Katalog

SAYFA CUMHURİYET 21 EKİM 2007 PAZAR 12 PAZAR KONUĞU leyla.tavsanoglu?cumhuriyet.com.tr CHP’nin parti içi muhaliflerinden Genel Başkan Deniz Baykal yönetimine ağır eleştiriler: Koç: Sol seçeneği Bilgehan: Partide ortaya koyamadık güven eksikliği var SÖYLEŞİ LEYLA TAVŞANOĞLU Sizde bıçak kemiğe ne zaman dayandı da CHP genel başkanlığına aday olma kararını aldınız? HALUK KOÇ Bıçak kemiğe 2004 yerel seçimlerinden sonra dayandı. Bazı gelişmeler CHP üst yönetimi tarafından tam doğru biçimde siyasi açıdan analiz edilmedi. Ondan sonraki dönemde bazı milletvekili arkadaşlarımızın başını çektiği bir parti içi muhalefet gelişmesi yaşandı. Ama hiçbir şey olmamış gibi o zaman da yolumuza devam ettik. Hiçbir özeleştiri yapmadık. Yerel seçimler öncesindeki olağan kurultayda yapılan tüzük değişikliğinin yansımaları, antidemokratik uygulamalar parti içinde daha da derinleşmeye başladı. Ben de bu konuda meşru zeminde konuşma hakkımı PM’de kullandım. Tüm gelişmelerin analizini kendi cephemden yapmaya çalıştım. Güneydoğu’da yaşayan Kürt vatandaşlarımızın yeniden kucaklanması için bir formül bulunması, ortak akıl içinde politikalarımızı üretmemiz, örgütlenme şemamızın mutlaka yeniden ele alınması gerektiğini ifade ettim. Pek de hoş karşılandığımı sanmıyorum. Genel Başkan tarafından mı? ‘Görev parti Bana karşı genel başkan ve yönetiminde’ yakın çevresinin bazı tepkili davranışları oldu. Daha sonraki Kimi ilçe ve il örgütlerinin kurultayda ben açık imzayla görevden alınması kararına niyet beyan etme sürecine de karşı yargıdan bozma kararları katılmadım. Son seçimlere çıkmadı mı? giderken belirli çevrelerin söz Çıktı. Mahkemeler bu birliği etmişçesine AKP’yi kararlara hukuksuz diyor. alternatifsiz ilan ettiklerine tanık Sürekli bu tür davranışlarla olduk. Bu çevreler belirli yargıyla karşı karşıya geliyoruz. çıkarları nedeniyle bu söylemleri Önümüzdeki olağan kurultayın dile getiriyorlardı. Ama CHP gerçekten hukuk, hak olarak da bu oyunu bozacak çerçevesinde oluşmasını hiçbir siyasi söylem, politika istiyorsak parti üst yönetiminin geliştiremedik. Ya da mevcut mutlaka demokratik bir biçimde söylemlerimizi de halkla, bu süreci hazırlama görevini toplumla buluşturamadık; yerine getirmelidir. Bunu P O R T R E anlatamadık. bekliyorum. CHP ancak bu DSP lideri Sezer’in şekilde inandırıcı olabilir. Aksi HALUK KOÇ seçimlerden hemen sonra “Aç halde üst yönetimin, AKP’nin adama laiklik üzerinden siyaset siyasetlerini hukuksuz, Çanakkale, yapılmaz” sözlerini nasıl antidemokratik diye eleştirme değerlendiriyorsunuz? hakkı olmaz. Bundan sonra 1954 doğumlu. Buna ben ek bir katkı ya da oluşturulacak gerçek sol bir Yükseköğrenimini İÜ Tıp yorum getirmek istemiyorum. program, halkla buluşturulmalı. Fakültesi’nde, uzmanlığını Ama ülkenin hem içinde Artık parti genel merkez aynı fakültede iç hastalıkları bulunduğu coğrafyadan binasından çıkmaları, halkın kaynaklanan hem 2001 sonrası içinde olmaları lazım. uzmanı olarak yaptı. AÜ Tıp küreselleşmenin yeni Bir zamanlar İstanbul’un, Fakültesi İbni Sina Hastanesi’nde boyutlarıyla bu coğrafyayı hedef Ankara’nın varoşlarına hâkim hematoloji bilim dalı öğretim alan bölgesel, stratejik planları olan CHP’nin oralarda adı bile söz konusu. Bu 72 milyonluk anılmıyor… üyeliği ve başkanlığı görevlerini Türkiye’de korkunç bir gelir 1980 sonrası ortaya çıkan yürüttü. 