Katalog

SAYFA CUMHURİYET 29 MART 2007 PERŞEMBE 10 DIŞ HABERLER dishab?cumhuriyet.com.tr Başbakan, Cumhurbaşkanlığı ve Genelkurmay’ın görüşleri aksine Riyad’da ikili temasta bulundu Erdoğan, Talabani’yle görüştü ARAP BİRLİĞİ Riyad’da gergin doruk Dış Haberler Zirvesi Neredeyse tüm Arap ülkelerinin liderlerini bir araya getiren 19. Arap Birliği doruğu, Lübnan, Filistin ve İran gibi konularda gerginliklerle başladı. Suudi Arabistan’ın Başkenti Riyad’da dün başlayan ve bugün sona erecek olan Arap Birliği doruğunun açılış konuşmasını yapan Suudi Arabistan Kralı Abdullah, Arapların birleşmesi durumunda bölge üzerinde hiçbir yabancı gücün söz sahibi olamayacağını belirtti. Abdullah, Irak’taki işgali “yasadışı’’ olarak nitelendirdi. Lübnan’ı zirvede temsil etme hakkına sahip olan bağımsızlıkçı Cumhurbaşkanı Emil Lahud başkanlığındaki heyetin yanı sıra, ABD yanlısı Başbakan Fuad Sinyora başkanlığında bir heyetin Suudi Arabistan ve Mısır’ın onayıyla zirveye katılması gerginlik yarattı. Lahud, Sinyora’nın Lübnan adına sunduğu ve hükümetini meşrulaştırmaya çalışan bildirgenin kendisine gösterilmediğini, farklı mezheplerin temsili hakkındaki anayasal hükümleri yerine getirmeyen hükümetin gayrımeşru olduğunu ifade etti. Dış Haberler Servisi Arap Birliği zirvesi için Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da bulunan Başbakan Tayyip Erdoğan, Irak Devlet Başkanı Celal Talabani ile bir araya geldi. Talabani, Erdoğan ile “her türlü konuyu görüştüklerini’’ açıkladı. Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt, ABD ziyareti sırasında Kuzey Irak’taki Kürt liderlerin terör örgütüne destek verdiklerini belirterek “görüşmeden yana olmadıklarını’’ açıklamıştı. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer de görüşme istemine karşın Talabani’yle görüşmeyi reddetmişti. Arap Birliği zirvesi için Riyad’da çeşitli temaslarda bulunan Başbakan Erdoğan, Kürdistan Yurtseverler Birliği ve Irak Devlet Başkanı Celal Talaba ? Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ve Genelkurmay Başkanı Yaşar Büyükanıt’ın ısrarla görüşmeyi reddettikleri Irak Devlet Başkanı Celal Talabani ile görüştü.Talabani görüşmeyi olumlu olarak nitelerken, Erdoğan ‘malum kritik konular’a değindi. ni ile yaklaşık 40 dakika süren bir görüşme yaptı. Görüşmeye Irak Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari ile birlikte giren Talabani, Başbakan Erdoğan ile Kerkük ve terorizm başta olmak üzere her türlü konuyu görüştüklerini söyledi. Görüşmenin ardından açıklama yapan Talabani, “Çok olumlu ve yapıcı bir görüşme oldu. Sorunları diyalogla çözme konusunda anlaştık” dedi. Talabani, “Yeni bir diyalog mu başlıyor” sorusuna da “Erdoğan ile her türlü sorunu konuşarak çözebiliriz” yanıtını verdi. Talabani’nin Erdoğan’a, “Size karşı olan bize de karşıdır’’ dediği ileri sürülürken, terör örgütü PKK ile mücadele konusunda gerekli olanları yapmaya çalışacağını da söylediği belirtildi. Erdoğan ise Türkiye ile Irak arasında “malum kritik, sıkıntılı bazı konular’’ olduğunu ifade ederek, “Bunları direkt diyalogla çözeceğiz’’ dedi. Genelkurmay Başkanı Orgeneral Büyükanıt, 16 Şubat’ta Washington’da yaptığı açıklamada, Kuzey Irak’taki Kürt liderlerin terör örgütüne destek verdiğini belirterek “Bu haliyle görüşmek mümkün mü?” açıklamasında bulunmuştu. Orgeneral Büyükanıt’ın görüşmeye sıcak bakmayacakları yönündeki mesajı üzerine Başbakan Erdoğan, Orgeneral Büyükanıt’ın görüşlerinin kişisel olduğunu ileri sürmüş, Genelkurmay’dan yapılan açıklamada ise görüşlerin kişisel değil ‘’TSK’nin görüşü olduğu’’ vurgulanmıştı. 