Katalog

K3 EYLÜL 20O5 CUMA CUMHURİYET SAYFA HABERLER SEZERtPTAL tÇtN OY KULLANM1ŞTI Anansa Nabkemesi 25.9.1991 tarihinde plan yapma yetki- sinin Bayındrhk BakanlığTna verilmesini anayasanın 2., 6. vel27. maddelerine aytan olduğuna karar wrdL Karanla imar yettâsmin betedhelerden ahnmasına karşı çıkan üyeler arasında o dönemde mahkeme üyesi olan Ahmet Necdet Se- zer'indeimzasıbulunuyor. AnayasaMahkemesi Başkanveküi Haşim Kıhç iseimar yetkisinin merkezi hukümetie devredi-. lebUeceğiyönünde oy kullannuşa. ı I Galataport'ta ' anayasa'sorunu AVUKAT CANDOĞAN 'YİD Yasası'na aykın9 ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) -Tûrkiye Denizcilik îşletmeleri'nin (TDl) yap-işlet- devret (YÎD) mode- li çerçevesinde ihaleye çıktığı "tstan- bulSahpazan-Karaköy Kruvaayer Liman Turizm Ticaret Komplek- sTnin (Galataport Projesi) YÎD Ya- sası hükümlerine uymadığı ortaya çıkü. Onemli özelleştirmeleri iptal et- tiren avukat Gökhan Candoğan, "Hem ihak bu kanuna aykm, hem de kanun anayasaya avkın" dedı. TDÎ'nın Ihale Şartnamesi'ne gö- re Galataport Projesi'nin yapım, iş- letim ve devir işi 49 yıl olarak belir- lenip katüımcılardan bu süre için bir fıyat teklifi sunmalan istendi. Buna karşın YÎD Yasası'na göre ise tekli- fın "yapımveişfetiın yıhûzerinden" yapılması ve ihaletünAtatürk Hava- limanı Projesi'nde olduğu gibi en düşük süreyi veren yatınmcıya ve- rilmesi gerekiyor. 4 9 YSL SORUNU 3996 sayılı M Baa Yatmm ve Hiz- mederinYap-İ^et-DcvTetModeiÇer- çevesindeYaptırümasıHakkındaKa- nun"un "Süre" başlıklı 7. madde- si'nde "_ yaünm ve hizmetin sûre- sinin bettrienmesinde yaünm bede- anin (ekte edflecek kâr dahil) ve ya- ûnm için sağlanan kredilerin geri ödemesüreafteprojeninmahKvti.ser- mayenin miktan ve işletme esastan dikkate ahnır" hükmü yer ahyor. Avukat Candoğan, yasaya bir sü- re belirlenmesi gereknğini söyleye- rek "Yasada en faria 49 yıl ohır de- diğiiçinkendinkkrinden49 yühkbir södeşme yapamazlar" dedi. ÖzaVın başbakan olduğu dönemde İstanbuVdaki bazı bölgeler için üçyıllığınaplanyapmayetkisiBayındırlıkBakanlığı'na ve- işy ama düzenlemeÂnayasa MahkemesVnce iptal edilmişti MtYASEtLKNUR G alataport projesi içinözel imar yasası çıkararak imar planı yapma yetkisini belediyeden alıp bakanlığa devreden AKP hüküme- ti, Anayasa Mahkemesi'nin kararlan ile 1'lOOOve 1/5000'lik plan yetkisini be- lediyelere veren Belediyeler Kanunu'na aykın davrandı. Özal döneminde Istan- bul'daki bazı bölgeler için üç yıllığına plan yapma yetkisi aynı şekilde bakan- lığa verümiş ancakbu düzenleme, Ana- yasa Mahkemesi tarafindan iptal edil- mişti. TBMM tatile girmeden önce kamu- oyunda "Torba Ozeöeştirme Kanunu" olarak bilinen yasaya bir madde ekle- nerek Haydarpaşa projesi gibi Galata- portprojesinin yapılacağı bölgede imar yetkileri Istanbul Büyükşehir Beledi- yesi ve Balediye Meclisi'nden alınarak Bayındırlık Bakanlığı'na verildi. An- cak benzer uygulama Turgut Özal'ın Başbakan olduğu 5 Mart 1990'dayapıl- mış, Istanbul'un bazı bölgelerinde re- sen plan yapma yetkisi üç yıl süre ileba- kanlığa verilerek Istanbul Büyükşehir Belediyesi by-pass edilmişti Ancak dö- nemin Belediye Başkanı NurettinSözen, belediye adına Danıştay 6. Dairesi'ne iti- razda bulunmuş, itirazı yerinde buluna- rak konu Anayasa Mahkemesi'ne gö- türulmüştü. Mahkeme, Danıştay'ın baş- vurusunu inceleyerek plan yapma yet- kisinin belediyelerden alınarak Bayın- dırlık Bakanlığı'na verilmesinin ana- yasanın 2., 6. ve 127. maddelerine ay- kın bulunduğu yönünde karar verdi. 