2002 ve 2007 dağılımı farklılığı yaşanıyor. toplum yapısını da çok iyi genel seçimlerinde Artık sosyal devlet tanımı dışına irdelemek gerekiyor. Dolayısıyla çıkmış, bir zekâ, iane devleti CHP’nin yapması gerekenin CHP’den Samsun mantığıyla yardımla yaşayan ve boyutları var. İdeoloji, politika, milletvekili seçildi. o yardımı yapanın çok iyi olarak bunların halkla buluşturulması, tanındığı bir süreç yaşanıyor örgütlenme aşaması ve yönetim, ülkemizde. Yoksulluk, liderlik anlayışı. Bunların yeni listelere giriyorlar. Dolayısıyla o kararı baştan ele alınması gerekiyor. üretimsizlik, yolsuzluk üzerinde siyasi veren kişileri ürkütmemek, o karar ilişkilerle bu süreç devam ediyor. Bugünkü varoşlar 1980 öncesinin sürecinde olanları rahatsız etmemek Böyle bir toplum yapısında biz bunları varoşlarından pek de farklı değil. herkesin temel kaygısı olmaya başlıyor. Sosyal düzey, eğitim düzeyi aynı. O kırabilecek söylemleri ve politikaları Daha önce ön seçimle, yani üyelerin üretemedik. Yani sol olamadık. Bu sıralarda bu insanlar CHP’ye silme oy tercihiyle liste sıralaması yapılırken, yapılanların alternatifi soldur. Solu veriyorlardı da şimdi neden milletvekilinde sorumluluk üyelere ortaya koyamadık. Sol seçeneği vermiyorlar? karşı duyulduğundan milletvekili çok toplumsallaştıramadık. 22 Temmuz ‘Soysal demokrasi daha fazla olumsuzlukları dile seçimleri ortaya çıkınca parti içinde seçenek olmaktan çıktı’ getirebilecek özgürlükleri yetkili kurullarda bunların analizi kullanabiliyordu. Ama bugün korkuyu yapıldı. Bizler dışarıdaydık ve basın Sosyal demokrasi oralarda neden sistem doğurup büyütüyor. Bu şekilde mensuplarıyla birlikte böyle bir seçenek olmaktan çıktı? 12 Eylül 1980 de cesareti kırılmış bir siyasal yapı raporun hazırlandığını öğrendik. sonrası sol kimliksizleşti, etkisizleşti. ortaya çıkıyor. CHP’nin aldığı yüzde 21’lik oy Ondan sonra yapılanan sol 1990’lı başarı olarak değerlendirildi. Daha yıllarda oraları tamamen kaybetti. ‘İstanbul’da 15 dakikada doğrusu başarısızlık olarak Küreselleşmenin de burada çok büyük 5 bin 500 kişi üye’ yapıldı değerlendirilmedi. Bunun üzerine de katkısı var. Şimdi yeniden tarihin kendi içimize dönük hiçbir özeleştiride Bir de delegelerin çoğunun parti kavşak noktalarından birisindeyiz. bulunmadık. En temel yanlışlardan liderliğine yakın olması ve yapılan bir Bunu 2001 yılından emperyalizmin birisi bu. O zaman tabandan CHP’nin tüzük değişikliği de var… talepleri bu coğrafya üzerinde çok liderlik anlayışına neden tepki Tüzüğün çok antidemokratik daha netleşti. doğuyor? Çünkü biz toplumla bir olması, tavandan baskıcı olması Küreselleşmeyle birlikte solun da şeyleri buluşturamıyoruz. Artık bu gerçeği de var. Şimdi kurultay sürecine bittiği görüşleri var. Bu durumda sıkıntıyı yüksek sesle dile getirmek giriyoruz. İl ve ilçe kongreleri Türkiye’ye özgü bir sol hareket nasıl gerekiyor. Bunları yapmak zorundayız yapılacak. 