23 Şubat’ta yapılan MGK toplantısının ardından yapılan açıklamada, Irak ile “diplomatik görüşmelerin yoğunlaştırılmasının Türkiye’nin yararına olacağı’’ belirtilmişti. İran televizyonu ‘sınırı ihlal ettikleri’ gerekçesiyle tutukladığı 15 İngiliz askerinin görüntülerini yayımladı. Görüntülerde, İngilizlerin sağlık durumlarının iyi olduğu gözlemlendi. (AP) İran’la ‘asker’ krizi TELAFER SALDIRISI Katliamda peşmerge parmağı BAHADIR SELİM DİLEK İngiltere ilişkileri dondurdu Dış Haberler Servisi İngiltere, İran’ın elinde bulunan 15 asker serbest bırakılıncaya kadar İran’la ilişkileri durduracağını ve İranlı yetkililere vize vermeyeceğini açıkladı. Başbakan Tony Blair’in “İran’a diplomatik ve uluslararası baskı uygulama’’ çağrısının ardından açıklama yapan Dışişleri Bakanı Margaret Beckett, İran’la siyasi ve ticari her türlü resmi ilişkiyi dondurduklarını kaydetti. Dışişleri Bakanlığı’ndan bir yetkili, sorun çözülünceye kadar, bu konu dışında “hükümetten hükümete hiçbir ilişki olmayacağını” söyledi. Yetkili, İngiliz hükümetinin İran’a gidecek ticari heyetlere verdiği destek benzeri diğer ikili ilişkilere verdiği desteğin de askıya alınacağını belirtti. Savunma Bakanlığı da denizcilerin Irak karasularının 1.7 deniz mili içinde tutuklandığını belirterek Küresel Yer Belirleme Sistemi verilerinin gösterdiği koordinatların bunun kanıtı olduğunu bildirdi. İngiltere’deki Tahran Büyükelçiliği ise denizcilerin İran karasularının yarım kilometre içinde tutuklandıklarını savundu. Kerkük uyarısı Doruğu boykot eden Libya Cumhurbaşkanı Muammer Kaddafi, toplantının Müslümanları Şii ve Sünniler olarak ikiye böldüğünü belirtti. “Arapları Farslara karşı kışkırtan’’ zirvenin ancak “sömürgeci güçlere’’ yarayacağını belirten Kaddafi, Filistinlilerin zirvede “haraç mezat satılacağını’’ belirtti. Başbakan Tayyip Erdoğan ise Irak’ın “birliğinin ve toprak bütünlüğünün’’ korunması gerektiğini belirtti. Erdoğan, Kerkük’te yaşanacak olumsuz gelişmelerin, Irak ve ötesinde sarsıcı etkilerde bulunacağını kaydetti. ANKARA Irak’ın kuzeyindeki Türkmen kenti Telafer’de önceki gün meydana gelen patlamalar, “Kürtlerin Türkmenlere yönelik yıldırma operasyonu” kuşkusunu da beraberinde getirdi. Cumhuriyet’in Telafer’li kaynaklardan aldığı bilgilere göre önceki gün,Telafer’de yaşayan Türkmenlere, “bir yardım TIR’ının kente geleceği, gıda ve ihtiyaç maddesi dağıtacağı” duyurusu yapıldı. Bunun üzerine çoğunluğunu kadın ve çocukların oluşturduğu çok sayıda Telafer’li, ellerinde gıda karneleri ile birlikte yardım TIR’ını beklemek için, aracın geleceğinin söylendiği meydanda toplanmaya başlandı. Saat 16.00 sularında, Musul’dan yola çıkan ve Telafer’e kadar yaklaşık 20 kontrol noktasından geçmiş olan TIR, meydana geldi ve uzaktan kumandalı bir bombayla patlatıldı. Meydanda patlama nedeniyle büyük bir çukur açılırken, çoğunluğu kadın ve çocuk olmak üzere 63 kişi yaşamını yitirdi, yaklaşık 150 kişi de yaralandı. Saldırı, bununla sınırlı kalmadı. Telafer’in pazaryerlerinden birinde de yine Musul’dan gelmiş olan sebze yüklü bir kamyon patlatıldı. Bu