Katalog

30 EKİM 2006 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER ‘Avrupa adil ve kararlı olmalı’ ? HELSİNKİ (AA) AB Komisyonu’nun genişlemeden sorumlu üyesi Olli Rehn, Finlandiya televizyonu YLE’ye yaptığı açıklamada, AB’nin açıkça Türkiye’ye, kriterleri yerine getirmesi halinde üyelik önerdiğini, ancak Türklerin, çok sayıda Avrupalı politikacının hâlâ Türkiye’nin üyeliğe uygun olup olmadığını tartışmaya devam ettiği izlenimi edindiğini söyledi. Rehn ‘‘Bu bizim güvenilirliğimizi ve Türkiye’deki reformların gücünü zayıflatıyor. Halbuki adil ve kararlı olmak daha iyidir’’ dedi. dishab?cumhuriyet.com.tr 11 AB belgesinde ifade özgürlüğü ve azınlık hakları konularında sert eleştirilerde bulunuluyor BIÇAK SIRTI EROL MANİSALI Rapor daha da ağırlaştı ELÇİN POYRAZLAR Batı’nın Sevdiği ve Sevmediği Askerler Kapitalizm gerektiğinde askerleri de, köktendincileri de hatta teröristleri de sever. Yeter ki Batı kapitalizminin çıkarlarına hizmet etsinler, onun emrinde olsunlar. 1964’ün Ağustos ayında Türkiye Milli Gençlik Teşkilatı’nın (TMGT) temsilcisi bir genç olarak Avrupa Konseyi Gençlik Örgütleri üyeleriyle General Franko’nun ayağına beni gönderen “hür Avrupa” idi. Ama o hür Avrupa, aynı zamanda sömürgeci Batı kapitalizminin ayrılmaz bir parçasıydı. Hür ve demokrat devletlerden oluştuğu söylenen Avrupa Konseyi gençlerini, faşist bir askerin, General Franko’nun ayağına gönderiyordu: Onu onurlandırıyordu. Çünkü General Franko, Batı kapitalizmi (ve emperyalizmi) adına yurtseverlere ve halka karşı savaştı. Bu savaş sadece İspanya İç Savaşı değildi. Batı emperyalizminin bir savaşıydı. Yunanistan’da 19671974 arasında yönetimi ele geçiren faşist albaylar cuntası ABD’nin desteği ile “demokratik ama sol bir yönetime karşı” getirildi. 15 Temmuz 1974 öncesi ABD ve Yunan albaylar cuntası, Nikos Samson adlı bir teröristi, Amerika’yı pek sevmeyen Makaryos’a karşı işbaşına getirmek için anlaşmışlardı. Ama iş yürümedi. 12 Mart 1971 ve 12 Eylül 1980 generaller darbesi, Türkiye’deki planlı ekonomik kalkınma sürecini ve sosyal devlet anlayışını yok etmek için ABD tarafından yaptırılmıştı. Türkiye, bölgede demokratik bir sosyal devlet örneği olmamalıydı. Darbeci generalleri ABD çok seviyordu, tabii generaller de ABD’yi... ABD, Dünya Bankası ve IMF’nin birlikte hazırlayarak 1978 yılında açıkladıkları Washington Uzlaşması adını taşıyan liberal yol haritası, Türkiye’de dünya prömiyerini 24 Ocak 1980’de yaptı. ABD desteği ile askersivil ortaklığı sağlandı. Batı’nın “liberal demokrasinin yol haritası” dediği Washington Uzlaşması, Özal’ın patronluğunda askersivil koalisyonu tarafından gerçekleştirildi. 12 Eylül, oyunun ikinci perdesiydi. 