Katalog

1 EYLÜL 2007 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA DİZİ Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, bürokrasinin stratejik noktalarına yapılan atamalarda ‘ince eledi sık dokudu’ Kabinenin oluşumundan üst düzey kadrolara atamalara kadar pek çok konuda AKP hükümeti ile ters düşen Sezer, yaşanan gerginliklere karşın geri adım atmadı. Sezer, Gül ve Erdoğan’ın getirdiği kabine listelerine müdahale etti. Öğrenciler, Sezer’i coşkuyla karşılıyor. 9 Cumhurbaşkanı Sezer, eşi Semra Sezer’le Sezer ve Genelkurmay Başkanı Kıvrıkoğlu Sezer, yurtdışından gelen çocuklarla Dinci kadrolaşmaya izin vermedi 7 6 8 ATA M A K A R A R N A M E S İ N E İ A D E S 10. Cumhurbaşkanı Sezer’in AKP hükümeti ile yıldızı hiç barışmadı. Kabinenin oluşumundan üst düzey kadrolara atamalara kadar pek çok konuda AKP hükümeti ile ters düşen Sezer, yaşanan gerginliklere karşın geri adım atmadı. Sezer, ilk olarak 58. hükümetin kuruluşu sırasında kabine listesine müdahale etti. 58. hükümetin başbakanı Abdullah Gül’ün kritik bakanlıklar için önerdiği isimleri veto eden Sezer, YÖK tarafından “irticacı” olduğu gerekçesiyle rektörlük görevinden alınan Beşir Atalay’ın Milli Eğitim Bakanlığı görevine getirilmesine itiraz etti. Bunun üzerine Gül, Atalay’ı Devlet Bakanlığı’na kaydırırken Turizm Bakanı olarak düşünülen Erkan Mumcu’yu Milli Eğitim Bakanlığı’na getirmek zorunda kaldı. Sezer’in isteğiyle Vecdi Gönül de Milli Savunma Bakanlığı’na, Milli Savunma Bakanlığı için adı geçen Yaşar Yakış Dışişleri Bakanlığı’na, Adalet Bakanı olarak düşünülen Mehmet Ali Şahin başbakan yardımcılığına kaydırıldı. Gül’ün Çankaya’ya çıkışından önce 23 + 1 olacağı söylenen liste, Çankaya çıkışında 24 + 1 olarak açıklandı. ÜL LİSTESİYLE KÖŞK’TE ezer, görev süresi boyunca 6 bin 379 atama kararnamesinin 768’ini onaylamayarak Başbakanlık’a iade etti. Erdoğan’ın başbakanlığı döneminde Bakanlar Kurulu ile gerçekleştirilen 140 atama kararnamesinin 27’sini, 3 bin 938 müşterek kararnamenin 498’ini onaylamadı. Sezer, 32 kanun hükmünde kararnamenin 25’i, 11 bin 504 Bakanlar Kurulu kararının 11 bin 445’ini, 2360 vekâlet tezkeresinin tamamını, 271 af dosyasının 261’ini onayladı. Ecevit, Gül ve Erdoğan hükümetleri döneminde 39 kez hükümet kuruluşu ve bakan değişikliği işlemi Sezer’in önüne geldi. Sezer, bu işlemlerin tamamını onayladı. 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, görev yaptığı 7 yıl boyunca 641 adet yasa, 107 kanun hükmünde kararname, 9 bin 644 Bakanlar Kurulu kararı, 265 atama ve 1695 tezkerenin tamamını, 10 bin 231 müşterek atamanın da 9 bin 826’sını onaylamıştı. Demirel, aynı dönemde 14 yasa ile 5 kanun hükmünde kararname, 21 Bakanlar Kurulu kararı, 3 Bakanlar Kurulu ataması ve 361 adet müşterek atamayı ise iade etmişti. AKP hükümeti, 1 Aralık 2002 ile 25 Eylül 2006 tarihleri arasında 26’sı müsteşar, 112’si müsteşar yardımcısı, 243’ü genel müdür, 480’i genel müdür yardımcısı, 1175’i başkan veya daire başkanı, 1299’u il müdürü, 351’i müşavir, 26’sı müstakil başkan, 3’ü genel sekreter ve 4’ü de genel sekreter yardımcısı olmak üzere yaklaşık 4 bin kişinin atamasını yaptı. DYP Denizli Milletvekili Ümmet Kandoğan’ın hesaplamasına göre, AKP her 9 saat 6 dakikada 1 bürokrat; günde 2.5 bürokrat; ayda 81 bürokrat atadı. En fazla atamayı 392 kişiyle İçişleri Bakanı Abdülkadir Aksu, en az atamayı ise 7 kişiyle Mehmet Aydın