Katalog

SAYFA CUMHURİYET 13 TEMMUZ 2006 PERŞEMBE 10 DIŞ HABERLER dishab?cumhuriyet.com.tr O Çözümsüz krizler trajedi yaratıyor RTADOĞU KAN GÖLÜ topraklarında öldürülen sivil İsraillilerin sayısı 234, İsrail’de öldürülenlerse 463. Her gün ölüm haberle İsrail güvenlik güçlerini herinin geldiği Filistin’de in def alan saldırılarda ise, işsanlık dramı sürerken gal topraklarında 225, İs2003’teki ABD işgaliyle rail’de 86 kişi öldürülmüş. birlikte Ortadoğu’nun çö Öldürülen Filistinli çocukzümsüz kriz odaklarına Irak ların sayısı 701, İsrailli çoda eklendi. İsrail’in bölge cuk sayısı 119. Bu veriler, deki hukuksuz ve dizginsiz bir İsrail İnsan Hakları Örsaldırganlığı, bugün Irak’ta gütü olan B’TSELEM adişgalci güç ABD tarafın lı kuruluşun internet sitedan yeniden üretiliyor. sinden alındı. ABD ve İsrail, bölgeye Irak’ın verilerine gelinilişkin büyük ölçüde çakı ce... Savaşın başlangıcınşan ‘‘ulusal çıkarları’’ doğ dan beri, çeşitli kanallarrultusunda tek taraflı plan dan Irak’taki kayıpları belarını yürütürken ölçüsüz lirlemeye çalışan Iraq Body bir şiddet uygulamanın ya Count adlı kuruluşun internı sıra bölge halklarını bir net sitesindeki bilgilere göbirine düşürme politikala re ‘‘günlük ölü sayısı’’ işgarını da gündemde tutuyor. lin birinci yılında 20, ikinIrak ve Filistin’deki meşru ci yılında 31 ve üçüncü yıdireniş bile ‘‘terör’’ dam lında 36 şeklinde artıyor. gasıyla bölünüyor; ulusla Rakamlarla 1 Mayıs 2003rarası hukuk ve sözleşme 19 Mart 2004 arasında 6 lerin, BM gibi örgütlerin bin 331, 20 Mart 200419 yaptırım gücü sıfırlanıyor. Mart 2005 arasında 11 bin ‘‘Uluslararası kamuoyu’’ 312 ve 20 Mart 200519 bu müdahaleler karşısında Mart 2006 arasında 12 bin başını kuma gömmeyi ter 617 sivil öldürülmüş. Üçüncih ederken Irak ve Filistin cü yılla ilgili kritik kimi salhalklarının tarihsel mütte dırıların bu verilere dahil olmadığı belirfiki olan Arap tiliyor. ülkeleri, belli Savaş dönearalıklarla gertadoğu’da mine yani ilk lişmeleri kına42 günlük döma dışında bir Filistin’deki ilişkin müdahalede çözümsüz kriz neme saptanan sivil bulunma gücüher gün yeni bir kayıpların sane, iradesine, olanağına sainsanlık dramı yısı 7 bin 312 ve yaralılar 17 hip olamıyor. üretiyor. Bu bin 298 kişi. İsrail’in, Eytabloya Irak Irak’ta sivil lül 2000’de yeniden başlayan işgali eklendi. kayıpların gerekçelerine da‘‘İkinci İntifair, sitede öne da’’ sürecinde dönem dönem yoğunlaşan sürülen bilgiler ABD’nin saldırganlıklarına bir yeni ‘‘öldürme’’ yöntemlerine sini daha eklendi. 