçmişi bugünüyarını ile, iktidarına ait ekonomik, piyasalar gidişatından hesap vermekten kurtulabileceğini düşlemesi gafletin ta kendisi. Gelişmeler birkaç günlük sorunlara ilişkin değil ki, gündem kaydırması, saptırmacası ile işin içinden çıkılabilsin.. soner@cumhuriyet.com.tr B elinde daha fazla para olması tüketimi arttıracaktır” dedi. İşletmeler için vergi teşviki içeren pakete göre halka 145 milyar dolar aktarılması öngörülüyor. Bush, paketin acil olarak geçmesi içinde Kongre liderleriyle görüştüğünü kaydetti.Önlemler arasında kişi başına en az 300 dolar, en fazla 800 dolar vergi indirimi bulunuyor. Vergi indirimi, yıllık geliri 85 bin dolara kadar olan bireyler ya da 115 bin dolara kadar olan evli çiftlerle sınırlı olacak. Pakete Merkez Bankası Başkanı Ben Bernanke de destek vermişti. İMKB düştü, dolar 1.1810 üresel hisse senetleri ABD’de durgunluk endişeleri ile son beş ayın en düşük düzeylerine kadar gerilese de daha sonra toparlandı. MSCI Dünya Endeksi son beş ayın en düşük düzeyini görürken FTSEurofirst 300 Endeksi son 16 ayın en düşük düzeyine indi. Ancak daha sonra Avrupa’da düşüşe dirençli telekom ve altyapı hizmetleri şirketlerine gelen alımlar, borsaların kısmen toparlanmasını sağladı. Asya’da ise borsalar, Başkan Bush’un önlem paketi açıklayacağı haberiyle kapanışa doğru toparlandı. Tokyo Borsası yüzde 0.56 yükseldi. Dış piyasalardaki toparlanma İMKB’ye de yansıdı. Gün içinde düşüşler gösteren İMKB Endeksi ikinci seansta toparlanarak kapanışta değer kaybını yüzde 0.5’e geriletti. 19 Aralık’tan sonra ilk kez 1.1900 YTL’yi gören dolar günü 1.1810 YTL ’den kapattı. S&P: Gerileme iki yıl sürer Başkan George Bush’un açıkladığı önlem planından önce bir rapor yayımlayan Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor’s, finans sektöründeki mevcut gerilemenin 2008 ve 2009 yıllarında da devam edeceğini ve bu durumun bankaların kredi verilebilirliğini sınayacağını belirtti. S&P kredi analisti Scott Bugie, “Bu gerileme huzursuz edici, çünkü görece olarak güçlü global ekonomik büyüme ve şirket temerrütlerinin tarihin en düşük seviyelerinde olduğu bir ortamda meydana geldi” dedi. K 1300 kişi daha çıkarılıyor Öte yandan yatırım bankası Lehman Brothers da, ABD’deki mortgage biriminin faaliyetlerine son vererek 1300 kişiyi işten çıkaracağını açıkladı. Böylece Haziran 2007’den bu yana işten çıkaranların saGeorge Bush yısı 3 bin 750’yi bulacak. WIKIPEDIA PATRONU WALES: Yahoo ve Google’dan farklı olacağız Ekonomi Servisi Arama motorları Google ve Yahoo’ya yeni bir rakip geliyor. İçeriği kullanıcılar tarafından oluşturulan, reklam almayan ve kâr amacı gütmeyen internet ansiklopedisi Wikipedia’nın kurucusu Jimmy Wales tarafından geliştirilen “Wikia Search” adlı yeni arama motoru 7 Ocak’ta faaliyete geçti. İnternet alışveriş sitesi Altivi’nin hazırladığı “Altivi ile Sınırsız Dünyanın Liderleri” semineri için Türkiye’ye gelen Wales, internetin Yahoo ve Google arama motorları sayesinde anlaşılır ve kullanılabilir hale geldiğini belirterek “Her iki arama motoru aynı sonuçları