Katalog

14 OCAK 2006 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ İşçi ve memurlar 2005 yılına ait formları 20 Ocak’a, emekliler ay sonuna kadar teslim edecek 13 İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Vergi iadesinde son günler ? İşçi ve memurlar tüm harcamalarını YTL esaslı tek bildirimde toplayacak. Emekliler ise isterlerse YTL ve TL cinsinden harcamalarını iki ayrı form halinde düzenleyebilecek. Çalışanlar için bildirim süresinin sonu 20 Ocak, emekliler için ayın son günü. Ekonomi Servisi İşçi, memur ve emeklilerde, vergi iadesi telaşı başladı. İşçi ve memurlar, 2005 yılına ait vergi iadesi formlarını 20 Ocak’a, emekliler de ay sonuna kadar teslim edecek. AA’dan Gökçen Çamlıyurt ve Türkan Al’ın derlediği bilgilere göre, geçen yıl hem YTL hem TL’nin tedavülde olması ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın emeklilere vergi iadesi ile ilgili yeni düzenlemelere geçiş konusundaki açıklamaları nedeniyle bu yıl verilecek vergi iade bildirimleri bazı özellikler taşıyor. Çalışanlar neler yapacak? Hangi belgeler geçerli? HARCAMALAR Yiyecekiçecek (alkolsüz) Giyecek Temizlik Sağlık Otel, motel, konaklama Kira Boya badana Seyahat Şehirlerarası taşıma Eğitimöğretim, kırtasiye Tüketim mal. tamir, onarım Süs ve ziynet eşyası Çocuk oyuncakları Çiçek, berber, kuaför Tiyatro, sinema, konser Doğalgaz, likit gaz EMEKLİLER ÇALIŞANLAR Geçerli (+) Geçerli (+) Geçerli (+) Geçerli (+) Geçerli (+) Geçersiz () Geçerli (+) Geçerli (+) Geçerli (+) Geçersiz () Geçerli (+) %20 Geçerli (+) Geçersiz () Geçerli (+) Geçerli (+) Geçersiz () Geçerli (+) Geçersiz () Geçerli (+) Geçerli (+) Geçerli (+) Geçersiz () Geçersiz () %20 Geçerli (+) Geçerli (+) Geçersiz () Geçerli (+) Geçersiz () Geçersiz () Geçerli (+) Geçerli (+) Geçersiz () Profesyonel Tetikçi Bayrama, gündem boşluğuna mı rastladı bilemiyorum ama medyamız profesyonel tetikçi Abdi İpekçi’nin katili Ağca’nın 36 yıllık mahkumiyetine karşılık 5.5 yılda tahliye edilmesine, isyan etmeyi yansıtan boyutu öne çıkararak geniş yer verdi. Sansasyon yaklaşım alışkanlığı bir yana toplumsal duyarlılık, adalet duygusunun ayaklar altına alınışı ana haberlere çarpıcı başlıklarla yansıdı. Ağca’nın sıradan bir tetikçi, hele de temsil ettiği tetikçiliği strateji edinmiş ülkücü militanlar arasından herhangi biri olmadığı ortada. Örgütünün pek çok eyleminin içinde yer almasının üstünde, Abdi İpekçi’nin öldürülmesinde ulusal, Papa suikastında evrensel ölçekte, iki önemli tetikçilik görevi var. Kafaları karıştıran çok başarılı oynadığı tartışılmaz dengesiz kişilik rolü, çelişkili açıklamaları ile, aslında ne kadar usta ve zeki olduğu kanıtlı. Bir anlamda arkasındaki karanlık örgütlenmelerin boyutlarını, oyunların büyüklüğünü sergiliyor. Susurluk dahil pek çok karanlık örgütlenmeye ışık tutmuş, bu türden tetikçilik ağlarının, örgüt bağlarının ipliğini pazara çıkarmayı başarmış Uğur Mumcu’nun Ağca’nın tetikçilik görevi ile önemli karanlık örgütler ilişkisine kafayı ne kadar taktığını, bağlarını çözmek için ne kadar çok çaba gösterdiğini, araştırdığını şöyle bir