25 Hazi dair farklılaşmalar olduğuran’da Filistinli örgütlerin na işaret ediyor. İşgal yönetimi, Irak’ta HaİsrailGazze sınırındaki bir askeri tesise saldırarak 2 İs ziran 2004’ten itibaren egerail askerini öldürüp birini menliği devrederken ‘‘Salde esir almasının ardından vador seçeneği’’ olarak adGazze’ye yönelik büyük bir landırılan Latin Amerika’da saldırı başlatan İsrail ordu Soğuk Savaş döneminde su 30 Haziran 13 Temmuz yürürlüğe konan ölüm mantarihleri arasında 60’tan faz galarının faaliyetlerini devla Filistinliyi öldürdü. İsra reye soktu. Son dönemde, il çok sayıda Filistinliyi ve etnik çatışmalar olarak suhatta Filistin parlamento nulan çok sayıda infazın, sunun üçte birini esir aldı. bu mangaların belli bir takFilistin yönetiminin bina tik plan doğrultusunda gerları dahil çok sayıda bina çekleştirdiği cinayetler olya hava saldırıları düzen duğu öne sürülüyor. Filistin’de İsrail’in tek talendi. Filistin halkının temsilcisi, ama İsrail’e göre ‘‘te raflı planlarını yürütmesine rörist’’ sayılan bir dizi po benzer şekilde, ABD de litikacı suikast hedefleri lis Irak’ta işgali sürdürüyor. Irak’ın demokrasiye kavuştesine yerleştirildi. 30 Eylül 2000’den bu ya ması, kendi yönetimini oluşna, İsrail güvenlik güçleri ta turması, güvenliğin sağlanrafından işgal toprakların ması söyleminin arkasında da öldürülen Filistinli sayı etnik temelli bir federasyosı 3 bin 453, İsrail’de öldü nun inşası planlarından bahrülenler 60 olarak veriliyor. sediliyor. Irak’ta beklemeYine işgal topraklarında İs diği bir direnişle karşılaşan railli sivillerin öldürdüğü ABD’nin ‘‘ulusal çıkarlaFilistinli sayısı ise 41. Filis rına’’ uygun son çözüm de tin saldırıları sonucu işgal böyle belirginleşiyor. GAMZE ERBİL / ÖYKÜ TÜMER Hizbullah’ın Filistin’le dayanışma için 2 İsrail askerini kaçırması üzerine, İsrail Lübnan’a girdi Ateş Lübnan’a sıçradı Dış Haberler Servisi Lübnan’da üslenen Hizbullah gerillalarının dün Filistinlilere destek amacıyla 2 İsrail askerini kaçırması ve İsrail’in Lübnan’a girmesiyle Ortadoğu’da günlerdir süren krizde yeni bir cephe açıldı. El Cezire televizyonu, Hizbullah’ın düzenlediği saldırıda 7 İsrail askerinin öldüğünü öne sürerken İsrail’in saldırılarında da 2 Lübnanlı sivil yaşamını yitirdi. Lübnan’da konuşlu Hizbullah, İsrail’in 25 Haziran’da Onbaşı Gilad Şalit’in kaçırılmasının ardından Gazze’ye başlattığı kanlı operasyona misilleme olarak harekete geçti. Şii Hizbullah gerillaları dün sabah İsrail’in kuzeyine havan topu ve Katyuşa füzeleriyle saldırı düzenledi. Gerillalar, İsrail işgali altındaki Şebaa Çiftlikleri’nde de, İsrail kontrol noktalarına saldırdılar. Saldırıda 4 İsrailli sivil yaralandı. El Cezire, Hizbullah gerillalarının saldırısında 7 İsrail askerinin öldüğünü duyurdu. Gerillalar 2 İsrail askerini de kaçırdılar. Saldırıların ve 2 askerin kaçırılma E l Cezire televizyonu Hizbullah’ın düzenlediği saldırıda 7 İsrail askerinin öldüğünü duyurdu. Saldırıların ve 2 askerin kaçırılmasının ardından İsrail, 2000 yılında çekildiği Lübnan topraklarına yeniden girdi. Olmert: Savaş nedeni İsrail’in saldırılarında da İsrail Başbakanı Ehud Olmert, 2 Lübnanlı sivil öldü. Lübnan’daki Hizbullah gerillaları(Fotoğraf: REUTERS) sının ardından İsrail, 2000 yılında çekildiği Lübnan topraklarına yeniden girdi. İsrail kara birlikleri, iki askeri bulmak için Lübnan sınırını geçti. Çok sayıdaki İsrail