Katalog

7 EYLÜL 2006 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER Lübnan’a abluka dishab?cumhuriyet.com.tr 11 Eski Başkan Cemayel, Türk birliğinin savaşma ve direnme yeteneğinin olması gerektiğini söyledi İsrail limanları boşaltıyor KUDÜS (AA) İsrail Başbakanı Ehud Olmert’in bürosundan yapılan açıklamada, ‘‘İsrail’in, Lübnan limanlarının kontrolünü sağlayan mevzilerinden ayrılmasına karar verilmiştir’’ denildi. Açıklamada, İsrail’in mevzileri çokuluslu gücün konuşlanmasına paralel biçimde terk edeceği kaydedildi. Kararın, ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice ile BM Genel Sekreteri Kofi Annan’ın Olmert’e, çokuluslu gücün Lübnan havaalanlarının ve limanlarının kontrolünü sağlamaya hazır olduğunu açıklamasından sonra alındığı belirtiliyor. Lübnan muharip güç bekliyor BAHADIR SELİM DİLEK BEYRUT Türkiye’de AKP’nin ‘‘Türk askeri insani yardım görevi için Lübnan’a gidecek’’ yönündeki açıklamalarına karşın, Lübnan’ın eski Devlet Başkanı Emin Cemayel Türkiye’nin UNIFIL ’e muharip güç ile katılması gerektiğini söyledi. Cemayel, ‘‘Türk birliği iyi donanımlı olmalı, savaşma ve direnme kabiliyeti olmalı’’ dedi. Cemayel’in bu sözleri, AKP’nin Türk askerinin UNIFIL ’e katılması yönünde ortaya koyduğu gerekçelerin aksine Lübnan’da ‘‘Türkiye’den muharip güç beklentisi’’ olduğunu da gösterdi. Lübnan’ın 198288 arasında başkanlığını yapan Maruni kökenli Cemayel, Beyrut’un doğusundaki 15. yüzyıldan kalma malikânesinde Cumhuriyet’in sorularını yanıtladı. Çok diplomatik bir söylemle düşüncelerini aktaran Cemayel, Hizbullah konusunda Devlet Başkanı Emil Lahud’un aksine ? Lübnan’ın eski Devlet Başkanı Emin Cemayel, ‘‘Hizbullah, bir Lübnan partisidir. Ama silahlı. Bu silahlar, Hizbullah üyesi Lübnan vatandaşlarına ait. Fakat, tetiğin üzerindeki parmağın kime ait olduğunu bilmiyoruz. Suriye mi, İran mı yoksa Lübnan mı?’’ dedi. Cemayel, UNIFIL ’in Hizbullah’ı silahsızlandırma görevinin bulunmadığını belirtti. Şam’ı suçlamaktan geri kalmadı. Cemayel’in sorularımıza verdiği yanıtlar şöyle: BM gücü gelmeli mi Lübnan’a? EMİN CEMAYEL Bu çok önemli çünkü, İsrail işgali sonrasında ve Suriye’nin çekilmesinin ardından Lübnan ordusu henüz sorunlarla başa çıkabilmeye hazır değil. Lübnan ordusunun, uluslararası gücün kendisine arka çıkmasına çok gereksinimi var. 60’lı yıllardan bu yana Lübnan ordusu güneyden çekilmişti. Bu bölge, İsrail güçleri, Filistin kampları, Hizbullah direnişi gibi birçok tehditle karşı karşıya kalmıştı. Şimdi bölgeye yeniden gitme kabiliyeti kazanacak. 15 bin kişilik uluslararası gücün desteği, 15 bin kişilik Lübnan ordusuna destek olup, Lübnan’ın o bölgesinde yasa ve hukuk egemenliğini yeniden sağlacak. Bize göre egemen bir ülkede ne Şiiler ne Sünniler ne başkaları ya da milisler, resmi olmayan hiçbir grup silah taşımamalı. Lübnan büyük bir bedel ödedi 70’lerde, 80’lerde. Ülkenin güneyinde kamplar vardı. İsrail’in çok fazla saldırıları oldu. Bu durum bir daha asla tekrarlanmamalı. Ancak Hizbullah’ın elinde silahları var. 33 günlük savaşın ardından hâlâ güçlerini koruyorlar. Hizbullah İran tarafından finanse ediliyor. İran’ın Lübnan üzerinde, bizim huzurumuzu kaçıran ve egemenliğimize halel getiren çok etkisi var. İran tarafından finanse edildiğine göre Hizbullah’ı Lübnan siyasi sisteminin bir parçası olarak görüyor musunuz? Hizbullah, bir Lübnan partisidir. Ama silahlı. Bu silahlar, Hizbullah üyesi Lübnan vatandaşlarına