1991G1 sayıh kararda. itiraz konusu Erdoğan ' demisti 7'ılmaz başl Ocak 199i tstanbuVd TESİSİ YÎD Yasası'nın kapsamında *de- niz ve havatimanı yapunı* bulundu- ğunu, bu ihalenin ise ihale ilanına gö- re bir turizm tesisi olduğunu belir- ten Candoğan "Turizm tesisi bu ya- sanmkapsamındadeğO.Aynca buka- nunun amacı ileri teknoloji ve yük- sekmaddi kaynakgetiraı tesisyapü- ması.Otelyapnnırunnesi>Tiksektek- nok)ji gerektirivor?" diye konuştu. Candoğan şunlan söyledi: "Proje bir ne\i özefieştinne. öıA- leştirme ile ilgili 4046 sayıh yasada hangi ihalenin nasü yapüacağı dü- zenlenmiştir. 39% sayıh YİD Yasa- sı'nda ihaleik ügflfitekbir cünık yok. Yasaik beraber abnan Bakanlar Ku- ruhıkaranndaise'Kapalı teklif usu- lü ihale yazılı teklif alınarak yapılır' hükmünûn dışında hiçbir şey yok. Kakhki. Bakanlar Kurulu karan ya- sayerinegeçmez.Geçsebüeihale na- sd yapılacak. kotnisyon nasü oluştu- nılacak. değer tespit nasü yapdacak, idarenin takdirine bırakünuş. Tüm bunlar anayasaya aykm. Böyk bir kanun olamaz." '. başbakanhğındaki ASASOL-D hükiimeti 11 : 1998 günii ahnan Bakanlar Kurulu karan ile 8'i İstanbuVda toplam 19bölgeyi "Turizm Alanı"ilan ederek bu bölgelerle ilgiliplan yapma yetkileri merkezi hükümete verildL Ancak tepkiler karşmnda hükümet geri adatn atmak zorunda kaldı. Belediye başkanlığt döneminde Yılmaz hükümetinin İstanbuVda bazı semtleri "turizm bölgesi" ilan ederek imaryetkisini Bayındırlık Bakanlığı'na vermekistemesiüzerine, "Turizm bölgesi demek talan demektir. İstanbulyeni rant alanlan ihdas edilme kılıfına kurban edilmektedir" diyen Erdoğan, başbakan olunca sözlerini unuttu. Bakanlar Kurulu 'nun 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu'na binaen 11 Ocak 1998 tarihli Resmi Gazete'deyayımlayarak yürürlüğe koyduğu karara İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı olarak tepki gösteren Recep Tayyip Erdoğan, 5 Şubat 1998 günü belediye encümen salonunda düzenlediği toplanttda şunlan söylemişti: Belediyenin Kasım 1995 tarihli 1/50.000 ölçekli \azım İmar Planı 'nı aşamayanlar son Bakanlar Kurulu karan ve hükümet kanadıyla yeni rant alanlan elde etmeye çahşıyorlar. İstanbul'un yegâne temsikisi durumundaki İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nden bu konuda hiçbir görüş alınmadan ve söz konusu alanlar üzerinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi olarak ne bir talebimiz ne de yapılan çalışma üzerinde bir muvafakatiyemiz olmadığı halde İstanbul, birkaç kişi ve kurumun çıkannı kollamak amaçlanarak yeni rant alanlan ihdas edilme kılıfına kurban edilmektedir. Bu çaiışmayla İstanbul üzerinde mevcut ve cariplanlar tamamen dışlanarak ve bu planlarla yetinilmeyerek 2634 sayılı Turzmi Teşvik Kanunu 'na sığımlarak menfaat odaklan kullanmaktadır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin Kasım 1995 tarihli 1/50.000 ölçekli \azım İmar