askerinin, Lübnan’daki arama çalışmalarını, hava kuvvetlerinin desteğinde yürüttüğü belirtildi. Askerleri kaçıran gerillaların, bölgeden kaçmalarını engellemek için Güney Lübnan’daki bazı yol, köprü ve Hizbullah mevzilerini bombalayan İsrail’in hava saldırısında, 2 Lübnanlı sivil öldü. İsrail son gerginlik üzerine yedek askerlerini de seferber etmeye başladı. İsrail ordusu Lübnan sınırındaki çatışmaların artması üzerine sınır bölgesinde yaşayan İsraillilere yeraltı sığınaklarına gitme çağrısı yaptı. Hizbullah’ın askeri kanadı İslami Direniş’in, El Cezire televizyonunda yayımlanan açıklamasında, İsrail askerlerinin Gazze’deki Filistinli lere destek amacıyla kaçırıldıkları ve güvenli bir yere götürüldükleri kaydedildi. Açıklamada, ‘‘Mahkumların ve tutukluların serbest bırakılmalarını sağlama sözümüzü yerine getirebilmek için askerleri kaçırdık’’ denildi. Hamas’ın Lübnan’daki sözcüsü Usame Hamdan, El Cezire televizyonuna yaptığı açıklamada, Hizbullah’ın 2 İsrail askerini kaçırmasının Hamas’ın konumunu güçlendirdiğini belirtti. Filistin’de iktidardaki Hamas, Hizbullah örgütünü kutladı. O amas liderlerinden Deyf’i vurmak için düzenlendiği açıklanan saldırıda 3 katlı bina çöktü. Saldırıda, öğretim görevlisi Ebu Salmiye, karısı ve 5 çocuğu ile evde bulunan 2 akraba çocuğu öldü. Bombardımanda yaralanan 40’a yakın kişi hastaneye kaldırıldı. (Fotoğraf: AFP) H nın İsrail’in kuzeyine düzenlediği saldırının ‘‘savaş nedeni’’ olduğunu belirtti. Olmert, bunun bir terör saldırısı değil, egemen bir devletin İsrail’e saldırısı olduğunu söyleyerek İsrail’in vereceği karşılığın ‘‘çok çok çok acı verici’’ olacağını belirtti. Olmert, ‘‘Kararlılığımızı sınamak isteyen kişiler var. Başarılı olamayacak ve yaptıklarının ağır bedelini ödeyecekler’’ dedi. İsrail Savunma Bakanı Amir Peretz, askerlerin sağ salim teslim edilmesinin, doğrudan Lübnan yönetiminin görevi olduğunu bildirdi. Amir Peretz, ‘‘Hizbullah’ın, kendi topraklarından İsrail’e karşı özgürce faaliyetlerde bulunmasına izin veren Lübnan hükümeti, sınır ötesi saldırıların sonuçlarının sorumluluğunu taşıyacaktır’’ diye konuştu. Savunma Bakanı, ülkesinin olaylara karşı en uygun karşılığı vermekte özgür olduğunu belirtti. Suriye, Hizbullah saldırısının sorumlusunun İsrail olduğunu öne sürdü. Devlet Başkan Yardımcısı Faruk Şara, İsrail’in işgalinin Lübnan ve Filistin halkını kışkırttığını söyledi. ABD Suriye’yi suçladı ABD yönetimi, Hizbullah’ın 2 İsrail askerini kaçırmasından Suriye ve İran’ı sorumlu tuttu. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü Frederick Jones, Almanya’da yaptığı açıklamada, 2 askerin acilen ve koşulsuz olarak serbest bırakılmasını isteyerek, “Ayrıca, Hizbullah’ı doğrudan destekleyen İran ve Suriye’yi de bu saldırıdan ve ardından gelen şiddetten sorumlu tutuyoruz’’ dedi. ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice, Hizbullah örgütünün, 2 İsrail askerini kaçırmasının, bölge istikrarına zarar vereceğini söyledi. Rice, Suriye’den de, gerginliğin durdurulması çabalarından olumlu sonuç alınması için etkisini kullanmasını istedi ve tüm tarafları itidalli olmaya çağırdı. Öte yandan Almanya Dışişleri Bakanı FrankWalter Steinmeier’in, konuyla ilgili olarak Ortadoğu başkentleriyle temas durumunda bulunduğu bildirildi. Bölgede gerginliğin giderek tırmanmasından kaygı duyan Arap Birliği de, dışişleri bakanları düzeyinde olağanüstü toplantıya çağrıldı. Rusya da 2 askerin serbest bırakılmasını isterken İsrail’e de itidal çağrısı yaptı. Gazze’de bir evi hedef alan İsrail saldırısında 2 yetişkinle 7 çocuk öldü İsrail füzesi çocukları vurdu Dış Haberler Servisi İsrail jetlerinin Gazze’de bir evi hedef alan füze saldırısı sonucu 7 çocuk ve 2 yetişkin öldü. İsrail, saldırıya gerekçe olarak evde Hamas’ın askeri kanadının lideri Muhammed Deyf’in katıldığı bir toplantı yapılmakta olduğunu öne sürdü. Ordu radyosu Deyf’in yaralandığını duyurdu, ancak İzzeddin El Kassam Tugayları sözcüsü bu bilgiyi yalanladı. Hastane kaynakları, İslam Üniversitesi’nde öğretim görevlisi Nebil Ebu Salmiye, karısı ve 5 çocuğunun saldırıda öldüğünü açıkladılar. Yine saldırı sırasında evde bulunan 2 akraba çocuğun da öldüğü bildirildi. Gazze’nin kuzeyindeki Şeyh Rıdvan Mahallesi’ndeki eve füzeyle gerçekleştirilen saldırı sonucu 3 katlı binanın çöktüğü ve cesetlerin tümüne ulaşılamadığı belirtiliyor. Yan binalarda bulunanlardan da yaralananlar olduğu, 3’ü ağır toplam 37 yaralı bulunduğu kaydedildi. Karısı, annesi ve 2 oğlunun hastanede olduğunu söyleyen komşu Muhammed Abbas, ‘‘İsrailliler herkesi öldürmek istiyorlar. Bize dönük yapmayı bildikleri tek şey bu’’ dedi. ‘Böyle öldürülmeyi hak etmiyorlardı’ Gazze Şifa Hastanesi yetkilileri, konunun politik önemi nedeniyle yaralıların kimliklerinin açıklanmadığını bildirdi. Hamas’ın siyasi kanadına üye olduğu söylenen Ebu Salmiye’nin kardeşi Yusuf, ‘‘Hamas üyesi olup olmadığını bilmiyorum, ama karısı ve kızları elbette değildi. Bu şekilde öldürülmeyi hak etmiyorlardı’’ dedi. Evde bulunduğu ve yaralandığı öne sürülen Hamas’ın askeri kanadının lideri Deyf, daha önce de İsrail saldırılarında hedef olmuştu. İsrail, vatandaşlarına yönelik birçok intihar saldırısından Deyf’i sorumlu tutuyor. İsrail birlikleri, dün Gazze’de Han Yunus’ta da bir araca hava saldırısı düzenledi. Saldırıda en az 2 Filistinli öldürüldü. İsrail askerlerinin Gazze Şeridi’nin orta kesimine de girdiği bildirildi. Görgü tanıkları, askerlerin Gazze topraklarının 150 metre içine girdiklerini ve Deir el Balah kasabasının doğusundaki bir köyde arama yaptıklarını belirtti. İsrail, Gazze Şeridi’nin kuzey ve güneyine daha önce girmişti. Kabalık ve İçtenlik vustralya’dan gelen bir A grup turistle birlikteyiz. Kimisi 1950’li yıllarda göçmüş SSCB’den, kimisinin dedesi 1917 Devrimi’nden kaçmış. Onlara ateşli yurtseverlik nutukları atan Rusya yurttaşı teyze, sonunda aklındaki soruyu ortaya atıveriyor: Neden