Katalog

22 NİSAN 2006 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab?cumhuriyet.com.tr 11 ABD Dışişleri Bakanı’nın ziyaretinde gündemin 1. maddesini İran oluşturacak İRAN’A YAPTIRIMLAR Rice nabız yoklayacak BAHADIR SELİM DİLEK Rusya somut kanıt istiyor Dış Haberler Servisi Rusya, İran’a yaptırım uygulanmasını bu ülkenin nükleer enerjisinin sivil amaçlı olmadığı konusunda somut kanıt bulunması şartına bağladı ve bu ülkeye karşı güç kullanılmasına kesinlikle karşı olduğunu bir kez daha açıkladı. Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) Başkan Yardımcısı Olli Heinonen İran’a yapacağı ziyaretten vazgeçerken Tahran kurumla işbirliğine hazır olduğunu bildirdi. Moskova, İran’ın nükleer enerjisinin sivil amaçlı olmadığı konusunda somut bir kanıt bulunduktan sonra yaptırımlar hakkında konuşulabileceğini açıkladı. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mihail Kaminin mevcut durumda İran’a yönelik güç kullanımı veya yaptırımlar uygulanmasının uluslararası topluluğun Tahran’ın nükleer programı konusundaki kaygıları azaltmayacağını söyledi. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Sergey Kislyak da, Moskova’nın Tahran’a karşı güç kullanılmasına kesinlikle karşı olduğunu bildirdi. Kislyak, ‘‘Bu sorunun güç kullanılarak çözülmesine kesinlikle karşıyız ve çabalarımız bu temelde yoğunlaşacak’’ dedi. Nepal Kralı sonunda pes etti ? KATMANDU (AA) Nepal Kralı Gyanendra, ülkesinde yaşanan krizin ardından iktidarı siyasi partilere devretme sözü verdi. Gyanendra, devlet televizyonundan yaptığı konuşmada, ‘‘Bugünden itibaren, korumamız altında olan iktidar, halka geri verilecek. 7 partili ittifaktan başbakanlık görevi için isim belirlemesini istiyoruz’’ dedi. Gösterilerde 12 kişi ölmüştü. ‘Uyumsuz’ yabancıya hayır ? BERLİN (AA) Almanya’da yapılan bir araştırmaya göre, halkın yüzde 79’u, topluma uyum sağlamayan yabancıların sınır dışı edilebilmesi için yasal düzenlemeler yapılmasını istiyor. Halkın yüzde 65’inin de başkent Berlin’de, ‘‘namus uğruna’’ kardeşi tarafından öldürülen Hatun Sürücü’nün ailesinin sınır dışı edilmesini istediği kaydedildi. ANKARA ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice’ın Ankara’ya getireceği dosyalar büyük ölçüde belli oldu. Dışişleri Bakanlığı da Rice’ın önüne koyacağı konu başlıklarını belirledi. Ziyarette en önemli gündem maddesi İran olacak. İran’a ilişkin Ankara’nın nabzını tutacak olan Rice’ın ‘‘talep listesi’’ merakla bekleniyor. ABD’nin son olarak verdiği ‘‘Gerekirse yalnız haraket edebiliriz’’ yönündeki mesajları Ankara’da, ‘‘erken söylenmiş sözler’’ olarak değerlendirildi. Rice’ın, aynı mesajı Ankara’da tekrarlaması durumunda ise Türkiye net bir dille, ‘‘diplomatik çabaların sonuç vermesinin beklenmesi ve olası bir müdahalede uluslararası meşruiyet aranması gerektiği’’ üzerinde duracak. Bu durum, ABD’nin Türkiye’den olası taleplerini bu iki koşula bağlayacağından, AnkaraWashington hattında yeni bir