veriyor. Wikia Search ile Yahoo ve Google’dan farklılaşmayı hedefliyoruz” dedi. Hayaliniz gerçeği yaratıyor Sabancı Topluluğu’nun konuk ettiği siyaset ve gelecek bilimcisi Prof. Sohail Inayatullah, taklitten sakınmaya çağırdı ve ‘Kullanılmış gelecek satın almayın’ dedi Ekonomi Servisi Siyaset/gelecek bilimcisi Profesör Sohail Inayatullah, fark yaratmanın önemine değinirken “İnsanların söylemediği şeyi bulursanız o sizi geleceğe taşıyacaktır” dedi. Tayvan’da bulunan Tamkang Üniversitesi’nde (Gelecek Bilimleri Yüksek Lisans Enstitüsü), Sunshine Coast Üniversitesi’nde (Güzel Sanatlar ve Sosyal Bilimler Fakültesi) ve Prout College’da öğretim üyesi olarak görev yapan Inayatullah, Sabancı Topluluğu’nun ve bağlı şirketlerin üst ve orta düzey yöneticilerine konferans verdi. Inayatullah konferansta Batılı ülkelere kıyasla Çin’de çok daha hızlı organizasyon, iş yapılabildiğini belirterek özetle şu mesajı verdi: “Çin en hızlı değişimin yaşandığı yerlerden biridir. Gelecek her adımda değişiyor. Biz ilerledikçe gelecek şekilleniyor. Değişimin tohumlarını takip etmeliyiz ki, yeşerdiğinde yabancı kalmayın. Bir şeyler yok olacak, yerine başka şeyler gelecek. Bir şey istiyorsanız önce hayal edin. Yoksa yapamazsınız. Nereye gitmek istediğinizi bilmiyorsanız, hiçbir yere gidemezsiniz. Hayaliniz gerçeği yaratıyor.” YA R I N L A R A HAZIRLIK çılış konuşmasını Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Güler Sabancı’nın yaptığı konferans, topluluk şirketlerinin katılımıyla düzenlenen Future Forums çerçevesinde yapıldı. Sabancı Topluluğu, Future Forums’ta (Geleceğin Forumları) sürdürülebilir kârlı büyümeyi fark yaratarak sağlayabilmek için üstlendiği tüm işlerde özgün, öncü, rakiplerden bir adım önde ve yenilikçi olmayı hedef olarak belirledi. A Prof. Sohail Inayatullah VEFAT Baromuzun 2840 sicil sayısında kayıtlı Avukat TEVFİK YILMAZ vefat etmiştir. Aziz meslektaşımızın cenazesi 19.01.2008 Cumartesi günü (bugün), Altunizade İlahiyat Fakültesi Camii’nde kılınacak öğle namazını müteakip Feriköy Aile Kabristanı’na defnedilecektir. Merhuma Tanrı’dan rahmet, kederli ailesine, yakınlarına ve Baromuz mensuplarına başsağlığı dileriz. İSTANBUL BAROSU BAŞKANLIĞI Merkez fermanı için gereken yapıldı Son günlerde kamuoyunu meşgul eden Merkez Bankası’nın Ataşehir’e taşınması planına belediye meclisinden oyçokluğu ile onay çıktı İstanbul Haber Servisi Merkez Bankası’nın taşınmasının öngörüldüğü Ataşehir’deki finans merkezinin planı dün İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Meclisi’nde oyçokluğu ile kabul edildi. Ataşehir’in finans merkezi ilan edildiği plan, İBB Meclisi’nde tartışmaya neden oldu. CHP grubunun muhalefetine karşın AKP’li üyelerin oyçokluğu ile geçen, TOKİ’nin hazırladığı planla Ataşehir Toplu Konut alanı, Merkezi İş Alanı’na (MİA) çevrildi. du. TOKİ’nin teklifinin ticaret alanları ile ilgili ortalama emsal değerinin 2.50 olarak belirlenmesinin bölgedeki ortalama emsal değerlerinin üzerinde olduğunu kaydeden Planlama Müdürlüğü, bu durumun ulaşım sistemine ve teknik altyapıya