Katalog

SAYFA CUMHURİYET 12 EKİM 2007 CUMA 10 KAVŞAK ÖZGEN ACAR Yazarımız Ankara dışında olduğundan bugünkü yazısını yayımlayamıyoruz. DIŞ HABERLER dishab?cumhuriyet.com.tr Ermeni tasarısına ‘evet’ oyu veren Demokratlardan Sherman’ın Ankara’nın tavrı konusunda ilginç saptama: Beyaz Saray: Engelleme çabaları sürecek ? WASHINGTON (Cumhuriyet) Beyaz Saray, ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi’nde kabul edilen 1915 olaylarına ilişkin Ermeni iddialarını içeren tasarının kabul edilmesiyle ilgili olarak, “Düş kırıklığı yaşadık, Kongre’de nihai olarak kabul edilmesini engellemek için çabalarımız sürecek” dedi. Beyaz Saray sözcülerinden Gordon Johndroe, ABD Başkanı George W. Bush’un komitede kabul edilen metne karşı çıktığını bir kez daha yineleyeceğini bildirdi. Johndroe, “Bush ve hükümeti, parlamenterleri tasarının kabul edilmemesine ikna etmek için yoğun faaliyette bulundu ve tasarı orada olduğu sürece bunu yapmayı sürdüreceğiz” diye konuştu. Birkaç gün kızar sonra unuturlar ELÇİN POYRAZLAR WASHINGTON ABD Temsilciler Meclisi Dışişleri Komitesi’nde önceki gün 21’e karşı 27 oyla kabul edilen Ermeni tasarısına yönelik oylamada Komite Başkanı Demokrat üye Tom Lantos’un beklentilerin aksine tasarıya destek verdiği görüldü. Kongre’de “Türk Dostluk Grubu” üyesi olan Lantos, oylama öncesinde Irak’taki ABD askerlerinin Türkiye’den gelen lojistik desteğe ihtiyaç duyduklarına dikkat çekmesine karşın tasarıya “evet” oyu verdi. Musevi milletvekili Lantos’un tasarıya destek vermesinin ardında AKP hükümetinin Hamas üyeleriyle Ankara’da görüşmüş olmasının yattığı ileri sürüldü. Tom Lantos konuşmasında, ABD’nin eski 8 dışişleri bakanının Kongre’ye gönderdiği tasarının geçirilmemesi yönündeki mektubuna da atıfta bulundu. Lantos, ABD’nin eski başkanlarından Ronald Reagan’ın “Ermeni soykırımı” ifadesini kullandığını, ancak onun ardından gelen başkanlar George Bush, Bill Clinton ve şu andaki Başkan George W. Bush’un Türkiye’nin hassasiyetini dikkate alarak, bu sözü kullanmadığını söyledi. meni ölürse o zaman mı soykırım denecek? Türkiye’deki dostlarımız bunu aşabileceklerini anlamalılar. Bu onlar için duygusal bir konu.. ancak bu Osmanlı İmparatorluğu’nu ilgilendiriyor, bugünkü Türkleri değil” dedi. Ackerman, ayrıca salona “Ermeni soykırımı”ndan kurtulduğunu belirten 4 kişiyi getirdiğini ifade etti ve bu kişilerden ellerini kaldırarak kendilerini göstermelerini istedi. TASARIDA NELER VAR? Kısaca “Ermeni soykırım tasarısı konusunda ABD kayıtlarının onayı” şeklinde tanımlanan 106 sayılı tasarıda 30 madde yer alıyor. ABD ve diğer ülkelerdeki Ermeni soykırım savlarını destekleyen tarihi belgelere yönelik bilgi verilen tasarıda ABD Başkanı’na 1915 olaylarını “soykırım” olarak nitelemesi ve ülkenin dış politikasını bu yönde şekillendirmesi çağrısı yapılıyor. Giriş bölümünde “Başkan, ABD kayıtlarında belgelenmiş Ermeni soykırımına ilişkin insan hakları, etnik temizlik ve soykırım konularına yönelik ABD’nin dış politikasında uygun bir anlayış ve duyarlılık yansıtmaya çağrılır” ifadelerinin yer aldığı tasarıda dikkat çeken maddeler şöyle: ? Ermeni soykırımı, 1915’ten 1923’e kadar Osmanlı İmparatorluğu tarafından tasarlanıp uygulanmış ve yaklaşık 2 milyon Ermeninin sınır dışı edilmesine, bunlardan 1.5 milyon erkek, kadın ve çocuğun ölümüne, sağ kalan 500 bin kişinin evlerinden kovulmalarına ve böylece tarihi vatanlarındaki 2500 senelik Ermeni varlığının yok edilmesi ile sonuçlanmıştır. ? 