Planı 'nda özellikle İstanbul'un akciğerleri olarak tavsifve tasnif edilen kuzey ktsmında Sazınt Plana aykın olarak kara delikler açılmak, İstanbul'un hem maddeten hem de biyolojik olarak nefessiz bırakmak, nefesi kesilmek istenmektedir. Tıne Nazım Plan 'a göre söz konusu yerlerde '3 emsal' engelini aşamayanlar çareyi bu yerieri imarplanı dışma çıkararak cariplanlan geçersiz kılmakta bulmuştur. Bakanlar Kurulu karan, İstanbul'un son canlı dokulannı da by-pass etmeyi amaçlamaktadır. Karara sonuna kadar karşı çıkacak ve ilk etüpta Danıştay nezdinde karann iptali için dava açacağız. olan îmar Planı 9. maddesine eklenen fıkranın anayasaya aykınlıklan ve iptal gerekçesi şöyle belirtildi: 127. MADDE Beşinci fikra uyannca merkeziyönetimeyerindenyö- netimorganlanve onlannçahşmalan üze- rinde, kamu yarannı korumak amacıy- la idari vesayetyetkisi verilmistir. Buyet- ki, yerel yönetimlerin yetkisini ortadan kaldıracak, etkisiz kılacak biçimde kul- lanılamaz. tdari vesayetin aynk bir türü olan, yasa ile yerel yönetime bırakılan işlemlerin yerine geçme yolu ile merke- zi yönetimce yapılması, ancak kapsam ve sınınrun yasada açıkça belirtilrnesi, bu yetkinin yerel yönetimin yasalarla kendisine verilen görevi yerine getir- mektenkaçınması, bundaçok gecikme- si gibi kamu yaran ya da haklı bir ne- dene dayah olması ve anayasal ölçütler dışına çıkmamasına bağlıdır. ttiraz ko- nusu kiıral ise, merkezi yönetimin ge- rekli gördüğü hallerde yerel yönetimle- rin yerine geçerek planlamayı parsel dü- zeyinekadar düzenleme yetkisivermek- tedir. Böylece yerel yönetimlerin yasa ile kendilerine \erilen planlama yetki- lerini yerel gereksinimlere göre kullan- malannı olanaksız duruma getirmekte- dir. Böylece, itiraz konusu kuralın ana- yasanın 127. maddesinin ikinci fikra- sındayer alanyerel yönetimlerin görev- lerinin kanunla düzenleneceği ilkesine ve aynı maddenin beşinci fıkrasına ay- kın olduğu kanısına vanlmıştır. 2. MADDE Cumhuriyetin "Hu- kukDeyleti" niteliğinde en önemli işlev "Yargı" denetimi nedeniyle yargı orga- nınadüşmektedir. Hukuk devletinde yar- gı denetiminin sağlanabilmesi için ya- salarda yönetiminin görev ve yetkile- rinin sınınnın açıkça gösterilmesi ge- rektiğinde duraksamaya yer yoktur. îtiraz konusu kuralla takdire bağlı sı- nırsız biryetki verilerek merkeziyöne- timin yerel yönetimlere müdahalesine olanak sağlamış olduğundanhukukdev- letı ilkesine aykınlık açıktır. 6. MADDE Hiçkımseveyaor- ganınkaynağıru anayasadan almayan bir devlet yetkisi kullanamayacağı belirtilmektedir. Oysa itiraz konusu kural. merkezi yönetimi anayasa ile kendisine verilen idari vesayeti aşan yetkilerle donatmaktadır. Bu durum- da merkezi yönetimce kullanılan yet- kininkaynağını anayasadan aldığı ile- ri sürülemeyeceğinden 6. maddeye açık bir aykmlığın varhğını kabul etmek ge- rekecektir. Yukanda açıklanan neden- lerle itiraz konusu kural, anayasanın 2., 6. ve 127. maddelerine aykın görüldü- ğünden iptali gerekir. TuRİZM BÖLCELERI 12 Eylül yönetiminin 1982 yüında çıkardığı "TuriznıiTeşvikYasas''nın 7. maddesi ile imaryetkisi Turizm Bakan- lığı'na verildi. Buyasanın uygulaması- na ANAP hükümetleri özel önem ver- di. Gerek Özal, gerekse