12 Eylül’ü yalnız ABD değil İngiliz hükümeti de desteklemişti. Hayatım Avrupa’nın birinci kitabında, ABD’nin (ve Batı’nın), askerlerin politikada yer almalarını nasıl desteklediklerini ayrıntılarıyla anlattım. Askerleri seviyorlardı çünkü askeri darbelerle Batı kapitalizminin yolu açılıyordu. General Franco, Atina Albaylar Cuntası, 12 Mart 1971, 12 Eylül 1980 ve hatta 28 Şubat süreci kimi askerler kullanılarak Batı kapitalizminin ve emperyalizminin yolunu açan operasyonlardı. Askeri yönetimler bu yüzden Batı’dan destek gördüler. ‘Türkiye, Maraş’ı iade etmeli’ ? LEFKOŞE Kıbrıs Rum yönetimi lideri Tasos Papadopulos, AB Dönem Başkanı Finlandiya’nın Kıbrıs önerilerinin, Maraş’ın Rumlara iadesini içeren net maddeler içermemesi halinde ‘‘dengeli olamayacağını’’ öne sürerek ‘‘Görüşmenin devam etmesi için Türkiye’nin yapması gereken asgari şey, Mağusa’nın kapalı bölgesi Maraş’ı iade etmektir’’ dedi. Papadopulos, Maraş’ın Rumlara iadesine karşılık Gazimağusa Limanı’nın doğrudan ticarete açılması yönündeki önerilerini Finlandiya’ya ilettiklerini söyledi. BRÜKSEL AB Komisyonu’nun 8 Kasım’da yayımlayacağı İlerleme Raporu’nda Türkiye’ye geçen yıla kıyasla daha sert eleştiriler getiriliyor. Türkiye’nin 33 başlıkta tarama sürecini tamamlamış olması nedeniyle çok daha ayrıntılı bir değerlendirmenin yer aldığı raporda özellikle orduya yönelik eleştiriler sertleştirilirken, ifade özgürlüğü, azınlık hakları ve dini özgürlükler konusunda ağır uyarılar yer alıyor. Cumhuriyet’in ele geçirdiği 73 sayfalık İlerleme Raporu’nda dikkat çeken unsurlar şöyle: Siyasi kriterler: Hükümetin haziranda sunduğu 9. reform paketi konu sunda henüz bir ilerleme sağlanamadığının belirtildiği belgede, seçim sisteminin değişmesine yönelik, ülke içinde tartışmaların yaşandığı ifade ediliyor. Sivilasker ilişkileri: Türk Silahlı Kuvvetleri’nin geçen yıllara kıyasla daha sert bir dille eleştirildiği belgede, ordunun ülke içinde siyasi etkinliğini sürdürdüğü ifade ediliyor. Yargının bağımsızlığı: Yargının bağımsızlığı, tarafsızlığı ve etkinliği konusunda hâlâ sorunlar yaşandığının öne sürüldüğü belgede, bu bölümde de orduya yönelik eleştiriler yer alıyor. Şemdinli olaylarına yönelik yargı sürecine ordunun müdahale ettiği imasının yer aldığı belgede, generallerin iddianamesi ni eleştirdiği savcı Ferhat Sarıkaya’nın görevden alındığı ifade ediliyor. İfade özgürlüğü: TCY’nin 301. maddesine yönelik ciddi sorunların yaşandığına dikkat çekilen belgede, benzer maddelerin ülkede otosansüre neden olabileceği endişesi dile getiriliyor. Belgede Türkiye’de ifade özgürlüğünün mevcut yasalarla Avrupa standartlarına ulaşmadığı öne sürülüyor. Azınlık hakları ve dini özgürlükler: Bu alanda çok az bir ilerleme sağlandığına işaret edilerek gayri müslim toplulukların tüzelkişiliklerine, mülkiyet haklarına, din adamı yetiştirmelerine yönelik büyük sorunlar olduğu vurgulanıyor. Raporda Alevilerin ibadet yer leri açmaları, zorunlu dini eğitim konusunda zorluk yaşadıkları belirtiliyor. Güneydoğu: Bölgede sosyoekonomik duruma yönelik herhangi kapsamlı bir