saldırıda da 4 kişi yaşamını yitirdi. Erdoğan’ın kadın asker ricası Riyad’da sabah kahavaltısında İran Dışişleri Bakanı Manuçehr Muttaki ile bir araya gelen Başbakan Erdoğan, İran’ın elindeki 15 İngiliz askeri arasında bulunan kadın askerin serbest bırakılması ricasında bulunduğunu, buna olumlu yanıt aldığını açıkladı. Muttaki ile görüşmesine ilişkin İngiltere Başbakanı Tony Blair’e de bilgi verdiğini anlatan Erdoğan, Muttaki’ye, İngiltere Dışişleri Bakanı Margaret Beckett’ın İran’ın elinde bulunan İngiliz askerleri hakkındaki ricasını ilettiğini belirterek “Kendilerinden bu 15 asker içinde bulunan bayan askerin bırakılması ricasında bulunduk. Buna yönelik olarak da bize olumlu cevap verdiler’’ dedi. Erdoğan, Tahran’daki Türk büyükelçisinin de esirleri yerinde görmesini istediklerini belirterek, “İngiltere için bu rahatlatıcı olur dedik’’ diye konuştu. Erdoğan, Muttaki’nin Tahran ile görüştükten sonra, bu önerisine yanıt getireceğini söylediğini kaydetti. Erdoğan, kadın askerin serbest bırakılmasına ilişkin süreci takip edeceğini belirterek askerin bugün serbest bırakılabileceği bilgisini verdi. Erdoğan, İngiltere ile İran arasında ilişkilerin bu görüşme sırasında askıya alınmasını aceleci bulduklarını söyledi. Türkmen kenti Telafer’de önceki gün ‘yardım dağıtılacak’ anonsuyla toplanan halkın ortasında patlatılan kamyon toplanan insanları parçalarken civardakı binaları da yıktı. Enkaz atından onlarca ceset çıkarıldı. Kuşkular arttı... İki aydan bu yana aşiretler arasında herhangi bir sorunun yaşanmadığı Telafer’e yönelik bu saldırı, çeşitli kuşkuları da beraberinde getirdi. Konuyla ilgili olarak bilgi veren Telafer’li kaynaklar, Musul’dan Telafer’e kadar Kürt milislerin görev yaptığı çok sayıda kontrol noktası bulunduğuna vurgu yaptıktan sonra da kent içinde hemen her cadde başında Kürt askerlerden oluşan bir devriyenin olduğunu belirttiler. Normal bir günde, Musul’dan Telafer’e gelen bir aracın bütün kontrol noktalarında arandığına işaret eden aynı kaynaklar, bomba yüklü bir TIR’ın kontrol noktasındaki görevlilerin gözünden kaçmasının olası olmadığını dile getirdiler. Kentin güvenliğinden sorumlu kişinin de Kürt olduğunu belirten aynı kaynaklar, patlatılan yardım TIR’ının bu kadar kontrol noktasından kolayca geçmesinin, Türkmenlere yönelik saldırı olasılığını güçlendirdiğini dile getirdiler. Şii polislerden Sünni kıyımı Dış Haberler Servisi Irak’ın Telafer kentinde önceki gün düzenlenen çifte saldırıda ölenlerin sayısı 75’e yükselirken saldırılara misilleme olarak Sünni mahallelerinde yaşayan onlarca kişi, Şii polisler ve milisler tarafından katledildi. Telafer Hastanesi’nden bir doktor, gece elleri kelepçeli ve gözleri bağlı 45 kişinin cesedinin getirildiğini, bu kişilerin önceki gün yaşanan bombardımanın ardından öldürüldüğünü söyledi. Hastanede yer olmadığını, cesetlerin bir bölümünün vuruldukları noktada kaldığını da belirten doktor, kurbanların tümünün başlarından vurulduğunu anlattı. Ağırlıklı olarak Şiilerin hedef olduğu bu eylemlerin ardından Sünni mahallelerinden El Vahde’de yaşanan kıyımın sonucundaysa 50 kadar kişi katledildi. Bu katliamı Şii polislerin yaptığı anlaşıldı. Kimi kaynaklar, Şii milislerin de polislere eşlik ettiğini öne sürdü. Güvenlik yetkilileri, bu saldırıların daha önce düzenlenen iki saldırının öcünü almak için