Katalog

12 EYLÜL 2006 SALI CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi?cumhuriyet.com.tr TÜİK’e göre GSMH yılın ilk yarısında yüzde 7.5 büyüdü. Faiz frenine rağmen artışı tüketim pompaladı 13 İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Ekonomi hesaptan fazla ‘ısındı’ ? Gayri Safi Milli Hasıla’nın ikinci çeyrekte yüzde 8.5 artışı hesapları bozdu. Faizlerin yükseltilişi ve mayıs ile haziran aylarında liradaki yüzde 25’e varan değer kaybı, ekonomideki ısınmayı önleyemedi. 1112 Eylül ABD’nin 11 Eylülü ile Türkiye’nin 12 Eylülü arasında 21 yıl araya karşın, sonuçları ile bu dönemeç günlerin, arka arkaya gelişi rastlantı olsa da, aralarındaki güçlü ilişkinin algılanmasında işe yarıyor. Biri dünya ölçeğinde, diğeri ülkemize yönelik birbirinden olumsuz sonuçları ile yıldönümleri bir dizi protesto eylemi ile anılmakla kalmıyor, aynı zamanda değerlendirmelere araç olduğundan olup bitenlere daha uzaktan ve bütünsel bakışımızı geliştiriyor. 11 Eylül, ABD’nin miladı, ‘‘terörle savaş, demokrasiyi yayma’’ gibi çok güzel ne yazık ki gerçek amaçları gizleyen kavramlarıyla, ABD’nin emperyal savaş stratejisinde temel değişimin aracı olmuştu. ABD başta kendi ülkesi, zengin Kuzey ülkelerinin terör tehdidinden uzak kalmaları adına, savaşların başka topraklarda, terörün odaklandığı merkezlerde yapılması kararını dünyaya dikte ettirmişti. Gerisini acı deneyimlerle yaşayarak öğrendik. Önce Afganistan, sonra Irak işgalleri, en son da taşeron ülke İsrail aracılığı ile Lübnan işgali gündeme geldi. İşgallerin gerekçesinin dürüst olmaması, kirli emperyal çıkarların ön planda tutulması gerçeği bir yana... Terörle savaşımda sonuç almayı unutalım, dünya ölçeğinde terör patlamasına yol açtığı kendi siyasilerinin, medyalarının itirafları ile ortada. İnsan hakları ihlalleri, evrensel hukukun ayaklar altına alınması, savaş suçları.. sonuçları trajik boyutlarda. Terörle mücadele adına yapılan savaşlarda 72 bin sivilin öldüğü kendi resmi açıklamaları. Sayılamayanlarla kaç olmuştur, varın siz düşünün. Bu savaşların hedefi terörist kaybı ise, son Hizbullah operasyonu için her yüz sivil ölümüne karşılık bir Hizbullah militanı olarak açıklandı. Irak bataklığında artık ırklar ve mezhepler ekseninde bir iç savaşın yaşanmakta olduğu itiraf edilirken, aylık ortalama sivil ölümünün 3 bin olduğunun altı çiziliyor. Türkiye’nin bile sadece İslami terör bilançosu 91 sivil ölümü. PKK teröründe 7 ayda 91 şehit. ABD’nin ölen Amerikalı asker sayısını en aza indirme amaçlı, vurkaç işgal yönteminde, en gelişmiş silah teknolojisi ile sivilleri kollamadan havadan bombardıman yöntemiyle gerçekleştirilen işgallerin ardından, direnişçi terör örgütleri ile ABD askerinin yüz yüze çatışmaması için elden gelen yapılıyor. Afganistan’da bir dönem NATO askeri gücü tampon, göreceli çatışmalar durmuştu. Ancak Taliban’ın tekrar toparlanması ile son günlerde arka arkaya çatışma ve NATO askerlerinin de ölüm haberleri artıyor. Tabii ki Türk askerinin de bu çatışmanın odağında tampon olması için baskılar sürüyor. ??? Özetle 11 Eylül’ün yıldönümünde yapılan değerlendirmelerin sonucu çıkan karnelerde, terörü durdurma, demokrasiyi yayma gerekçelerinin karşılığı başarıda elde edilen, kocaman bir sıfır. İster istemez zengin Kuzey ülkelerinde, emperyal işgalin başını çekenler ABD ve İngiltere’de, terörle mücadele stratejileri eleştiriliyor. Teröre karşı bu savaşların, çok büyük bedeller, ağır insan hakları ihlalleri, sivil ölümleri karşılığı, kimi hedef alınan terör örgütleri boyutunda, geçici durdurma, zayıflatma sonucu alınsa da, terörün güçlenmesine yaradığı gerçeğinin altı çiziliyor. Türkiye’nin 12 Eylülü ise bugün ülkemizde yaşanan olumsuzlukların tümünün anahtarı gibi. Emperyal çıkarların gelişmekte olan ülkelere, Türkiye’ye çizdikleri rolün, modelin dikte ettirilmesi aracı. 