18 Ekim’de ilçelerde üye oluşturulacak? ki doğruları bulalım. Bu gerçeği artık listelerinin indirilmesi gerekiyordu. Bütün bunlar karşısında solda ve reddetmek, siyasi körlüktür. Bu gerçeği Birçok ilçede üye listesini asmadılar. sosyal demokrat olmanın reddederek yola devam etmek bundan Üyeler de noter ya da yargı yoluyla yurtseverlikle bağdaştığını artık sonraki başarısızlıkları peşinen kabul tespit etmeye çalıştılar. Neden hepimiz çok net bir biçimde etmektir. kaçıyorsunuz? 17 Ekim günü çok özel görüyoruz. İkincisi, solda ve sosyal Yani şimdi CHP yönetimi günü koşullarda kullanılması gereken bir demokrat olmanın temel ekonomik mü kurtarıyor? tüzük maddesine dayanarak başta tercihlerde ulusal çıkarları savunmakla Bu kendimizi kandırmaktan öteye İstanbul olmak üzere pek çok il ve örtüştüğünü de yaşıyoruz. Fransa kendi gitmiyor. Artık yönetim anlayışının ilçede 15 dakikada 5 bin 500 kişi üye ekonomik çıkarlarını düşünecek ama toptan değişmesi gerekiyor. Bu inanç yapıldı. Neden? Kim bunlar? Partili ben bunu talep ettiğim zaman “Dur sadece parti kamuoyunda değil, mi? Şimdiye kadar neden üye olma kardeşim. Küresel gerçekler var. Türkiye kamuoyunda da var. CHP ihtiyacı hissetmemişler? Sol açılımları, Bunu söyleyemezsin” denilecek. Bu bugün yaşanan AKP gerçeği karşısında sosyal demokrasiye yaklaşımları kabul edilemez. mutlaka çağdaş, özgürlükçü, demokrat, sol bir çizgiyi açıklıkla savunmalı, kimliğini ortaya koymalı, sade çözüm arama çaresizliğine düşmemeli, politika oluşturmasını ve yönetim anlayışını da bu çerçevede yenileyerek gelecek için umut besleyebilmeli. Yani CHP özünde bütün kavramlarıyla sol, sosyal demokrat olmalı. Tanımlamada biz zaten böyleyiz. Ama içini doldurmazsanız olamıyorsunuz ki… Anladığım kadarıyla CHP içinde milletvekilleri ve parti üyeleri muhalefet yapmaktan korkuyor. Bir korku havası yaratılmış durumda. Sanki bir sindirme atmosferi var. Bu sezgilerim doğru mu yanlış mı? Buna açık yüreklilikle cevap vermek zorundayım. Kısmen doğru. İki kişi yan yana geldiği zaman birçok şey konuşabiliyor. Ama söylenmesi gereken platformlarda geri çekiliyor. Bunun nedeni de korku üzerinden bir siyaset yapma alışkanlığının ortaya çıkması. Bu da CHP yönetiminin anlayışından kaynaklanıyor. Tüm milletvekilleri merkez yoklamasıyla, bir çekirdek kadronun belirlediği bir sistem içinde, yerleştirme sırasına göre nedir? Belki farkında bile değiller. Üst yönetimin istediği doğrultuda bir delege yapısı çıkartmaya dönük hazırlıklar. Bu bir korkudur, bu bir kaçıştır, gerçeklerle yüzleşmek istememektir. Artık bunun başka açıklama tarzı yok. Kimi yönetimi eleştiren ilçe örgütlerinin toptan görevden alınmalarına ne diyorsunuz? Bunlar seçimle gelmiş il, ilçe yönetimleri. Düşüncelerini ifade ettiler, tartıştılar, sorguladılar diye görevden alındılar. Bir de muhalif oldukları ve belli kişilere yakınlıkları nedeniyle görevden alınanlar var. Bunlar kabul edilebilir uygulamalar değil. CHP ülkede demokrasinin tüm kurum ve kurallarıyla işlemesini ve yerleşmesini gerçekten savunuyorsa önce kendi iç demokrasisini açıklıkla, demokratik bir tüzük değişikliğiyle yerleştirmek