dönmüyorsunuz memleketinize? Her şey değişti artık. Dönün ve çocuklarınızla, torunlarınızla Rusya’da yaşayın! Bir süre sessizliğin ardından hepsi itiraz ediyor. İlk nedenleri Avustralya’daki yüksek hayat standartlarını Rusya’da bulamayacak olmaları. İkinci neden ise.. kabalık! Evet, Rusya’da kabalığın, saygısızlığın, özensizliğin alıp yürüdüğünden bahsediyorlar. Ne otelde bulabiliyorlar aradıkları nezaketi, ne restoranda, ne takside, ne de alışveriş merkezlerinde. Herkes sanki kötü hayat şartlarının intikamını her fırsatta birilerinden almak istercesine hırçın ve saygısız... Yurtsever teyze söze karışıyor: Bizim üslubumuz savaşlar yaşayarak, zor iklim ve ekonomi şartları içinde oluştu. İnsanlarımızın bazı rahatsız edici tavırları kabalıktan değil aslında, içtenlikten... Zamanla düzelecek... Avustralyalılar suskun. Ama bakışları kuşku dolu... Benim aklıma geçenlerde Reader’s Digest dergisi tarafından dünyanın 35 metropolünde yapılan ‘‘kibarlıkkabalık’’ araştırması geliyor. New York, Zürih ve Toronto halkının ‘‘en kibar’’ seçildiği kentler arasında Moskova, dünyanın en kaba beş kentinden biri olarak belirlenmişti. Araştırmada Türkiye yoktu. Olsaydı biz kaçıncı gelirdik acaba? Biz ne kadar kibarız ya da ne kadar ‘‘içten’’?.. PERŞEMBENİN GELİŞİ HAKAN AKSAY amil Basayev öldü mü, öldürülŞ dü mü? Cevabını belki de hiç öğrenemeyeceğimiz bu sorunun önemi zamanla kaybolacaktır. Önemli olan 12 yıllık Çeçen savaşının, kuşkusuz adı en çok telaffuz edilen kişisi Basayev’in artık yaşamadığıdır. Tıpkı Cahar Dudayev (22.04.96’da öldürüldü), Arbi Barayev (23.06.01), Ürdünlü Hattab (19.03.02), Zelimhan Yandarbiyev (13.02.04), Ruslan Gelayev (28.02.04), Aslan Mashadov (08.03.05), Vaha Arsanov (15.05.05) ve Abdülhalim Saydulayev (17.06.06) gibi. ABD açısından Bin Ladin neyse, Rusya açısından onu ifade eden Basayev’in ölümünün, Kremlin açısından en büyük baaksay@rusya.ru Basayev’in Ölümü Üzerine Basayev’in adı, özellikle 2004 sonbaharında Beslan’da pek çok ilkokul öğrencisinin ölümüne yol açan terör eylemini üstlenmesinden sonra lanetlenmişti. şarıların hanesine yazıldığı tartışılmaz bir gerçektir. Moskova’nın Çeçen politikasını, Cumhuriyet’in resmi yöneticileri Alu Alhanov’u şeyde İnsan, denemediği her r. olu ız rıs şa ba z yü yüzde Francois de la Rochefoucauld ve giderek güçlenen Ramzan Kadirov’u savunmak ve Basayev sonrasında çatışmaların biteceğini düşünmek zor. Ama terorizmle mücadelenin öne çıktığı günümüz dünyasında ve yukarıda değinilen son gelişmelerin ışığında güçler dengesinin tümüyle değiştiği ortada. Bazı Türk medya kuruluşları, Basayev’in ölümünü ‘‘şehit’’, ‘‘efsanevi komutan’’ gibi ifadelerle, çoğu da tarafsız anlatımlarla duyurdu. Daha 23 yıl öncesine kadar Çeçen direnişçileri savunan ABD ve AB ise bu ölümden duydukları memnuniyeti dile getirdi. Basayev terörist miydi? Devamsızlık nedeniyle enstitüden atılmasının ardından, adı defalarca silah, uyuşturucu ve rehine ticaretine