anımsadım da... Adliye haberciliğinin en saygın ismi, duayeni Sevgili Vasfiye Özkoçak ablamızın tarafsız yalın değerlendirmesine bir kez daha şapka çıkardım. Görüşlerini alan habercilere özetlediklerine dikkatinizi çekmek isterim: ‘‘En başından bugüne, aptal ve hasta kimlikli bir insandan çok, zeki, arkasındaki örgütler hakkında ipucu vermemeye kararlı, kendi yaşamını güvence altına da almak isteyen, insanın kafasını karıştıran senaryolarla dolu açıklamaları var... Hastalığının ortaya sürülmesi, kaçırılacağının ilk kanıtı idi. Arkasındaki azmettirici örgütün ya da örgütlerin gücü tartışılmaz. Bugün geldiğimiz noktada anlamlı hiçbir ipucu olmadığı gibi, bundan sonra da konuşmasını, ipucu vermesini beklemek hayalcilik olur. Bu kadar korunmuşken kendi yaşamını ne diye tehdit altına alsın, neden konuşsun ki?..’’ Abdi İpekçi cinayeti bir dönemin sayısız faili meçhul cinayet zincirinde çok önemli bir halka. Tütengil, Karafakioğlu, Doğanay.. hocalar, Kemal Türkler benzeri isimler, toplumun kilit noktalarında çok sevilen, çok bilinen, saygın, öldürülmeleri tepki yaratacak kişilikler olarak seçildiler. Çok önemli kişilerden seçilmiş, çok kalabalık bir isimler listesinin cinayetlerinde, seçilişlerine konu olan ortak kimlik özellikleri kadar, cinayetleri azmettiren örgütlenmelerin karanlıkta kalmış olması anlamlı değil mi? Kimilerinin tetikçilerinin yakalanmış olması dahi, cinayetlerin arkasındaki örgüt güçlerinin ortaya çıkması için ipucu olamadı. Ne acı bir oyundur ki.. Terörün karanlık ilişki ağlarını açıklamada en büyük toplumsal katkıyı yapmış Uğur Mumcu’nun cinayetinde, sözde tetikçiler yakalanmışken arkalarındaki azmettiren örgütler yine karanlıkta kalmış oldu. Ancak kanıtlayamadığımız aklımızın erdiği olabilirliği yüksek senaryolar yazıp durmayı sürdürüyoruz.. Profesyonel tetikçi Ağca’yı, Abdi İpekçi ve Papa’ya yönelten arkasındaki karanlık güç odaklarının, bu operasyonların sonuçlarından elde ettikleri ile bir mantık ilişkisi kurmaya çalışıyoruz. Abdi İpekçi ve benzeri cinayetler zincirinin Türkiye’yi 12 Eylül sürecine getirdi sonucundan ancak arkada olabilecek örgütler üzerine bir kanaat oluşturuyoruz. Batı medyasında dün yer alan yorumlarda da benzer bir mantıkla Papa’ya suikast girişiminin dinler, kültürler çatışmasını yaratma üzerindeki sonucundan hareketle, başta CIA ve Türkiye’nin kimi istihbarat örgütleri arasındaki işbirliği sorgulaması vardı. Uğur Mumcu, Ahmet Taner Kışlalı, Muammer Aksoy, Bahriye Üçok cinayetleri zincirinde ise devletlerin ya da devletler üstü radikal siyasal İslam örgütlenmelerinin güçlerinin etkisi algılaması öne çıkıyor. Tabii arkadaki karanlık örgütlerin resmi ya da gayri resmi gücü, siyasi iradenin tetikçileri ve azmettirenleri yakalama, adaleti işletme sorumluluğunu, yaşanan olaylardaki büyük sorumsuzluğunu ortadan kaldırmıyor. Hak duygusunun yok olması, adaletin işlememesi, karanlık güçlere teslim olmanın teşhiri olan yaşanan gelişmeler insan hakları, demokrasinin geçerliliği, siyasetin gelişme, işleyiş çarklarını da kırıyor. Ağca’nın serbest kalma olayındaki gelişmeler, bugünün