sıkıntı potansiyelini de beraberinde getirecek. Rice ile yapılacak görüşmeler ve ele alınacak konu başlıkları şöyle: ? İran: Türkiye, diplomatik çaba ? Condoleezza Rice’ın, ABD’nin İran’a karşı yalnız hareket edebileceği mesajını Ankara’da tekrarlaması durumunda Türkiye, ‘‘diplomatik çabaların sonuç vermesinin beklenmesini ve olası bir müdahalede uluslararası meşruiyet aranması gerektiği’’ üzerinde duracak. ların sonuna kadar sürdürülmesini savunuyor. Diplomatik girişimlerin sonuç vermesini beklemeden yapılacak bir müdahalenin, bölgede terorizmi çok büyük ölçüde arttıracağını düşünen Ankara, İran’ın uluslararası toplumun beklentilerini tatmin etmesini istiyor. ABD ise daha önce, bu konuya ilişkin olarak Türkiye’nin arabuluculuğunu istemediklerini ortaya koymuştu. Dışişleri Bakanlığı, olası bir müdahalede ise ‘‘uluslararası meşruiyet’’ arıyor. Bunun için ya BM Güvenlik Konseyi kararı ya da NATO kararı alınması gerektiğini düşünen Ankara, İran’a yönelik ekonomik yaptırımlara da soğuk bakıyor. Rice’ın ziyaretinin hemen öncesinde, ‘‘gerekirse yalnız hareket ederiz’’ açıklaması ise başkentte sıkıntı yarattı. Bu açıklamanın gereğinin yerine getirilmesi durumunda, ABD, Türkiye’nin üzerinde ısrarla durduğu ‘‘uluslararası meşruiyet’’ kavramını hiçe saymış olacak. ? Irak: Türkiye, Irak’taki iç savaş görüntüsü ve istikrarsızlığa ilişkin kaygılarını ortaya koyacak. Bütün kesimlerin temsil edildiği bir hükümet kurulmasını isteyen Ankara, Washington gibi Tahran destekli Şii grupların yönetimde ‘‘gereğinden fazla’’ bir etkiye sahip olmasını istemiyor. Dışişleri, özellikle Kerkük konusunda gerekli önlemlerin alınmasını isteyecek ve Kerkük’ün ‘‘özel statü’’de kalması için ABD’nin ‘‘gerekeni yapmasını’’ talep edecek. ? PKK: Ankara’nın PKK konusundaki rahatsızlığı Rice’a net bir dille an latılacak. ABD’nin ‘‘PKK’nin etkisizleştirilmesi için gerekli adımları ivedilikle atması’’ istenecek. Türkiye’nin, PKK konusunda gerekli önlemleri tek başına alabileceği görüşüne de Rice’ın dikkati çekilecek. Yetkililer istihbarat konusunda daha fazla işbirliğine gidilmesini isteyecek ? Kürt gruplar: Kürt grupların elde ettiği siyasi avantajların, bölgedeki istikrar için yarattığı tehlikeyi gündeme getirecek olan Ankara özellikle Irak’ın kuzeyinde oluşan yapıdan duyulan rahatsızlığı ortaya koyacak. ? Suriye: Rice’ın gündeme getirmesi durumunda Suriye ele alınacak. Türkiye, komşu ülke sıfatıyla Şam ile Washington arasında gerginlik istemiyor. ? Enerji: Hazar geçişli enerji hatları da ele alınacak. ABD Hazar geçişli petrol ve gaz hatlarının dünya piyasalarına güvenli bir şekilde çıkması için çaba gösterirken, özellikle Yahudi lobisi, bu hatların İsrail üzerinden doğu pazarlarına yönlendirilmesini istiyor. Bu bağlamda BTC hattına ilişkin son durum da değerlendirilecek. ABD’den silah ambargosu çağrısı ABD, uluslararası topluma, İran’a silah ambargosu uygulama çağrısında bulundu. ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Nicholas Burns, ‘‘Ülkelerin İran’a baskı yapma zamanının geldiğini düşünüyoruz’’ dedi. Nükleer programını geliştirmek için İran’ın yararlanabileceği bir teknolojinin ihracının yasaklanmasının önemli olduğunu belirten Burns, başta Rusya olmak üzere uluslararası toplumun İran’a silah satışını dondurmasının çok önemli olduğunu kaydetti. Klerides’in EOKA özlemi ? LEFKOŞA (AA) Kıbrıs Rum yönetiminin eski liderlerinden Glafkos Klerides, hayatında tekrar yaşamak isteyebileceği tek şeyin ‘‘EOKA mücadelesi’’ olduğunu söyledi. EOKA’cılar Derneği, 195559 EOKA Tarihi Anı Konseyi ve Kurtuluş Mücadelesi Vakfı’nın düzenlediği bir törenle, başkanlık ve bakanlık yapmış EOKA’cılara EOKA madalya ve diplomaları verildi. Madalya verilenler arasında Rum yönetimi lideri Tasos Papadopulos ve Klerides de bulunuyor. ŞİİLER ANLAŞTI Başbakan El Maliki olacak BAĞDAT (AA) Irak’ta Şii ittifak, İbrahim Caferi yerine başbakan adayı olarak İbrahim El Maliki’nin adını açıkladı. İttifakta yer alan İslam Devrimi Yüksek Konseyi’nden Celaleddin Essahir, dün akşam yapılan toplantıda, ittifak bünyesindeki 7 partinin liderlerinin, El Maliki’nin başbakan adayı olması konusunda anlaşmaya vardıklarını söyledi. Şii ittifakının, El Maliki’nin adaylığını, bugün toplanacak olan Irak Meclisi’ne sunması bekleniyor. Caferi’nin başbakanlığa yeniden aday olması Sünni ve Kürtlerin tepkisini çekmiş, seçimlerin üzerinden 4 ay geçmesine karşın bir türlü sonuçlandırılamayan hükümet kurma çalışmaları da büyük ölçüde Caferi’nin adaylığı yüzünden tıkanmıştı. Iraklı politikacıların, devlet başkanlığı konseyi ve meclis başkanı konusunda da anlaştığı bildirildi. Şii Milletvekili Rıza Cevad Taki, Şii, Sünni ve Kürt partilerinin, devlet başkanı ve 2 yardımcısından oluşan devlet başkanlığı konseyi ve meclis başkanı konusunda da mutabık kaldıklarını bildirdi. Taki, bir Kürt olan Celal Talabani’nin bu görevde kalmasına, Sünni Tarık El Haşimi ile Şii Adil Abdülmehdi’nin devlet başkanı yardımcısı olmalarına ve Sünni Mahmud El Meşhedeni’nin de meclis başkanı olmasına karar verildiğini söyledi. L ARİCANİ ZİYARETİ AnkaraTahran hattında gerilim MAHMUT GÜRER Endonezya’nın Cava Adası’ndaki Merapi Yanardağı’nın her an faaliyete geçebileceği bildirildi. Cava’nın orta kesimlerindeki Magelang’da bulunan yanardağın patlaması olasılığına karşı yetkililer bölgeye çok sayıda yardım görevlisinin gönderildiğini açıkladı. Bölgede yaşayan yaklaşık 30 bin kişinin tahliye edilebileceği ve bu kişiler için gerekli gıda stokunun yapıldığı belirtildi. Bazı yöre sakinleri, eşyalarını toplayarak bölgeyi terk etmeye başladı. (Fotoğraf: AFP) Merapi’den büyük kaçış Bakan ormanda kayboldu ? SAN JOSE (AA) Kosta Rika Çevre Bakanı Carlos Manuel Rodriguez’in, başkent San Jose’nin güneybatısındaki Corcovado Ulusal Parkı’nın ormanında kaybolduğu bildirildi. Kaçak avcılarla mücadele operasyonuna katılan Rodriguez’in 10 kişilik grupla parktaki bir patikada yürüdüğü, daha sonra hızlanmaya karar verdiği, ancak gidecekleri yere ulaşan grubun burada bakanı bulamadığı açıklandı. El Kaide örgütünün üyesi olmakla ve terörle suçlanıyorlar Azerbaycan’da Türklere hapis BAKÛ (AA) Azerbaycan’da, aralarında Türk vatandaşlarının da bulunduğu 16 kişi El Kaide üyesi olmak ve terör eylemlerinde bulunmak suçlarından çeşitli hapis cezalarına çarptırıldı. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen davada, grubun elebaşısı kabul edilen Arif Hacıyev yaşam boyu hapse çarptırılırken Emil Hacıverdiyev 10 yıl, Muhammed Ahmed Selim Hamdan, Hacı Çankayev, Abdullah Abdülkerimov, Şirin Aliyev 7’şer yıl, Aslan Berkov, İsa İslamov, Karanay Abdülhamedov, Arsen Gaziyev, Jembek Esadullayev, Faruk Dalga, Mustafa Delibaşlar, Emin İnan, Selçuk Hayal ve Cuma Karakaş ise 5’er yıl hapis cezası aldı. Suç listesi kabarık Mahkeme, Azerbaycan’ın yanı sıra Türkiye, Rusya ve Yemen vatandaşlarından oluşan 16 kişilik grubu Gürcistan’ın Çeçenistan’a yakın Panki vadisinde silahlı eğitim almak, El Kaide üyesi olmak, yasadışı silah bulundurmak, terör eylemleri yapmak ve bir polisi şubat ayında Baku’da öldürmekten suçlu buldu. Grup üyelerine yönelik suçlamalar arasında, Çeçenistan’da savaşmak isteyen gençlerle temas kurmaya çalışmak da bulunuyor. Azerbaycan’da daha önce de Çeçenistan ve Yukarı Karabağ için savaşmak gerekçesiyle bir araya geldikleri bildirilen bazı silahlı gruplar yakalanmış ve çeşitli hapis cezalarına çarptırılmıştı. ANKARA Ankara’nın ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice’ın Ankara’ya gelişi nedeniyle, İran’ın nükleer başmüzakerecisi Dr. Ali Laricani’nin ziyaretini ertelemesi iki ülke arasında diplomatik gerginliğe neden oldu. Ziyaretin ertelenmesi, Türkiye ile İran arasında düzelme sürecine giren ilişkileri yeniden gerdi. Rice’ın gelecek hafta Ankara’ya gelmesi bekleniyor. Ankara’nın bu kapsamda ziyareti ertelediği dile getiriliyor. İranlı kaynaklar ise kendilerine Laricani’nin temaslarının ertelenmesine neden olarak Rice’ın gelmesinin gösterilmediğini belirtiyorlar. Kaynaklar, ‘‘Dışişleri Bakanlığı bize ziyaretin gerekli kişilerin programlarının uygun olmaması nedeniyle ileri bir tarihe alınıp alınmayacağını sordu. Bu kapsamda Dr. Laricani’nin ziyareti ertelendi. Ancak henüz tarih konulmadı. Laricani’nin İran’da çok fazla işi var. O yüzden ziyaret için kesin mutabakata varılması gerekiyor. Türkiye uygun tarihi bildirdikten sonra, biz de Dr. Laricani için uygun olup olmadığına bakacağız’’ değerlendirmesini yapıyorlar. Dışişleri Bakanlığı kaynakları ise Laricani’nin ziyaretinin iptali nedeniyle bir gerginliğin söz konusu olmadığını, iptalin sadece Rice’ın gelişine bağlanmasının da yanlış olduğunu savladılar. 24 Nisan’da da Filistin Devlet Başkanı Mahmut Abbas’ın geleceğini kaydeden kaynaklar, Dışişleri Bakanı Abdullah Gül’ün programının uygun olmaması nedeniyle ziyaretin daha sonraya ‘‘bırakıldığını’’ dile getirdiler. CUMHURİYET 11 K