ve uygulamak zorunda. Ancak bu şekilde inandırıcı olabilir. Önce parti içinde demokrasi, sonra Türkiye’de demokrasi… Bugün yapılacak referandum için parti üst yönetim yetkililerinin, “bir hukuk garabeti” değerlendirmelerini görüyorum. Biz bu garabetin içinde yaşıyoruz. Ülkedeki hukuksuzluğa, hukuk ihlallerine karşı siyasi parti görevi yapıyorsunuz ama kendi içinizdeki hukuksuzlukları meşruymuş gibi görmemezlikten geliyorsunuz. CHP kaynıyor. Parti üst yönetimine muhalefet gittikçe kızışıyor. Hele de 22 Temmuz seçimleri sonuçlarının CHP yönetimi tarafından başarı olarak algılanması parti içindeki muhalefeti su yüzüne çıkardı. Öncelikle Samsun milletvekili Dr. Haluk Koç ve İsmet Paşa’nın torunu, Metin ve Özden Toker’in kızı Gülsün Bilgehan eleştirilerini çok daha yüksek sesle dile getiriyor. Koç birkaç gün önce gelecek kurultayda genel başkanlığa adaylığını açıkladı. Gülsün Bilgehan ise şu anda adaylığını koymak gibi bir karar aşamasında değil. Ancak ikisi de CHP üst yönetiminin halktan kopuk olduğu, partinin sosyal demokrasiden iyice uzaklaştığı ve CHP’lilik ruhunu yok ettikleri görüşündeler. En önemli eleştiri noktalarından birisi de parti içinde korku ve sindirme ortamı yaratılması; hiçbir tartışmanın hoşgörüyle karşılanmaması. İnönü’nün torunu olmanın eleştirildiği bugünkü CHP ortamını nasıl değerlendiriyorsunuz? BİLGEHAN Ben Osmanlı hanedanlığını kaldıran Cumhuriyet’in kurucularından birinin torunuyum. Hanedanlık geçmişimizde kaldı. Bir İnönü olmakla tabii ki gurur duyuyorum. Ama ben onun beş torunundan siyasetin hem akademik eğitimini almış hem de Pembe Köşk okulundan mezun olmuş Gülsün Bilgehan’ım. Beş yıl boyunca da sadece Avrupa Konseyi’nde değil, milletvekili olduğum bölgenin her mahallesinde çalıştım. Kampanya yapan örgütteki arkadaşlarım zaten bu gerçeği bilmeseler birlikte yola çıkmak istemezlerdi. Ben kendi isteğimle ortaya çıkmadım. Ama biliyorum ki sokaktaki pek çok insanla aynı kaygıları paylaşıyorum. dördüncü sıraya CHP Genel Başkanı Deniz Baykal’ın özel kalem müdiresi Nesrin Baytok konuldu ve milletvekili seçildi. Acaba bu hangi mülahazalarla yapıldı? Bir kere ben CHP’de hep daha fazla kadın milletvekili adayı olmasını istedim. Dolayısıyla Nesrin Baytok’un da o listede bulunmasını yadırgamadım.. Ben yurtiçi ve yurtdışında hep siyasal partilerde daha çok kadın milletvekili olmasının mücadelesini verdim. Benim eleştirdiğim ya da eksik bulduğum, Ankara Birinci Bölge’nin listesinde sadece iki kadının oluşuydu. Benim bölgemde sadece ben vardım. Benim eleştirim hep bu noktalara; yoksa kişiler üzerinde hiçbir eleştiri yapmıyorum. Ben genel başkanın sağ kolu olan çok güvendiği bir kadının milletvekili olmasını kabul ediyorum. Ben milyonlarca kadının Tandoğan’da bir araya gelip laikliği savunduğu bir ortamda Ankara’nın her iki bölgesinde de çok daha fazla kadın yapılabilmeli. CHP herhangi bir siyasi parti değil. Cumhuriyet’i kuran, bütün partilerin anası durumunda olan bir parti. Siz kendi ailenizden biliyorsunuz. Özde birleşmiş ve bu büyük devrimi birlikte yapmışız. ‘CHP aldığı oyu hak etmek zorunda’ Peki, CHP bugün aldığı oyu hak ediyor mu? Aldığımız oyu hak etmek durumundayız. Bugün artık sadece korku üzerinden politika yapılmıyor. Güler yüzlü olmak durumundayız. Bakın, ben Türkiye’nin çok keskin çizgilerle ikiye bölündüğünü de sanmıyorum. Şu anda, iki ayrı Türkiye var, diye düşünülüyor. Ama işin içine girdiğiniz zaman ikisinin birbirinden çok da uzak olmadığını görüyorsunuz. Belki eksiğimiz aradaki bağı sağlayacak olan köprüyü kuramamak. O köprünün de mutlaka CHP olması gerekiyor. 