yaptı. Diğer bakanların atamaları ise şöyle: Başbakanlık ve bağlı kuruluşlar (193), Dışişleri Bakanı Abdullah Gül (254), Adalet Bakanı Cemil Çiçek (115), Maliye Bakanı Kemal Unakıtan (140), Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik (141), Sağlık Bakanı Recep Akdağ (157), Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker (369). Devlet vekâletle yönetiliyor S Dinçer’e veto S ezer, CHP lideri Deniz Baykal ile yaptığı bir görüşmede “Atama önümde olduğu zaman bugünkü bilgilere sahip değildim. İlgili makamlardan da yeterli bilgi gelmedi. Bu bilgilere sahip olmadan atama kararnamesini imzaladım” dediği Başbakanlık Müsteşarı Ömer Dinçer’e iktidar ve muhalefet arasında sert tartışmalara neden olan makalesinin ortaya çıkmasının ardından ambargo koydu. Sezer, ilk olarak makalesinin gazetelere yansımasını izleyen günlerde Ocak 2004 tarihinde toplanan MGK’de, Dinçer’in vereceği irtica brifingini iptal etti. Dinçer, bu tarihten sonra da bir daha Çankaya Köşkü’ndeki toplantılara katılamadı. Dinçer, makalesinde “Türkiye Cumhuriyeti’nin başlangıçta ortaya koyduğu bütün temel ilkelerin; laiklik, Cumhuriyet ve milliyetçilik gibi birçok temel ilkenin yerini, daha çok katılımcı, daha ademi merkezi, daha Müslüman bir yapıya devretmesi zorunluluğu olduğu ve artık bunun zamanının geldiği düşüncesini taşıyorum” demişti. ezer’in atama kararnamelerini veto etmesi üzerine AKP hükümeti, Eylül 2006 tarihi itibarıyla üst düzey bürokraside 671 vekâleten atama yaptı. Bunlardan 5’i müsteşar, 26’sı müsteşar yardımcısı, 63’ü genel müdür, 106’sı genel müdür yardımcısı, 180’i başkandaire başkanı, 280’i il müdürü, 6’sı müşavir, 5’i de bağımsız başkan. Vekâletle yapılan atamaların bakanlıklara göre dağılımı ise şöyle: Başbakanlık ve bağlı kuruluşlar (28), Başbakan Yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığı (29), Başbakan Yardımcılığı ve Devlet Bakanlığı (Abdüllatif Şener) (13), Başbakan Yardımcılığı ve Devlet Bakanlığı (Mehmet Ali Şahin) (7), Devlet Bakanı Beşir Atalay (19), Devlet Bakanı Ali Babacan (17), Devlet Bakanı Mehmet Aydın (0), Devlet Bakanı Nimet Çubukçu (39), Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen (35), Adalet Bakanı Cemil Çiçek (19), Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül (2), İçişleri Bakanı Abdülkadir Aksu (17), Maliye Bakanı Kemal Unakıtan (11), Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler (71), Bayındırlık ve İskân Bakanlığı (49) Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik (44), Sağlık Bakanı Recep Akdağ (21), Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım (12), Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Murat Başesgioğlu (44), Sanayi ve Ticaret Bakanı Ali Coşkun (29), Kültür ve Turizm Bakanı Atilla Koç (2), Çevre ve Orman Bakanı Osman Pepe (6). RİTİK NOKTALAR GGül’ün kabine listesi için Sezer ile 15.45’te başlayan görüşmesi 87 dakika sürdü. Sezer, listede tanımadığı isimleri görünce yeni bakanların biyografilerini görmek istedi. Bunun üzerine Sezer ve Gül görüşmesi sırasında bakanların özgeçmişleri AKP Genel Merkezi’nden Köşk’e fakslandı. Biyografilerin fakslanması ve listedeki kaydırmalar nedeniyle görüşme uzadı. AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, kabine listesine müdahale eden Sezer’i eleştirerek, Güldal Akşit’i kadından sorumlu bakanlığa getirmek istediklerini, ancak kaydırmalar nedeniyle