ait. Fakat, tetiğin üzerindeki parmağın kime ait olduğunu bilmiyoruz. Suriye mi, İran mı yoksa Lübnan mı? ‘Türkiye’nin rolü önemli’ Türk askerinin BM Barış Gücü’ne katılması sizin için ne anlam ifade ediyor? Türkiye’yi, Ortadoğu’da bir süper güç olarak görüyoruz. Arap ülkeleri ve İslam ülkeleri ile güçlü bağları var. Türkiye NATO üyesi ve Lübnan ile Osmanlı İmparatorluğu’ndan kalma tarihi bağları var. Aileler arasında bağlar var, iki ülke arasında. Bu bizim için çok önemli. Türkiye, UNIFIL içinde çok yapıcı rol oynayabilir. Arap ülkeleri ile ilişkilerde çok önemli bir rol oynayabilir. Lübnan’da sadece Ermeniler, Türk askerini istemiyor. Bu anlaşmazlığın ortadan kaldırılması için hep birlikte çalışabiliriz. Belki bu anlaşmazlığın ortadan kaldırılması için bir fırsat olabilir. Hizbullah silah bırakmazsa, İsrail’in yeniden hedefi olur mu? Bu bizim, bizim bağımsızlığımız ve egemenliğimiz için bir şey yapmadığımız anlamına gelir. BM gücü için risk var mı? Risk olacağını düşünmüyorum. UNIFIL Hizbullah’ı silahsızlandırabilir mi? Kimse UNIFIL’den bunu istemiyor. Peki, Hizbullah’ı silahsızlandırmanın yolu var mı? Yolu var. Ama bu ülkenin içinde yapılmalı. Nasıl? Bu Lübnan’ın anlayışıyla çözülmeli. Hizbullah siyasi sistemden izole olmak istemiyor. Silahlarını korursa izole olur. ‘İran finanse ediyor’ Hizbullah’ın konumu hakkında ne düşünüyorsunuz. Lübnan’da herkes Hizbullah’ı destekledi savaş sırasında. Ancak, Hizbullah’ın Lübnan için değil de kendisinin çıkarı için savaştığı yorumları da var. Ne istediğinize bağlı. Ülke kendi resmi silahlı kuvvetleri tarafından korunmalı. Hizbullah bu ülkenin bir parçası. Her türlü etkinlik içine girebilir. Ancak kendisini koruyup, ağır silahlar taşımışlardır. Askerler bırakılmayacak ? KAHİRE (AA) Lübnan Dışişleri Bakanı Fevzi Salluh, İsrail’in Lübnan ile esir değişimi müzakerelerine başlamadığı sürece, Hizbullah tarafından kaçırılan 2 İsrail askerinin serbest bırakılmayacağını söyledi. Kahire’de gazetecilerin sorularını yanıtlayan Salluh, askerlerden birinin bırakılması gibi bir olasılığın bulunmadığını kaydetti. S ORUNUN BAŞLANGICI Suriyeİran etkisi büyük Lübnan’da görev yapacak BM Gücü’nün, Güvenlik Konseyi’nin 1701 no.’lu kararı doğrultusunda Hizbullah’ı silahsızlandırabileceğine inanıyor musunuz? CEMAYEL Evet, fakat bu UNIFIL ’ın görevi değil. Bunun Lübnan’ın anlayışıyla yapılması gerekir. Bu noktada barış için umudunuz var mı? Bu, Hizbullah ile İsrail’in nasıl işbirliği yapacağına bağlı. Hizbullah’ın İsrail ile işbirliği yapacağına inanıyor musunuz? Bu, İran ve Suriye’nin Hizbullah’ın karar alması sürecine nasıl etki yapacağına bağlı. Suriye ve İran’ın Hizbullah üzerinde büyük etkisi olduğundan kuşku yok. Bu sorunun başlangıcı. Irak’ta 27 kişi asıldı ? BAĞDAT (AA) Irak’ta ‘‘terör’’ suçu sabit görülen çoğu Iraklı 27 kişinin dün asıldığı bildirildi. İçişleri Bakanlığı sözcüsü Abdülkerim Halaf, ‘‘Bağdat’ta 27 kişi asıldı. Bunların çoğu Iraklı’’ dedi. Sözcü, asılan kişilerin sivil Iraklılara saldırı düzenlemekten suçlu bulunduğu ve idama mahkum edildikleri, infaz emirlerinin de Irak Devlet Başkanı Yardımcısı tarafından imzalandığını söyledi. Iraklı yetkililer, Mart 2003’ten sonra ABD önderliğindeki uluslararası koalisyon tarafından kaldırılan ölüm cezasını yeniden uygulamaya başlamıştı. übnan’da liman işçileri İsrail’in uyguladığı deniz, kara ve hava ablukasını protesto etti. Binlerce işçi dün başkent Beyrut’un