yapıldığını bildirdi. Telafer Belediye Başkanı Necim el Cuburi, silahlı Şiilerin evlerinde oturan Sünnilere ateş açtığını ve en az 50 kişinin öldürüldüğünü söledi. Ateşin 2 saat sürdüğü belirtildi. Saldırılar ancak sabaha karşı, Irak ve ABD askerlerinin müdahalesiyle son buldu. Felluce’deki bir arama noktasında düzenlenen saldırıda 8 asker öldü. İki ayrı saldırıda 2 ABD askeri ve 1 ABD’li müteahhit yaşamını yitirdi. Kürsüde ilk kadın Öte yandan, dorukta kürsüye ilk kez bir kadın hatip çıktı. BM Genel Kurulu Başkanı Bahreynli Hayat Raşit Halife, zirvenin açılışında konuşma yaptı. Halife, BM Genel Kurulu’na başkanlık eden üçüncü kadın oluyor. usya’da yapılan bir anket, Rusların sosyalizme sempati duyduğunu, ancak ona inanmadığını ortaya çıkardı. Ankete göre, Rusların yüzde 46’sı Rusya’nın yeniden sosyalizme dönmesi fikrine olumlu yaklaştığını, yüzde 37’lik bir kesim ise bu fikri desteklemediğini ifade ediyor. Ancak sosyalizme olumlu yaklaşanların yüzde 36’sı da böyle bir şeyin imkânsız olduğunu düşünüyor. Sosyalizme dönmek isteyenlerin sadece yüzde 10’u, bunun gerçekleşebileceğine inanıyor. Ankete katılanların yüzde 20’si çağdaş Rusya’da sosyalist bir yönetim anlayışının ülkeye “yakışmayacağı” kanısında. Rusların yüzde 56’sı, bugünkü Rusya’da bir devrim yapılmadan sosyalizme geçilemeyeceğini belirtiyor. Yaşlıların yüzde 58’i, gençlerin ise yüzde 32’si sosyalizme sıcak bakıyor. Genel olarak Ruslar, sosyalist düzenin, pek çok alanda kapitalist düzenden daha olumlu sonuçlar vereceğine inanıyor. Rusların yüzde 71’i sosyal alanlarda, yüzde 63’ü eğitimde, yüzde 62’si uluslararası ilişkilerde, yüzde 60’ı sağlık sektöründe ve yüzde 54’ü de kişisel güvenlik konusunda sosyalizmin kapitalizmden daha başarılı sonuçlar vereceği düşüncesinde. Kapitalist yönetimin ise temel gıda ürünlerinin temin edilmesi, işçi haklarının savunulması, insan haklarının korunması ve siyasi özgürlüklerin genişletilmesi gibi alanlarda sosyalizmden daha başarılı olacağı düşünülüyor. Ankete göre, Rusların çoğu, “ekonominin kapitalist temeller, sosyal alanın ise sosyalist temeller üzerine kurulduğu” İsveç’te uygulanan sosyalist düzenin Rusya’ya daha uygun olduğunu düşünüyor. Sosyalizm İyi de, İmkânsız... R PERŞEMBENİN GELİŞİ HAKAN AKSAY in Devlet Başkanı Hu Jintao, üç Ç günlük Rusya ziyareti ve Moskova’da benzeri görülmemiş bir görkemli hava içinde başlatılan Çin Yılı etkinlikleri hakkında yaptığı bir konuşmada, “İki ülke hiçbir zaman bu kadar yakın olmadı” dedi. Gerçekten de iki dev ülke son 10 yılda ilişkilerini hızla geliştirdiler. İkili ticaret hacmi yılda 30 milyar dolar civarında. (Yalnızca son günlerde yapılan 21 ticari anlaşmanın bedeli 4.3 milyar doaksay@rusya.ru Rusya Çin İttifakı Güçleniyor rak Fırsatlar, hazırlıksız ola n ma za ile arı yakaladıkl irli kib r da ka ek ec ey kaybetm krallardır. on George Samuel Clas Müşteri Türk, Haber Alaturka usya’da uçak düştü. Türk R gazeteci sordu: “Uçakta Türk var mıymış?” Rusya’da yangın çıktı. Türk gazeteci sordu: “Yananlar arasında Türk var mıymış?” Rusya’da ırkçılar yabancıları dövdü. Türk gazeteci sordu: “Dayak yiyenler arasında Türk var mıymış?” Rusya’da deprem olsa, çığ düşse, sel baskını olsa, devrim çıksa, kıyamet kopsa Türk gazeteci yine aynı soruyu soracak: “Aralarında Türk var mıymış acabaaa?” Ee, oyunun kuralı bu! Binlerce