Katalog

84. YIL SAYI: 29903 / 75 YKr (KDV içinde) (KKTC’de: 1 YTL) KURUCUSU: YUNUS NADİ (19241945) BAŞYAZARI: NADİR NADİ (19451991) 21 AĞUSTOS 2007 SALI 53’üncü Yıl Başyazarımız Nadir Nadi’nin güncelliğini yitirmeyen 29 Ekim 1976 tarihli başyazısını tekrar yayımlıyoruz. Cumhuriyet, krallık veya padişahlığın karşıtıdır. Krallık ya da şahlık dendiğinde, bir aileden gelenlerin kalıtım yoluyla toplumun başına geçmesi anlaşılır. Cumhuriyetlerde ise halkın seçtiği kişilerin toplumun başına geçmesi kuraldır; halkın egemenliği söz konusudur; devletin başkanı seçimle saptanır. Ne var ki konuyu biraz eşelediğimizde, başka soru ve sorunlarla karşılaşırız. Cumhuriyet ve krallık kavramları temelde karşıt olsalar da, her ikisinin çağlar boyunca değişime uğradıkları izlenmektedir. Cumhuriyet sözü, demokrasiyle eşanlamlıdır. Cumhur, halk demektir; cumhuriyet, halk yönetimini vurgular. Buna karşın bazı cumhuriyetlerin diktatörlük rejimini içerdiklerini görüyoruz. Güney Amerika cumhuriyetlerinin çoğunluğu askeri diktatörlüklerden oluşur. Buna karşılık İngiltere, İsveç, Hollanda vb. gibi Avrupa ülkeleri, krallık görünümünde, insan haklarına saygılı Batı demokrasilerinin örneklerini verirler. İsveç Krallığı ile İran Şahlığı; Fransa Cumhuriyeti ile Dominik veya Arjantin cumhuriyetleri arasında nitelik ayrılıkları çarpıcıdır. Öyleyse soyut “cumhuriyet” sözüyle yetinmemek; devlet yaşamında hangi cumhuriyetin amaçlandığını kesinlikle saptamak gerekir... Bu saptama, kişisel savlarla yapılamaz. Bir ülkenin ne tür cumhuriyet olduğu, anayasasında yazılıdır. Türkiye Devleti’nin nasıl bir cumhuriyet olduğu, anayasamızın 2. maddesinde “Cumhuriyetin Nitelikleri” başlığı altında belirtilmiştir: “Türkiye Cumhuriyeti, insan haklarına ve Başlangıç’ta belirtilen temel ilkelere dayanan, milli, demokratik, layik ve sosyal bir hukuk devletidir.” Yasalar uygulanmak amacıyla düzenlenirler. Ne var ki bu amaçla düzenlenen çoğu yasa ve anayasaların kâğıt üzerinde kaldıkları da tarihte çok görülmüştür. Bunun içindir ki Cumhuriyetimizin her yıldönümünde kendimizi özeleştiri sınavından geçirip sormalıyız: Acaba Cumhuriyetimizde insan hakları geçerli mi? Gerçekten demokratik bir rejimde mi yaşıyoruz? Layiklik ilkesine ne denli bağlı kaldık? Sosyal adaleti toplumda gerçekleştirebildik mi? Ulusal bir ekonomik yapıya ulaşabildik mi? Cumhuriyetimizin 53. ? Arkası Sa. 8, Sü. 8’de Cumhurbaşkanlığı seçimi için ilk tur oylaması yapıldı. Gül, gerekli çoğunluğa ulaşamadı İlk turda seçilemedi CHP katılmadı AKP’nin adayı Gül, ilk turda seçilmek için gerekli 367 oya ulaşamadı. Gül 341 oyda kalırken diğer adaylar Çakmakoğlu 70, İçli ise 13 oy aldı. Oylamaya CHP dışında tüm partiler katıldı. Erdoğan ile Gül, sonucu “Hayırlı olsun” diye değerlendirdiler. Ahmet Türk’ün “Herkesi kucaklayan bir duruşu görürsek destekleyici tavır içinde olabiliriz” sözleri, ikinci turda DTP’nin Gül’e destek verebileceği yorumlarına yol açtı. ? 8. Sayfada ‘Sorumluluğu almayız’ CHP lideri Baykal, neden Meclis’e girmediklerinin altını çizerken “Laik Cumhuriyet tehlike altında. Bu sürecin sorumluluğunu alamayız” dedi. Uzlaşma arayacaklarını açıklayan Erdoğan’ın Gül’ün adaylığını engelleyemediğini belirten Baykal, “Demek ki bu süreç öyle bir işler ki yarın Gül’ü aşar. Laboratuvarda bir dev yaratıyoruz. Ilımlı İslam modeliyle ilgili süreç devam ediyor” dedi. TÜREY KÖSE’nin haberi ? 5. Sayfada Eski başbakandan ‘darbe olasılığı’konusunda ilginç açıklama geldi Yılmaz: Gül farkında ‘GÖREVDEN ALIN’ Halaçoğlu tepki çekti Türk Tarih Kurumu Başkanı Yusuf Halaçoğlu’nun “Kürtlerin Türkmen, Alevi Kürtlerin de Ermeni’’ olduğu yönündeki açıklamaları tepki çekti. SHP tarafından yapılan açıklamada, Anadolu’da binlerce yıldır halkların iç içe geçtiği belirtilerek “Halaçoğlu’nun bilimi, olsa olsa ellerinde pergeller, ölçecek kafatası arayan Nazi antropologların bilimi olabilir” denildi. Alevi örgütleri de Halaçoğlu’nun görevden alınmasını istedi. ? 