limanından meclis binasına kadar yürüdüler. Savaşın ardından ateşkes yapılmasına karşın İsrail sadece denizden sürdürdüğü ablukayı kaldıracağını açıkladı. (Fotoğraf: AP) L ‘Umudum var’ Uzun vadede istikrar umudunuz var mı? Umudum var. BM Güvenlik Konseyi 1701’i tamamlayacak şekilde yeni bir karar almalı eğer Lübnan’da barış, istikrar ve güvenlik isteniyorsa. Ancak ABD’nin tek önceliği Lübnan değil. Olanaksız değil ama zor. Türk birliğinin yapısı insani yardım öncelikli mi yoksa muharip mi olmalı? Türk birliği iyi donanımlı olmalı. Çatışma, savaşma ve direnme kabiliyetine sahip olmalı. Türk ordusu çok cesur ve Lübnan ordusuna görevini yerine getirmesinde yardım etmeli. ‘Benim zafer anlayışım başka türlü’ Nasrallah hakkında ne düşünüyorsunuz? Savaşın ardından Arap dünyasının kahramanı olduğu yönünde yorumlar var... CEMAYEL Kişiler üzerinde yorum ve değerlendirme yapmak istemiyorum. Ülkeme ilişkin yorum ve değerlendirme yapmama izin verirseniz, 12 Temmuz’dan önce Lübnan tamamıyla serbestti. İşgale uğramamıştı. 12 Temmuz’dan sonra Güney Lübnan’ın büyük bölümü İsrail Ordusu tarafından işgal edildi. Buna zafer mi diyorsunuz. 12 Temmuz’dan önce ekonomi yolunda gidiyordu. Şimdi, ekonomi, Lübnan’ın yediği darbeden dolayı 10 milyar dolarlık zarar görmüş durumda. Yaz sezonu tahrip edildi. İnsanlar işsiz kaldı. Yarım milyondan fazla insan Lübnan içinde yerlerinden edildi. 200 binin üzerinde insan ülkeyi terk etti. Bütün bunlar ne için? Lübnan bundan ne kazandı? Lübnan’ın bundan kaybettiği şey çok oldu. Bütün bunlar olduğu için mi kahraman oldu. Benim yaşama bakışım zaferin başka türlü olduğu yönünde. Lübnan 10 yıl geriye gitti. Altyapının imarı, ekonomiye vurulan darbe giderilmeye çalışıyor şimdi. Anladığım kadarıyla olanların sorumlusu olarak Hizbullah’ı görüyorsunuz... Hizbullah İsrail’e savaş ilan etti. İsrail de Lübnan’ı vurdu. Irak’ta özerklik tasarısı mecliste ? Dış Haberler Servisi Irak’taki muhafazakâr Şii koalisyonu, ülkede özerk bölgeler oluşturulmasını öngören bir yasa teklifini parlamentoya sundu. Irak Anayasası’nda öngörüldüğü üzere ülkenin federal yapısı çerçevesinde birçok vilayeti içine alan özerk bölgeler kurulmasını öngören teklife, Şii ve Kürtler destek verirken Sünniler ise özerk bölgelerin ülkenin parçalanmasına yol açacağı gerekçesiyle karşı çıkıyor. Öte yandan, başkent Bağdat’ın kuzeyindeki Kahire bölgesinde birkaç dakika arayla düzenlenen bombalı saldırılarda 9 Iraklı öldü, 39’u da yaralandı. CEMAL EL TAKEŞ, TÜRK ASKERİNİN DE BM KAPSAMINDA OLDUĞUNU VURGULADI Hizbullah’tan uyarı: Direniriz BAHADIR SELİM DİLEK Cemal el Takeş. BEYRUT Hizbullah, BM Barış Gücü’nün kendilerini silahsızlandırma girişimine direnecekleri mesajını verdi. Lübnan Parlamentosu’ndaki Hizbullah Milletvekili Dr. Cemal el Takeş, Türk askerlerinin de BM kapsamında olduğuna dikkat çekti. Parlamento binasındaki odasında Cumhuriyet’in sorularını yanıtlayan Takeş, Hizbullah’ın silahsızlandırılmaması koşuluyla BM Barış Gücü’nün Lübnan’a gelmesine izin verdiklerini belirterek ‘‘Yaptığımız anlaşmanın dışında BM Güvenlik Konseyi, Hizbullah’ın silahsızlandırılması gibi bir karar alırsa o zaman İsrail’e yaptığımız gibi direniş gösteririz’’ dedi. Takeş, ‘‘Bu direniş Türkiye’yi de kapsar mı?’’ sorusuna ise ‘‘Türkiye de BM içinde geliyor. 