iktidarı olarak Erdoğan hükümetinin yaptıkları ya da yapmadıkları da işte bu anlamda çok büyük önem taşıyor. soner@cumhuriyet.com.tr NEMADA İKİ ÖDEME KALDI Kim, ne kadar alacak? NET ÜCRET 500 YTL. 750 YTL. 1.000 YTL. 1.500 YTL. 2.000 YTL. 2.500 YTL. 3.000 YTL. VERGİ İADE VERGİ İNDİRİM MATRAHI TUTARI 7.150 YTL. 484 YTL. 10.934 YTL. 635 YTL. 14.717 YTL. 787 YTL. 22.774 YTL. 1.109 YTL. 30.921 YTL. 1.435 YTL. 39.560 YTL. 1.780 YTL. 48.205 YTL. 2.126 YTL. ANKARA (AA) Çalışanlar için bir ek gelir haline gelen nema ödemelerinde sona geliniyor. Nitekim, zorunlu tasarruf nema ödemeleri bu yıl mart ve haziran aylarında yapılması beklenen iki ödeme ile birlikte sona erecek. Yaklaşık 4.3 milyon hak sahibini ilgilendiren, kamuoyunda zorunlu tasarruf olarak bilinen tasarrufu teşvik fonu anapara ödemeleri kapsamında vatandaşa 1 milyar 277 milyon YTL ödendi. Bunun ardından şimdiye kadar gerçekleştirilen 8 nema taksiti ile de hak sahiplerinin cebine 8 milyar 536 milyon YTL girmiş oldu. Bu arada, emekli olanlara yapılan zorunlu tasarruf ödemeleri ise 958 milyon YTL olarak hesaplandı. Böylelikle zorunlu tasarruf kapsamında hak sahiplerinin şimdiye kadar aldıkları para tutarı 10 milyar 771 milyon YTL ’yi buldu. olan iadeler, hesaplanan iade miktarından düşülecek, kalan kısım da şubat ayında kendilerine ödenecek. Ocak ayında vergi iadesi bildirimi vermeyen emeklilerin maaşlarından da yıl içinde ödenen avanslar kesilecek. Bildirilen harcama üzerinden hesaplanan vergi iadesi tutarının, avans miktarından düşük olması halinde de yine fazladan ödenen avans için aynı kesinti yapılacak. İşçi ve memurlar, 2005 yılına ait tüm harcamalarını, YTL esaslı tek bildirimde (vergi iade formu) toplayarak, 20 Ocak’a kadar çalıştıkları kuruluşlara teslim edecekler. Form düzenlenirken, TL bazlı harcamalar YTL olarak gösterilecek. Verilecek belgelerin, 3.300 YTL’ye kadar olan kısmı için yüzde 8, 3.300 YTL ’den 6.600 YTL’ye kadar olan bölümü için de yüzde 6 vergi indirimi alınacak. 6.600 YTL ’yi aşan bildi rimlerde de 6.600 YTL için yüzde 7, üstüne yüzde 4 vergi iade oranı uygulanacak. Buna göre asgari ücretliler, 2005 harcamaları için 4.983 YTL ’lik belge verecek ve karşılığında 365 YTL vergi indirimine hak kazanacak. Emekliler ne yapacak? Emekliler, ‘‘2005 yılı içinde yaptıkları harcamaları belgeleyerek’’ son kez vergi iade formu dolduracak. Çünkü vergi iadesi için emeklilere, 1 Ocak 2006’dan itibaren maaşlarının yüzde 4’ü kadar ödeme yapılacak. Emeklilerin artık fiş ve fatura beyan etmesi gerekmeyecek. Emekliler 2005 harcamalarına ilişkin bildirimlerini ise ay sonuna kadar maaş aldıkları banka şubelerine teslim edecek. 2005 sonuna kadar TL ile YTL birlikte tedavüldeydi. Bu durum dikkate alınarak emekli, maluliyet, dul ve yetim aylığı alanlara, ‘‘işçi ve memurlar dan farklı olarak’’ TL ve YTL cinsinden aldıkları fişler için ‘‘2 ayrı vergi iadesi formu hazırlama şansı’’ tanınıyor. Ancak, emekliler isterlerse, TL cinsinden yaptıkları harcamaları YTL ’ye çevirerek tek bildirimde sunabilecek. Emeklilerde avans kesintisi: Yüzde 5 iadeye tabi olan emeklilerin yıllık vergi iadeleri hesaplanacak. 