Katalog

7 AĞUSTOS 2007 SALI CUMHURİYET SAYFA HABERLER 9 Gerede’nin 238 milyon dolarlık maliyetini yüksek bulan Gökçek, Kızılırmak’a 700 milyon dolar ödeyecek Kızılırmak Gerede’den 3 kat pahalı IŞIK KANSU Uzmanların hesaplamaları iki proje arasındaki maliyet farkını ortaya koyuyor. ANKARA Ankara’ya su getirmek için Devlet Su İşleri İdaresi Genel Müdürlüğü’nün (DSİ) altyapısını oluşturduğu ve 2004’te “238 milyon dolar”a mal olacak Gerede sistemini “pahalı” bulup yaptırmayan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek, aceleyle başlattığı Kızılırmak projesi için yaklaşık “700 milyon dolar” harcayacak. Gökçek ve yönetimi, Ankara’nın olası su sıkıntısını gidermek için DSİ’nin Japonlarla ortak yürüttüğü, hatta protokole bağlanan Gerede sisteminden alınacak suyun “bir regülatör ile havzada toplanması, ardından da iki kademeli pompa sistemiyle 280 metre yüksekliğe çıkarılması, küçük bir tünelle de Çamlıdere Barajı’na aktarılması” önerisini “pahalı” ve “uygulanamaz” bularak 2004 yılında reddetti. Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin su idaresi olan ASKİ’nin, DSİ’ye 1 Temmuz 2004 tarihinde konuya ilişkin yazdığı yazıda, “Yapımı öngörülen bu sistem, işletilmesi son derece zor ve işletme maliyeti son derece yüksek bir sistemdir” denildi ve şu görüşlere yer verildi: “Teknik olarak yılda 230 milyon metreküp suyu 280 metre yüksekliğe terfi ettirip kullanmak kâğıt üzerinde mümkün olsa bile işletmede mümkün değildir. Zira bu sistemin yıllık işletme maliyeti 30 milyon doları bulmaktadır. Böyle bir bedel ödeyerek sistemi çalıştırmak mümkün değildir.” DSİ’nin uyarılarına karşın Gerede sisteminin çalıştırılmaması ve diğer gerekli önlemlerin alınmaması nedeniyle Ankara susuzlukla karşı karşıya kalınca Gökçek aniden Kızılırmak’tan başkente su getirme tasarımını başlattı. Uzmanların yaptıkları hesaplamalara göre, Kızılırmak projesi, Gök çek’in “pahalı” diyerek 3 yıl önce devreye sokmadığı Gerede sisteminin neredeyse üç katına mal olacak. Gökçek yönetiminin DSİ’ye gönderdiği 1 Temmuz 2004 tarihli yazıda “Japon firmasının pompa satmak amacıyla yapıp geliştirdiği proje” olarak tanımladığı Gerede sisteminde 2 pompa istasyonu ve 9 pompa kullanılması öngörülürken Kızılırmak projesi 5 pompa istasyonu ve 60 pompa ile tamamlanacak. Gerede sisteminin uzunluğu aşağı yukarı 25 kilometre iken Kızılırmak’ta toplam 386 kilometrelik boru kullanılacak. Gerede sistemi suyun yaklaşık 300 metre yüksekliğe aktarılmasını öngörürken Kızılırmak’ta bu yükseklik 670 metreyi bulacak. Bu ve buna benzer farklılıklar nedeniyle Gerede sistemi için öngörülen 238 milyon dolarlık maliyet, Gökçek’in Kızılırmak’tan su getirme kararı ile yaklaşık 700 milyon dolara ulaşacak. TOPBAŞ: 20 EKİM’DE TAMAM Melen için geri sayım İstanbul Haber Servisi İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Kadir Topbaş, İstanbul’un susuzluk sorununa yönelik en büyük projelerden Melen Projesi’nin birinci aşaması kapsamında “20 Ekim’de, saat 16.59’da Melen’den İstanbul’daki Ömerli Barajı’na su akmaya başlayacak” dedi. Topbaş, Sakarya’nın Kocaali ilçesine bağlı Ortaköy beldesinde Melen regülatörü ve terfi istasyonunu basın mensuplarına gezdirerek proje hakkında bilgi verdi. Melen Projesi’nin birinci aşamasının 20 Ekim’de tamamlanarak İstanbul Ömerli Barajı’na