planın olmaması eleştiriliyor. Güneydoğu’da ‘‘normale dönmenin’’ yerel yetkililerle diyalog yoluyla sağlanacağının belirtildiği belgede, Kürt halkın temel hak ve özgürlüklerden yararlanabilmesi için somut bir stratejinin geliştirilmesi isteniyor. İyi komşuluk ilişkileri: Ermenistan’la ilişkilerin geliştirilmesi konusunda adım atılmamış olmasının eleştirildiği raporda, Türkiye’nin sınırını açmasının iyi komşuluk ilişkilerine yönelik olumlu adım olacağı belirtiliyor. WASHINGTON POST UYARDI ‘Bölünme iç savaş getirir’ Dış Haberler Servisi Irak’ta ABD’nin işi her geçen gün daha da zorlaşırken, Kongre üyeleri içinde ülkenin bölünmesi seçeneğine eğilim gösterenlerin sayısı artıyor. Ancak, Irak’ın bölünmesinin sanıldığı gibi bir çözüm olamayacağına dikkat çekildi. Washington Post gazetesinde yayımlanan ‘‘Bölünme çözüm değil’’ başlıklı makalede,‘‘Irak’ı bölme planı, ülkeyi iç savaşa sürükler’’ uyarısı yapıldı. Gazete, Kasım 2003 Aralık 2004 döneminde Irak Geçici Hükümeti’nin ABD nezdindeki temsilcisi olarak görev yapan, Irak Vakfı Genel Müdürü Rend el Rahim imzalı bir makale yayımladı. Irak’ı bölme planının ülkenin tümünü iç savaşa sürükleyeceği, şiddetin çok daha yaygın ve kanlı olacağı uyarısının yapıldığı makalede Hindistan ve Pakistan’ın bölünmesinin 2 milyon kişinin hayatına mal olduğu anımsatıldı. Bölünmenin anlaşmazlıklara son vermeyeceği belirtilen makalede, Irak’ta Kürt bölgesel yönetimi dışındaki yerel yönetim kurumlarının azgelişmiş ve parçalanmış olduğu kaydedildi. Komşularının karışıklığa kayıtsız kalmayacağı uyarısının da yapıldığı makalede şöyle denildi: ‘‘Irak bölünürse İran, Türkiye, Suriye ve Suudi Arabistan müdahale edecektir. Türkiye, daha önce Kürdistan veya Kuzey Irak’ta yaptığı gibi ya askeriyle müdahale edecek ya da Irak gruplarına desteğini arttıracak. Ya da her ikisini de yapacak. İran’a gelince, güçlendirilmiş askeri olmayan bir varlık veya İran yanlısı gruplara arttırılmış bir destek olabilir. Böylece Irak tüm Ortadoğu’nun denetimi için verilecek ilan edilmemiş bir savaşın alanı haline gelir.’’ Makalede, Irak’ta toprak, kaynaklar ve güç için verilecek şiddetli yarışın ülkenin batısında ve ortasının bazı bölgelerinde Taliban türü radikal Sünni bir rejim, güneyde köktendinci bir Şii rejim ile sonuçlanacağı savunuldu. ‘Bayrak yakma’ tartışması ? Dış Haberler Servisi İngiltere’de polisten gelen uyarıları değerlendiren hükümet, bayrak yakma eylemini suç saymayı planlıyor. BBC’nin haberine göre polis, dini nefret ve şiddeti körüklemek isteyenlerle köktendinci teröristlerin etkinliklerine darbe vurulması için, hükümetin bayrak yakmayı suç sayan bir yasal düzenlemeye gitmesinin şart olduğunu bildirdi. Polis, yasada, gösteriler sırasında göstericilerin yüzlerini tamamen kapatmalarının ve böylece tanınmalarını engellemelerinin de yasaklanmasını istiyor. Bulgaristan ‘Pırvanov’ dedi