bunun olmadığını belirterek “Sayın Cumhurbaşkanı müdahale ederek, bizim öngördüğümüz dengeleri değiştirmiştir’’ dedi. Tayyip Erdoğan, daha sonra geri adım atarak “Sayın Başbakan ile henüz görüşmüş değilim. Belki de bir iki değişiklik olmuş olabilir. Bunlar da olağandır’’ açıklamasını yaptı. KKritik noktalarda vekâletle yönetilen bazı kurumlar ise şöyle: TÜBİTAK (Nüket Yetiş), Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü (Mehmet Atalay), MASAK (Osman Yaraşlı), Gelirler Genel Müdürlüğü (Osman Arıoğlu), Vakıflar Genel Müdürlüğü (Yusuf Beyazıt), TOKİ (Erdoğan Bayraktar), İş Kurumu Genel Müdürlüğü (Namık Ata), BağKur (Saner Güngör), SSK (Nazmi Güleyipoğlu), Özürlüler İdaresi (Mehmet Aysoy), Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (Leyla Coşkun Çınar), Aile Araştırmaları Genel Müdürlüğü (Nesrin Çelik Avşar), Gümrük Müsteşarlığı (Bülent Ertem), Emniyet Genel Müdürlüğü (Necati Altuntaş), TRT (Ali Güney), SPK (Turan Erol), Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü (Naci Ağbal), Maliye Teftiş Kurulu Başkanlığı (Cemal Boyalı), BOTAŞ Genel Müdürlüğü (Saltuk Düzyol), TEİAŞ Genel Müdürlüğü (Halil Alış), KOSGEB (Bayram Mecit), Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü (Zeki Adlı), Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü (Mine Acar). Hükümeti uyaran Sezer, Erdoğan’dan vekâletle yönetime son vermesini istedi E Erdoğan hükümetinin kuruluşu sırasında ise RDOĞAN’IN LİSTESİNE İTİRAZ ‘Hükümetin değil devletin memuru’ ezer, veto ettiği isimleri vekâletle atama yöntemini benimsemesi üzerine Erdoğan’a 7 Mart 2005 tarihinde bir mektup yazarak, bu yönteme son verilmesini istedi. Hükümetin kendisine gönderdiği 2 bin 340 atama kararnamesinden 306’sını veto ettiğini anımsatan Sezer, geri gönderilen kararnamelerin 17’sinin atanmak istenen kişilerin yasa ya da yönetmelikte yazılı koşulu taşımadığı, 58’inin yöneticilik ya da bakanlığın görev alanıyla ilgili konularda yeterli bilgisi ve deneyimi bulunmadığı, 13’ünün yargı kararlarına uygun olmadığı ve 163’ünün de diğer nedenlere dayandırıldığını dile getirdi. “Veto ettiği” ya da “veto edileceği düşünülen” kişilerin hükümet tarafından vekâleten göreve getirildiğini ve bu durumun süreklilik kazandığına dikkat çeken Sezer, hükümete şu uyarılarda bulundu: UKUKA AYKIRI Erdoğan uyarıyı dikkate almadı H Gerekçelerden de anlaşılaca Çankaya Köşkü ile hükümet arasında herhangi bir sıkıntı yaşanmadı. Gül’ün kabinesinde çok büyük bir değişiklik yapmayan Erdoğan, bakanlıklar arasında bazı kaydırmalar yapmakla yetindi. Sezer, Mumcu’nun istifa etmesi üzerine Kültür ve Turizm Bakanlığı’na yapılacak yeni atama sırasında da Erdoğan’ın getirdiği listeye itiraz etti. Erdoğan’ın Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik’in Kültür ve Turizm Bakanlığı’na, Beşir Atalay’ın Milli Eğitim Bakanlığı’na, Atalay’dan boşalacak Devlet Bakanlığı’na Atilla Koç’u atama girişimi Sezer’e takıldı. Erdoğan, bunun üzerine Kültür ve Turizm Bakanlığı’na Atilla Koç’u atadı. Erdoğan, Çankaya Köşkü’ndeki 2 saati aşan görüşme sonrasında gazetecilerin “Cumhurbaşkanı’nın kabine değişikliğiyle ilgili bir tavsiyesi oldu mu?” soruları üzerine, sinirli bir şekilde “Tavsiyesi sadece onay, Cumhurbaşkanımız onayladığına göre hayırlı olsun” demekle yetindi. S rin atanmak istenilen görevlerde vekâleten çalıştırıldığı anlaşılmaktadır. İstihdam modeline