2005 içinde emeklilere 3’er aylık dönemler halinde avans şeklinde ödenmiş YANLIŞ KULLANIM Tarım arazileri yok oluyor ADANA (AA) Ülke genelinde verimli tarım arazilerinin yanlış kullanımı nedeniyle toprakların yok olmaya başladığı, Türkiye’nin toprak rezervi kalmayan 19 ülke arasında yer aldığı belirtildi. Ziraat Mühendisleri Odası Adana Şube Başkanı Ayhan Barut, toprağın, su ve hava gibi yaşamın vazgeçilmez unsurlarından biri olduğunu, üretilemeyen ve çoğaltılamayan, sınırlı bir doğal kaynak sayıldığını vurguladı. Barut, bir santimetre derinliğinde toprağın oluşması için yaklaşık 750 yıl gibi bir zamana ihtiyaç duyulduğunu, bu sürenin toprağın ne kadar değerli olduğunu gözler önüne serdiğini söyledi. Barut, ‘‘Hızlı sanayileşme ve şehirleşme başta olmak üzere, turizm, karayolları, demiryolları, enerji ve boru hatları, havaalanları, barajlar gibi yatırımlar, tuğla ve kiremit ocakları tarım alanlarının amaç dışı kullanımında önemli rol oynuyor. Durum çok ciddi’’ dedi. Tbox ABD pazarına giriyor ? Tişörtle başlayıp 2’li atlet, havlu, bluz, gstring, şal ve gömlekle 80 çeşide çıkan Tbox, bu yıl 1 milyon adet ürün satış hedefiyle ABD macerasına hazırlanıyor. Tbox’ın Genel Müdürü Şensoy, yeni hedeflerini açıkladı. İSTANBUL (AA) Boyner Grubu’nun preslenmiş ambalajı ve ilginç etiketleriyle dikkat çeken markası Tbox, dünya markası olmayı hedefliyor. Geçen yıl 1 milyon adedi geçen satışlarını 2006’da 2 milyonu ihracat olmak üzere 44.5 milyon adede çıkarmayı hedefleyen Tbox, bu yıl 1 milyon adet ürün satış hedefiyle ABD pazarına giriyor. Tişörtle başlayıp 2’li atlet, havlu, bluz, gstring, şal ve gömlekle 80 çeşide çıkan Tbox’ın Genel Müdürü Dilek Şensoy, geçen yıl 400 bin adedi dış piyasada olmak üzere 1 milyonu aşkın ürün sattıklarını, hedeflerine ulaştıklarını ve bu yıl da yüzde 300350 büyüme öngördüklerini bildirdi. Şensoy, ABD ile bir distribütörlük anlaşması imzaladıklarını, anlaşma ile bu ülkeye 2006’da 1 milyon adet ürün satacaklarını belirterek ‘‘ABD bizim çok önemsediğimiz bir pazardı. Oraya girdiğiniz zaman çok dikkatli olmanız gerekiyor. Hata affetmeyen bir pazar. Altyapınızın, lojistiğinizin, A’dan Z’ye her şeyinizin tam olması gerekiyor’’ dedi. Şensoy, ABD pazarı için özel ürün de yapacaklarını belirterek ‘‘Ürünlerimizi Donald Trump’a göstermişler. Golf mağazalarında satılacak tarzdaki bir havlu ile çok ilgilenmiş. Bir mail geldi. Donald Trump diğer numuneleri ne zaman görebileceğini soruyormuş’’ dedi. AKP hükümetinin kapsamını genişlettiği prim affının olumsuz beklenti yarattığı belirtildi LPG TEHLİKESİ Oto galerileri kent dışına taşınıyor ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) DYP Denizli Milletvekili Ümmet Kandoğan’ın soru önergesini yanıtlayan İçişleri Bakanı Abdülkadir Aksu, kapalı mekânlarda LPG’li araç bulunduran oto galerilerinin kent dışına taşınması yönünde talimat verildiğini bildirdi. Ankara’nın çeşitli ilçelerinde 1476, İstanbul’da da 1143 oto galerisi yer aldığını belirten Aksu, “Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’e