Yümaz'uı Baş- bakanlıklan döneminde sadece Istan- bul'da 50 kadar yer. "Turizmi Teşvik Yasaa"na dayanılarak "Turizm Bölge- si" kapsamına alındı. Bu bölgelerle ilgili kararlardan 14 ta- nesi DYP-SHP hükümetitarafindan ip- tal edildi. Sözen döneminde îstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin açtığı dava- lar sonucunda 4 bölge de Danıştay ka- ranyla vürürlükten kaldınldı. CUMHURİYET, 'ŞARTNAME'Yİ AÇIKLIYOR Kapitülasyon yetkikn veriliyor MURATKIŞLALI ANKARA-Galataport Proje- si'nde, yetkililerin aksini iddia etmelerine karşuı proje kapsa- mındaki tesislerin işlevlerinin değiştirilebüeceği ortaya çıktı. Projeyi alacak firmaya, "Duty free, oteller. dükkân, eğlence, kongre, sanat, ilan ve otopark" gelirlerinin yanı sıra -bmancülk hizmeâeriücrederi" de devredil- di. Ücretleri alıcı fırma belirle- yecek. Cumhurhet, "tstanbul Sahpazan-Karaköy Kru\-azrver Liman Turizm Tıcaret Komp- leksi'nin Yap-İşlet-Devret mo- deli çerçe>esinde şapım. işktim ve devir işhün İhale Şartname- â"ni açıklıyor. Şartnameye göre devlete yapı- lacak kullanım bedeli ödemele- rinin ağjrhğı, 49yülık sürenin son yıllanna yoğunlaşıyor. Bu ne- denle, ihaleyi alacak grup, yah- nmbedelininyüzde l'iolarakbe- lirlenen teminah yakarak, ver- diği teklifin yüzde 80'ıni ödeme- den, Galataport'un 35-40 yülık geUrine sahip olabilecek, Şartna- me, yaünmcırun işi bırakması- na imkân tanıyacak mücbir se- bepler arasında "tdarenin kendi- sinden veya üçüncü ktşikrden kaynaklanan nedenkr, grev, sa- botaj.ulaşım kazalarv teknotojik kazalar>«oteğanüstühavakoşul- lan haM^ru de sayarken, uzlaş- mazhkhahnde tahkime gidilecek. 28 madde olarak 24 sayfadan oluşanGalataport Şartnamesi'ıün önemli bazı maddeleri şöyle: 1. M A D D E Görev konu- su tesislerin ekli projelerde be- lirlenmiş olan program ve fonk- siyonlannda görevli şirket (iha- leyi kazanacak grup) ile idarenin (TDl) yazılı onayı olmadan her hangi bir değişiklik yapılamaz. 2. MADDE Bu ışin geçı- ci teminat rutan 1 milyon Eu- ro'dur. Görevli şirket Yüksek Planlama Kuru- lu'nun onayını taki- ben görevlendirme karannnı kendisine tebliğinı takip eden 45 gün içerisinde görev konusu işler için teklif edilen toplam yatınm be- delinin yüzde l'i oranında kesin te- minat vermeye mecburdur. 3. MADDE Liman Tesisleri'nin yer aldığıalanda il- gili kısım yer tesli- mini müteakip gö- revli şirkete teslim edilir. Liman, ıdare tarafindan görevli şirkete personelsiz olarak teslim edilecektir. Kıracılann ve resmi kurumlann tahliyesi, ge- rekli ruhsatlann tamamlanması ile yer tesliminın yapılması için belirlenmiş süre. 1 yüdır. 1 yıl- lık süre sonunda tahliye işlem- lerinin ve açılacak tahliye dava- lannın sonuçlanmaması halinde bu süre 6 aylık süreler halinde en fazla 2 defa uzatılabilir. Bu süre zarfında da tahliyesi gerçekleş- memış kiracılannbulunması ha- Unde bu husus. sözleşmenin fe- sih nedeni sayılmayacak, taraf- larca anlaşma yapılacaktır. 4 . M A D D E Limanda ıda- re tarafindan limancıhk hizmet- leri adı altında alınmakta olan ücretler, idare ve görevli şirket arasında imzalanacak Uygula- ma Sözleşmesi ve yerteslimi ile görevli şirkete devredilecektir. 