Bulgaristan’da dün yapılan başkanlık seçiminin ikinci turunu Sosyalist Cumhurbaşkanı Georgi Pırvanov kazandı. Pırvanov, resmi olmayan ilk sonuçlara göre, oyların yüzde 80’ini aldı. Irkçı ve aşırı milliyetçi lider Volen Siderov’un oyları ise yüzde 20’lerde kaldı. Georgi Pırvanov, ilk turda yüzde 51 barajını aşmasına rağmen, seçime katılım oranı yüzde 50’nin altında kaldığı için ikinci turda yeniden yarışa girmek zorunda kaldı. (AP) Ve Yugoslavya... Yugoslavya’yı Batı kapitalizmi adına bombalayıp 6 parçaya ayırırken de askerler ön plandaydı. Sosyalist düzeni yok etmek isteyen Batı, General Franko döneminde tuttuğu tarafın kazanması için bölgede son sahneyi oynadı. Batı’nın “uygar devletlerinin orduları” kutsal kapitalizm ve kutsal Hıristiyanlık adına o güzelim kentleri, beldeleri bombaladılar. Demokrasi ve asker ilişkilerinin ortasından kırmızı bir hat geçer. Bu hat, kapitalizmin (ve emperyalizmin) çizdiği sömürge hattıdır. Batı kapitalizmine (ve emperyalizmine) hizmet eden her şey uygundur. Asker olması, sivil olması, şeriatçı olması, faşist olması, terörist olması, romancı olması hiç önemli değildir. Yeter ki işbirlikçi olsun. Emperyalizmle işbirliği yapan bütün askerler Batı tarafından desteklenmişlerdir. Bir bakalım; 12 Eylül kime yaradı? Cumhuriyete mi? Demokrasiye mi? Lozan’a mı? Kemalizme mi? Hayır, hiçbirine yaramadı. Sadece emperyalizme yaradı; onun emrine giren kimi sermaye çevreleri ve kimi köktendinciler yönetimlerde öne çıktılar ve Cumhuriyet’i ele geçirmeye başladılar. Teröristler de Batı denetiminde siyasallaşmaya giriştiler. Bugün askersiyaset tartışmasını bu kapsamda ele almak gerekir. ABD ve AB’nin karşı olduğu şey, TSK’nin ulusalcı, Cumhuriyetçi ve Kemalist kimliğidir. Batı kapitalizmi bunlardan korkmaktadır. Halkçı ve toplumcu gerçek demokrasinin yönetime gelmesinden korkmaktadır. Ve 73 milyon insanımızın yüzde 90’ının Batı kapitalizmine ve emperyalizmine karşı uyanışının başlamış olmasından korkmaktadır... TSK bunun öncüsü olmaya başlamıştır, onları korkutan budur. www.istanbul.edu.tr/iktisat/emanisali Njierya’da facia: 100 ölü Dış Haberler Servisi Nijerya’da içinde 105 yolcunun bulunduğu bir uçak başkent Abuja’da havaalanı yakınlarında düştü. Uçağın enkazından sadece 5 kişi sağ çıktı. Abuja’daki bir hastaneye kaldırılan yaralı 5 kişiden 2’sinin durumunun ağır olduğu bildirildi. Kaza bölgesindeki görgü tanıkları, uçaktan sadece kuyruğun, bir motorun ve bir kanadın tanınır halde olduğunu belirtti. Sokoto Valisi Attahiru Bafarawa, ölenler arasında Nijerya’daki yaklaşık 70 milyon Müslümanın ruhani lideri Sultan Muhammed Makkido’nun da olduğunu ifade etti. Bafawara, kuzey Nijerya’da aşiret yöneticisi de olan Makkido’nun ölümü nedeniyle 6 gün yas ilan ettiğini belirtti. Son kazayla birlikte bir yıl içinde Nijerya’da dördüncü büyük uçak kazası meydana geldi. 