12 Eylül on binleri cezaevlerine yollayan, demokratik gelişmeleri, örgütlenmeleri, solu hedef alan tüm sonuçları ile, Türkiye’de ırk ve din eksenindeki çatışmaların, siyasal islamın, tarikatların örgütlenmelerinin dönemeci Öncelikle ve özellikle siyasal partiler başta, sendikalar, demokratik kitle örgütleri, sivil toplum örgütlenmelerinin doğal gelişiminin, solun önünü kesti. Sivil toplum adı altında tarikat, mezhep, din, ırk ayrımcılığı eksenlerindeki örgütlenmelerin hortlamasına ortam yarattı. Radikal siyasal İslami akımlar, PKK terör örgütlerinin birinci elden güçlenme koşullarını oluşturdu. Elbette ABD’nin Türkiye’de öngördüğü ılımlı siyasal İslami, iktidarın destekçisi örgütlenmelerin yolunu da açtı. Türkiye, gelişmekte olan ülkeler içinde sadece ekonomik gelişmeler boyutunda değil, siyasal, sosyal boyutta da 1980 sonrası en ağır bedelleri ödeyen ülkelerin başında. Tabii ki doğrudan silahlı emperyal işgale uğramış ülkelerde tablo daha ağır. Ama gelişmekte olan ülkeler içinde tüm göstergelerde en ağır bedeli ödeyen ülke konumunda sayılmamız, coğrafi kritik bölgede, kötü komşularla, savaşa çok yakın olmamız.. tek açıklama değil. Biz 1980’den bu yana hem küresel saldırı hem de 12 Eylül, 11 Eylül olumsuz sonuçlarının tümüne birden hedef olan ülkeyiz. Hâlâ en diplerde, paramparça olmamamızı, Atatürk devrimlerine, Cumhuriyet’in temel ilke ve kazanımlarına borçlu olduğumuz tartışılmaz bir durum.. soner@cumhuriyet.com.tr En çok inşaat büyüdü Sektör Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırmahaberleşme Mali kuruluşlar Konut sahipliği Serbest meslek ve hizm. Devlet hiz. Kar amacı olmayan krlş. İthalat vergisi GSYH GSMH İkinci çeyrek (%) 1,1 10,5 13,7 7,3 4,3 1,3 2,1 4,4 2,2 1,1 13,1 7,5 8,5 6 ay 1,3 7,7 19,3 7,2 3,8 0,9 2,1 4,6 1,9 1,1 14,2 7,0 7,5 ANKARA / İSTANBUL (Cumhuriyet) Bu yılın ikinci çeyreğinde (nisan mayıs haziran) Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH), geçen yılın eşdönemine göre yüzde 8.5, ilk altı aylık büyüme hızı da geçen yılın ilk yarısına göre yüzde 7.5 oldu. Sektörel bazda en yüksek büyüme hızı yüzde 19.3 ile inşaatta yaşandı. Bu dönemde tarım yüzde 1.3, sanayi yüzde 7.7, ticaret sektörü de yüzde 7.2 büyüdü. Tahminleri aşan büyüme hızı, başta inşaat olmak üzere yatırımlar ve tüketimdeki gelişmelerden ivme kazandı. Mayıs ve haziran aylarında Türk parasında yüzde 25’e varan değer kaybı görülmüş, Merkez Bankası da enflasyondaki yükselişi ve tüketimi dizginlemek için sert faiz arttırımlarına gitmişti. Bunların ikinci çeyrekteki büyüme hızının frenlenmesinde pek de etkili olmadığı görüldü. Buna karşın büyüme hızının, faiz ve dövizde ikinci çeyrekte görülen artışın etkisiyle yılın ‘VERİLER, YENİ FAİZ ARTTIRIMLARINA İŞARET’ Büyüme rakamlarını uzmanlar yorumladı: Ak Yatırım ekonomisti Hakan Aklar: Mayısta başlayan dalgalanmanın büyümeyi etkilemediğini