aykırı olarak, kapalı mekânlarda LPG’li araç bulunduran oto galerilerinin ruhsatlarının iptali ve belediyeler tarafından şehir dışında bu işyerleri için tespit edilen alanlara taşınması yönünde talimat verilmiştir’’ dedi. ‘Af, tahsilatı durdurdu’ MURAT KIŞLALI ANKARA Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu (YDK), hükümetin ödeme süresini 60 aya çıkarıp kapsamını genişlettiği sigorta prim affının, 2005 yılında işverenler arasında beklentiye yol açarak prim tahsilatlarında güçlükler yarattığını bildirdi. ‘‘Beklenti oluşturmayın’’ diyerek affı eleştiren YDK ‘‘söz konusu uygulamaya sık sık başvurulmasından kaçınılarak primlerin zamanında tahsili yönünde etkin tedbirler alınmasını’’ istedi. YDK tarafından hazırlanan ? Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu, hükümetin getirmek istediği sigorta affını eleştirerek ‘‘2005’te yine af beklentisi yaratılınca, tahsilatlarda güçlükler yaşandı. Af getirmeyin, yerine istihdamı denetleyerek kayıt dışılığı önleyin ve tahsilatları zamanında yapın’’ değerlendirmesinde bulundu. ‘‘Sosyal Sigortalar Kurumu 2004 Yılı Raporu’’nda, 2004 yılı sonu itibarıyla 6 milyon 952 bin 848 kişinin kuruma prim ödediği, buna karşılık 4 milyon 120 bin 866 kişinin kurumdan aylık ve gelir aldığı belirtildi. Raporda ‘‘Bu verilere göre kurumda 1.7 aktif (prim ödeyen) sigortalı, 1 pasif (aylık ve gelir alan) sigortalıyı finanse etmektedir. Ortaya çıkan verilerin uluslararası normların önemli ölçüde altında yer almaktadır’’ denildi. Raporda ‘‘Bu yapının oluşmasındaki başlıca faktörlerden biri kayıt dışı istihdamdır. Kayıt dışı istihdamda artışa neden olabilecek uygulamalardan kaçınılmasının ve etkin bir denetim faaliyetinin yürütülmesinin önemli rolü bulunmakta dır’’ değerlendirmesinden sonra şu tespit ve öneriler getirildi: ‘‘Sosyal güvenlik kapsamının özellikle kayıt dışı istihdamın etkisiyle daralması, kurumun ana gelir kaynağı niteliğinde olan prim gelirlerinin yetersiz düzeyde kalmasına neden olmakta; prim alacaklarının süresinde tahsil edilememesi ise finansman sıkıntısını daha da arttırmaktadır. İşyeri denetimleriyle sigortasız çalışan işçilerin tespitine ağırlık verilerek sosyal güvenlik şemsiyesinin yaygınlaştırılıp prim gelirlerinin arttırılması ve zamanında tahsiline çalışılması gereklidir.’’ Petrol fiyatları yükseldi ? LONDRA (AA) Uluslararası ham petrol fiyatları, İran ve Nijerya konusundaki kaygılar nedeniyle yükseldi. Londra Borsası’nda brent petrolün varili 32 sent artışla 62.94 dolar, ABD hafif petrolünün fiyatı da 18 sent artışla 64.12 dolar düzeyine ulaştı. Petrol fiyatlarının yükselmesinde, dünyanın en büyük 4. ham petrol ihracatçısı İran’ın yeniden nükleer yakıt araştırmalarına başladığı süreçte, bu konumunu politik bir silah olarak kullanabileceği endişesinin yanı sıra dünyanın en büyük 8. petrol ihracatçısı Nijerya’daki Royal Dutch Shell petrol tesislerinin saldırıya uğraması sonucu üretiminin yüzde 10 düşmesi etkili oldu. Vatandaşın rüyası bir ev bir araba Ekonomi Servisi MasterCard’ın geleneksel Masterindex Aralık 2005 sonuçlarına