1701’e göre Hizbullah’ın silahına kimse karışamaz’’ yanıtını verdi. Takeş, BM gücü içinde gelecek Türk askeri ile herhangi bir sorunları olmadığını, çünkü BM gücünü ülkeye getiren 1701 No’lu kararın içinde kendilerinin silahsızlandırılması gibi bir koşul olmadığını söyledi. Takeş, ‘‘Biz sadece Hizbullah’ın silahsızlandırılmaması koşuluyla BM gücünün buraya gelmesine izin verdik’’ dedi. ‘AVRUPA BİRLİĞİ KIBRIS KONUSUNU ADALET DİVANI’NA TAŞIMAK İSTİYOR’ İDDİASI ABD, Mesud Barzani’yi kınadı ? BAĞDAT (AA) ABD, Iraklı Kürt lider Mesud Barzani’nin Irak’ın ulusal bayrağının Kuzey Irak’ta yasaklaması kararını eleştirdi. ABD’nin Bağdat Büyükelçisi Zalmay Halilzad’ın yaptığı açıklamada, Irak’ın ulusal sembolleriyle ilgili kararı anayasal süreç içinde Irak halkının vermesi gerektiği belirtildi. Kuzey Irak’taki bölgesel yönetim, Saddam Hüseyin’in baskıcı rejiminin sembolü olduğu gerekçesiyle kamu binalarına Irak bayrağının asılmasını yasaklarken, Devlet Başkanı Celal Talabani ise Barzani’nin aldığı kararı desteklediğini belirtmişti. AB’den ‘B planına’ yalanlama Haber Merkezi Avrupa Birliği (AB) Komisyonu, Financial Times gazetesinin birliğin Kıbrıs anlaşmazlığını Avrupa Adalet Divanı’na götürmeye çabaladığı yönündeki haberini ‘‘spekülasyon’’ olarak niteleyerek yalanladı. Financial Times gazetesi, AB’nin limanlar sorunu nedeniyle Türkiye ile üyelik müzakerelerinin çökmesini önlemek için çaba gösterdiğini belirterek Brüksel’in bu sorunu Türkiye’de gelecek yıl yapılacak seçimler sonrasına ertelemeye çabaladığını belirterek şunları yazdı: ‘‘Yetkililer, Türkiye’deki reform temposunun yavaşlaması ve AB’nin genişlemesine ilişkin kaygıları nedeniyle Türkiye’nin üyelik müzakerelerinin şu aşamada durması halinde yeniden başlamayabileceğinden kaygı duyuyorlar. Ancak, AB üyesi olan ama Türkiye tarafından tanınmadan Kıbrıs (Rum kesimi) ile bir anlaşmazlık, tüm süreci durdurmakla tehdit ediyor.’’ Financial Times’a konuşan Avrupa Komisyonu’nun üst düzey bir yetkilisi de sorunun Türk seçimleri sonrasına kadar ertelenmesi için yollarının bulunması gerektiğini de söyledi. Gazete, ‘‘AB içerisinde Ankara ile müzakerelerin askıya alınmasının ülkenin Batı ile bağları açısından bir felaket olacağı yolundaki kaygı artıyor’’ yorumunu yaptı. külasyon’’ olarak niteleyerek yalanladı. Genişleme sözcüsü Krisztina Nagy Türkiye’nin ek protokolden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda konunun AB Komisyonu tarafından yayımlanacak ilerleme raporunda değerlendirileceğini söyledi. Lübnan memnuniyeti AB Komisyonu, Türkiye’nin Lübnan’a asker gönderme konusundaki kararını memnuniyetle karşıladığını açıkladı. Genişleme sözcüsü Nagy, ‘‘Türkiye’nin diğer AB ülkeleriyle birlikte Lübnan’a gidecek barış gücünde bu zorlu görevi kabul etmesini memnuniyetle karşılıyoruz’’ şeklinde konuştu. ‘Rehn ikna etmeye çalışıyor’ Avrupa Komisyonu’nun genişlemeden sorumlu üyesi Olli Rehn’in Türkiye ve Kıbrıs Rum Kesimi’ni limanlar sorununun Avrupa Adalet Divanı’na götürülmesi için ikna etmeye çalıştığını kaydeden gazete, ‘‘Böylece, Komisyon, sorunun, tarafların müzakere etmesi için daha çok olanağı olacağı Türkiye’deki seçim sonrasına kadar dondurulabileceğine inanıyor’’ diye yazdı. AB Komisyonu ise, Financial Times gazetesinin birliğin Kıbrıs anlaşmazlığını Avrupa Adalet Divanı’na götürmeye çabaladığı yönündeki haberini ‘‘spe Le Figaro: Reddedilir Bu arada Le Figaro gazetesi de, Avrupa Parlamentosu Dış İlişkiler Komitesi’nce benimsenen ‘‘Ermeni soykırımı’’ önerisinin Genel Kurul’da reddedilebileceğini yazdı. CUMHURİYET 11 K