su aktaracağını belirten Topbaş, dört etaptan oluşan projenin tamamının ise 20092010 yılında biteceğini kaydetti. İlk etapta 105 kilometre boru hattı döşeyerek Ömerli Barajı’na su aktarılacağını belirten Topbaş, bu hattın 75 kilometresinin tamamlandığını, geriye 30 kilometrelik bir mesafenin kaldığını anlattı. Topbaş, “İkinci ve üçüncü aşamalar tamamlandığında da yılda 1 milyar 180 milyon metreküp su temin edilerek kentin 2040 yılına kadar olan su ihtiyacı karşılanmış olacak’’ diye konuştu. DSİ’NİN KİRLİLİK ARAŞTIRMASI ‘Ankaralı ağır metal içecek’ SELDA GÜNEYSU ANKARA Ankara Anakent Belediyesi’nin “Kızılırmak suyunda ağır metal yok” açıklamasını, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’nün (DSİ) 20032004 yıllarında yaptığı “Hirfanlı ve Kesikköprü Baraj Gölleri’ndeki Kirlilik Araştırması” yalanlıyor. Rapora göre, Kesikköprü Barajı’nın 1 No’lu istasyonuna ait parametrelerde, bir içme suyunda tavsiye edilen değerlerin çok üzerinde kurşun ve kadminyum bulunuyor. Raporda ayrıca Kesikköprü suyunun yüksek oranda sülfat içerdiğine de dikkat çekiliyor. Ankara Anakent Belediyesi’nin, kentte yaşanan susuzluk sorununa çözüm olacak savıyla Kızılırmak’tan getirmeyi planladığı su, içme suyu olarak kullanıma uygun görülmüyor. DSİ’nin raporuna göre, ağır metaller sınıfında bulunan ve Dünya Sağlık Örgütü’nce (WHO) bir içme suyunda tavsiye edilen en yüksek kurşun oranı 0.01; kadminyum oranı ise 0.003 miligramlitre. Kesikköprü Barajı’nın 1 No’lu istasyonuna ait parametrelerde bu oranlar sırasıyla 0.019 ve 0.006 miligramlitre olarak ölçülüyor. Raporda ayrıca bir içme suyundaki sülfat oranının en fazla 250 miligramlitre olması gerekirken Kesikköprü Baraj suyunda bu oranın 334.4 miligramlitre civarında olduğu belirtiliyor. Yine DSİ’nin 14 Şubat 2005 tarihli “Ağır Metal Analiz Deney Raporu”na göre Kesikköprü Barajı’nın çıkış yerinden alınan su örneklerinde, sudaki kurşun oranının 0.005, kadminyum oranının da 0.007 miligramlitre olduğuna dikkat çekiliyor. Yetkililer, suyun içerdiği ağır metallerin insan sağlığı açısından zararlı olduğu konusunda hemfikirken sudaki sülfat oranı fazlalığının da sertliği artırdığına işaret ediyor. Bununla birlikte yetkililer, Anakent Belediye Başkanı Melih Gökçek’in Kızılırmak suyunda bulunan sülfat değerlerinin Çamlıdere ve Kurtboğazı barajlarından gelecek suyla karıştırılmasıyla düşeceği ve şehir şebekesine suyun harmanlandıktan sonra verileceği yönündeki açıklamalarına karşılık, barajlarda su kalmadığı zaman belediyenin Kızılırmak suyunu hangi suyla harmanlayacağını da merak ettiklerini dile getiriyor. DSİ’nin “Ağır Metal Analiz Deney Raporu”na göre sudaki diğer ağır metallerin oranı ise şöyle: Çinko 0.019, krom 0.012, mangan 0.010, demir, 0.07 ve bakır 0.05 miligramlitre. Belediye ‘Ağır metal yok’ demişti Anakent Belediyesi tarafından 1117 Temmuz tarihleri arasında yayımlanan “Büyükşehir Ankara” bülteninde, Kızılırmak’tan getirilecek suyun ağır metal yönünden sakınca taşımadığı dile getirilmişti. Bültende Kızılırmak suyuyla ilgili şu açıklamalar yapılmıştı: “Kızılırmak suyunun birçok defalar, Ankara Kanalizasyon ve Sular İdaresi (ASKİ) Genel Müdürlüğü laboratuvarlarında kimyasal ve bakteriyolojik analizlerinin yapıldığını belirten yetkililer, Kızılırmak suyunun kurşun, arsenik, bakır