24 Mayıs 1915’te Müttefik Güçler İngiltere, Fransa ve Rusya ilk defa başka bir hükümeti “insanlığa karşı suç işlemekle” açık bir biçimde suçlayan ortak bir bildiri yayımladılar. ? Birinci Dünya Savaşı sonrasındaki Türk hükümeti, önde gelen liderleri Ermeni soykırımını “örgütlemek ve uygulamak” ve “Ermenilerin katliamı ve yok edilmesiyle” suçladı. ? Jön Türk rejimi yetkilileri Ermeni halkına karşı katliamları örgütlemek ve uygulamak suçlarıyla yargılanıp suçlu bulundular. ? Ermeni soykırımını düzenleyen Savaş Bakanı Enver, İçişleri Bakanı Talat ve Donanma Bakanı Cemal ölüm cezası almalarına karşın mahkeme kararları hiçbir zaman uygulanmadı. ? Ermeni soykırımı ve bu yasal başarısızlıklar Avusturya, Fransa, Almanya, Büyük Britanya, Rusya, ABD ve Vatikan ve diğer birçok ülkede aynı gerçekler, aynı olaylar ve aynı sonuçlarla ulusal arşivlerde belgelendi. ? ABD Ulusal Arşiv ve Kayıt Bürosu’nda Ermeni soykırımına yönelik geniş ve ayrıntılı belgeler bulunmaktadır. ? ABD’nin 19131916 yılları arasındaki Osmanlı İmparatorluğu Büyükelçisi Henry Morgenthau, Ermeni soykırımına karşı diğer ülkelerin yetkilileriyle birlikte protestolar düzenlemiş ve yönetmiştir. ? Büyükelçi Morgenthau, Osmanlı İmparatorluğu politikasını “ırk yok etme kampanyası” olarak ABD Dışişleri Bakanlığı’na bildirmiş ve 16 Temmuz 1915’te ABD Dışişleri Bakanı Rober Lansing tarafından “…Ermenilere yönelik zulmün durdurulması” yönünde emir almıştır. ? Adolf Hitler, 1939’da Polonya’ya saldırı emri verirken “Bugün kim Ermenilerin yok edilişi hakkında konuşuyor ki?” sözlerini söyleyerek itirazları geri çevirmiştir ve böylece Yahudi soykırımının zeminini hazırlamıştır. ? 1944’te “soykırım” terimini türeten ve Birleşmiş Milletler Soykırımı Önleme ve Cezalandırma Sözleşmesi’nin ilk destekçisi olan Raphael Lemkin, Ermeni davasının tam bir 20. yüzyıl soykırım örneği olduğunu belirtmiştir. ? 1948’de Birleşmiş Milletler Savaş Suçları Komisyonu, Ermeni soykırımının, “insanlığa karşı suçlar teriminin kapsadığı eylemlerden biri olarak” Nürnberg duruşmalarında emsal teşkil ettiğini bildirmiştir. ? Ermeni soykırımının uluslararası alanda tanınması ve doğrulanmasına karşın yurtiçindeki ve uluslararası yetkililerin Ermeni soykırımının sorumlularını cezalandırmaması, benzer soykırımların tekrarlanmış olmasının ve gelecekte de tekrarlanma olasılığının bulunmasının nedenlerinden biridir. Adil bir tasarı, gelecekteki soykırımların önlenmesine yardımcı olacaktır. ? ABD kayıtlarında belgelenmiş Ermeni soykırımına ilişkin insan hakları, etnik temizlik ve soykırım konularına yönelik ABD’nin dış politikasında uygun bir anlayış ve duyarlılık ve bu tasarının gerçekleşmemesinin sonuçlarını yansıtması konusunda başkana çağrı yapılır. ? Başkana 24 Nisan’da Ermeni soykırımını anma amacıyla yapılan yıllık