8 . M A D D E Görevli şirket yatınm ve işletme süresince kul- lanım bedeli ödemekle yüküm- lüdür. Kullanımbedeli, 46 yıllık işletme ile 3 yıllıkyatınm döne- mi için ödenecek 49 yıl toplamı- dır. Yatınm döneminin her bir yüı için işletme dönemininbirin- ci yılı için (teklif sahibi OGG ta- rafindan) belirlenen Yıllık Kul- lanım Bedeli'nin yüzde 25'i tu- tarında yıllık ödeme yapılacak- tır. Sonraki yıllara ait kullanım bedellen her yıl Euro bazında teklif edilen toplam yılhk sabit artış oranında arttınlacaktrr. 9 . M A D D E Isteklılertara- findan Euro bazında fiyatlandı- nlmış toplam yatınm tutan dos- yada yer alacaktır. 11. MADDE Isteklüerin teklifleri, Görevlendirme Ko- misyonu tarafindan teknik, ma- li ve nihai değerlendirme ohnak üzere üç aşamada değerlendiri- lecektir. Isteklilerin teknik tek- lifleri yüzde 40, mali teklifleri yüzde 60 ağırlığa sahip olup, bunlann bileşiminden oluşan ağırlıklı puanlan Görevlendir- me Komisyonu'nca hesaplanır. 1 3 . M A D D E Görevlen- dirme Karan Yüksek Planlama Kurulu (YPK) onayına sunulur. YPK karan onaylar veya iptal eder. Onaylanmasını müteakip, idare ile görevli şirket arasında uygulama sözleşmesi ve ekleri irnzalanarak yürürlüğe konulur. Şartnameye göre tesislerin işlevleri değiştirilebilecek. Liman ücretlerinin tamamı alıcı şirkete bırakılacak, alıcı şirket tarafindan belirlenecek. Teminat, yapım maliyetinin yüzde l'i olduğu için, projeyi kazanan şirket teminatı, projenin 49 yıllık süresinin sonuna doğru yakarak ödemelerinin yüzde 80'ini yapmaktan kurtulacak. Mücbir sebepler arasında 'olağanüstü hava hali' dahi sayılıyor. iSTANBUL SALIPA2ARI-KARAKÛV KRUVA2ÎYER ÜMAN,TURİa, TİCARET KOMPLEKSİ'NİM YAP-İŞLET-DEVRET MODELİ ÇERÇEVKİHOE YAPtM. IŞLETIM VE OEVRl IŞtNtN İHALE S.ARTNAMESİ VEVI V Miı m «ALEYf «.BIOH amAiR A TAMBBJkP 9- Sczteyrede ç««- •»«/* Mms **n» «M* Ut Omt SHf/K tt- ft» 1/9)0 oişu arar pf&efen» göaeıfcn 2 atfM 0W, «*<t otslcr. ctkt*-.i» vo s») unteten. leançm « r t n . i«m*. roua * tq*K» irMeü. ow»ı* tepa» janı A vem n ***)» ıhşkm a(tw. te M r * manaüerMii o M » lurm tMftatMeta dger fenfcsıyoflönnı Tessm iha<e j»tı»«Si M 1 « 0 otçadı tran praıeye i» pm* 15. MADDE Mücbir se- bep sayılacak olaylar (arasuıda) tasdik edilmiş projenin kapsa- mında idare ve görevli şirketin mutabakatı ile bilahara, telafı edilemeyecek şekilde işlerin ta- mamlanma süresini etkileyecek değişiklik yapılması, idarenin kendisinden veya üçüncü kişi- lerden kaynaklanan nedenlerle işi durdurması, mahkeme karar- lan, mevzuat değişikhkleri, grev, sabotaj, inşaat sahasında tarihi eser bulunması, işin yapımını engelleyecek ulaşım kazalan, teknolojik kazalar, olağanüstü hava koşullan hali. 16. MADDE Liman lş- letmesi'nde uygulanacak ücret tarifeleri görevli şirket tarafin- dan yürürlükteki mevzuata uy- gun olarak tespit edüir. 2 1 . M A D D E Görevli şir- ket, yatınm döneminde doğan tüm hakve vecibelerini aynı şart- larla başka birşirkete idareninuy- gun görüşü ve YPK karan ile devredebilir. 2 3 . M A D D E Taraflar ara- sında işbu sözleşmeden kaynak- lanan uyuşmazhklar Uluslarara- sı Ticaret Odası Uzlaştırma ve Tahkim Tüzüğühükümleriuya- nnca ve yinebu tüzüğe göre ata- nacak bir veya daha çokhakem- ce halledilir. f V