gibi ağır metaller yönünden Sağlık Bakanlığı İnsani Tüketim Amaçlı Sular Yönetmelik değerlerinin çok altında olduğunu, Kızılırmak suyunun Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği Kıta İçi Su Kaynakları Sınıflandırması’na göre de birinci sınıf kalitede bulunduğunu, bu nedenle suyun ağır metaller yönünden hiçbir sakınca taşımadığını bildirdiler.” Ankara’da ana su hattı borusunun patlaması sonucu oluşan su baskınında çok sayıda ev ve işyeri ile araçlar zarar gördü. Bir altgeçit sularla doldu. (GÖKHAN ERKUŞ) Susuz başkentte ikinci su baskını ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Barajlardaki doluluk oranının yüzde 4’e indiği ve 48’er saat süren kesintilerin uygulandığı Ankara’da, İvedik’in ardından Demetevler’de de ana su hattı borusu patladı. Borunun patlamasıyla çok sayıda cadde su altında kalırken, birçok ev, işyeri ve araç da hasar gördü. Ankara’da, dün akşam saatlerinde Demetevler’deki ana su boru hattı patladı. Cemre Parkı’nın yanındaki boş arazinin altından geçen ve “2200’lük ana su hattı” olduğu belirtilen borunun patlamasıyla tonlarca içme suyu caddelere aktı. Borudan fışkıran suyun 10 metre yüksekliğe ulaştığı gözlendi. Patlamayla çok sayıda ev ve işyeri su altında kaldı. Özellikle zemin katlardaki konutlar tamamen kullanılamaz hale geldi. Borunun patlamasının ardından Demetevler’deki trafik felç oldu. Suyun basıncıyla park halindeki araçların birbirine çarptığı gözlendi. Yollar kullanılamaz hale gelirken, olay yerine ASKİ’den önce gazeteciler ulaştı. nı Melih Gökçek’e tepki göstererek “Gökçek istifa”, “Biz buradayız, Gökçek nerede?” diye slogan attılar. Patlama sonuçu evi zarar gören Özkan Pusa adlı yurttaş “Büyükşehir bu halde, Gökçek nerede? Sahtekârlıkla oylarımızı topladı. Seçimden sonra ne hale geldik. Suyu ranta dönüştürürlerse halk bu duruma düşer” diye konuştu. Baskından etkilenen yaşlı bir yurttaş ise “Yıllarca emek verip aldığımız eşyaların hepsi harap oldu. Zararımızı kim karşılayacak” dedi. Bu sırada olay yerine sevk edilen polislerle yurttaşlar arasında gerginlik yaşandı. Boğaz geçişi de eşzamanlı bitirilecek Proje kapsamında 2.5 metre çapında çelik boruların döşendiğini ve Avrupa yakasının su ihtiyacını karşılamak için Boğaz Geçişi Projesi’ni başlattıklarını belirten Topbaş, “Melen Çayı’ndan Ömerli Barajı’na gelecek su, buradan Boğaz geçişi ile Avrupa yakasına aktarılacak. Boğaz Geçişi Projesi, Melen’le eşzamanlı bitecek. Proje 32 milyon YTL’ye mal olacak’’ diye konuştu. Topbaş, DSİ’nin yürüttüğü Melen Projesi’ne kendilerinin 190 milyon YTL kaynak sağladığını kaydetti. Suya zam eylülde Topbaş, suya zam talebiyle ilgili sorular üzerine de alt gelir gruplarının kullandığı su miktarına yönelik bir zam düşünülmediğini, daha fazla su kullananların dikkatlerini çekme adına bir zam düşünüldüğünü, buna İBB Meclisi’nin eylül ayında karar vereceğini bildirdi. Yurttaşlardan Gökçek’e tepki Bölgedeki binlerce yurttaş ise elektriğin de kesilmesiyle sokağa döküldü. Yurttaşlar, Anakent Belediyesi Başka ABC, ‘Su Çerçeve Yasası’nın en geç 2007’nin sonunda yürürlüğe girmesini istedi SAĞLIK BAKANLIĞI Sivil toplumdan önlem paketi İstanbul Haber Servisi Türkiye’nin büyük bir bölümü susuzluktan kavrulurken, çevre örgütleri, başta hükümet olmak üzere yetkililerin atmasını bekledikleri ciddi