mesajında 1.5 milyon Ermeninin sistematik ve bilinçli bir şekilde yok edilmesini soykırım olarak tanımlaması ve ABD’nin Ermeni soykırımına karşı müdahalesinin gururlu tarihini anımsaması çağrısı yapılır. ‘Kendimizi ayağımızdan vuruyoruz’ ürk Dostluk Grubu üyesi Lantos beklenenin aksine tasarıya destek verirken Demokrat Parti Milletvekili Sherman, tasarının genel kurula taşınmasının gerektiğini şu sözlerle savundu: Haydi şu işi bitirelim. Ankara’dan sadece birkaç gün birkaç kızgın söz gelir. Sonra arkası kesilir. geçirmeliyiz. Tasarının geçmesinin sonuçlarını iyi hesaplamalıyız. Şu anda savaşın tam ortasındayız. Bu nedenle ben tasarıya karşıyım. Bizim Irak’ta ve Afganistan’daki kapasitemize zarar verecek. Benim gelinim de şu anda oralarda hizmet veriyor” dedi. rek “Haydi şu işi bitirelim. Ankara’dan sadece birkaç gün birkaç kızgın söz gelir. Sonra arkası kesilir. Söz veriyorum, Ermeni soykırımı tasarısı geçerse başka tasarılar gelmeyecek. Ama bunu şimdi kabul etmezsek bu tasarıyı 225 üye gelecek yıl yine gündeme getirecek” dedi. Demokrat Parti New York Milletvekili Gary Ackerman ise konuşmasında, “Soykırım sözcüğünün kullanılması için daha ne kadar insanın yok edilmesi gerekiyor? Bir yüzde hesabı mı var? Bin tane daha Er T ‘Gelinim Irak’ta’ Cumhuriyetçi Parti Florida Milletvekili Ilena RosLehtinen de açılış konuşmasında, “Bu çok önemli ve ağır bir mesele. Hepimiz bütün faktörleri gözden Carter: ABD işkence yapıyor ? WASHINGTON (AA) Eski ABD başkanlarından Jimmy Carter, “ABD’nin işkence yaptığını” söyledi. Carter, CNN televizyonuna yaptığı açıklamada, Amerikan hükümetinin işkenceye başvurmadığını savunan ABD Başkanı George W. Bush’u eleştirdi. “60 yıl önce İnsan Hakları Evrensel Bildirisi’nin kabul edilmesinden bu yana geçerli olan işkence konusundaki uluslararası normlara atıfta bulunuluyorsa bu açıklama doğru değildir” diyen Carter, “Bush yönetiminin işkenceye başvurduğunu düşünmüyorum, işkenceye başvurduklarını kesin olarak biliyorum” şeklinde konuştu. ‘Bitirelim şu işi’ Demokrat Parti Kaliforniya Milletvekili Brad Sherman, tasarının Genel Kurul’a taşınmasının gerektiğini belirte Indiana Cumhuriyetçi Parti Milletvekili Dan Burton, Ortadoğu’da istikrarın tehlikede olduğunu söyleyerek 90 yıl önce gerçekleşmiş olan olayları tartışmanın anlamı olmadığını belirtti. “Afganistan ve Irak’ta iki savaşın ortasındayız. Bu müttefike ihtiyaç duyarken niye kendimizi ayağımızdan vuruyoruz?” diyen Burton, Türkiye’nin Ermeni tasarısı yüzünden Fransa’ya tavır koyduğunu söyledi. Kongre’deki Türk Dostluk Grubu’nun kurucularından Robert Wexler de, tasarının geçmesinin TürkErmeni uzlaşma çabalarını riske atacağına dikkat çekti. Wexler, ayrıca İncirlik Üssü’nün yüzde 75 oranında askeri kargo taşımacılığında kullanıldığını yineledi. Colorado Cumhuriyetçi Parti Milletvekili Tom Tancredo, Ermeni tasarısı benzeri tasarıları geçirmenin sonu olmayacağını kaydetti ve “Roma İmparatorluğu’nu da mı kınayacağız” diye sordu. Pelosi’nin sözcüsü, sabah duasını II. Karekin’in yapmasının tesadüf olduğunu savundu Açılış duası Ermeni patriğinden ? Tasarının kabulünün ardından, oylamanın yapıldığı odaya giren patrik, “Tanrı’ya minnettarız, 90 yıl geç kalmış olsa da, adalet üstün geldi” dedi. WASHINGTON (Cumhuriyet) ABD Temsilciler Meclisi’nde, Dış İlişkiler Komitesi’nin Ermeni soykırımı iddialarıyla ilgili tasarıyı kabul etmesinden önce, her sabah düzenlenen ve siyasi içerikli olmamasına özen gösterilen sabah duasını dünyadaki Ermenilerin Patriği kabul edilen II. Karekin’in yapması dikkat çekti. Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin sözcüsü Nadeam Elshami, Patrik’in ziyaretiyle, 1915 olaylarına ilişkin Ermeni iddialarını içeren tasarının Dış İlişkiler Komitesi’nde görüşülmesinin aynı güne gelmesinin “tesadüf” olduğunu öne sürdü. Sözcü, Cumhuriyetçi temsilci Joe Knollenberg’in, II. Karekin’den, bu duayı 1 yıl önce talep ettiğini, Temsilciler Meclisi vaizinin de patriğin programını önceden düzenlediğini, Dış İlişkiler Komitesi’nin programından haberdar olmadığını iddia etti. II. Karekin, tasarının kabul edilmesinin hemen ardından da oylamanın yapıldığı odaya girdi ve burada bulunan “soykırımdan kurtulan” dört kişiyle konuştu. Çin’den Dalay Lama protestosu ? Dış Haberler Servisi Çin, ABD Kongresi’nin en üst düzey nişanının ABD Başkanı George Bush’un katılması beklenen törenle Tibet’in ruhani lideri Dalay Lama’ya verilmesi kararını protesto etti. Çin Dışişleri Bakanlığı “herhangi bir kişi ya da ülkenin Dalay Lama üzerinden Çin’in iç işlerine müdahalesine karşı olduklarını” bildirdi. Bakanlık sözcüsü, Çin’in ABD Kongresi tarafından bir sivile verilebilecek en yüksek nişan olan Kongre Altın Madalyası’nın sürgündeki Dalay Lama’ya verilmesine ilişkin şikâyetlerini resmen ilettiğini belirtti. II. Karekin, oylamanın yapıldığı odada bulunan ve sözde soykırımdan kurtulduğu belirtilen dört kişiyle konuştu. (Fotoğraflar: AA) Türkiye lobicisi ‘sabıkalı’ çıktı Dış Haberler Servisi Türkiye Dışişleri Bakanlığı’nın ABD Temsilciler Meclisi gündemindeki “Ermeni soykırımı” iddialarına karşı lobi faaliyetleri için “kiraladığı” eski ABD’li milletvekilinin, 2000 yılında “kendisini ABD hükümetinin Ermeni soykırımını tanımasına adadığını” duyurduğu ortaya çıktı. ABD basını, Ermeni iddilarıyla ilgili karar tasarısının geçmemesi için Türkiye’nin de yoğun bir lobi mücadelesi verdiğine dikkat çekti. Los Angeles Times gazetesi, Ermeni lobisinin başarılı olduğunu ve ABD’li Ermenilerin yoğun olduğu Kaliforniya bölgesinin 10 milletvekilinin de tasarıya evet dediğini belirtti. Gazete, Türkiye’nin ise lobi faaliyetlerine binlerce dolar harcayarak, Temsilciler Meclisi’nin eski çoğunluk lideri, Demokrat Partili Richard A. Gephardt’ı kiraladığını yazdı. New York Times gazetesi Gephardt’ın Kongre üyesiyken benzer içerikteki bir tasarıyı desteklediğine dikkat çekti. Haberde, 2000 yılındaki tasarının, dönemin ABD Başkanı Bill Clinton’ın girişimleri üzerine geri çekildiğini hatırlattı. ABD’nin siyasi gazetelerinden Congressional Quarterly Today’de 5 Ekim günü yayımlanan haberdeyse, Gephardt’ın o zamanki Temsilciler Meclisi Başkanı Dennis Hastert’e yazdığı mektupta, “kendisini, ABD hükümetinin Ermeni soykırımını resmen tanımasına adadığını” belirttiği