göre, fazla paranın değerlendirilmesinde ev/daire alımı ile otomobil ilk sıralarda yer aldı. MasterCard Türkiye’nin, 11 ilde 1000 kişilik örneklem grubu üzerinde yaptığı araştırmada, kişilere, ‘‘Elinize fazladan 20 bin dolar geçmesi durumunda bu parayı nasıl değerlendir meyi düşünürsünüz’’ sorusu yöneltildi. Soruya verilen cevaplarda yüzde 23 ile ‘‘Ev/daire alırım’’ yanıtı ilk sırada, yüzde 21 ile ‘‘otomobil’’ ikinci sırada yer aldı. Bunu yüzde 15 ile tasarruf, yüzde 9 ile eğitim, yüzde 7 ile sağlık harcamaları takip etti. Sonuçlar 6 ay önceki araştırmayla karşılaştırıldığında konuta ilgide Haziran 2005’e göre 5 puan lık bir düşme dikkat çekiyor. Ayrıca, kadınlarla erkekler arasında belirgin yaklaşım farklılıkları da var. Kadınların yüzde 36’sı evi ‘‘kendi birikimleriyle’’ almayı tercih ederken erkeklerin yüzde 37’si ‘‘banka kredisini’’ uygun buluyor. Sosyoekonomik düzey açısından ise gelir arttıkça tercih evden otomobile doğru kayıyor. Y K M ’ Y E A LT I N E P I C A Avrupa’nın önemli reklam ödüllerinden EPICA (Europe’s Premier Creative Awards) 2005 sonuçları açıklandı. YKM, Avrupa reklam ve pazarlama dergilerinin editörlerinden oluşturduğu EPICA jürisi tarafından Aktif Spor Reyonu poşet tasarımı ile ‘‘Doğrudan Pazarlama’’ kategorisinde yarışan 5000 değişik tasarımın arasından sıyrılarak Altın EPICA’ya layık görüldü. 1987 yılından bu yana düzenlenen ve Avrupa’da Cannes’dan sonra en önemli Reklam Ödülleri Yarışması olan EPICA’nın misyonu, Avrupa’daki reklamların yaratıcı standartlarının yükselmesini sağlamak. Türkiye’ye ilk EPICA’yı getiren YKM, 2 Ekim’de Slovenya’da düzenlenen 12. Golden Drum Reklamcılık Festivali’nde Medya Ödülleri/Sanat Yönetmenliği dalında ‘‘Bronze Drum’’ ödülünü kazanmıştı. PAZARDAN MAĞAZA ZİNCİRİNE Marmara Bölgesi’nde, çeşitli semt pazarlarında yıllarca babasının açtığı tezgâhta kıyafet satan Ali Bayrak (30), Çanakkale’de 3. mağazasını açtı. Çanakkale’nin Yenice ilçesinde babasıyla birlikte küçük yaşlarda pazar pazar gezip tezgâhtarlık yapan ve ticareti öğrenen Bayrak, bundan 10 yıl önce işini daha da büyütmek için babasından izin istedi. Ailesinin kendisine destek olması üzerine ilk mağazasını 2002 yılında Çan ilçesinde açan Bayrak, ‘‘Babam, Sayit Bayrak bu sektörde büyümem için bana her zaman destek oldu. Ancak kendisi bir türlü pazarcılığı bırakamadı. Halen çeşitli pazarlarda tezgâh açarak kıyafet satar’’ dedi. Bayrak, geçen yıl Çanakkale’de ikinci, bu yılda üçüncü mağazasını hizmete soktu. DAWSON: KUŞ GRİBİ PROGRAMI ETKİLEMİYOR Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) Dış İlişkiler Direktörü Tom Dawson, Türkiye’de başgösteren kuş gribi hastalığının bu aşamada ekonomik programı etkilemediğini ancak durumu yakından izlemeyi sürdüreceklerini bildirdi. Dawson, Washington’da IMF Merkezi’nde düzenlediği basın toplantısında, ‘‘Bu aşamada program üzerinde bir etki görmüyoruz ancak durumu yakından izlemeyi sürdüreceğiz’’ dedi. Dawson, kuş gribinin ülkelerin ekonomilerini etkilemesi durumunda politika desteği ve mali yardım sağlamayı düşünebileceklerini kaydetti. CUMHURİYET 13 K