1970’ler CHP’sinin mahalle, kahve toplantılarını, varoşlara hâkim olma politikasını, gençlik, kadın kollarının etkinliklerini çok iyi hatırlıyorum. Bugünkü CHP’de ise artık bunlar yok. Neden, peki? Bunları artık AKP yapıyor. Ama aslında bütün bunları yapması gereken siyasi parti CHP. Tekrar ediyorum, CHP iki Türkiye arasındaki köprüyü mutlaka sağlamak zorunda. Ben böyle bir çıkışın toplum tarafından çok fazla istendiğinden de eminim. Artık ülkede bir barış, anlayış ortamı olmalı. Artık kadınlar Türkiye’de oynamaları gereken rolü oynayacaklar. ‘Yüzde 21 başarı değil’ 22 Temmuz seçimlerinden hemen sonra Baykal CHP’nin P O R T R E aldığı yüzde 21 oyu başarı ‘Kısırdöngüyü olarak kabul ettiğini açıkladı. değiştirmek istiyorum’ Siz aynı kanıyı paylaşıyor GÜLSÜN BİLGEHAN CHP’nin içinde bulunduğu musunuz? kısırdöngüyü değiştirmek Ben aynı kanıda Ankara, 1957 doğumlu. İkinci istiyorum. Türkiye’de benim olmadığımı çok açık Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün torunu. yüreklilikle ve gibi kendisini İnönü’nün çok yüksek Yükseköğrenimini Paris Siyasal Bilimler torunu hisseden milyonlarca sesle dile getirdim. Seçimlere kadın ve erkek var. Onlar da iyi hazırlanmamamızın bu Üniversitesi Uluslararası İlişkiler evlerinin duvarlarında asılı Bölümü’nde yaptı. Çeşitli gazetelerde yazı sonucun en büyük nedeni Atatürk ve İsmet Paşa düşünüyorum. Bir dizileri yayımlandı. Bilkent Üniversitesi’nde olduğunu fotoğraflarıyla büyümüşler. siyasi parti artık 21. yüzyılda öğretim görevlisi oldu. 2002 seçimlerinde Bizi birbirimize yaklaştıran işte çok daha ileri bilimsel bu kardeşlik bağıdır. Gün, yöntemlerle çalışmalıdır. CHP’den Ankara milletvekili seçildi. yeniden bir araya gelme, eski İlerici, devrimci olan bizim Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi kırgınlıkları bırakma, kolları partimizdir. CHP’nin elindeki üyeliği ve Avrupa Konseyi KadınErkek sıvama zamanı. Bunun için de maddi imkânlar da çok fazla. Fırsat Eşitliği Komisyonu Başkanlığı yaptı. Bu iletişim çağında bu maddi gerekli gücün içimizde olduğuna inanıyorum. imkânları, hem daha iyi 22 Temmuz seçimlerinde Ankara İkinci İyi de neden İnönü’nün kampanya yapabilmek hem de Bölge beşinci sıra milletvekili adayı oldu. torunu olmanız eleştiri kendi gücümüzü daha iyi Ancak kazanamadı. konusu edilsin? İnönü’nün belirleyebilmek için torunu olmanızın CHP kullanmalıyız. Araştırmaları ve yönetimi için bir övünç kamuoyu yoklamalarını unsuru olması gerekmiyor mu? ciddiye almalı ve ona göre milletvekili seçilmesini isterdim. Bence bu, bugünkü CHP önlemlerimizi belirlemeliydik. Ortak Sorun budur. yönetiminin CHP’nin akla dayanan bir çalışma olmadı. ‘Ev sahipleri