hatırlatıldı. Haberde, eski milletvekilinin 2003 yılında da benzer tasarının altına imza attığı belirtildi. Haberde Türkiye’nin Ermeni lobisine karşı faaliyetler için 10 Mayıs günü “DLA Piper” adlı danışmanlık ve lobi şirketiyle anlaştığı ve şirketin Gephardt’ı görevlendirdiği kaydedildi. Habere göre, Gephardt, Türkiye’nin ABD için önemini ve 1915 olayları konusundaki tezlerini içeren dosyaları milletvekillerine dağıtmaya başladı. ABD’de yine lise dehşeti ? Dış Haberler Servisi ABD’nin Ohio eyaletinde, 14 yaşındaki bir lise öğrencisi iki öğrenci ve iki öğretmeni yaraladıktan sonra intihar etti. Kavga ettiği gerekçesiyle okuldan uzaklaştırılan Asa H. Coon’un, olayın ardından arkadaşlarına saldırı düzenleyeceğini söylediği, ancak arkadaşlarının bunu ciddiye almadığı belirtildi. Polis, ruhsal sorunları olduğu ifade edilen Coon’un daha önce tartıştığı bazı öğretmenleri hedef aldığını bildirdi. Bazı öğrencilerin tuvalete kaçarak kurtuldukları kaydedildi. ‘Ruhları hissetti’ Gazetecilerin soruları üzerine tasarının kabul edilmesinden dolayı çok rahatladıklarını söyleyen II. Karekin “Çünkü bunu adaletin kazanması olarak görüyoruz. Tanrı’ya minnettarız. 90 yıl geç kalmış olsa da, adalet üstün geldi. Şundan eminiz ki, bedenleri bu soykırımda yok edilmiş olsa bile, bu insanların ruhları, komitenin kararını hissetmiştir” dedi. II. Karekin Ermeni iddialarının tanınmasının, TürkiyeErmenistan ilişkilerinin ilerletilmesine yardımcı olacağını savundu. Siyasi gözlemciler, Patrik II. Karekin’in açılış duasıyla 106 sayılı karar tasarısının ele alınmasının aynı güne rastlamasının “anlamlı” olduğu değerlendirmesini yaptılar. Görüşü hâlâ aynı! Gazetenin sorularını yanıtlayan Gephardt, Türkiye’nin Washington Büyükelçisi Nabi Şensoy’u Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi ve diğer bazı Demokrat Partili milletvekilleriyle buluşturduğunu doğruladı. Daha önce Ermenilerin soykırım iddialarını desteklediğinin hatırlatılması üzerineyse Gephardt, “tasarının geçmesiyle Türkiye’yi yabancılaştırmanın, ABD’nin istikrar sağlama çabalarına zarar vereceğini ve durumu daha kötü hale getireceğini” belirterek, hâlâ aynı görüşü koruduğunu ima etti. LOBİ: SIRADA GENEL KURUL VAR Dış Haberler Servisi ABD’deki en büyük iki Ermeni kuruluşu, 1915 olaylarına ilişkin Ermeni iddialarını içeren tasarının Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi’nde kabul edilmesinden memnun olduklarını bildirdi. Amerika Ermeni Ulusal Komitesi (ANCA) İcra Direktörü Aram Hamparian, “komitenin bu tasarıyı benimsemesi, 20’nci yüzyılın ilk ‘soykırımına’ ilişkin olarak, Amerikalıların açıkça ve dürüstçe konuşma hakkının yerine getirilmesine yönelik anlamlı bir adım” ifadesini kullandı. ANCA’nın açıklamasında, tasarının Temsilciler Meclisi Genel Kurulu’nda oylanmasının önünün açıldığı kaydedildi. Amerika Ermeni Meclisi (AAA) İcra Direktörü Bryan Ardouny de, “Bugün tarihi bir gün ve bu karar, meselede ileriye doğru atılmış kritik önem taşıyan bir adım” dedi. Temsilciler Başkanı Nancy Pelosi, tasarıyı 22 Kasım’daki “Şükran Günü” tatilinden önce genel kurula getirmeyi planladığını açıkladı. CUMHURİYET 10 K