görüyoruz; ancak yılın ikinci yarısında azalma bekliyoruz. Tüketici güven endeksinde hazirandan itibaren hızlı bir düşüş var. CAIB’den ekonomist Simon QuijanoEvans: Yıllık büyüme en az yüzde 5.5 olacak.Veriler BM’nin yılın ikinci yarısında faiz arttırımlarına devam etmesi gerekeceği anlamına geliyor. ASO Başkanı Zafer Çağlayan: Rakamlar, Merkez ikinci yarısında yavaşlaması bekleniyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı (TÜİK), üretim yöntemiyle hesaplanan GSMH ve harcama yöntemiyle Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) sonuçlarına göre ilk yarıda GSMH, geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 17.7’lik artışla 240 milyar 158 milyon YTL, dolar cinsinden de yüzde 13.6’lık artışla 172 milyar 114 Bankası’nın iç talebi baskı altında tutmak için faizleri düşürmeyeceğini gösteriyor. ATO Başkanı Sinan Aygün: Türkiye’nin büyümesi ithalata bağlı. Bu Gayri Safi Milli Hasıla, milli hasıla değil gayri milli hasıladır. TESK Genel Başkanı Derviş Günday: İstihdamı arttırması gerekirken işsizlik rakamları büyüyor, piyasada canlılık olması gerekirken esnaf ve sanatkârları siftah dahi yapamıyor. İTO Başkanı Murat Yalçıntaş: 6 aylık büyüme ekonominin istikrarlı büyüdüğünün teyidi. Açıklanan verilerden sonra basın toplantısı düzenleyen Devlet Bakanı Abdüllatif Şener, yıl sonunda büyüme hızının hedeflenen yüzde 5 seviyesini aşacağını ve yüzde 6’ya yakın gerçekleşebileceğini, son 18 çeyrekte GSMH’nin sürekli artış gösterdiğini, son üç yılda büyümenin ortalama yüzde 7.8 olduğunu söyledi. Şener, cari işlemler açığının artış hızında gerileme kaydedildiğini ileri sürdü. milyon dolar oldu. ‘‘Sabit fiyatlarla’’ GSMH ise yüzde 7.5’lik artışla 68.8 milyon YTL oldu. İlk 6 ayda, harcama yöntemiyle GSYH tahmininde ‘‘sabit fiyatlarla’’ özel nihai tüketim harcamaları yüzde 9.4, devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 13.5, gayri safi sabit sermaye oluşumu yüzde 19, mal ve hizmet ihracatı yüzde 3.9, mal ve hizmet ithalatı yüzde 9.2 arttı. Petrol 64.45 dolara geriledi Ekonomi Servisi Uluslararası petrol fiyatları, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’nün (OPEC) petrol üretim miktarını korumasının beklenmesi ve İran’ın nükleer çalışmalarına geçici olarak ara verebileceği haberleri üzerine düştü. ABD tipi hafif ham petrolün ekim teslimi fiyatı 95 sent düşerek varili 65.30 dolara geriledi. Londra Brent petrolünün fiyatı da 88 sent azalarak varili 64.45 dolara indi. OPEC’in dün Viyana’da yapılan petrol bakanları toplantısı öncesinde konuşan OPEC Başkanı ve Nijerya Petrol Bakanı Edmund Daukoru, ham petrol fiyatındaki düşüşü endişe ile izlediklerini belirterek ‘‘buna rağmen 28 milyon varillik günlük üretimi korumayı düşündüklerini’’ söyledi. Hükümetin savlarının aksine kent merkezlerinde iki odalı bir evin kirası 600 YTL Memur için ‘ev’ hayal ZEYNEP ŞAHİN (Soldan sağa) Mehmet Tütüncü, Bülend Örgen, Metin Yurdagül, hazır çorba pazarındaki paylarını daha da arttırmak istediklerini söylediler. Goldaş’tan 3.9 milyon YTL net kâr Ekonomi Servisi Goldaş Kuyumculuk, yılın ilk yarısında 3 milyon 864 bin YTL net kâr açıkladı. Goldaş’tan yapılan açıklamada, şirketin satışlarının geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 211 oranında artarak 1 milyar 853 milyon YTL ’ye ulaştığı, net kârın ise yüzde 58.1’lik artışla 3 milyon 864 bin