da ek yük getireceğini kaydetti. TALANA KARŞI ÇIKANLARI SUÇLADI ‘Başbakan ferman verdi’ Ataşehir MİA, İBB Meclisi’nde tartışma yarattı. CHP Grup Sözcüsü Can Özyedierler, plan tadilatının İstanbul 1/100 binlik çevre düzeni planına aykırı olduğuna dikkat çekerek “Başbakan Erdoğan, Merkez Bankası’nın İstanbul’a taşınacağını açıkladı, daha sonra bu konu büyük bir hızla meclis gündemine getirildi. Erdoğan kamuoyu yoluyla İBB Meclisi’ne bir talimat vermiştir. Meclis bugün bu fermanın gereğini görüştü. Merkez Bankası’nın İstanbul’a taşınması, Ataşehir’in finans merkezi ilan edilmesi tamamen ideolojik bir konudur” dedi. 385 bin metrekare ticaret alanı Yapılan değişiklikle, önceki planlarda 30 bin 575 metrekare olan ticaret alanı 385 bin 61 metrekareye çıkarıldı. Konut alanı ise 377 bin 106 metrekareden 104 bin 457 metrekareye düşürüldü. Planda, yeşil alanrekreasyon alanı ise 58 bin 623 metrekareden 91 bin 832 metrekareye çıkarıldı. Kabul edilen teklifle, önceki planlardaki toplam 30 bin metrekarelik ortaöğretim, sosyal ve kültürel tesis alanları da kaldırılmış ol Erdoğan: Bunlar itici ve dışlayıcı İstanbul Haber Servisi İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) ile Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) arasında Eğitime Fiziksel Katkı Projesi’nin (EFİKAP) 4. Faz İMKB Okul İnşaatları Protokolü dün Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın da katılımyla imzalandı. Törende konuşan Başbakan Erdoğan, yabancı yatırımcılara Arap ya da Yahudi kökenli olmaları nedeniyle karşı çıkılmasına “komünist zihniyet” benzetmesinde bulunarak, “Bunun adı milliyetçilik değildir, bunun adı iticiliktir, dışlamacılıktır ve ülkenin kalkınmasını engellemektir. İşte Galataport yerinde duruyor. Pislik içinde. Eğer o sermaye oraya getirtilmiş olsaydı, turisti ile yatırımı ile her şeyi ile geliyor. Komünist Rusya bile anladı bu işi, bütün dünyaya açtı. Şimdi herkes Rusya’ya akıyor, bizimkiler ise duvar örüyor” dedi. Erdoğan, daha sonra Türkiye Bankalar Birliği yöneticileriyle bir araya geldi.Bankalar Birliği’nin genel merkezinde basına kapalı olarak gerçekleştirilen ve Bankalar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Ersin Özince ile Yönetim Kurulu üyelerinin hazır bulunduğu görüşmeye, Erdoğan’ın yanı sıra Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Nazım Ekren, Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik de katıldı. Memleket meseleleri ile ilgilenenlerin yeni internet adresi inadina.com Trabzon’a 35 milyon dolarlık fındık fabrikası Trabzon’un Arsin ilçesinde dünyanın en büyük ve en gelişmiş teknolojisine sahip fındık entegre fabrikası kuruldu. Arsin Organize Sanayi Bölgesi’nde kurulan fabrika için düzenlenen tanıtım toplantısında konuşan Oltan Gıda Maddeleri Şirketi Yönetim Kurulu Başkanı Kenan Oltan, “Dünyanın en büyük ve en gelişmiş fındık entegre fabrikasını kurduk’’ dedi. 27 dönümlük bir alan üzerinde 15 dönümü kapalı alan olarak inşa edilen fabrika 35 milyon dolara mal oldu. Fabrikada yıllık 25 bin ton iç fındık işlenecek. CUMHURİYET 13 K