dönüştürülen bu durum, anayasa ve yasa koyucunun amacına ve hukuka aykırılık oluşturmaktadır. Asaleten atanması yetkili üst makamlarca uygun görülmeyen bir kamu görevlisinin aynı ya da farklı bir görevi, yetkili alt makamın onayıyla vekâleten yürütmesi, yargı kararları ile de bağdaşmamaktadır. Mekik dokuyan kararnameler B G Geri gönderilen atama kararÖREVDEN ALMA KARARI SİYASİ KSezer, bürokrasinin stratejik noktalarına yapıÖŞKT’EN DÖNECEĞİ TAHMİN EDİLEN İSİMLER VEKÂLETLE ATANDI lan atamalarda “ince eledi sık dokudu”. AKP hükümeti döneminde Bakanlar Kurulu kararı ile gerçekleştirilen 140 atama kararnamesinden 27’sini, 3 bin 938 müşterek kararnamenin 498’ini veto eden Sezer, özerk kurumların başkanlarının atamasında da sık sık hükümet ile ters düştü. Hükümet, Sezer’in kararnameleri geri göndermesi üzerine yine istediği isimleri vekâletle bürokrasiye getirdi. Hükümet, son dönemde ise Sezer’in karşı çıkacağını tahmin ettiği isimlerle ilgili olarak Çankaya Köşkü’ne kararname sunmak yerine vekâletle atama yöntemini tercih ediyor. C umhurbaşkanı Sezer’in gönderdiği mektubun muhatabı Erdoğan ise “Biz bunları uzaydan getirmiyoruz, dışarıdan getirmiyoruz. Zaten şu anda devlet memuru. Anayasaya uygun olmayan bir adım atmadık. Bizi siyasallaşmakla suçlayanlar dikkat etsinler, kendileri siyasallaşmasınlar” diyerek vekâletle yönetimi sürdürdü. ğı gibi üst düzey yöneticilik görevine atanmak istenenlerin kimileri kamu yararı ve kamu hizmetinin gereği olarak bu görevlerde bulunmaması gereken kişilerdir. Oysa, uygulamada bu kişile namelerinin 55’i, geçmişte başarılı hizmet gören ve başarısızlığı saptanamayan kamu görevlilerinin görevden alınmasına ilişkindir. Bulunduğu üst düzey göreve, mesleğiyle ilgili alanlarda geniş bilgisi ve üstün deneyimi ile, tüm kademelerden geçerek yükselmiş olan ve başarısızlığı saptanamayan kamu görevlilerinin salt siyasal nedenlerle görevden alınması kamu hukuku, gelenekler ve kamu yararı ile bağdaşmamaktadır. Devletin varlığını ilkeli biçimde sürdürmesi ehil devlet memurlarıyla olanaklıdır. Devlet memuru hükümeti değil, devleti temsil etmektedir. Çünkü, hükümetler geçici, devlet kalıcıdır. azı kurumlara yapılacak atamalarla ilgili kararnameler, hükümet ile Çankaya Köşkü arasında birkaç kez gitti geldi. TRT Genel Müdürlüğü için Köşk’e 3 kararname gitti. Hükümet, önce Ulaştırma Bakanlığı Müsteşarı İbrahim Şahin’in kararnamesini Sezer’e sundu. Sezer’in bu kararnameyi iade etmesi üzerine bu kez Başbakanlık Müsteşar Yardımcısı Ruhi Özbilgiç’in kararnamesi Çankaya Köşkü’ne gönderildi. Sezer, Özbilgiç’in kararnamesini de veto edince, Anadolu Ajansı Genel Müdürü Hilmi Bengi’nin TRT Genel Müdürlüğü’ne atanması gündeme geldi. Sezer, Bengi’nin kararnamesini de veto etti. Hükümet, Merkez Bankası Başkanlığı’na Al Baraka Türk Genel Müdürü Adnan Büyükdeniz’i getirmek istedi. Sezer, Büyükdeniz ile birlikte başkan yardımcılıkları için düşünülen Mehmet Şimşek ve Birol Aydemir’in kararnamelerini iade etti. Erdoğan, TÜBİTAK Başkanı’nı kendisi belirleyebilmek için yasa değişikliğine gitti. Sezer’in veto ettiği yasa, TBMM’den aynen geçirildi. Ancak Sezer, yasayı Anayasa Mahkemesi’ne götürdü. Anayasa Mahkemesi’nin yasanın yürürlüğünü durdurması üzerine Sezer, Prof. Dr. Nüket Yetiş’in atanmasına ilişkin kararnameyi veto etti. Yetiş, halen vekâletle görevini sürdürüyor. YARIN: TÜRBANA GEÇİT YOK CUMHURİYET 09 K