YTL ’ye yükseldiği bildirildi. Şirketin toplam varlıklarının 2005’in 6 aylık dönemine göre yüzde 48.1 artarak 346 milyon 598 bin YTL ’ye ulaştığı belirtilen açıklamada, öz sermaye toplamının ise yüzde 4.9’luk artışla 141 milyon 653 bin YTL seviyesinde gerçekleştiği kaydedildi. Ülker hazır çorbada büyüyor ŞEHRİBAN KIRAÇ DHL’den sosyal sorumluluk projesi Ekonomi Servisi Uluslararası kargo şirketi DHL, sosyal sorumluluğunu Kenya ve Doğu Afrika bölgesi için oluşturduğu DHL Gönüllüleri ekibiyle devam ettiriyor. UNICEF’in ihtiyaçlarına göre belirlenecek tıbbi malzemeler bu ülkelere DHL ’nin lojistik desteği ile ulaştırılacak. DHL, gönüllüleri ile 15 gün süreyle Kenya’da UNICEF projesine destek verecek. DHL yetkilileri, BM’yi desteklemenin öncelikleri arasında yer aldığını belirtti. İZMİR Ülker hazır çorba, toz tatlılar, bulyon ve lezzetlendirici toz karışımları pazarında büyürken gıda şirketlerinden Örgen Gıda İzmir fabrikasında dakikada 600 poşet hazır çorba, 900 küp bulyon üretiliyor. Çeşme yolu üzerindeki Örgen Gıda fabrikasında düzenlenen toplantıda konuşan Ülker Gıda Grubu Başkanı Mehmet Tütün cü, Türkiye’de kişi başına çorba tüketiminin 15 litre, kişi başına hazır çorba tüketimininse 2.5 litre olduğunu belirtti. Türkiye’nin, toplam çorba tüketiminde Rusya ve Meksika’nın ardından üçüncü sırada yer aldığını açıkladı. Tütüncü, toplam 13 bin tona ulaşan çorba pazarının değerinin 115 milyon YTL olduğunu anlattı. Örgen Gıda Genel Müdürü Bülend Örgen, yıllık 15 bin ton kapasiteye sahip İzmir’deki fabri kada, 251 çeşit ürünle yaklaşık yüzde 25 pazar payına sahip olduklarını bildirdi. Örgen, fabrikada üretilen ‘‘Bizim mutfak’’ ürünlerinin 27 ülkeye ihraç edildiğine ve yıllık cirolarının 50 milyon YTL olduğuna işaret etti. Ülker İstişare Konseyi üyesi Metin Yurdagül, Trinidad Tobago adasının 1 milyon dolarlık Biskrem ithalatı yaptığını, Cola Turka’nın pazara girmesiyle pazarın yüzde 50 büyüdüğünü açıkladı. ANKARA Başbakan Erdoğan ve Devlet Bakanı Mehmet Ali Şahin’in birbiri ardına yaptıkları açıklamalarla, memurların yarısına yakınının ev sahibi olduğunu, önemli bir kısmının da lojmanda oturduğunu söyleyerek, 2007 için önerilen yüzde 5’lik zammı yeterli görmeleri, verilerin doğru değerlendirilmediğini ortaya koydu. Türkiye KamuSen’in yaptığı araştırma, memurların yüzde 38’inin kirada, yüzde 16’sının da lojmanda oturduğunu ortaya koyuyor. Ancak geriye kalan yüzde 46’nın tamamının evinin kendine ait olmadığına, yarısından fazlasının miras yoluyla geçen ve mülkiyeti kendinde olmayan evlerde geçici olarak oturduğuna ve dolayısıyla konutta birden çok kişinin mülkiyet hakkı bulunduğuna dikkat çekiliyor. Memurların yalnızca yüzde 2’si maaşının bir kısmıyla tasarruf yapabilirken yüzde 83’ünün her ay düzenli olarak ödeme yaptığı borcu bulunuyor. Ayrıca, Erdoğan’ın son olarak ‘‘Memurun yüzde 38’inin ödediği kira ortalaması 250 YTL ’’ demesiyle kamu emekçilerinin ‘‘standardı tartışmalı konutlar’’da oturduğu Başbakan’ca da doğrulandı. Uluslararası Emlak Uzmanları Derneği Genel Başkan Yardımcısı Salim Taşçı, kent merkezlerinde iki odalı bir evin kirasının 600 YTL olduğuna dikkat çekerek ‘‘Memurun yüzde 35 kadarının evi vardır, ama onu da kooperatif yoluyla 15 sene çalışıp iflahı kesilerek almıştır. Merkezde, gerekli standartlara sahip bir evde oturmasının olanağı yok, rüyasında göremez’’ dedi. Cumhurbaşkanı Sezer, Uluslararası Ekonomi Konferansı’nda uyarılarda bulundu: Gelir dağılımındaki uçuruma dikkat ? Cumhurbaşkanı Sezer, ‘‘Geçen aylarda yaşanan gelişmeler, ekonominin dış piyasalardan kaynaklanabilecek olumsuz gelişmelere karşı dirençli bir yapıya kavuşturulmasının ne denli önem taşıdığını bir kez daha ortaya koymuştur’’ dedi. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, değişimin her alanda hızlı yaşandığı küresel ortamda, yoksulluğun, ulusal ve uluslararası düzeyde gelir dağılımında dengesizliklerin artmasıyla birlikte, toplumsal ve kültürel uyum sorunlarının ortaya çıktığını belirtti. Türkiye Ekonomi Kurumu’nca Ankara Sheraton Oteli’nde düzenlenen Uluslararası Ekonomi Konferansı’na katılan Sezer, yaptığı konuşmada, ‘‘Geçen aylardaki gelişmeler, ekonominin dış piyasalardan kaynaklanabilecek olumsuz gelişmelere karşı daha dirençli bir yapıya kavuşturulmasının ne denli önem taşıdığını bir kez daha ortaya koymuştur’’ dedi. Uluslararası Ekonomi Kurumu Başkanı Prof. Dr. Guillermo Calvo ise sermaye girişlerindeki ani duruşların, yükselen piyasalardaki krizlerin temel nedeni olduğunu söyledi. Calvo, Türkiye’deki kırılganlığın arttığını, bunun cari işlemler açığının yüksek olmasından kaynaklandığını belirtti. Perakende Günleri 2930 Kasım’da ? Ekonomi Servisi Perakende Günleri’nin altıncısı, 2930 Kasım 2006 tarihlerinde İstanbul’da gerçekleştirilecek. Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı’nda, Soysal Eğitim Danışmanlık tarafından düzenlenecek Perakende Günleri 2006, Uluslararası İstanbul Perakende Konferansı, İstanbul Perakende Fuarı, Perakende Güneşi Ödülleri ve özel açık arttırma etkinliği olmak üzere 4 ayrı bölümden oluşacak. Merinos, mobilyada liderlik hedefliyor GAZİANTEP (AA) Avrupa ve Ortadoğu ülkelerine ihracat gerçekleştiren Merinos Mobilya, yemek odası, yatak odası ve genç odası grupları ile panel mobilya üretimine de başlayacak. Merinos Mobilya Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Erdemoğlu, 2 yıl önce mobilya sektörüne giriş yaptıklarını ifade ederek, İzmir Torbalı’da atıl olan bir üretim tesisini satın aldıklarını, toplam 600 bin metrekarelik alana sahip tesislerinde 100 bin metrekare kapalı alanda üretim yaptıklarını anlattı. Kıbrıs konusunda çözüm isteyen taraftayız Ekonomi Servisi Devlet Bakanı ve Başmüzakereci Ali Babacan, Kıbrıs konusundaki tutumlarının çok açık olduğunu belirterek ‘‘Bu konuda hep çözüm arayan, çözüm isteyen, tüm tarafların ‘evet’ dediği safhada ‘evet’ diyen tarafız’’ dedi. ‘‘İstanbul Konferansı 2006’’da konuşan Babacan, Türkiye’nin DoğuBatı ilişkileri konusunda eşsiz bir konuma sahip olduğunu söyledi. CHP Genel Başkan Yardımcısı Onur Öymen de Türkiye’de hem iktidarın hem de muhalefetin Avrupa Birliği (AB) konusunda tam işbirliği içinde olduğunu söyledi. İngiltere’nin Avrupa ilişkilerinden sorumlu bakanı Geoffrey Hoon, AB’nin artık PKK ve terorizm konusunda mutlaka işbirliği yapması gerektiğini söyledi. Silverline ile Arçelik işbirliğine gitti ? Ekonomi Servisi Silverline Endüstri ve Ticaret AŞ ile Arçelik AŞ arasında aspiratör ve davlumbaz üretimi alanında anlaşma yapıldığı bildirildi. Anlaşma çerçevesinde alınan ilk siparişin 6 bin 500 adet aspiratör ve 2 bin 800 adet davlumbaz olduğu, ilk üretimin eylül ve ekim ayında teslim edileceği bildirildi. CUMHURİYET 13 K