gitti, geleneklerinden ne kadar uzak Birincisi, milletvekilleri bile nasıl bir kiracılar geldi’ olduğunu gösteriyor. Ben bu kampanya yapacaklarını eleştirinin CHP’nin hangi Kökleri sosyal demokrat bilmiyorlardı. İkincisi de, neredeyse kademesinden geldiğini de geleneğe dayalı CHP’ye bugün iki yıla yakın zamandır, hatta anlayabilmiş değilim. Eğer böyleyse, baktığımızda merkez sağ bir parti seçimin hemen öncesinde bile bugünkü CHP yönetiminin CHP görünümünde. Zaten CHP’nin CHP’nin il başkanları hiçbir toplantı geleneklerinden ne kadar uzak seçmen tabanı da bundan mutsuz ve yapmadılar. Bir seçime giderken ana kaldığını gösterir. Ben 2002’de CHP’nin sosyal demokrat çizgiyi muhalefet partisi olan CHP’nin milletvekili olduğum zaman Gülsün terk ettiğinden yakınıyor. Sizce bütününü toplamamasının bir nedeni Bilgehan olarak çok fazla sosyal demokrat ruh yeniden nasıl olabilir mi? Onun için artık tanınmıyordum. Özellikle o sırada yakalanabilir? beceriksizliğe bir kılıf bulmamak benim en büyük özelliğim Bence bütün sorun gerçek gerekiyor. Yöntemleri değiştirmeli İnönü’nün torunu olmaktı. Yani o CHP’lilerin artık kendilerini ve birbirimize güvenmeliyiz. zaman bu bir değerdi de şimdi CHP’den dışlanmış, üvey evlat ‘Profesyonel siyasetçi eleştirmeye başlayınca mı eleştiri hissetmeleridir. Yani ev sahipleri mantığı terk edilmeli’ konusu ya da bir eksik oluyor? ayrılmak zorunda kaldılar ve CHP’de güven eksikliği mi var? Siz gerek Avrupa Konseyi yerlerini kiracılara bıraktılar. Parti içinde o kadar derin bir Parlamenterler Meclisi’nde gerekse Bunun üstesinden gelmek ve güvensizlik var ki… Hep eski de yurtiçinde hiç durmadan yeniden CHP ailesini kurmak lazım. milletvekilleri, parti yöneticileri, il, çalıştınız. Acaba çok çalışan bir Bu son seçimlerde bize oy veren ilçe başkanları ortada. Eskiliğin bir milletvekili parti yönetiminde göze yüzde 21’lik oran çok önemli. Ama hiyerarşisi oluşmaya başladı. mi batıyor? bu oranın yüzde 70’inin CHP’ye İnsanlar birbirine, “Sen ne kadar Ben yine de iyi niyetli istemeyerek oy verdiğini de eskisin?” diye soruyor. Herkes düşünmeye çalışıyorum. Belki kasıtlı araştırma sonuçları gösteriyor. birbirini, “Sen zamanında neden da değildi. Belki de CHP’nin daha Sorun, şu anda hatta hemen iktidar bunları söylemedin?” diye dikkatli, daha hazırlıklı, daha olmak bile olmayabilir. Asıl sorun, eleştiriyor. Artık bu profesyonel bilimsel yöntemlerle bir seçim şu anda CHP’nin kendi evlatlarıyla siyasetçi mantığını terk etmemiz kampanyası yapması gerekiyordu. barışmasıdır. Onlardan belki özür gerekiyor. Bu mantığı zaten Siz 2002 seçimlerinde Ankara dilemesidir. CHP’nin çok açık sokaktaki insan anlamıyor. Ben de Birinci Bölge beşinci sıradan yüreklilikle eksikliklerini ortaya bu çarkın içine girmiş bir insanım milletvekili seçilmiştiniz. Ama 22 koyması, ortak akla baş vurması, ama bunun devam etmemesi Temmuz seçimlerinde Ankara gençlerle, kadınlarla daha fazla gerektiğini görüyorum. Artık bu İkinci Bölge beşinci sıraya birlikte olması gerekir. Ama bunlar mantıkta bir çıkış yok. kaydırıldınız. Birinci Bölge sözde kalmamalı; gerçekten CUMHURİYET 12 K