adımlar bulunduğunu belirttiler. Bu adımların başında da su havzalarının entegre yönetiminin sağlanması ve “Su Çerçeve Yasası”nın hazırlanarak en geç 2007’nin sonunda yürürlüğe girmesi gerekiyor. TEMA, ÇEKÜL, Doğa Derneği ve Buğday Derneği’ndan oluşan Türkiye’nin çevre ve tarım ittifakı “ABC” tarafından hazırlanan su reçetesinde sıralanan önerilerden bazıları şöyle: “Su Çerçeve Yasası”nın, ilgili sivil toplum kuruluşları ve akademisyenlerin katılımı ile hazırlanması ve en geç 2007 sonuna kadar yürürlüğe girmesi sağlanmalıdır. Su rejimine müdahale içeren tüm projeler, resmi Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) sürecine tabi tutulmalıdır. Su kaynaklarının kullanımında havza bazında planlamaya geçilmeli ve bunun için gerekli kurumsal yapılanma başlatılmadır. Uluslararası sular konusu Onaylı içme suları belirlendi ANKARA (ANKA) Ankara’da su sıkıntısının yaşandığı bugünlerde, piyasadaki içme sularına koşan yurttaşlar için Sağlık Bakanlığı ruhsatlı suların listesini açıkladı. Bakanlık satılan suların, bakanlıktan ithal veya üretim izni almış olmasına dikkat edilmesi gerektiğini açıkladı. BAŞBAKANLIK’TAN DA SUSUZLUĞA KARŞI ÖNERİ VAR! FIRAT KOZOK rın Korunması Yönetmeliği’nin tüm hükümleri istisnasız uygulanmalıdır. ANKARA Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek, su tasarrufu için yurttaşlara akraba ziyaretine gitmeyi önerirken, zamanında önlem almayan Başbakanlık da günü kurtarmaya yönelik tavsiyelerle yurttaşları uyardı. Başbakanlık Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğü’nün aylık yayın organı “Türk Haber”de yayımlanan saptama ve önerilerden bazıları şunlar: ? Diş fırçalarken 15 litre su harcanıyor: Diş fırçalama, ortalama 3 dakika süre alır. Eğer musluk açık bırakılırsa her fırçalama esnasında ortalama 15 litre suyu ziyan etmiş olursunuz. ? Duş için 5 dakika: Duş nun, multidisipliner bir yöntemle hazırlanan bilimsel verilere dayanarak ilgili kamu kuruluşlarının ve ulusal sivil toplum kuruluşlarının katılımıyla tartışılması gerekmektedir. Sulama faaliyetlerinde yüzey sulama yöntemleri yerine basınçlı sulama yöntemleri des yapmak için 56 dakika yeterlidir. Böylece duş başına 55 litre su tasarruf edersiniz. ? Benzini akşamdan alın: Benzininizi akşamdan alın. Otomobilinizi 30 saniyeden fazla rölantide çalıştırmayın. ? Tepsi fırına tam otursun: Tepsi, fırına uysun. Yiyecekleri düz tabanlı tencerelerde ve tepsilerde pişirin. Fırının kapağını gereksiz yere açıp kapatmayın. ? Bulaşık makinesini dikkatli seçin: Bulaşık makinesi satın alırken verimli ömür maliyetini mutlaka hesaplayın. ? Buzdolabı 5 dereceye ayarlansın: Buzdolabının sıcaklığını +5 derecede, derin dondurucunun sıcaklığını ise 18 derecede tutun. ? Bulaşıkları çalkalamayın: Bulaşıkları makineye koymadan önce çalkalamaya gerek yoktur. yaklaşımı benimsenmelidir. DSİ’nin, çevresel etkisi olumsuz olduğu belgelenen tüm baraj projeleri gözden geçirilmeli ve gerekirse iptal edilmelidir. 