Rus öldü desen “satmıyor”; ama “bir Türk’ün dişi kırıldı” desen “yok satıyor”! Bu kadar dışa kapalı bir toplum yaratıyoruz işte! Her yerde sadece “hemşeri var mı” muhabbeti... “Hemşeri haberi” ile satış yapma cambazlığı... Bu cambazların ortalama müşterisi, Rusya’dan kaç kişiyi bilir? Mesela, Gorbaçov’u bilir. Yeltsin’i bilir. Putin’i bilir. Başka?.. Futbol sayesinde Abramoviç’i bilenler vardır (“Chelsea’nin sahibi” olarak)... Tenis sayesinde Şarapova’yı hatırlayanlar çıkar (aslında Mariya’nın forhand backhand vuruşlarından çok, adaplı deyişiyle “estetiğiyle” ilgilenirler ya, haydi neyse!)... Jirinovski’yi, Kasparov’u ve Hodorkovski’yi duyanlar da olmuştur. Ama Baskov’u, Plisetskaya’yı ve Fradkov’u bilenler çok azdır (bu sonuncusu Rusya’nın başbakanı olur!)... Onun için “Mironov Türkiye’de” haberinde, adamın “Rusya devletinin üç numaralı ismi” olduğunu falan bir yerlere yazmak ihtiyacı çıkar. Hani öyle önemsiz adamı haber yaptığımız sanılmasın diye... Birçok kez masum bir ifadeyle “ünlü” kelimesini kullanırken “Bak ey okur, sen belki bilmezsin, ama bu kişi gerçekten büyük adamdır” demeye çalışırız ya!.. “Dünyaca ünlü çello üstadı ve orkestra şefi Rostropoviç 80 yaşına bastı” derken mesela... Çello kim, viyolonsel ne, nerenin şefi?.. Satar mı bu haber? Satmaz tabii! Onun için hemen “biz bize haber” formatına geçelim: “80 yaşına basan Rostropoviç’in konserinde bir Türk vardı!” Deme yahu! Kimmiş o? Niye ordaymış? Aklından zoru mu varmış?.. Kibar Küfürler Sık sık kavgalara sahne olan Rusya Duması’nda küfür kelimelerinin yasaklanması üzerine, milletvekilleri “birbirlerine karşı duygularını” başka şekilde dile getirmeye başladı: Kafamı kızdırmaya devam ederseniz sizi bir lokmada yutarım! O takdirde midenizde, kafanızdan daha fazla beyin bulunacaktır! lar.) Uzay faaliyetlerinden askeriteknik işbirliğine kadar bir dizi alanda iki devlet işbirliği halinde. Çin’in ithal ettiği petrolün yüzde 11’i Rusya’dan geliyor ve son bir yılda Rusya’dan Çin’e ihraç edilen petrol yüzde 25 arttı. Çin’in devasa hızla gelişen enerji ihtiyacı, Rusya’nın iştahını kabartıyor. Moskova, Pekin’e mevcut petrol satışlarını artırmayı, doğalgazda da Çin hattıyla dünyada yeni bir atak yapmayı planlıyor. Bu arada Rusya silah sanayiinin en iyi ABD’ye karşı verilen “çok kutuplu dünya” müşterilerinden biri Çin. Ekonomik ilişkiler bir yana, mücadelesinin en güçlü aktörlerinden iki devlet son dönemde Rusya ile Çin arasındaki işbirliği ABD’nin tek kutuplu dünya güçleniyor. (Fotoğraf: AP) politikasına karşı sık sık birlikte açıklamalar yapıyor. Hızla gelişen va’dan çok Washington’la ilişki içinde Şanghay Örgütü, en başta bu iki devolduğundan (ÇinABD ticaret hacmi letin gücüne dayanıyor. 260 milyar doları geçiyor), bazen kritik Elbette iki komşu ülke arasında ankonularda temkinli davranmayı tercih laşmazlıklar da var. Örneğin 143 milyon ediyor. nüfuslu Rusya’nın Urallar’ın doğusunAncak Moskova’daki temasların da da kalan uçsuz bucaksız bölümünde ortaya koyduğu gibi, Rusya ile Çin arayalnızca 20 milyon civarında insan yasında ortak noktalar ayrılıklardan daha şıyor ve Çin’in bu bölgeyi adım adım fazla. Ve bu stratejik ittifakın güçlendiele geçireceği kuşkusu yayılıyor. rilmesi yolunda atılan adımlar, en başAyrıca Pekin, dış ticarette Moskota ABD’de kaygıyla izleniyor. CUMHURİYET 10 K