5. Sayfada Bağımsız milletvekili Mesut Yılmaz, 1. tur oylaması öncesi kendisini ziyaret eden Gül’e bazı kaygılarını ilettiğini belirtti. Yılmaz, “Gül’e darbe uyarısı yapıp yapmadığının” sorulması üzerine ilginç değerlendirmede bulundu. Yılmaz, “Onu önümüzdeki dönem hep birlikte göreceğiz. Kendisi bunun farkında olduğunu söylüyor. Anayasadaki temel ilkelerle ters düşerek bunu yapması zaten mümkün değil. Yaparsa o zaman devlet sorunu haline gelir” dedi. Gül’ün ziyaret ettiği Türkiye Barolar Birliği Başkanı Özok da, AKP’nin erken seçimlere neden olan Cumhurbaşkanlığı krizinden hiçbir ders çıkarmadığının görüldüğünü söyledi. ? 4. Sayfada Yanaşırken koptu Başbakan Erdoğan UZMANLAR UYARDI: Su güvenlik sorunu Dünya Su Haftası’nda İsveç’te bir araya gelen yüzlerce bilim insanı su sorununun ciddiyetini “Su sorunu artık insani ve sağlık sorununun ötesinde bir güvenlik sorunu haline gelmiştir” sözleriyle ifade ediyor. Savaş bölgelerinin başında da 2050’de su kıtlığını en yoğun yaşayacak olan Ortadoğu geliyor. OSMAN İKİZ’in haberi ? 9. Sayfada ‘İstemeyen çekip gitsin’ Gemi halatı can aldı Bodrumİstanbul seferini yapan Deniz Cruise & Ferry Lines’a ait “Ankara’’isimli feribotun yanaştıktan sonra yeniden hareket etmesi nedeniyle halatlarından biri koptu. Kopan halatın başına çarpması sonucu özel güvenlik görevlisi Zekeriya Timur yaşamını yitirdi, 3 yolcu da yaralandı. Ayağı kopan bir yaralının durumu ağır. SİBEL BAHÇETEPE’nin haberi ? 6. Sayfada Göztepe’yi Altınbaş aldı TMSF’nin borçlarından dolayı Bilgin grubundan aldığı Göztepespor dün 100 bin YTL muhammen bedelle satışa çıkarıldı. Assos Perakende Mağazacılık ve Sportif Hizmetleri AŞ, 1 milyon 305 bin YTL ile ihalede en yüksek teklifi vererek Göztepe’yi aldı. İhale öncesinde TMSF’nin bulunduğu caddenin her iki tarafında toplanan ve üzerlerinde “Göztepe bizimdir’’yazılı tişörtler bulunan yaklaşık 250 Göztepespor taraftarı, “Et tırnaktan ayrılmaz’’, “İzmir Göztepe’dir’’ve “Bizim olanı almaya geldik’’pankartları taşıdı. Taraftarlar “Göztepe bizimdir bizim kalacak’’ diye slogan attı. ? 3. Sayfada Erdoğan, bazılarının “Gül benim cumhurbaşkanım olamaz” dediğini belirterek “Onu diyebilen insanın önce Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından çıkması lazım. Bu ülkede cumhurbaşkanı kim olursa olsun hepimizin cumhurbaşkanıdır. Senin değilse o zaman çık bu ülkenin vatandaşlığından, kimi seçiyorsan oraya git. Ordaki senin cumhurbaşkanın olsun” dedi. ? 8. Sayfada PKK’ye öfke C GÜNCEL CÜNEYT ARCAYÜREK Karma Sergi Doğalgaz anlaşması Plan Tıkır Tıkır İşliyor Toplumsal heyecanı kışkırtacak nitelikteki “115 gün sonra Köşk için aynı heyecan” başlıklı habere gazetecilik çabası deyip geçebilir insan. Ama Meclis’te cumhurbaşkanı seçtiremediği için “derhal seçime” giden RTE’nin inadı yüzünden uzlaşma yoluyla kolaylıkla atlatılabilecek bir olayı soruna dönüştüren bir ülkede; 115 gün sonra aynı tas aynı hamam, hatta tellakların bile değişmediği bir or Warhol ve Dali İstanbul’da Teşvikiye Sanat Galerisi, Salvador Dali ve Andy Warhol’un yanısıra 20. ve 21. yüzyıl Batı sanatının önemli isimlerini bir karma sergide buluşturdu. Yağlıboya ve serigrafiden oluşan sergi, İstanbul Bienali’nden bir gün önce 5 Eylül’de başlayacak. ? 14. Sayfada Türkiye yine aktarıcı olacak İran ile imzalanacak anlaşmada, alınacak doğalgazın 3. ülkelere satılamayacağı hükmü yer alıyor. 6 milyar m3 Türkmen gazının Avrupa’ya geçişi sırasında da Türkiye para kazanmayacak. Yani Ankara, Tahran ile adeta ikinci bir Mavi Akım anlaşması imzalamış olacak. Türkiye, Mavi Akım Anlaşması gereği, Moskova’dan aldığı gazı da satamıyor. MAHMUT GÜRER’in haberi ? 12. Sayfada Şehitler uğurlandı Hakkâri’de şehit olan Uzman Çavuş İzzet Emir, Giresun’un Çanakçı ilçesinde gözyaşları içinde toprağa verilirken Osmaniye’nin Zorkun Yaylası’nda şehit düşen Jandarma Komando Onbaşı Mustafa Baltacı da Osmaniye’deki törenden sonra gönderildiği Malatya’da son yolculuğuna uğrlandı. ? 8. Sayfada ? Arkası Sa. 8, Sü. 1’de CUMHURİYET 01 CMYK