karışan Basayev, Budennovsk, Dağıstan saldırısı (İkinci Çeçen Savaşı’nın başlangıcı), Moskova tiyatro baskını, İnguşetya ve Nalçik katliamları, Beslan’da bir ilkokulun işgali gibi pek çok eylemin sorumluluğunu üstlenmişti. Özellikle çocukların ölümüne yol açan Beslan sonrasında Basayev’in terörist olduğu dünya çapında kabul gördü. Ayrıca Basayev, ‘‘Kafkasya çapında bir şeriat devleti kurma’’ amacını defalarca dile getirdi. Kafkasya’da güçlendikten sonra, belki de terör yardımıyla güneye, Türkiye’ye doğru yayılacak bir şeriat devleti... Aşk Dedikleri... şkın sözcüklere döA külerek sergilenmesi veya tanımlanması çabasında hep bir banallik tehlikesinden kuşkulanırım. Beni asıl etkileyen, yaşadığımız hayatta birdenbire karşımıza çıkıveren ve abartılı ifadelere ihtiyaç duymayan gerçek aşk öyküleridir. Başlangıçta pek sıradan görünen insanlardır bu öykülerin kahramanları. Siz öyküyü öğrendikçe sevgi, sabır, saygı ve şefkat yumağı büyür ve içinize pırıltılar saçmaya başlar. ??? Kadın 70 yaşlarında. Adam ise 80’lerini sürüyor. Kaç yıldır birlikteler bilmiyorum, ama birbirlerine karşı tavırları öylesine nazik ve sevecen ki... Sık sık birbirlerine sarılıp okşuyorlar. Dünya umurlarında değil. Ve ağızlarından seyrek çıkan sözlerde hep bir özen ve şefkat. Bakışlarındaki sıcaklık... Bakışları... Yazının burasında kalemim tıkandı... Çünkü aralarında gören yalnızca bir çift göz var. Adamınkiler. Ve kadının elindeki baston, görmeyenlerin kullandığı cinsten. Ama kadının asıl dayanağı eşi. Yaşlı adam bütün yolları, kapıları ve merdivenleri geçerken iki kişilik dikkat ve çaba sarfediyor. Bir an bile yalnız bırakmıyor kadını. Ve bu yaşlı çift, binlerce km uzaktan gelmiş Rusya’ya. Gezmeye, görmeye... Adamın yaşlı gözleri, gördüğü her yeri eşine aktarmaya çalışan sözleri, sonra birlikte susarak dinlenmeleri... Bunları dile getirmek kolay değil, inanın. Öylesine uyumlu, öylesine birbirine saygılı, öylesine sevgi dolu bir çift ki bu... Turistlerin rehberliğini yapan genç kız, haritada Moskova’yı, Samara’yı, Volgograd’ı gösteriyor. Yaşlı adam, eşinin elini haritaya koyuyor ve hareket ettiriyor: Bak, burası Moskova, burası Samara... Rehberin gözlerinden iki damla yaş süzülüyor. Acaba yaşlı çift için mi ağlıyor? Yoksa kendi hayatında böyle bir aşkın olmadığına ve büyük ihtimalle olmayacağına mı?.. Sisteme Bak! SSCB’yi ziyaret eden bir Amerikalı ayakkabı almak ister. Rehberi onu üzerinde ‘‘ayakkabı’’ yazan devasa bir binaya götürür. Önce karşılarına kadın ve erkek ayakkabıları diye iki yol çıkar. Sonra yazlık ve kışlık diye. Ardından derisinin cinsine göre. Bağcıklı olup olmadığına göre. Rengine göre... Bitmez tükenmez koridorlar, onları en sonunda ayakkabı numarasına göre yol ayrımına götürür. Seçimlerini yaptıkları anda kendilerini sokakta bulurlar. Şaşkın Amerikalı, ‘‘Ee, hani ayakkabı?’’ deyince Sovyet rehber gururla cevaplar: ‘‘Sen ayakkabıyı bırak; sisteme bak sisteme!..’’ CUMHURİYET 10 K