2005 yılında yeniden düzenlenerek 25818 sayılı ve 17 Mayıs 2005 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Sulak Alanla Yeraltı sularına dikkat! Doğal Hayatı Koruma Vakfı’nın (WWF Türkiye) da önerilerinin başında “Entegre Havza Yönetimi” yaklaşımının benimsenmesi geliyor. Bu yaklaşım, toplumun temel ihtiyaç ve kullanımlarını göz önüne alarak, yüzey ve yeraltı sularının hidrolojik havza ölçeğinde miktar, kalite ve ekolojik anlamda farklı bakış açılarıyla değerlendirilmesine dayanıyor. Yeraltı su kaynakları, çevresel ve nükleer etkilerden en az kirlenen su kaynağı olması nedeniyle dikkatle kullanılması gereken kaynakların başında geliyor. Yalnızca Konya Kapalı Havzası’nda bulunan 50 binden fazla kuyunun en az yarısı kaçak. Yeraltı su rezervlerini korumak ve bu rezervlerin azalmasını önlemek için ulusal politika olması gerekiyor. Özellikle suyun yüzde 75’ini kullanan tarım sektöründe, su tasarrufunu sağlayacak yeni teknolojiler kullanılmasını öneren vakıf, salma sulamadan, damla ve yağmurlama sulamaya geçilmesini, aşırı su tüketen ürünlerin değiştirilmesini istiyor. Ruhsatlı sular: “Saka, Danone Hayat, Aquafina, Sersu, Kızılay, Tınaztepe, Üçpınar, Aqua Turka, Kızılcahamam Altın Su, Kavacık, Hayat Pınarı, Filiz, Sağlık, Javsu, Berrakyayla, Sarp, Billur Su, Beypazarı, Çamlık, İnci, Süral, Çağlar, Antalya Ceysu, Madran, Karlık, Topçam Madran, Şırlan, Zeybek, Pınar Madran, Billur Su Dallıca, Kızılcık, Nysa, Anfora, Kaltun, Pirsu, Ayvatlar, Şeker Su, Düdüklü, Kristal, Selen, Abant, Anatolya, Akmina, Anatolya, Sodabant, Safir, Şifa, Sultan, Damla Bursa, Gümüş, Erikli Oba, Elmas Su, Koru Su, Özkaynak, Kaynak, Nestle Pure Life, Baykal Su, Kirazlıyayla, Erikli Zirveden, Turkuaz Bursa, Çınar, Uludağ, Kınık, Freşa, Sırma, Aroma Ömer Duruk, Sodaş, Kızılcık, Kudret Su, Cansu Çoban, Sahra, Efe, Asya Su, Kabalak, Gap Pınarı, Paşapınarı, Desni Palandöken, Iğıl Palandöken, Gecek, Kalabak, Fatsu, Çaldağ, İnişdibi, Sarıçam, Geyikoğlu, Hasüneş, Çamlıbel Nural, Çatın, Aysu, Sam Ulusu, Pınar Denge, Kuvars, Hamidiye, Kestane, Taşdelen, Sırmakeş, Mercan, Kum, Akçapınar, Özpınar, Fındık Su, Kemersu, H.Burgaz, Güzelpınar, Çubuklu, Özkayışdağ, Altınpınar, Koçbey Aqua Beypınarı, Hisar, Kevser, Dağdelen, Şadırvan, Akasya, Kovanpınar, Kırkpınar, Öz Gümüşpınar, İpekpınar, Kervansaray, Akpınar, Beys Su, Özlempınar, Yalı Su, Saray, MisPak, Nisa, Emirdağ, Taşpınar, Aquanet, Minella, Zambak, Beyza, Taşdelen, Çamlıbel, Güvenpınar, Çobanpınar, İrem Su, Florist, Binbaşıpınar, İmren, Çamoluk, Öz Haznedar, Başpınar, Hay, Hamidiye İçme, Huzur Yamanlar, Kardan, Şaşal, Özsu, Güneşsu, Cansu Yamanlar, YKS Yamanlar, Bademli, Yamanlar, NilSu, Karbel, Pan, Yeşilkaya, Allıpınar, Yuvacık, Akar, Gürpınar, Ovacık, Çene Suyu, Serap, Polat Galle Karamürsel, Akçat, Bey Su, İvriz, Türkmen, Mayyi, Salihli, Sardes, Salihli, Kula, Sarıkız, Labranda, Polat Galle, Sandras, Gökova, Yaman Labranda, Tekir, Çataltepe, Başayran, Özayran Esensu, Bahçepınar, Bağcı, Bahçe Ayran Su, Ayder, Nestle Pure Life, Reşadiye, Damla, Şerefiye, Kristal, Kardelen, Oskar, Aytaç Akyudum, Danone Hayat Adana, Buzdağı, Canpınar, Sırmasu, Pınar Yaşam Pınarım, Lido, Revan, Efem Su, Kuzuluk, Akdağ, Karacapınar, Saneta, Istranca, Çardaklı Su, Turkaz Çorlu, Aquafina, Özgü, Niksar, Ayvaz, Belkaya, Ereksu, Esin Su, Karsu, Üççamlar, Genç, Harmankaya, Gülşen.” teklenmelidir. Enerji nakli sırasındaki kayıp ve kaçakların önlenmesi için gerekli yatırım ve planlamalar ivedilikle gerçekleştirilmelidir. Hidroelektrik enerji üretiminde barajlar yerine nehir santralları, merkezi enerji üretimi yerine ise yerel enerji üretimi CUMHURİYET 09 K