2005’in Ekim ayında Bellview Havayolları’na ait uçağın Lagos kentinden kalktıktan kısa süre sonra düşmesi sonucu 119 kişi ölmüştü. 2005’in Aralık ayında Sosoliso Havayolları’nın uçağının Port Harcourt bölgesine inmesi sırasında düşmesiyle 106, geçen eylül ayında Benue eyaletinde bir uçağın düşmesiyle 12 askeri personel ölmüştü. ACI KAYBIMIZ ACI KAYBIMIZ Cumhuriyet Gazetesi kurucusu merhum Yunus Nadi ve merhume Nazime Nadi’nin torunu, Cumhuriyet Gazetesi Başyazarı merhum Nadir Nadi, merhum Doğan Nadi, merhume Leyla Uşaklıgil’in yeğeni Zeynep Uşaklıgil Lange, Emine Uşaklıgil, Suzan ve Mine Nadi’nin kuzeni, merhum Avukat Niyazi Nun ve Nilüfer Nun’un kızı, Ali Nun’un ablası, Şeyma ve Hülya Ökdem’in sevgili anneannesi, Cem ve Emel Tokuş’un sevgili annesi, Şevket Tokuş’un sevgili eşi, Cumhuriyet Gazetesi isim hakkı sahibi Cumhuriyet Vakfı Yönetim Kurulu üyesi LALE NUN TOKUŞ’u yitirdik. Acımız sonsuzdur. CUMHURİYET VAKFI Ateş Marsilya’ya sıçradı ? Dış Haberler Servisi Fransa’nın Marsilya ken LALE NUN TOKUŞ 29 Ekim 2006 Pazar günü vefat etmiştir. Cenazesi 31 Ekim 2006 Salı günü (yarın) öğle namazından sonra, Alanya Emine Özmüftüoğlu Camii’nden kaldırılarak Bektaş Aile Kabristanı’nda toprağa verilecektir. ACI KAYBIMIZ Cumhuriyet Gazetesi isim hakkı sahibi Cumhuriyet Vakfı Yönetim Kurulu üyesi tinde, önceki gece bir belediye otobüsünün ateşe verilmesi sonucu bir kadın ağır biçimde yaralandı. Otobüs ateşe verildiği sırada içeride kalan ve vücudunun yüzde 60’ı yanan 26 yaşındaki kadının hastaneye kaldırıldığı ve sağlık durumunun ciddiyetini koruduğu bildirildi. Polis, saldırganların otobüsün içine girerek yanıcı bir madde attıklarını, otobüsün tamamen yandığını açıkladı. Paris’in sorunlu banliyölerinde son 1 haftada 6 belediye otobüsü ateşe verildi. Geçen yıl Paris’te başlayan ve ülke geneline yayılan eylemlerde 10 bin araç yakılmış, 300 civarında kamu binası ve mağaza kundaklanmıştı. Castro dönme hazırlığında ? Dış Haberler Servisi Küba Devlet Başkanı Fi LALE NUN TOKUŞ’u yitirdik. Acımız sonsuzdur. CUMHURİYET ÇALIŞANLARI del Castro, öldüğü dedikodularının yoğunlaşması üzerine televizyonda göründü. Bolivya Devlet Başkanı Evo Morales de Castro’nun ‘‘23 haftaya kadar görevinin başına döneceğini’’ belirtti. Morales, Castro’nun yürümeye başladığını söyledi. Küba resmi televizyon kanalında, bir yürüyüş sırasında alınan görüntüleri yayımlanan Castro da, öldüğü dedikodularının ‘‘düşman işi’’ olduğunu belirtti. Afganistan’da çatışmalar ? Dış Haberler Servisi Afganistan’ın güneyinde AİLESİ NATO ve Afgan güçlerin bulundukları bir merkeze önceki gün direnişçilerin düzenlediği saldırıyla başlayan çatışmalarda 55 direnişçi öldürüldü. NATO’dan dün yapılan açıklamaya göre, Uruzgan bölgesindeki güçlere, 100150 direnişçinin katıldığı bir saldırı düzenlendi. Yine Uruzgan bölgesinde dün bir NATO konvoyunun saldırıya uğraması sonucu 1 asker öldü. CUMHURİYET 11 K